rong mơ ta thấy vách đá kẽo kẹt mở ra ở sau lưng ta, bầu trời mầu bụng cá hiện hằn lên giữa những tảng đá, dưới bầu trời có một ngõ nhỏ, hoang vắng, không người, cạnh đó có một cái cửa ngách, ta biết nó dẫn vào một ngôi miếu lớn, nó không bao giờ mở, ở cửa vào chăng một sợi dây ni lông trên phơi quần áo trẻ con, ta nhận ra chỗ này, ta đã đến, đấy là ngừơi miếu Hai Vua ở huyện Quán, Tứ Xuyên, ta đi dạo trên đê chia cách nước cuồn cuộn của con sông bên dưới chân ta, trên bờ trắng lóa đối diện, những phế tích của một ngôi miếu bị bỏ hoang khác, ta đã muốn vào đó nhưng không tìm ra cửa, ta chỉ thấy rắn-cá bò trên các mái chìa đen sì, con vút thò ra ngoài các bức tường bao quanh sân, nắm vào sợi dây cáp, ta đi lên một ít, trên bờ sông trắng xóa, có một người đàn ông đang câu cá, ta muốn đi đến chỗ ấy xem, nước dâng lên, ta chỉ có thể lùi lại, nước vây lấy ta, ta ở chính giữa, đang trở lại thành đứa trẻ, vào giây lát ấy, đứng ở cái cửa sau mọc đầy cỏ dại, ta nhìn đứa trẻ lúc ấy là ta đi giầy vải, không thể tiến cũng không thể lùi, ở mặt trên giầy có những cúc vải, ở trường tiểu học, bọn trẻ nói những lời tục tĩu bảo rằng ta đi giầy con gái, chúng làm cho ta ngượng chính là từ miệng những thằng con trai này trên đường phố, lần đầu tiên ta hiểu hàm nghĩa của câu chửi người. Chúng cũng nói đàn bà là đồ đồng nát ve chai, cũng nói cái bà to béo bán khao pỉnh, bánh rán dẹt ở góc phố là dính nhau với đàn ông, ta biết đó là những lời xấu liên quan đến xác thịt của đàn ông., đàn bà nhưng bản chất những quan hệ ấy vẫn cứ là rất mơ hồ trong đầu ta, chúng bảo rằng ta yêu đứa con gái bé đen gầy ở lớp ta, con bé đã cho ta một tờ giấy thơm, ta đã đỏ mặt rồi một hôm, sau hi ta đỗ tiểu học lên sơ trung, trong kì nghỉ hè, ta gặp đám trẻ đó trong một buổi chiếu phim dành cho học sinh, chúng bảo ta rằng con bé nay trắng ra nhiều, một thiếu nữ rất đẹp, cô ấy cũng hỏi thăm chúng về ta, chúng hỏi ta sao không hẹn gặp cô ta, sau đó ta đã ngã vào xác thị đàn bà. Ngày xưa ta không dũng cảm lắm, ta biết ta sa đọa nhưng trong thầm lén ta lại thích, đại khái ta biết đó là người đàn bà ta muốn có mà không được, khuôn mặt xinh đẹp của nàng ta không thể nhìn thấy, ta muốn hôn nàng thì ta lại bị một người đàn bà khác hôn bằng miệng, thâm tâm rõ là không yêu nhưng lại vẫn thấy khóai cảm, ta cũng thấy đôi mắt buồn của bố ta, ông im lặng, ta biết ông đã chết, ta biết là không đúng, trong mơ ta có thể thả sức buông thả; rồi ta nghe thấy tiếng cánh cửa kẽo kẹt trong gió, ta nhớ là ta ngủ ở trong một hang núi, trên đầu ta, trần hang cổ quái đang lên cao hạ thấp chính là một vách đá được một ngọn đèn bão chiếu sáng, ta ngủ với nguyên quần áo trong những cái chăn bão hòa độ ẩm, quần áo ta cũng ướt đẫm, hai bàn chân ta băng giá, ta không tài nào làm cho chúng nóng lên, gió rất dữ, hú lên mỗi lần cánh cửa đóng sầm, như một thú rừng đầy máu, nằm dài trong một hang núi đóng kín bằng một tấm ván đơn giản, ta chăm chú nghe, những tiếng hú của gió từ trên các đỉnh núi tràn về lồng lộn trong đồng cỏ và rừng cây quán.

Quá buồn tiểu tiện, ta đứng lên, với lấy ngọn đèn bão, ta đi lại giầy. Ta kéo tấm ván chặn cánh cửa làm bằng những khúc thân cây. Cửa bị gió thổi mở đánh rầm. Ngọn đèn chỉ chiếu sáng một vòng tròn ở dưới chân ta, trong tấm rèm đen ngòm của đêm. Ta đi hai bước, cởi cúc quần thì thình lình ngẩng đầu lên ta thấy một cái bóng cao hơn mười mét dưng đứng ở trước mặt. Ta kêu lên, suýt đánh đổ ngọn đèn. Cái bóng mênh mông cử động cùng một tiết tấu với ta. Ta tưởng tượng đó là "bóng quỷ" đã được nói đến trong Khảo luận về núi Phan Tịnh. Ta lắc ngọn đèn, cái bóng cũng động đậy. Sự thật đó là cái bóng ta mang vào trong đêm.

Người nông dân dẫn đường cho ta nghe thấy tiếng động đã đi ra, rìu trong tay. Ta chưa định thần lại, không thể nói được với anh ta. Ấp úng, ta hoa ngọn đèn soi cho anh. Hai cái bóng mênh mông liền nổi lên trên tấm rèm đen ngòm của đêm và nhảy nhót theo tiết tấu của tiếng chúng ta kêu. Sững sờ biết mấy khi là chính mình, hơn thế nữa chính cái bóng của mình làm cho mình khiếp đảm! Như hai đứa trẻ, cả hai vừa đái vừa nhảy để cho cái bóng ma quái cũng nhảy. Đó cũng là để làm yên tâm chúng ta, để làm vững lại tâm thần rối loạn của chúng ta.

Vào hang, ta không ngủ lại được vì bị kích thích. Người bạn cùng đi của ta cũng trở mình trên ổ. Ta bảo anh hãy kể cho ta những chuyện vùng núi. Anh lúng búng nhưng rồi tự diễn đạt bằng thổ ngữ, mười câu thì tám lọt ra khỏi tai ta. Hình như anh kể chuyện một người anh em họ xa, làm công việc nào đó, đã bị gấu móc mất một mắt vì đã không cúng thần núi trước khi đi vào đó. Không thể biết liệu có phải là cách anh ta quở trách ta không.

Dậy sớm, ta vốn có ý đi Cửu Long Trì, hồ Chín Rồng. Một màn sương mù dầy đặc đã buông xuống. Người dẫn đường đi trước, cách anh ta ba bước chỉ là cái bóng mập mờ, cách hơn năm bước anh ta không nghe thấy ta nữa dù cho ta có hét váng lên. Không lạ gì nếu như trong đêm hôm qua, ngọn đèn đã có thể hắt bóng lên một màn sương mù cũng dầy đặc như thế này. Với ta, đây chắc chắn là một kịch lịch mới; mỗi lần thở ra, một luồng hơi trắng lại đến đổ đầy vào cái không gian còn được để lại tự do ở trong miệng. Cách hang chưa tới trăm bước, anh ta dừng chân quay lại nói không thể đi tiếp.

- Tại sao?

Năm ngoái cũng thời tiết như thế này, sáu ngừơi vào núi nhặt trộm cây thuốc thì chỉ có ba người về, anh ta ấp úng nói.

- Anh đừng dọa tôi.

- Anh muốn đi cứ đi, tôi dứt khoát không.

- Nhưng anh là người đi cùng tôi mà! Dĩ nhiên ta có hơi cáu.

- Trạm trưởng cử tôi đi.

- Nhưng cử anh đi vì tôi.

Ta không bảo chính ta trả tiền công cho anh ta.

- Xảy ra chuyện gì với anh, tôi sẽ phải kiểm điểm với trạm trưởng.

- Anh chẳng việc gì phải kiểm điểm với ông ấy. Ông ấy không phải sếp của tôi. Tôi cũng không muốn ông ấy phụ trách tôi. Tự tôi phụ trách tôi. Tôi chỉ là muốn đến hồ Chín Rồng.

Anh ta bảo đấy không phải hồ. Vài cái ao nước thế thôi.

- Hồ hay ao tôi bất cần, tôi muốn xem rêu tóc vàng mọc đầy hồ ấy, tôi đến núi là để xem cái thứ rêu tóc vàng dầy đến một thước ấy, tôi muốn đến nằm lăn lên cái thảm rêu ấy.

Anh ta bảo không nằm lăn lên được, đấy là cỏ nước.

Ta đã muốn bảo thì chính trảm trưởng kể với ta là lăn lộn trên thứ rêu ấy còn thú hơn là lăn trên thảm, nhưng ta không cần phải giải thích với anh ta.

Anh ta im, đi lên trước, cúi đầu. Ta lại cất chân. Đấy, chiến thắng của ta: bắt một người dẫn đường mà ta chi tiền phải thực hiện không cần thiết ý chí của ta. Ta chỉ là muốn chứng tỏ rằng ta có ý chí, đó là cái nghĩa của việc ta đền nơi này, nơi mà bản thân ma quỷ cũng không dám thâm nhập.

Anh ta lại biến mất. Ta đi chậm lại một ít thế là anh ta tan biến vào trong lớp sương mù trắng xóa. Ta vội đuổi theo, nhưng ta vấp phải một cây ta. Nếu một mình ta phải tìm đường quay về thì ta sẽ không biết đi đằng nào. Ta mất phương hướng, ta bắt đầu lớn tiếng gọi anh ta.

Cuối cùng, anh ta lại phát hiện ra trong sương mù, hoa chân múa tay với một vẻ kỳ dị về phía ta. Ta chỉ nghe thấy anh ta gọi khi đến trước mặt anh ta, vẫn cứ luôn ở trong màn sương mù đáng nguyền rủa này.

- Anh giận tôi đấy à? Ta nghĩ nên xin lỗi.

- Tôi không giận, giận cũng không giận anh mà chính anh mới nên giận tôi.

Anh ta tiếp tục vung tay mà nói to nhưng âm thanh qua màn sương vẳng đến như bị ngạt. Ta đương nhiên biết ta vô lễ.

Ta chỉ việc bám sau anh ta, tựa hồ sát gót. Dĩ nhiên như thế không thoải mái, đi không xa được. Ta không phải đến núi này để chiêm ngưỡng gót chân con người này. Vậy tại sao đến? Có thể liên quan đến giấc mơ và cái bóng ma quỷ đêm qua, đến quần áo ẩm ướt, đến cái đêm trải qua gần như trắng và ta mệt. Ta có một linh cảm xấu, bèn thò tay vào túi sơ mi đang dán bết vào lưng ta để lấy mẩu rễ cây ra nhưng ta không tìm thấy nó nữa.

- Thôi về...

Anh ta không nghe thấy ta nói. Ta phải kêu to:

- Về.

Mọi sự trở nên hài hước, nhưng anh ta khong cười. Chỉ lẩm bẩm:

- Lẽ ra về từ lâu rồi...

Cuối cùng ta đã nghe anh ta quay lại. Vào hang, anh ta lập tức nhóm lửa nhưng áp suất không khí quá thấp, khói không thoát ra được sứ mờ mịt, không sao mở được mắt. Ngồi trước lửa, anh ta lầm bầm.

- Anh nói gì với lửa thế?

- Nói người không thắng được mệnh.

Rồi anh ta leo lên chỗ nằm. Một lát sau, ta nghe thấy anh ta ngáy ầm ĩ. Đấy là một con người đơn giản, lương tâm yên ổn trong khi ta, ta là một kẻ ích kỷ, vĩnh viễn truy tìm một đời sống tâm linh, nhưng vấn đề lại là ở chỗ khi nó hiện ra thì có thể ta sẽ chẳng có đủ sức mà giác ngộ thấy. Mà giác ngộ thấy rồi thì nó dẫn ta đi đâu?

Ta vô cùng cám cảnh, ở trong cái hang ẩm thấp này, với quần áo ướt át và lạnh băng đang dính vào da thịt. Lúc này, điều ta ao ước hơn hết là một cửa sổ, một cửa sổ được chiếu sáng, một ít ấm cúng, một người ta yêu, người cũng yêu ta. Có thế thôi. Tất cả ngòai ra là hão. Nhưng cái khung cửa sổ đó vẫn chỉ là hư ảo.

Ta hay mê thấy ta đi tìm lại căn nhà của tuổi thơ ấu, tìm lại các kỷ niệm ấm áp của ta. Trong mơ ta trông thấy một dẫy sân nối tiếp nhau rất xa như một mê cung với ngách ngang u tối, chật và ngoằn ngoèo, ta không bao giờ tìm thấy lối ra của chúng. Mỗi bận mơ như thế, các con đường lại khác đi, đôi khi trong cái sân trong, nơi nhà ta ở, là một ngách đi của hàng xóm, ta không thể làm cái gì mà lại không bị người ta nhìn thấy, ta không được hưởng tình tự thầm kín êm dịu cho dù ta ở trong nhà mình, các bức vách không lên đến tận trần thì giấy dán tường lại rách hoặc một bức tường đổ xuống, ta leo cầu thang lên gác nhìn xuống, bên trong gian phòng chỉ là vôi vữa gạch vụn, bên ngoài vốn là ruộng bầu bí, ta bò toài dưới dây bầu bí bắt dế, lông bầu bí cùng mồ hôi ở cổ và tay làm cho cả người ta phát ngứa, đôi khi dưới ánh nắng chang chang, gạch vụn vôi vữa này, ngừơi ta đã xây nhưng nhà mới, không biết lúc nào, với các cửa sổ luôn im ỉm. Dưới cái dinh cơ gần như không tường che chắn ấy, bà ngoại ta đang dọn một hòm quần áo cũ bằng gỗ đỏ, nó già như bà, nắp hòm mở ra, bà đã chết từ lâu nhưng dẫu thế ta vẫn cứ phải tìm lấy chút kỹ niệm ấm áp, giấc mơ thời thơ nhỏ của ta, ta muốn tìm lại các bạn thời thơ nhỏ, những bạn tí tẹo mà ta đã quên mất tên, có một đứa bị sẹo do ngã ở môi dưới, nó có vẻ quá thật thà, nó có một cái hũ bằng tử sa, sa thạch đỏ, chuyên để nuôi dế, bảo ta rằng cái hũ ấy là từ đời ông nó truyền lại. Ta cũng thích chị nó, một cô gái cao rất dịu dàng nhưng ta chưa bao giờ nói với cô ấy điều này, sau này ta biết cô đã lấy chồng. Trở lại nhà cô bây giờ cũng chẳng nên tích sự gì, thậm chí chẳng tìm được thằng bạn thời thơ ấu với cái sẹo ở môi nữa. Ta đi hết cái ngõ với cánh cửa các ngôi nhà nối kề nhau, các mái chìa của chúng tràn ra đến gần giữa phố. Ta vội vã về nhà, bà ngoại đang chờ ta ăn cơm, cứ đến giờ ăn, bà lại réo to gọi ta, nghe thấy bà réo gọi, ta lại nghĩ bà đang cãi nhau với một người nào. Bà hay cãi nhau với mẹ, bà dễ nổi cáu, bà càng già tính nết càng lạ lùng, bà không hợp với con gái bà, bà đã phải trở về quê sống với họ hàng bên ngoại. Sau đó, nghe nói bà đã chết ở nhà dưỡng lão, ta phải tìm cái nơi ấy để xứng đáng với mẹ ta đã chết, lúc này, ta nghĩ nhiều đến những người đã khuất, có thể là vì lúc bình thường ta đã không nghĩ tới họ, tuy đó là những ngừơi thân yêu nhất của ta, trong cái hang núi này, đối mặt với lửa, những ngọn lửa nhảy nhót gọi người hồi tưởng, ta dụi mắt ta đầy khói, không sao mở ra được.

Ta đứng dậy để đi ra. Sương mù đã tan đi một ít, có thể nhìn được quá mười bước. Trời mưa bụi. Ta phát hiện thấy trong các khe đá có những chân hương cắm cũng như một cành cây có buộc vãi đỏ. Có phải đây là Linh Sơn mà đàn bà đến xin cho một đứa con trai không.

Từ trên kia, những cột đá đồ sộ hòa lẫn vào sương mù, ta men theo sườn núi đi, không nghĩ là trong sương mù đó lại sẽ xuất hiện ra một thành phố chết.