úc chín giờ sáng, một đoàn kỵ sĩ phi ngựa xuyên qua hoa viên. Sĩ quan trưởng toán là một viên đại tá thuộc bộ tham mưu của ngài tư lệnh Hardress Waller ở Saltash. Đại tá yêu cầu tôi thu xếp đồ đạc và xuống sân ngay, chuẩn bị lên đường theo ông ta đi Fowey. Tôi thay đồ xong, các người hầu đưa tôi xuống nhà dưới. Tôi thấy trong hành lang, những người lính đang xua đàn chó săn lục lọi.

- Ngôi nhà này đã bị tàn phá một lần - tôi nói với sĩ quan - và anh rể tôi đã phải mất bốn năm sửa lại để ở tạm. Hôm nay, các ông định tái diễn một lần nữa sao?

Viên đại tá trả lời:

- Tôi rất tiếc nhưng đối với một người nguy hiểm như Grenvile, chúng tôi không từ bỏ bất cứ hành động nào, kể cả hủy diệt ngôi nhà này.

- Ngài có nghĩ rằng sẽ kiếm thấy ông ta ở đây không?

- Ở Cornouailles có đến hai chục ngôi nhà cho Richard lánh nạn - đại tá đáp trong đó phải kể đến Menabilly. Chúng tôi buộc lòng phải khám xét tỉ mỉ. Tôi sợ rằng, sau đó ngôi nhà này không thể ở được nữa. Vì thế tôi mới yêu cầu cô theo tôi về Fowey.

Tôi nhìn xung quanh. Tôi đã sống ở đây hai năm. Nhà này đã bị tàn phá một lần và tôi cũng không hề có ý muốn làm chứng nhân cho cuộc tàn phá lần hai.

- Tôi sẵn sàng khởi hành rồi - tôi nói với đại tá.

Người ta đặt tôi ngồi trên kiệu, với Matty đi kèm bên. Chúng tôi đi ra khỏi cổng, bên tai vang lên những âm thanh đã nghe một lần, tiếng búa rìu phá vỡ nền nhà, và chẻ tét gỗ. Một người lính leo lên tháp và giật chuông để làm trò đùa.

Tôi thầm nghĩ "Vĩnh biệt Menabilly. Tôi sẽ không bao giờ được gặp lại ngôi nhà thân thương này nữa".

- Chúng ta sẽ đi dọc theo bờ biển - viên sĩ quan nói với tôi qua khung cửa kiệu - đường lớn bị choán bởi các đạo quân của ta đang tiến về Holston và Penzance.

- Để đối phó với một cuộc nổi dậy lẻ tẻ, các ông phải huy động lực lượng đông đến thế sao? - tôi hỏi mỉa.

- Cuộc nổi dậy sẽ bị dập tắt trong một hoặc hai ngày, nhưng quân đội sẽ đóng tại đây lâu dài. Sẽ không còn biến động ở Cornouailles, kể cả ở miền đông lẫn miền tây nữa.

Tôi nhìn về phía đường mòn bên dưới con đường đắp cao dẫn đến ngôi nhà nghỉ mát. Nơi đó chỉ còn là một đống đá đen sì và bốc khói.

- Ai đã ra lệnh đốt nhà đó? - đại tá hỏi lớn.

Tôi thấy ông ta và tùy tùng giục ngựa chạy lên con đường đắp cao để tìm hiểu tình hình. Đại tá quay trở lại hầu như ngay tức thì.

- Nhà này là nhà nào? - Ông ta hỏi - Tại sao lại bị cháy rụi thành than?

- Đó là ngôi nhà nghỉ mát - tôi đáp - Chị tôi, bà Rashleigh rất thích địa điểm này. Chị tôi sẽ đau lòng biết mấy khi được tin nhà bị đốt. Tôi nghĩ rằng có lẽ đại tá Bennett đến đây hồi hôm, đã ra lệnh phá hủy nó.

Viên sĩ quan nhíu mày:

- Đại tá Bennett chỉ có thể hành động với sự cho phép của cảnh sát trưởng Thomas Herle.

Tôi nhún vai:

- Có lẽ thế, dù sao ngài cảnh sát trưởng cũng là thành viên trong Ủy ban vùng và ngài ta tự cho phép mình có quyền làm thế.

- Ủy ban vùng không thể hành động tự ý như thế được - viên sĩ quan làu bàu - Một ngày nào đó, họ đừng hòng qua mặt quân đội chúng tôi.

Nói xong, đại tá giận dữ ra lệnh cho cả đoàn tiếp tục đi. Một kế ly gián trong nội bộ. Biết đâu ngày nào đó giữa Nghị viện và quân đội có sự bất hòa với nhau và phe bảo hoàng sẽ được hưởng lợi?

Cuối cùng chúng tôi tới ngôi nhà thành thị của anh rể tôi, trên bến cảng Fowey. Tôi tìm bóng dáng chiếc Frances trong vịnh, nhưng không có. Chỉ có những ghe đánh cá thả neo tại Polruan.

Anh rể tôi đợi tôi trong phòng khách nhỏ. Viên sĩ quan nói:

- Tôi rất tiếc phải quản chế các vị trong vài ngày cho đến khi tình hình lắng đọng. Vì thế tôi yêu cầu ông và cô đây tuyệt đối không ra khỏi nhà.

- Tôi hiểu, thưa ngài - Jonathan đáp - Tôi đã quen bị quản chế từ lâu, bây giờ có thêm vài ngày cũng chẳng sao cả.

Viên đại tá lui ra và ra lệnh cho lính gác bố trí quanh nhà.

- Anh đã có tin tức về Robin - anh rể tôi nói - Anh ta bị giữ ở Plymouth, nhưng anh nghĩ rằng tội của Robin không nặng lắm. Rồi đây anh ta sẽ được thả với điều kiện tuyên thệ tuân hành lệnh của Nghị viện, như anh đây đã bị cưỡng bức làm điều ấy.

- Rồi sao nữa? - tôi hỏi.

- Robin sẽ được tự do vui thú điền viên khi về già. Ở Tywardreath anh có một ngôi nhà rất thích hợp với em và Robin, nếu em không chê.

- Không, em không dám chê đâu.

Jonathan đứng dậy, thong thả tới bên cửa sổ, nhìn ra bến cảng. Những con chim hải âu cất tiếng kêu trên vịnh.

- Chiếc Frances đã ra khơi lúc năm giờ sáng - anh ta nói. Tôi vẫn im lặng.

- Người ngư phủ thân tín của anh đã chèo xuồng đến bãi biển Pridmouth, nơi đó một người khách đang đợi, vẻ mệt mỏi.

- Một người khách? - tôi hỏi lại.

- Phải...nhưng mà...Chuyện gì thế?

Tôi lắng nghe tiếng chim hải âu hòa lẫn với tiếng trẻ con nô đùa trên cầu thang bến cảng.

- Không, không có gì hết - tôi nói - anh còn điều gì kể cho em nghe không? Jonathan đến bên bàn, lấy trong hộc tủ ra một tờ giấy.

- Khi rời khỏi xuồng để lên tàu Frances người khách đã trao mẩu giấy này cho người ngư phủ cầm về cho anh, trong đó chỉ vỏn vẹn một hàng chữ: "Hãy nói với Honor rằng một người Grenvile đã tự chọn cho mình một lối thoát".

Jonathan trao cho tôi tờ giấy.

- Như thế có nghĩa gì? Em hiểu không?

Tôi hồi tưởng lại những đống tro tàn bít vĩnh viễn lối vào đường hầm và xà lim tối tăm, tĩnh mịch bên trong khối tường dày.

- Vâng, em hiểu - tôi trả lời Jonathan. Anh ta hoang mang nhìn tôi.

- Cuối cùng, thế là xong. Cám ơn Chúa. Chúng ta không thể làm gì được nữa.

- Không - tôi nói - Không làm gì được nữa. Jonathan rót rượu ra đầy hai ly và dịu dàng nói:

- Hãy uống đi em. Em đã chịu quá nhiều gian nan.

Tôi uống đến giọt cuối cùng và trả ly lại cho Jonathan.

- Dòng họ Grenvile thật xứng đáng lưu danh muôn thuở - anh rể tôi nói - Trong đó phải kể đến Bevil, con người xứng đáng nhất, can đảm nhất.

- Nhưng trong họ Grenvile cũng còn một người can đảm không kém gì Bevil.

- Một thiếu niên - tôi nói - mà tên tuổi không bao giờ được ghi trong biên niên sử dòng họ Grenvile.

- Tại sao em lại khóc? - Jonathan ân cần hỏi han tôi - Thời gian qua thật là khắc nghiệt đối với em. Anh đã chuẩn bị chỗ ngủ cho em. Matty sẽ đưa em lên phòng. Nào! Hãy can đảm lên. Điều xấu nhất đã qua. Điều tốt nhất sẽ đến. Một ngày nào đó, Hoàng thượng sẽ trở về, một ngày nào đó, Richard của em sẽ trở lại.

Tôi lặng lẽ nhìn đồ biểu chiếc tàu trên thành cửa sổ và thì thầm:

- Một ngày nào đó, tuyết sẽ tan và mùa xuân sẽ đến.