au khi chị họ của chúng tôi đã ra đi, chúng tôi vào phố để xem chuyện gì đang xảy ra.

Ở mỗi góc đường, có một chiếc xe thiết giáp. Trên Quảng Trường Lớn, có những xe vận tải, những xe Jeep, những xe mô-tô, những xe thùng gắn bên cạnh xe mô-tô, và, khắp nơi, có rất nhiều người lính Ở khu chợ phiên, trên nền đất không tráng xi-măng, họ đang dựng lều và làm những cái bếp lộ thiên.

Khi chúng tôi đi ngang qua, họ mỉm cười với chúng tôi, họ nói với chúng tôi, nhưng chúng tôi không hiểu họ nói gì.

Ngoài những người lính, không có ai trên các đường phố. Nhà nào cũng đóng cửa, khép kín màn. Các hàng quán hạ rèm xuống thấp.

Chúng tôi về nhà, chúng tôi nói với Bà Ngoại:

— Hoàn toàn yên tĩnh ở dưới phố.

Bà cười khẩy:

— Bây giờ thì bọn chúng nghỉ ngơi, nhưng đến chiều nay thì tụi mày sẽ thấy.

— Cái gì sẽ xảy ra, Bà Ngoại?

— Bọn chúng sẽ đi lục soát. Bọn chúng sẽ vào nhà của bất cứ ai và sục sạo. Và bọn chúng sẽ lấy tất cả những gì bọn chúng thích. Tao đã sống qua một cuộc chiến rồi, tao biết cái gì xảy ra. Chúng ta thì chẳng có gì phải sợ: ở nhà này chẳng có gì để lấy, và tao biết cách ăn nói với bọn chúng.

— Nhưng họ tìm kiếm cái gì vậy, Bà Ngoại?

— Gián điệp, vũ khí, đạn, đồng hồ, vàng, đàn bà.

Vào buổi chiều, quả nhiên, những người lính bắt đầu lục soát nhà cửa một cách có hệ thống. Nếu người ta không mở cửa, họ bắn một phát chỉ thiên, rồi họ đạp tung cửa.

Nhiều nhà hoàn toàn trống vắng. Cư dân của những nhà ấy đã đi mất biệt hoặc đang trốn kỹ trong rừng. Những nhà không cư dân vẫn bị sục sạo y như những nhà khác, cũng như tất cả những cửa tiệm và hàng quán.

Sau khi những người lính đã rời khỏi, thì những kẻ trộm xông vào các nhà và hàng quán bỏ hoang. Hầu hết những kẻ trộm là bọn trẻ con và những ông già, có cả một số đàn bà nữa; đó là những kẻ không biết sợ hay những kẻ nghèo đói.

Chúng tôi gặp Sứt Môi. Hai tay nó ôm đầy quần áo và giày dép. Nó nói với chúng tôi:

— Lấy ngay đi trong khi còn những thứ để lấy. Tôi, đây là lần thứ ba tôi đi lấy đồ.

Chúng tôi vào Tiệm Sách, bước qua khung cửa đã bị đánh sập. Trong đó chỉ có vài đứa nhỏ tuổi hơn chúng tôi. Chúng đang lấy những cây bút chì và những hộp phấn màu, những cục gôm, những đồ chuốt bút chì, những cái cặp đựng sách vở.

Chúng tôi thong thả chọn lấy những thứ chúng tôi cần: một bộ bách khoa toàn thư gồm nhiều cuốn, những cây bút chì và giấy.

Trên đường phố, một ông già và một bà già đánh nhau để giành lấy một miếng thịt sườn xông khói. Chung quanh họ có một đám người đang chế nhạo họ và xúi giục họ. Bà già cào mặt ông già và, rốt cuộc, bà già lấy được miếng thịt sườn.

Bọn kẻ trộm uống những chai rượu lấy trộm cho đến say khướt, rồi đánh nhau, phá nát cửa sổ và cửa kính của những ngôi nhà và hàng quán mà chúng đã hốt sạch, đập vỡ các đồ sành sứ, vất xuống đất những thứ mà chúng không cần hay không thể vác đi được.

Những người lính cũng uống rượu và quay trở lại các ngôi nhà nhưng, lần này, để kiếm đàn bà.

Khắp mọi nơi có tiếng súng bắn và tiếng gào khóc của những người đàn bà bị hiếp dâm.

Trên Quảng Trường Lớn, một người lính kéo đàn accordéon. Những người lính khác nhảy múa và ca hát.