addington tiễn Kitty lên đến đỉnh đồi. Tại đấy cả hai quay về phía mộ Walter. Đứng trước mái tam quan Waddington cáo biệt Kitty. Nhìn ngôi đền thờ một lần cuối, Kitty hiểu là từ nay nàng có thể so sánh nét mặt của chính mình với cái vẻ mỉa may mà nàng đã gán cho nơi này dạo nọ. Nàng bước lên kiệu.

Ngày rồi ngày nối tiếp. Những cảnh trên đường khiến nàng nghĩ ngợi miên man. Chúng sống lại dưới mắt nàng, hiện ra như những hình múa rối trên một ngọn đèn bách ảnh. Thêm vào tất cả những thứ ấy còn có kỷ niệm của những việc trước đây đã gợi sự chú ý của nàng, trong khi nàng đi ngược lại con đường cũ. Bọn phu mang hành lý đi tản mác vô trật tự, chia thành nhóm hai ba hoặc lẻ tẻ từng người. Nhiều khi họ đi rời nhau một quãng thực xa. Đội lính hộ tống cố gắng kéo lê chân, tuy nhiên mỗi ngày cũng đi được hăm nhăm cây số. Con ả xẩm ngồi trên kiệu do hai người phu khiêng. Kiệu của Kitty thì đến những bốn người, không phải vì nàng nặng hơn mà vì địa vị của nàng bắt thế. Trên đường, Kitty thường gặp những toán phu oằn lưng vì vác nặng từ đầu kia đi lại, hoặc một viên chức người Tàu ngồi thu mình trong kiệu và nhìn nàng bằng cặp mắt soi mói. Từng đám dân quê đội nón rộng vành và mặc áo chàm phai màu kéo nhau đi chợ. Hoặc một người đàn bà bước khập khiễng vì đôi chân bó. Những thửa ruộng vuông vắn nằm xếp tầng thoai thoải trên triền những ngọn đồi nhỏ. Các nông trại nép mình dưới các lũy tre. Rồi thì là những thôn xóm nghèo nàn, bẩn thỉu, những tỉnh lỵ xô bồ xung quanh có tường thành bao bọc như trong các pho sách cổ. Nắng thu như mơn trớn, vuốt ve và nếu cơn lạnh lúc bình minh vừa hé làm tê tái bao nhiêu thì bây giờ ánh nắng ấm lại làm dễ chịu bấy nhiêu. Lúc ấy là lúc mọi vật hãy còn mờ ảo khiến cho cánh đồng và các thửa ruộng như chìm trong bầu không khí nên thơ của các câu chuyện thần tiên. Kitty để mặc cho các cảm giác dễ chịu ấy nó lôi cuốn.

Những quang cảnh lạ lùng và chói lọi có những sắc thái tế nhị và những đường nét như do tay một họa sĩ vẽ ra. Chúng hóa thành một bức bình phong mà trên đó những tình tiết từ trong óc tưởng tượng của Kitty hiện ra mơ hồ và bí mật. Mọi thứ đều như hư ảo. Thị trấn Mai-tân-phố với rặng tường thành vây quanh khiến Kitty liên tưởng đến những bức màn sân khấu vẽ những thành quách xưa dùng trong tuồng hát. Các bà sơ, Waddington và cô gái Mãn-châu đã trở thành những nhân vật kỳ quái mang những nét mặt tượng trưng. Còn bao nhiêu kẻ khác, những kẻ chen chúc dài theo các đường phố ngoằn ngoèo, những kẻ đã chết vì dịch tả đều là những người chạy hiệu vô danh. Cái cảnh tượng ấy, những kẻ diễn tuồng ấy có lẽ cũng có mang một ý nghĩa, nhưng ý nghĩa nào? Tưởng chừng như đó là một điệu múa cổ truyền, cao siêu và thần bí và mỗi nhịp rắc rối của nó phải là để nói lên một cái gì. Nhưng cái gì ấy, than ôi, Kitty không làm sao giải được vì bí hiểm quá.

Một mụ già đi qua đường. Dưới ánh nắng, bộ quần áo chàm tả tơi của mụ ngời lên như mầu ngọc bích. Khuôn mặt với hàng nghìn nếp nhăn nho nhỏ trông giống một pho tượng chạm bằng ngà cũ và để đỡ cho hai chân khẳng khiu mụ chống một cây gậy dài và đen. Kitty hầu như không tin là chồng nàng và nàng đã từng tham dự vào điệu múa kỳ quặc và hư huyễn ấy. Tuy nhiên cả hai đã chẳng đóng những vai trò quan trọng đấy ư? Nàng đã xuýt nguy còn chồng nàng thì đã chết.

Phải chăng là một trò chơi? Có thể không là gì khác hơn một cơn mộng dữ mà Kitty đã đột ngột vùng dậy được và thở phào nhẹ nhõm. Nàng tưởng như tất cả những sự việc ấy xảy ra cách đây đã lâu, ở một nơi nào xa tít. Các nhân vật của tấn bi kịch đã bị xóa mờ trên cái nền chói chan ánh nắng của cuộc đời thực tế. Kitty ngạc nhiên vì thái độ dửng dưng của mình và có cảm tưởng đang lật các trang của một quyển sách đã đọc. Trong ký ức nàng khuôn mặt quen thuộc của Waddington cũng đã xóa không còn nữa.

Chiều nay nàng sẽ đến Tây-giang và tỉnh lỵ để rồi từ đấy nàng sẽ đáp tầu. Và chỉ mất thêm một đêm là nàng sẽ đặt chân lên Hương-cảng.

°
°     °

Kitty hổ thẹn tự trách đã quá nhẫn tâm không khóc lúc Walter mất. Lúc ấy mắt của viên sĩ quan người Tàu đã chẳng đầm đìa nước mắt đó ư? Còn nàng thì lại ngây ra như kẻ mất hồn.

Bây giờ nếu cần phải làm ra vẻ âu sầu, nếu các ước lệ xã hội bắt nàng không được để lộ tâm sự thầm kín thì ngược lại nàng cũng biết là nàng không thể che mắt được chính mình. Cuộc đời đã làm nàng chịu đựng quá nhiều ê chề, đau đớn. Từ những sự việc xảy ra trong mấy tuần lễ sau cùng nàng đã rút tỉa được một bài học: là đôi khi mình cần phải dối người, nhưng dối với chính mình thì bao giờ cũng đáng tởm.

Nàng nhìn nhận Walter có những điểm đáng phục nhưng tại sao Walter lúc nào cũng làm nàng khó chịu? Nàng không dám thú nhận là cái chết của Walter đã cởi bỏ giúp nàng bao nhiêu là vướng bận. Thành thực mà nói, giá chỉ cần nói ra một lời nào đó là cứu sống được Walter thì có lẽ nàng đã nói ra rồi. Nhưng nàng cũng nhận thấy là cái chết ấy quả đã gỡ rối cho nàng. Walter và nàng sống với nhau mà không bao giờ thấy được hạnh phúc, đã vậy mà nếu ly dị nhau cũng rất khó khăn.

Nàng tránh không nghĩ đến những ngày sẽ tới và không dự định gì cả. Nàng chỉ biết là mình sẽ lưu lại Hương-cảng trong một thời gian càng ngắn càng hay.

Không ai bắt buộc nàng phải gặp Charlie. Có lẽ hắn sẽ lịch sự tránh mặt nàng. Tuy nhiên nàng cũng muốn thấy lại hắn một lần để nói mấy câu cho hả.

Nhưng Charlie thì có gì mà nàng phải cứ để tâm? Một ý tưởng đẹp xâm chiếm lòng nàng, thôi thúc và dồn dập như một dòng nhạc phong phú trong một hòa tấu khúc. Chính cái ý tưởng ấy đã mang lại cho đôi môi nhợt nhạt của nàng một nụ cười lúc nàng trông thấy một thằng bé dáng điệu hớn hở, mắt láu lỉnh đi qua. Cũng chính nó đã khoác cho cảnh đồng ruộng một vẻ đẹp lạ lùng và các thị trấn ở đây một cuộc sống tưng bừng, rộn rịp. Ổ dịch tả là một ngục thất mà nàng vừa thoát được. Trước kìa nàng không hề hiểu cái nét mơn trớn của một khoảng trời xanh hoặc cái niềm vui bừng nở trong một rặng tre nhẹ nhàng lả ngọn bên đường. Giải thoát: hai tiếng ấy đang rộn lên trong lòng Kitty. Cái tương lai mờ mịt đang lấp lánh muôn mầu như màn sương mù trên song khi gặp ánh mặt trời buổi sáng. Giải thoát! Không những nàng được giải thoát khỏi một sợi xiềng trói buộc, khỏi một cảnh chung sống không sinh thú mà còn khỏi cả bàn tay hăm dọa của tử thần và một cuộc tình đã khiến nàng thành một con người hèn hạ. Một sự giải thoát cho xác thịt lẫn tâm hồn. Từ nay nàng được tự do và nàng bạo dạn bước lên đón nhận định mệnh của đời mình.