erbert và tôi đi từ cảnh tồi tệ này đến cảnh tồi tệ khác nghiêm trọng

hơn trên con đường quen thuộc của việc làm tăng thêm các khoản nợ, xem

xét lại tình hình nợ, để ra những khoản Dự trữ và các giao dịch tương tự kiểu

đó; còn thời gian thì cứ thế trôi qua, dù muốn dù không, vì nó luôn có cách

làm riêng của mình; vậy là tôi đến tuổi trưởng thành - và hoàn tất lời tiên

đoán của Herbert rằng tôi sẽ tới thời điểm đó trước khi kịp biết mình đang ở

đâu.

Bản thân Herbert đã đến tuổi trưởng thành trước tôi tám tháng. Vì cậu

chẳng có gì hơn ngoài tuổi trưởng thành để đạt tới, sự kiện này chẳng gây nên

xôn xao gì lớn tại nhà trọ Barnard. Nhưng chúng tôi đã nóng lòng trông đợi

sinh nhật lần thứ hai mươi mốt của tôi, với vô vàn suy đoán và dự kiến, vì cả

hai chúng tôi đều nghĩ người giám hộ của tôi sẽ phải nói ra gì đó chắc chắn rõ

ràng vào dịp đó.

Tôi đã cẩn thận lưu ý để ở Little Britain ai cũng biết rõ lúc nào là sinh

nhật tôi. Vào hôm trước ngày đó, tôi nhận được một lá thư chính thức từ

Wemmick, thông báo với tôi rằng ông Jaggers sẽ rất hân hạnh được tiếp tôi

vào lúc năm giờ chiều ngày tốt lành đó. Chuyện này thuyết phục hai chúng

tôi rằng một điều lớn lao sắp xảy đến, và đẩy tôi vào cơn run rẩy vì phấn

khích khác thường khi có mặt bên ngoài văn phòng người giám hộ của mình,

đúng giờ đến mức mẫu mực.

Trong phòng làm việc bên ngoài, Wemmick ngỏ lời chúc mừng tôi, và

ngẫu nhiên lau bên mũi bằng một miếng giấy lụa có kiểu rất hợp mắt tôi.

Nhưng ông ta không nói gì về nó và gật đầu ra hiệu về phía phòng người

giám hộ của tôi. Lúc này là tháng Mười một, và người giám hộ của tôi đang

đứng trước lò sưởi, tựa lưng vào bệ lò sưởi, hai bàn tay đút dưới vạt áo đuôi

tôm.

“À, Pip,” ông luật sư lên tiếng, “hôm nay tôi phải gọi cậu là anh Pip.

Xin chúc mùng, anh Pip.”

Chúng tôi bắt tay nhau - ông luôn là người rất nhanh bắt tay - và tôi

cảm ơn ông.

“Mời anh ngồi, anh Pip,” người giám hộ của tôi nói.

Trong lúc tôi ngồi xuống, còn ông giữ nguyên tư thế và nhướng mày

nhìn xuống đôi ủng đang đi, tôi cảm thấy mình ở vào thế bất lợi, cảm giác

nhắc tôi nhớ lại hồi nhỏ, khi tôi bị để lên trên một bia mộ. Hai bộ mặt đúc

khuôn ma quái trên giá cũng ở ngay sát chỗ ông luật sư, và vẻ mặt của chúng

trông như thể đang cau có nỗ lực một cách ngu ngốc nhằm tham dự vào cuộc

trò chuyện.

“Bây giờ, anh bạn trẻ của tôi,” người giám hộ của tôi bắt đầu, như thể

tôi là nhân chứng đang đứng trên bục, “tôi có vài lời muốn nói với anh.”

“Nếu như ngài muốn, thưa ngài.”

“Theo như anh nghĩ,” ông Jaggers nói, cúi người ra trước nhìn xuống

sàn, rồi lại ngửa đầu ra sau nhìn lên trần, “theo như anh nghĩ anh đang sống ở

mức nào?”

“Ở,” ông Jaggers nhắc lại, mắt vẫn nhìn lên trần nhà, “mức… nào?”

Rồi ông đưa mắt nhìn quanh phòng, sau đó dừng lại với chiếc khăn mùi soa

trên tay đang ở giữa chừng con đường tìm đến mũi.

Tôi đã quá thường xuyên xem xét tình hình tài chính của mình đến

mức hủy hoại triệt để bất cứ ý tưởng mơ hồ nào, nếu tôi từng có, về ý nghĩa

của chúng. Rất miễn cưỡng, tôi phải thú nhận mình khó có thể trả lời câu hỏi

của ông. Lời đáp này dường như làm ông Jaggers rất tán thưởng, ông liền nói,

“Tôi cũng nghĩ vậy!” rồi hỉ mũi đầy hài lòng.

“Giờ tôi đã hỏi anh một câu, anh bạn thân mến,” ông Jaggers nói. “Anh

có gì muốn hỏi tôi không?”

“Tất nhiên tôi sẽ rất mừng nếu được hỏi ngài vài câu, thưa ngài; nhưng

tôi còn nhớ những điều cấm kỵ ngài đưa ra.”

“Hãy hỏi một câu đi,” ông Jaggers nói.

“Liệu hôm nay tôi có được cho biết danh tính người bảo trợ của mình

không?”

“Không. Hỏi câu khác đi.”

“Có phải sắp có một điều bí mật được thông báo cho tôi không?”

“Tạm gác chuyện này lại một lát,” ông Jaggers nói, “và hỏi một câu

khác đi.”

Tôi nhìn quanh, song dường như chẳng hề có lối nào để thoát khỏi

cuộc tra vấn, “Liệu… tôi… có nhận được gì không, thưa ngài?” Nghe đến

đây, ông Jaggers nói với giọng đắc thắng, “Tôi vẫn nghĩ chúng ta thế nào

cũng đi tới nó!” rồi gọi Wemmick cầm đến cho ông tờ giấy đó. Wemmick

xuất hiện, chuyển lại tờ giấy, rồi biến mất.

“Bây giờ, anh Pip,” ông Jaggers nói, “làm ơn hãy chú ý đây. Anh vẫn

luôn đến đây rút tiền khá tự do; tên anh xuất hiện rất thường xuyên trong sổ

chi tiền mặt của Wemmick; nhưng anh đang nợ mà, tất nhiên rồi phải

không?”

“Tôi e phải trả lời là đúng vậy, thưa ngài.”

“Anh biết là anh phải trả lời có, đúng không nào?” ông Jaggers nói.

“Có, thưa ngài.”

“Tôi sẽ không hỏi anh nợ những gì, vì anh không biết; và nếu có biết

anh cũng sẽ không nói với tôi; anh sẽ nói ít hơn số thật. Phải, phải, anh bạn

của tôi ơi,” ông Jaggers thốt lên, xua xua ngón trỏ để ngăn tôi lại khi tôi định

phân bua: “rất có thể anh nghĩ anh sẽ không làm thế, nhưng rồi kiểu gì cũng

sẽ làm. Xin anh thứ lỗi, nhưng tôi biết rõ hơn anh. Bây giờ hãy cầm lấy tờ

giấy này. Anh cầm nó lên rồi chứ? Tốt lắm. Giờ hãy mở ra và cho tôi biết nó

là cái gì.”

“Đây là một tấm séc,” tôi nói, “trị giá 500 bảng.”

“Đó là một tấm séc,” ông Jaggers nhắc lại, “trị giá năm trăm bảng. Và

cũng là một khoản tiền khá lớn, tôi nghĩ vậy. Anh có cho là thế không?”

“Làm sao tôi có thể nghĩ khác được!”

“À! Nhưng trả lời câu hỏi đi đã,” ông Jaggers nói.

“Không nghi ngờ gì nữa.”

“Không nghi ngờ gì nữa, anh cho đó là một khoản tiền lớn. Bây giờ,

khoản tiền lớn này là của anh, Pip. Nó là món quà dành cho anh ngày hôm

nay, được dành cho những triển vọng của anh một cách chân thành. Và anh

sẽ sống với mức được nhận một khoản tiền lớn như thế hằng năm, và không

cao hơn thế, cho tới khi người trao tặng tất cả những khoản này xuất hiện.

Điều đó có nghĩa là từ giờ anh sẽ hoàn toàn tự quản lý chuyện tiền nong của

mình, và anh sẽ rút từ chỗ Wemmick một trăm hai mươi lăm bảng mỗi quý

cho tới khi anh trực tiếp liên lạc với nguồn cung cấp chứ không còn chỉ đơn

thuần với người đại diện. Như tôi đã nói với anh trước đây, tôi chỉ đơn thuần

là người đại diện. Tôi thực hiện các chỉ thị nhận được, và được trả tiền để làm

điều đó. Tôi nghĩ chúng thiếu cân nhắc, nhưng tôi không được trả tiền để đưa

ra bất cứ quan điểm nào về chuyện chúng có sáng suốt hay không.”

Tôi bắt đầu bày tỏ lòng biết ơn dành cho người bảo trợ của mình vì sự

đối xử rộng lượng nhận được thì ông Jaggers ngăn tôi lại. “Pip, tôi không

được trả tiền,” ông luật sư bình thản nói, “để chuyển lời của cậu cho bất cứ

ai;” rồi sau đó chỉnh trang lại cái áo đuôi tôm của mình như thể đang thu xếp

gọn ghẽ chủ đề này lại và đứng cau mày nhìn đôi ủng đang đi như thể nghi

ngờ chúng đang mưu toan gì chống lại mình.

Sau một hồi im lặng, tôi gợi chuyện:

“Vừa nãy có một câu hỏi ngài muốn tôi tạm gác lại một lát, thưa ngài

Jaggers. Tôi hy vọng không làm gì sai nếu hỏi lại câu đó chứ?”

“Là gì vậy?” ông luật sư hỏi.

Tôi đáng lẽ phải biết ông sẽ chẳng bao giờ giúp tôi nhớ ra; vậy là tôi

phải định hình câu hỏi lại lần nữa như mới. “Có vẻ như,” tôi nói sau một chút

do dự, “người bảo trợ của tôi, nguồn cung cấp ngài đã nhắc tới, ngài Jaggers,

sẽ sớm…” đến đây tôi tế nhị dừng lại.

“Sẽ sớm làm sao?” ông Jaggers hỏi. “Như thế vẫn chưa phải là một câu

hỏi, cậu biết mà.”

“Sẽ sớm tới London,” tôi nói, sau khi cố tìm từ ngữ thích hợp, “hay gọi

tôi tới nơi nào khác?”

“Nào, về chuyện này,” ông Jaggers nói, lần đầu tiên nhìn chằm chằm

vào tôi với đôi mắt sâu sẫm màu của ông, “chúng ta cần trở lại buổi tối khi tôi

gặp anh lần đầu tiên ở làng anh. Khi đó tôi đã nói gì với anh nhỉ, Pip?”

“Ngài Jaggers, ngài có nói với tôi rất có thể phải nhiều năm nữa người

đó mới xuất hiện.”

“Đúng vậy,” ông Jaggers nói, “đó là câu trả lời của tôi.”

Trong khi chúng tôi nhìn thẳng vào mắt nhau, tôi cảm thấy nhịp thở

của mình gấp gáp hơn trong mong muốn biết được điều gì đó từ ông. Và

trong khi tôi cảm nhận thấy nhịp thở này trở nên nhanh hơn, vì cũng cảm

nhận được ông luật sư đã thấy nó nhanh hơn, tôi thầm nghĩ mình lúc này

càng có ít cơ hội hơn bao giờ hết để moi được gì từ ông.

“Ý ngài là sẽ còn nhiều năm nữa trôi qua trước khi thời điểm đó tới

sao, thưa ngài Jaggers?”

Ông Jaggers lắc đầu - không phải để trả lời phủ định với câu hỏi, mà để

phủ nhận hoàn toàn ý tưởng cho rằng ông có thể bị ép đưa ra câu trả lời theo

cách nào đó - và khi đôi mắt tôi ngước lên bắt gặp hai bộ mặt đúc khuôn méo

mó quái gở, trông chúng có vẻ như đã lâm vào một cơn khủng hoảng khi chờ

nghe chăm chú, và sắp sửa hắt hơi.

“Nào!” ông Jaggers nói, chà nóng đằng sau hai chân mình bằng mu bàn

tay đã xoa nóng, “tôi sẽ thẳng thắn với anh, anh bạn Pip. Đó là một câu hỏi

không nên hỏi tôi. Anh sẽ hiểu rõ hơn khi tôi cho anh hay đó là một câu hỏi

có thể làm tôi gặp phiền phức. Thôi nào! Tôi sẽ đi xa hơn một chút với anh;

tôi sẽ nói ra thêm ít nhiều nữa.”

Ông cúi xuống thật thấp, cau mày nhìn đôi ủng đang đi đến nỗi có thể

xoa bóp cho hai bắp chân trong quãng ngừng vừa tạo ra.

“Khi người đó xuất hiện,” ông Jaggers nói tiếp, đứng thẳng người lên,

“anh và người đó sẽ định đoạt những chuyện cá nhân của anh. Khi người đó

xuất hiện, vai trò của tôi trong việc này sẽ kết thúc, hoàn tất. Khi người đó

xuất hiện, tôi sẽ không cần phải biết bất cứ điều gì về nó nữa. Và đó là tất cả

những gì tôi có để nói.”

Chúng tôi nhìn nhau cho tới khi tôi thu ánh mắt về, rồi trầm ngâm nhìn

xuống sàn. Từ tràng diễn thuyết cuối cùng vừa rồi, tôi đi đến ý tưởng là cô

Havisham, vì một lý do nào đó hay chẳng vì lý do nào cả, đã không cho ông

luật sư biết việc bà lựa chọn tôi cho Estella; và ông ta hậm hực chuyện này,

cảm thấy ghen tức vì nó; hoặc có thể ông ta thực sự phản đối dự định này, và

không muốn dính dáng gì đến nó. Khi ngước mắt lên trở lại, tôi nhận ra ông

luật sư vẫn ranh mãnh nhìn tôi suốt nãy giờ, và tiếp tục làm thế.

“Nếu đó là tất cả những gì ngài có để nói, thưa ngài,” tôi nhận xét, “tôi

chẳng còn gì để hỏi nữa.”

Ông Jaggers gật đầu tán thành, rồi lấy ra cái đồng hồ đã làm đám kẻ

cắp chết khiếp và hỏi tôi định ăn tối ở đâu? Tôi đáp là tại phòng của chúng

tôi, cùng Herbert. Như một phần kế tiếp cần thiết, tôi hỏi liệu ông có vui lòng

cùng dùng bữa với chúng tôi không, và ông Jaggers lập tức nhận lời mời.

Song ông nhất quyết muốn đi bộ về nhà cùng tôi để tôi không thể thực hiện

được một chuẩn bị bổ sung nào dành cho ông, và trước hết ông còn một hai lá

thư cần viết, và (tất nhiên rồi) còn đôi bàn tay cần rửa. Vậy là tôi nói sẽ ra

phòng ngoài nói chuyện với Wemmick.

Sự thực là khi 500 bảng đã yên vị trong túi, một ý nghĩ đã từng hay

hiện diện trong đầu tôi lại len lỏi vào trong đó; và tôi cảm thấy Wemmick là

người thích hợp để tìm kiếm lời khuyên cho những ý nghĩ như thế.

Ông ta đã khóa trái cái két an toàn của mình lại và đang sửa soạn quay

về nhà. Ông ta đã rời khỏi bàn làm việc, cầm hai giá nến dính đầy sáp mỡ

mang ra để thẳng hàng với mấy cái chụp dập nến trên một tấm ván kê gần

cửa, sẵn sàng để được dập tắt; ông ta đã cời lò sưởi cho tắt, đội mũ mặc áo

khoác sẵn sàng, và đang dùng chìa khóa két đập lên khắp chỗ trên ngực mình

như bài luyện tập sau giờ làm việc.

“Ông Wemmick,” tôi nói, “tôi muốn hỏi ý kiến của ông. Tôi thực sự rất

muốn làm gì đó cho một người bạn.”

Wemmick mím chặt cái thùng thư của mình lại và lắc đầu, như thể

quan điểm của ông ta kịch liệt chống lại bất cứ sự yếu đuối nào theo kiểu đó.

“Người bạn này,” tôi nói tiếp, “đang cố gắng bước vào đời sống thương

mại, nhưng không có tiền, và thấy chuyện khởi đầu quá khó khăn và dễ nản

lòng. Vì thế tôi muốn giúp cậu ấy khởi nghiệp theo cách nào đó.”

“Bằng cách bỏ tiền ra?” Wemmick nói, giọng còn khô hơn bất cứ thứ

mạt cưa nào.

“Bằng cách bỏ không một khoản tiền,” tôi đáp, vì một ký ức chẳng mấy

dễ chịu vừa lướt qua trong đầu nhắc nhở tôi về đống giấy nợ được xếp ngay

ngắn ở nhà, “bằng cách bỏ ra ít tiền, và có thể cả một chút ứng trước từ phần

gia tài tôi sẽ được hưởng nữa.”

“Cậu Pip,” Wemmick nói, “nếu cậu thích, tôi rất muốn cùng cậu điểm

qua trên các ngón tay tôi tên của những cây cầu cho tới tận Chelsea Reach.

Để xem nào; có cầu London, một; Southwark, hai; Blackfriars, ba; Waterloo,

bốn; Westminster, năm; Vauxhall, sáu.” Ông ta điểm qua lần lượt từng cây

cầu, với cán chiếc chìa khóa két an toàn vẫn nằm trên lòng bàn tay. “Cậu thấy

đấy, có đến sáu cây cầu để chọn.”

“Tôi không hiểu ý ông,” tôi nói.

“Hãy chọn cây cầu cho mình, cậu Pip,” Wemmick đáp, “và bước lên

nó, rồi đứng trên nhịp giữa ném tiền xuống sông Thames, và cậu biết kết quả

của hành động đó thế nào. Giúp đỡ một người bạn theo cách cậu định làm, và

cậu cũng biết kết cục của nó thôi - song đó là một hồi kết kém vui vẻ và ít lời

lãi hơn nhiều.”

Tôi hoàn toàn có thể nhét cả một tờ báo vào miệng Wemmick, ông ta

đã mở nó ra thật rộng trong lúc nói những lời kể trên.

“Nghe thật đáng thất vọng,” tôi nói.

“Ý tôi là vậy mà,” Wemmick nói.

“Vậy quan điểm của ông,” tôi vặn hỏi, ít nhiều thấy phẫn nộ, “là một

người không bao giờ nên…”

“… Đầu tư tài sản có thể mang theo người vào một người bạn?”

Wemmick nói. “Chắc chắn là không nên rồi. Trừ phi anh ta muốn rũ bỏ

người bạn đó - khi đó việc này trở thành câu hỏi tốn mất bao nhiêu tài sản có

thể mang theo người là thích đáng để rũ bỏ anh bạn kia.”

“Và đó,” tôi hỏi lại, “là quan điểm nghiêm túc của ông sao, ông

Wemmick?”

“Đó là quan điểm nghiêm chỉnh của tôi trong văn phòng này,” ông ta

đáp.

“À!” tôi thốt lên, tiếp tục dồn ép Wemmick, vì tôi nghĩ đã thấy ông này

vừa để lộ ra một kẽ hở, “nhưng liệu đó có phải là quan điểm của ông tại

Walworth không?”

“Cậu Pip,” Wemmick nghiêm nghị đáp, “Walworth là một nơi, còn văn

phòng này là một nơi khác. Cũng giống như Người Già là một người, còn

ông Jaggers là một người khác. Không thể lẫn lộn với nhau được. Những cảm

xúc tại Walworth của tôi cần được ghi nhận tại Walworth; và chỉ có thể ghi

nhận không gì khác ngoài những cảm nhận chính thức của tôi tại văn phòng

này.”

“Được lắm,” tôi nói, cảm thấy nhẹ nhõm hơn nhiều, “vậy tôi sẽ tới

Walworth tìm gặp ông, hãy tin chắc là thế.”

“Cậu Pip,” Wemmick đáp, “cậu sẽ được chào đón tại đó, trong khung

cảnh riêng tư với tư cách cá nhân.”

Chúng tôi thực hiện cuộc trò chuyện này với giọng nói hạ thấp, biết

quá rõ khó có đôi tai nào trên đời tinh nhạy bằng đôi tai người giám hộ của

tôi. Vì lúc này ông vừa xuất hiện trên ngưỡng cửa phòng mình, bận rộn lau

khô tay, Wemmick liền hoàn tất việc mặc áo khoác và đứng sang bên để tắt

mấy cây nến. Cả ba chúng tôi cùng bước ra phố, và từ bậc cửa Wemmick rẽ

theo hướng của ông ta, còn ông Jaggers và tôi rẽ theo đường chúng tôi.

Hơn một lần trong buổi tối hôm ấy, tôi không đừng được thầm ước gì

ông Jaggers cũng có một Người Già tại nhà ông trên phố Gerrard, hay một

khẩu Ngòi Chích, hay một thứ gì đó, hoặc một ai đó để kéo chùng đôi lông

mày của ông xuống một chút. Đó quả là một suy ngẫm không hề dễ chịu vào

một ngày sinh nhật lần thứ hai mươi mốt, thời điểm trưởng thành dường như

cũng chẳng còn mấy đáng giá khi chìm trong một thế giới đầy nghi hoặc và

cảnh giác mà ông tạo ra quanh nó. Ông luật sư hiểu biết và thông minh hơn

Wemmick cả nghìn lần, nhưng tôi cũng thích được ăn tối cùng Wemmick

hơn cả nghìn lần. Và ông Jaggers không chỉ làm mình tôi ủ ê rầu rĩ, vì sau khi

ông ra về, Herbert nói về chính mình, với đôi mắt nhìn đăm đăm vào ngọn

lửa trong lò sưởi, rằng cậu nghĩ chắc hẳn bản thân cậu đã gây ra một tội lỗi

tày trời rồi quên sạch mọi chi tiết về nó, và cậu cảm thấy chán nản và tội lỗi.