uân cộng hòa toàn thắng.

Gauvain quay lại nói với anh em trong tiểu đoàn Mũ Đỏ: - Mười hai người các anh có thể sánh với nghìn người.

Thời ấy, một lời khen của cấp chỉ huy cũng ngang như một tấm huân chương. Theo lệnh Gauvain, Guéchamp truy kích địch ngoài thị trấn và bắt được vô số.

Sau đó, người ta đốt đuốc lên và đi lục soát trong phố.

Tất cả những kẻ không chạy trốn được đều ra hàng. Người ta đốt lửa sáng rực cả phố lớn. Mặt đường ngổn ngang xác chết và người bị thương. Kết thúc một cuộc chiến đấu, bao giờ cũng gay go; một vài nhóm đó đây, tuy đã tuyệt vọng nhưng vẫn cố chống cự, cuối cùng bị chặt, chúng phải hạ khí giới.

Trong đám quân địch tháo chạy hỗn loạn, Gauvain vừa nhận ra một người hết sức dũng cảm, nhanh nhẹn và lực lưỡng như thú rừng không chịu rút mà vẫn bắn chặn, che chở cho bọn khác đang tháo chạy. Hắn sử dụng súng ngắn rất oanh liệt, dùng nòng súng mà bắn, dùng báng súng mà đánh đến gãy. Lúc này, hai tay hắn, một tay cầm súng lục, một tay cầm kiếm. Không ai dám lại gần hắn. Bỗng nhiên, Gauvain thấy hắn lảo đảo rồi tựa lưng vào một cái trụ bên đường. Hắn vừa bị thương. Nhưng hắn vẫn nắm chắc kiếm và súng. Gauvain cắp thanh kiếm dưới nách đi đến chỗ hắn.

— Hàng đi - Ông ta bảo.

Người kia nhìn Gauvain chằm chặp. Máu từ một vết thương trong người hắn chảy trong lớp quần áo đọng lại thành một vũng to dưới chân.

— Anh là tù binh của tôi - Gauvain tiếp.

Người kia nín lặng.

— Anh tên là gì?

Người kia trả lời:

— Nhảy [157].

— Anh là một người dũng cảm.

Và ông ta chìa tay ra bắt tay người kia.

Hắn đáp lại bằng một câu:

— Đức vua muôn năm!

Và thu hết tàn lực, hai cánh tay cùng giơ lên một lúc, hắn nhằm bắn một phát vào ngực Gauvain và chém một nhát kiếm trên đầu ông ta.

Hắn làm nhanh như một con hổ; nhưng có một người khác lại còn nhanh hơn nữa. Đó là một người cưỡi ngựa vừa mới đến và đứng đó một lúc mà không ai để ý. Khi trông thấy tên lính Vendée giơ cao thanh kiếm và khẩu súng lên, ông ta nhảy xổ ngay vào giữa tên này và Gauvain. Không có người đó, Gauvain đã chết rồi. Con ngựa hứng lấy phát đạn, người cưỡi ngựa bị thanh kiếm chém trúng, cả hai đều ngã xuống. Tất cả sự việc diễn nhanh vừa kịp cho người kia kêu lên một tiếng.

Tên lính Vendée lúc ấy đã gục xuống bên lề đường.

Nhát kiếm đã chém trúng giữa mặt người cưỡi ngựa; ông ta ngã xuống bất tỉnh. Con ngựa chết ngay.

Gauvain lại gần.

— Người này là ai? - Ông ta hỏi.

Ông ta nhìn kỹ. Máu trên vết thương chảy như xối làm cho mặt người bị thương thành một cái mặt nạ đỏ ngầu.

Khó mà biết được rõ mặt người đó. Chỉ nhìn thấy mái tóc màu xám.

— Người này đã cứu ta - Gauvain nói tiếp - Có ai ở đây biết ông ta không?

— Thưa chỉ huy - Một người lính nói - Người này vừa mới vào thành phố được một chốc. Tôi trông thấy ông ta đến. Ông ta từ đường Pontorson tới.

Viên sĩ quan quân y chạy lại với hộp đồ cấp cứu. Người bị thương vẫn mê man bất tỉnh. Y sĩ khám nghiệm và bảo:

— Một vết thương xoàng thôi. Không việc gì. Có thể liền lại được. Trong vòng tám hôm, ông ta sẽ đi lại được. Một nhát kiếm thật cừ.

Người bị thương mặc áo choàng, mang thắt lưng màu tam tài, có đôi súng lục và một thanh kiếm. Người ta đặt nằm trên một chiếc cáng rồi cởi áo ra. Người ta đem đến một gàu nước lã, y sĩ rửa sạch vết thương, bộ mặt dần dần rõ ra. Gauvain nhìn ông ta rất chăm chú.

— Ông ta có giấy tờ gì không? - Gauvain hỏi.

Y sĩ lần tay vào một bên túi rút ra một chiếc ví đưa cho Gauvain.

Vừa lúc đó, người bị thương nhờ có nước lạnh đã hồi lại. Mi mắt ông ta hơi động đậy.

Gauvain lục chiếc ví của ông ta, thấy một tờ giấy gấp tư, mở ra, đọc:

“Ủy ban cứu quốc. Công dân Cimourdain…” Gauvain kêu lên một tiếng:

— Cimourdain!

Tiếng kêu ấy làm cho người bị thương mở mắt ra.

Gauvain cuống quít.

— Cimourdain! Thầy ư! Đây là lần thứ hai thầy đã cứu tôi.

Cimourdain nhìn Gauvain. Một niềm vui không tả xiết ánh lên trên bộ mặt đẫm máu của ông ta.

Gauvain quỳ xuống trước mặt người bị thương, thốt lên:

— Thầy tôi!

— Cha của con - Cimourdain nói.