à một người rất mê hát. Hát bất cứ chỗ nào chỉ cần có người nghe dù chỉ là một người. Người đó biết mình hát cái gì và vì sao mà hát. Đúng vậy... hai người sẽ không còn cô đơn. Trước khi có người, tôi có bóng đêm làm bạn, có khói thuốc làm bạn. Những người bạn ngàn đời thủy chung. Tôi còn có, còn sống gần gũi với những người đã lìa xa cuộc đời nghiệt ngã. Tôi còn ngày nắng, đêm mưa. Còn mây trôi gió thổi, còn cỏ lá xanh tươi. Tôi vẫn cảm thấy bằng lòng và thật hạnh phúc. Thứ hạnh phúc không lên tiếng khiến tôi luôn cảm thấy được an ủi và yên tâm. Một nhà văn đã viết: “Có những người sinh ra suốt đời đi một mình...” Đi một mình hơi khó và phải thật can đảm. Vậy người đó chẳng phải là chính tôi sao? Nhưng thảng hoặc đôi khi sự có mặt - im lặng - của người thứ hai cũng rất thú vị. Tôi ngồi, tôi sống trong bóng tối im lặng khá lâu, đột nhiên cảm thấy ấm áp hơn mặc dầu ngoài kia trời trăng sao vằng vặc, có rất nhiều người đi một mình trong cái lạnh cắt da, xé thịt, cái lạnh từ trong ruột lạnh ra chỉ có ở miền Trung Việt Nam như tôi đã chạm mặt ở Huế, ở Quảng Trị. Hai người, sự ấm áp đôi khi quen thuộc đến làm cho chúng ta không cảm thấy sự quý báu của nó để trân trọng - cái này rất là dở - và biết nói làm sao với người cứ một mình đi mãi mặc đêm khuya gió lạnh, bởi họ không biết về đâu. Không nơi đến. Không cả người chờ đợi.

Ấy vậy mà những người sửa soạn đón mừng năm mới hoan hỷ hài lòng rằng Xuân sắp về. Xuân đã về, thậm chí Xuân đã bước vào nhà hoặc ít ra thì cũng đứng chận ngay trước cửa chờ ta. Riêng tôi, tôi tự thấy mình chẳng hề có một tẹo nào đợi mong. Ngày cứ lên. Đêm cứ xuống. Hết nắng rồi lại mưa như con người biết vui rồi lại buồn. Buồn mãi đến... phát chán thì lại vui. Nước ơi, sông ơi cứ chảy tiếp đi. Hoa cứ nở và chim cứ hót. Hoa bung ra cho hết đời hoa. Chim hót dù chẳng có người nghe, bật máu mà rũ xuống. Không hề chi. Mưa sẽ rửa sạch muôn loài và sông suối sẽ mang đi tất cả. Hương hoa, rác rưởi, khổ đau, hạnh phúc. Hoa lại nở, chim lại hót. Hết một vòng quay lại là... Xuân đến ngay đấy mà. Khỏi cần chờ đợi, mà đâu phải ai cũng đợi chờ.

Đúng như vậy. Tôi không hề mảy may quan tâm đến... cả bốn mùa chứ đừng nói chi Tết với tiếc - có lẽ tôi không muốn tiếc nên không cần Tết – bốn mùa là cái gì. Có chi quan trọng khi một ngày như mọi ngày. Sự tưởng nhớ thiêng liêng đối với Tổ Tiên, Ông Bà, Cha Mẹ, Tôn Giáo và Quê Hương vốn đã phải có trong tâm hồn, trong trái tim mình, nào phải cần đến Tết mới bày tỏ được, đó là truyền thống của người Việt Nam, của cả một dân tộc. Không ai có thể chối bỏ được nhưng chỉ vì “một ngày như mọi ngày” nên với tôi thì ngày nào cũng là Tết. Vui hay buồn, giàu hay nghèo, cũng thế. Cũng thế bởi tôi chẳng có thể làm gì khác hơn được. Đang vui sao bắt buồn. Đang nghèo làm sao giàu. Đang ngu làm sao khôn. Đang điên làm sao tỉnh. Nhiều người bảo tôi điên - danh bà điên Cerritos về tới Sài Gòn đó nghe - nhất là mụ Ngọc Minh (người yêu của lính) riết rồi tôi thấy... hình như mình không mấy được bình thường cho lắm. Vì vậy mới có những lúc tự nhiên cười mà không hiểu vì sao, ngay cả đến sống, tôi cũng đã nhiều lần tự hỏi vì sao mình sống. Mà lại sống lâu nữa mới chết chứ.

Nhưng mà lỡ có chết, xem ra cũng hơi uổng, dẫu rằng chẳng non yểu gì. Sống và nhìn đời, đôi lúc cũng vui - đôi lúc thôi nhé - có điều trò vui ngày càng... nghèo.

Những ngày vừa qua với tôi thật là vui đáo để - tiếc là nó đi nhanh quá. 31 năm trước vào cái buổi chiều cuối cùng khi tôi cột đứa con mới 2 tuổi trên lưng để nếu mẹ con sống có nhau, có bao giờ tôi nghĩ là có một ngày, nó, chính đứa con gái đó, lại lái xe hùng dũng chở tôi ra phi trường vào lúc 4 giờ sáng. Tôi cũng chẳng thể nào mường tượng ra thằng Cu Việt Nam khi 6 tuổi bắt đầu buổi học đầu tiên, nửa chừng nó lẳng lặng bò về nhà ngồi trước cửa một mình làm cô giáo hết hồn vén váy chạy tở mở đi tìm lôi ông trở lại, lại đang chuẩn bị lấy vợ. Lấy đứa con gái nó biết và yêu từ khi mới 15 tuổi - yêu sớm hơn mẹ nó 1 tuổi. Mối tình trẻ dại chẳng ai ngờ lại có kết quả tốt đẹp - về điều này thì Cu Hố Nai hơn Bố Hố Nai nhiều lắm - con hơn bố mẹ là nhà có phúc. Cũng chẳng sao, thời bây giờ có nhiều điều mình phải học ở tụi trẻ, ở ngay chính con mình.

Đó là nói về cô Ba và cậu Tư. Cậu Hai nhà tôi ngày nào còn khóc nhè, hay hờn dỗi, ngồi với mẹ cả tiếng đồng hồ chỉ nói vài câu. Mới tí tuổi đầu đã như ông cụ, chẳng biết làm thế nào mà cậu cho mẹ cậu lên chức bà nội với ba nhóc tì xinh đẹp không ngờ. Được cái tôi giao hẹn trước... vợ chồng lấy nhau có vui thì hưởng, có hờn anh giận em thì giải quyết với nhau, đừng bắt tôi vừa làm luật sư, làm công tố viên, làm bồi thẩm đoàn, làm luôn cả chánh án nữa là không được đâu nhé. Mà làm thêm chức vú em thì lại càng không được vì mẹ cũng trăm công ngàn việc, lại còn phải săn sóc, chăn dắt... ông nội. Đá cũng chảy mồ hôi, nói chi người. Mợ Cả nhà tôi ở một mình nơi đèo heo hút gió. Ai gọi về cũng lắc đầu con không ở Cali được. “Tại sao, bộ con sợ Cali nó cắn con à?” Thế là chị ta... riêng một góc trời để tiếp tục làm nũng mẹ. “Con thèm thịt mẹ kho”. “Con thèm bánh trung thu”. “Con thèm bánh chưng. Mẹ nói bác Đoan gởi lên cho con.” Thế là mẹ già lại mua mua gói gói đóng thùng. “Anh làm ơn ra bưu điện gởi hộ em.” Cô Ba giống chị ham ăn nhưng chỉ đồ ăn mẹ nấu mới ngon. Nhiều hôm cô Ba đòi ăn bất tử, tôi vắt giò theo chồng đi chợ. 5 giờ chiều cô gọi điện về đòi ăn bốn món khác nhau. Tôi làm quáng quàng cho kịp giờ, thiếu điều muốn chặt cả vào tay.

Còn nữa, còn một cậu ở San Jose do người khác đẻ - em gái tôi - nhưng tôi bồng ẵm từ nhỏ nên yêu cậu như con ruột. Mẹ nó và tôi giành nhau, cãi nhau bao nhiêu lần về cậu này rồi. Hồi nhỏ nó thương T.A con Ngọc Minh lắm. Mỗi lần T.A bị mẹ la cậu lại gần vỗ về như người lớn. “Nín đi, đừng khóc nữa, ngoan nhé...” Bây giờ cả hai cậu đều trưởng thành rồi. T.A ở riêng. Cậu của tôi cũng đã có vợ con, đứa dắt đứa ôm đi thăm bà nội Mai, mỗi lần tôi lên San Jose hát. Nói cho cùng, lòng mẹ thương con dẫu có yêu thương một cách quá đáng, chắc cũng chẳng ai nỡ trách. Không có con không biết lòng cha mẹ, cũng như không có chồng không biết dạ đàn ông. Lòng vả thì cũng như lòng sung thôi. Cứ thử một lần là biết.

Nhưng đường đời thì dài lại chẳng có chút nào bằng phẳng cả. Mỗi người một cảnh, có nói cũng... khôn cùng. Thật là “nuốt vào sợ đắng nhổ ra chúng bạn cười”. Cái vụ cười ra nước mắt không còn lạ lẫm lắm. Nhìn quanh, niềm vui cứ... đi show, vắng mặt hoài. Những năm tháng mới đặt chân đến xứ người, giờ xa xôi quá, mờ nhạt quá. Không mấy ai còn nhớ cái lúc gặp nhau nước mắt như mưa. Có nói được gì đâu. Lòng ai nấy biết nhưng cùng một nỗi đau. Im lặng là sự chia sẻ quý báu và khôn ngoan nhất. “Trôi dưới chân tôi bao nhiêu là

cọng đời. Đời hay chiếc lá bay đi không buồn rơi.” (Trịnh Công Sơn) Tôi cũng không còn mơ mộng chờ đợi nghe những tiếng cười thoáng bay về trong gió hoặc đêm đêm lòng tự hỏi lòng “người trong phố cũ hôm nay có còn ai” (Trịnh Công Sơn). Vẫn là “một ngày như mọi ngày” song có lúc tôi cảm thấy... hụt hơi.

Mấy chục năm qua, chúng ta đã “lần mò leo mãi” kịp đến khi qua được “vách sầu” lại bỗng thấy một “vách sầu” khác lừng lững trước mặt. “Nó” chờ mình đến đấy. “Anh nào còn cảm thấy “chơi” chưa đủ,” thầy Trầm Tử Thiêng thường nói vậy, còn cay cú với ông Trời già, còn ham muốn cuồng điên... ngạo với nhân gian một nụ cười... Xin mời, em không “máu” lắm cái vụ này. Em “vốn” rất “hoàn cảnh” nên xéo ngay cho nó thoáng. Lặn ngay cho nước nó trong. Chân em chưa mỏi. Gối em chưa chồn nhưng vốn ngu triền miên khôn đột xuất nên... em rét.

Qua được một vách sầu rồi. Vượt trái núi lên đến đỉnh rồi. Tôi muốn ngồi xuống hay nằm xuống cũng được để thở cái đã – rồi nhìn lại, nghĩ lại về chính mình. Sự sợ hãi muộn màng sẽ ập đến ngay. Lạy Chúa lòng lành, Người đã cho tôi quá nhiều và Người còn nhân từ hơn khi cho tôi cả sự may mắn. Ngày tháng qua thì cứ vẫn như mọi ngày nhưng chắc chắn tôi biết rõ tôi là một người có niềm vui, có hạnh phúc thật như vàng Kim Thành bốn số 9, như hột xoàn thật chứ không phải cubic. Tôi nhìn thấy điều đó ở chồng con và ở khán thính giả. Tôi tự cho mình rất đúng - ít ra là với chính mình khi thấy rằng trời đất này chỉ có một mùa là mùa Xuân. Chuyện 10 năm nữa tính sau, bởi:

“Thế giới có triệu điều không hiểu

Lại càng không hiểu lúc cuối đời

Chẳng sao khi đã nằm trong đất

Đọc ở sao trời sẽ hiểu thôi...” (Mai Thảo)