on gà con ấy em tôi nhặt được trong một buổi chiều chăn trâu. Chẳng hiểu lũ trẻ cưỡi trên lưng trâu gào to thế nào mà con diều hâu sợ quá, buông con gà từ móng vuốt của nó. Từ trên độ cao hàng chục thước mà rớt xuống như vậy, còn gì! Cả lũ trẻ, đứa nào cũng chê, nên mới có chuyện con gà thoi thóp, ngắc ngoải ấy được con em út mới lên bảy tuổi của tôi đưa về nhà.

Lúc đầu, chị tôi bảo quẳng cho con Mướp nó ăn. Tôi thì muốn đem con gà ra làm mối tranh giành giữa con Ky và con Mướp. Dứt khoát em tôi không chịu. Bởi nó là út, được mẹ bênh, nên cuối cùng con gà con thoát cảnh bị hóa kiếp.

“Chó liền da, gà liền xương”, nhưng rơi từ cao thế sống được cũng là diệu kỳ, mong gì được lành lặn như người ta. Con Què (tên con gà) qua ngày đoạn tháng với đôi cẳng bên cao bên thấp và cánh phải cứ xệ xuống. Cái hình hài khốn khổ ấy đeo đẳng, làm hại nó mỗi khi kiếm ăn, giành mồi. Què trở thành mục tiêu hành hạ của Ky và Mướp. Con mèo lười nằm lim dim sưởi nắng giữa sân, thấy Què đi ngang cũng phải quờ móng vuốt một cái. Con chó đang nhằn cục xương, nhìn xuống sân thấy Què đang gạt rơm tìm thóc cũng buông xương, sủa đổng thật to. Với lũ gà, con Què như cái nghiệp chướng, không sao hòa nhập với bầy đàn được. Bởi nó là con gà mái, nên trước mọi cảnh bạo lực, nó chỉ còn biết rúc đầu vào cánh mà chạy tập tễnh. Cứ chạy được vài bước lại ngã chổng kềnh, gượng đứng dậy, rồi lại chảo đảo chạy. Vậy mà vẫn lớn.

Có một hồi, Què biệt tăm. Con em lúc đầu còn sục tìm, sau mải chơi với chúng bạn, quên đi con gà khốn khổ. Ai cũng nghĩ là nó bị chồn cáo bắt rồi, hoặc là nạn nhân của chính con Ky, con Mướp, mà chắc chắn là con Mướp – chú mèo già, có vẻ sắp hóa cáo đến nơi.

Bỗng một buổi sang, con Què lại xuất hiện ở sân nhà tôi. Cùng đi với nó là một con gà con mới nở, con nó. Chẳng ai biết được, với cái hình hài như thế, làm sao nó đứng vững được khi con gà trống nhảy lên. Cũng chẳng ai biết được mấy chục ngày qua nó nằm ấp ở đâu. Hai mẹ con xuất hiện đột ngột giữa bầy. Lạ thay, cả đàn gà bỗng dễ dàng chấp thuận để nhập bầy, trái hẳn với kiểu cách ngày nào với riêng con Què. Chỉ có Ky và Mướp vẫn giữ thái độ ác ý.

Quả là “mẹ cú, con tiên”. Con gà con lớn nhanh như thổi, dáng vẻ thật đẹp. Lông cánh mượt mà. Con Què lấy làm hãnh diện về đứa con của nó lắm. Những gì ngon ngọt nhất đều phần con. Chừng cỡ hơn tháng sau sự xuất hiện của gà con, bỗng xảy ra một chuyện. Bữa đó, không hiểu sao con Mướp nổi máu hung hăng. Đang giữa buổi trưa hè, nằm phơi nắng trên bể nước, nó bỗng nhào xuống giữa sân, chờn vờn móng vuốt, nhằm bắt gà con. Con gà con chết khiếp, nằm bẹp xuống, đợi chết. Đúng lúc ấy con Què vọt tới, nhảy thốc lên, tung chân đá thẳng vào giữa mặt con mèo già rồi sau đó cứ nhào vào mổ tới tấp. Chao ôi, con mèo to lớn vậy, hung dữ vậy, mà mất sạch hồn vía. Nó lăn sang một bên, thoát đòn tấn công của con Què rồi cong đuôi chạy thẳng vào bếp, vọt thẳng lên đỉnh chạn và nằm yên ở đó. Thật không ai biết với thân hình khập khễnh như thế, con Què lấy đâu sức mà đá, mà mổ, ác thật.

Sau bữa đó, tất cả dường như quên đi cái dáng khập khễnh, què quặt của con Què. Nó thường đứng giữa sân phơi nhặt thóc, gọi con ăn, vẻ hiên ngang, hãnh diện trước đứa con mỗi ngày mỗi phổng phao, xinh đẹp. Con gà con giờ đây to lớn hơn cả mẹ.

Thời gian trôi qua thật mau. Mưa đã tới. Những con giun ngộp dưới nước trồi lên mặt đất, làm mồi cho bầy gà. Một bữa, con Què gặp được một con giun lớn, nó vừa kéo con giun khỏi tổ, vừa cục cục gọi con nó tới, cùng kéo, cùng ăn. Con gà con chạy tới, giật phăng con giun khỏi mỏ mẹ, chạy vào góc vườn. Con Què chạy theo. Bất chợt con gà con quay lại, đá phốc một cái. Con Què ngã lăn quay. Nó muốn gượng đứng dậy nhưng đất trơn, lại ngã.

Từ bữa đó, con Què lại trở lại hình dạng thảm hại xưa kia. Nó lại bị con Ky, con Mướp hành hạ. Bầy gà cũng hắt hủi. Nó thường đứng co ro một mình ở góc sân, thỉnh thoảng lại nhìn con gà mái to đẹp nhất bầy – ngày xưa từng là con nó.