âu lắm đoàn chèo của mẹ mới về làng Đặng. Ngay từ chiều, loa quảng cáo ồn ã, áp phích bay như bươm bướm trên đường. Tối, trăng vừa ló lên tôi đã chực tót sang với mẹ. Bà tôi kéo tôi lại, dúi vào tay mấy quả mận xanh: “Mang cho con mẹ mày, ngày xửa bằng tuổi mày, nó mộ cái món này lắm đấy!”. Hồi chiều, mẹ và các cô chú trong đoàn có ghé qua nhà. Cả cha dượng tôi nữa. Mẹ đưa cho tôi một mảnh vải lon – quà hội diễn mới đây của mẹ.

Tôi đi lom khom trên sân khấu mới dựng còn ngổn ngang phông, màn, hòm xiểng. Ở phòng hóa trang, điện sáng trưng, hắt một vệt sáng dài trên sân cỏ. Mẹ tôi ngồi cạnh cô Cẩm, hai người đang làm mặt. Tôi sà vào lòng mẹ, xòe vạt áo cho mẹ mấy quả mận xanh. Quệt cho tôi một vệt đỏ chót vào má, mẹ bật cười khanh khách. Lâu lắm tôi mới thấy tiếng cười như vậy của mẹ. Cô Cẩm cũng cười rồi nhón mận ăn ngon lành. Giờ thì tôi mới nhìn rõ khuôn mặt tức cười của cô: một bên là gò má hồng hào, đuôi mắt đen, dài đa tình, một bên là phấn lỗ chỗ, quầng mắt thâm lại. Mẹ tôi ngồi dựa lưng vào tôi, chăm chú nhìn gương, vẽ những nếp nhăn trên trán, những nốt ruồi ở má và khóe môi. Tôi ngắm mẹ một cách thích thú. “Giờ thì tôi là mẹ Thiện Sĩ chứ đâu phải mẹ cô!” – Mẹ đùa, phát vào má tôi âu yếm. Cô Cẩm từ phòng thay xiêm áo đã ra từ khi nào, bộ váy Thị Màu của cô làm tôi phải ngỡ ngàng mấy phút.

- Con mẹ Lý lại đây nào!

Có tiếng gọi từ cuối phòng. Cô Nguyệt cầm thắt lưng vẫy tôi. Tôi chạy ào lại suýt nữa thì va vào chân cha dượng tôi. Cha nằm với một ông to béo cạnh cái bàn hút thuốc phiện mà lúc mới vào tôi không để ý. Áo veston gối trên đầu, caravate nới rộng, trễ xuống tận ngực, hai người vừa lầm rầm nói chuyện. Có lẽ lúc tôi chạy qua cha cũng chẳng nhìn thấy. Cô Nguyệt đưa cho tôi cái lược quà của Mỹ – em cô gửi cho tôi. Một năm trước, Mỹ chuyên đóng vai Thị Kính, là đào trẻ có tiếng của đoàn. Tuy đã bỏ nghề nhưng thi thoảng Mỹ vẫn gửi thư cho tôi. Bây giờ vai Thị Kính do cô Nguyệt đóng. Cô có khuôn mặt giống hệt Mỹ. Nếu cô không hút thuốc tôi đã lầm cô với Mỹ. Tôi định hỏi cô về cuộc sống lúc này của Mỹ nhưng nhìn cô đang mơ màng với khói thuốc tôi lại không nỡ. Mẹ bảo cô Nguyệt hút rất nhiều thuốc. Một ngày vài chục điếu là thường. Tôi hiểu rằng: một người đàn bà như cô, không phải tự nhiên mà ham mê khói thuốc.

Trăng đã lên cao. Người xem ồn ào ngoài bãi. Chuông báo chuẩn bị biểu diễn reo vang lần một. Cô Nguyệt vừa nhờ tôi thắt hộ thắt lưng vừa hét toáng lên:

- Lanh “Thiện Sĩ” đâu rồi?

Có tiếng ai đó đáp lại:

- Đang tổ tôm với mấy “cụ” nhạc công bên kia kìa!

Chú Lanh bị cô Cẩm nắm tay kéo về, quần áo Thiện Sĩ xốc xếch trên vai. Lầu bầu mấy câu bực mình, chú mới chịu đứng yên cho cô Cẩm cài khuy áo chùng…

Tiếng đàn sáo vang lên. Cô Cẩm cầm micro hát giọng véo von điệu sai lệch: Tu chùa nhà chẳng có Phật ư. Mà em cắp nón đi tu chùa nào… Hai cánh màn nhung từ từ mở. Ánh điện chói mắt chuyển sang xanh dịu. Tôi nhìn ra sân khấu như nhìn vào cõi mộng. Cảnh nhà Thiện Sĩ lẫn trong sương mờ. Đột nhiên tôi có cái cảm giác của người đứng trên một ranh giới mong manh…