ùa xuân đã về trên cánh đồng. Bên kia đồi, tiếp với đồng, là rừng cây. Hoa cánh kiến nở vàng trên rừng, hoa sở và hoa kim anh trắng xóa. Những bầy ong từ rừng bay xuống đồng, như những đám mây mỏng lấp lánh. Trên đồng, cỏ ống cao lêu đêu đong đưa trước gió. Cỏ gà, cỏ mật, cỏ tương tư xanh nõn. Ban mai nắng dịu, chim hót líu lo. Gió ngào ngạt mùi thơm của mật và phấn hoa. Mùa xuân, ngày nào cũng là ngày hội. Muôn loài vật trên đồng lũ lượt kéo nhau đi. Những anh chuồn chuồn ớt đỏ thắm như ngọn lửa. Những cô chuồn chuồn kim nhịn ăn để thân hình mảnh dẻ, mắt to, mình nhỏ xíu, thướt tha bay lượn. Các anh sáo đá kêu rối rít, vút lên cao rồi lại sà xuống thấp. Các chú bọ ngựa vung gươm tập múa võ trên những chiếc lá to. Các ả cánh cam diêm dúa, các chị cào cào xé lụa đỏm dáng. Cà cộ, bọ muỗm… ai cũng có áo mới. Đạo mạo như bác dang, bác dẽ cũng vui vẻ dạo chơi trên bờ đầm. Các anh sếu giang hồ, từ phương nào bay qua, thấy đồng cỏ xanh, cũng ghé lại đôi ngày. Dưới nước, cá rô con, cá mài mại tung tăng, bầy đuôi cờ kéo như một đám rước. Ai cũng vui. Nhút nhát như anh cuốc, cũng mon men ra xem các cô sên thi múa. Lầm lì như anh châu chấu ma, cũng ngồi uống rượu với mấy bác cà cuống…

Vậy mà Sẻ đồng lại buồn. Chỉ riêng có Sẻ đồng là buồn. Sẻ đồng chẳng đi đâu, cứ ngồi lì trong tổ, cạnh bụi lạc tiên và khóm mẫu đơn, không chơi với ai, không nói chuyện với ai, chẳng buồn nhìn trời, nhìn hoa nở. Mà Sẻ đồng lại khóc nữa. Nước mắt rơi xuống lã chã, ướt đẫm cả một bông mẫu đơn. Dế mèn trông thấy trước tiên, hốt hoảng đi gọi Xiến tóc:

- Anh Xiến tóc ơi, ai cũng vui, ai cũng đi chơi, riêng Sẻ đồng buồn thiu ngồi khóc, không đi đâu, không chơi với ai.

Xiến tóc lật đật bay ra, gọi thêm nhái bén, chẫu chàng, họa mi, lại rủ cả các chị ong vàng:

- Ta lại chỗ Sẻ đồng đi! Sớm mùa xuân, ai cũng vui, ai cũng đi chơi, riêng Sẻ đồng buồn thiu ngồi khóc…

Các chị ong vàng ngừng múa hát, bay theo. Dọc đường, có thêm cà cộ, cào cào, sáo sậu, cả cà cuống đang ngồi uống rượu, cả châu chấu ma cũng tất tả nhập bọn. Ngang qua chỗ cánh cam, dế mèn rủ:

- Cánh cam ơi, sớm mùa xuân, ai cũng vui, ai cũng đi chơi, riêng Sẻ đồng buồn thiu ngồi khóc, ta lại chỗ Sẻ đồng đi!

Nhưng cánh cam ngúng nguẩy đáp:

- Tôi vừa may xong áo đẹp, còn phải đi chơi với bướm vàng. Tất cả vui chơi, mỗi một sẻ buồn, có sao đâu?

Dế mèn bảo:

- Tất cả vui mà có một bạn buồn, cũng không là vui. Chúng mình phải tìm xem tại sao Sẻ đồng một mình ngồi khóc?

- Chịu thôi! - Cánh cam vẫn lắc đầu - Nắng lên cao rồi, chúng tôi còn phải đi, kẻo bướm vàng đợi.

Xiến tóc bảo cả bọn:

- Cánh cam nhẹ dạ, chỉ biết vui riêng mình, mặc cô ấy, chúng ta đi thôi.

Nghe tin, bọ muỗm, bọ ngựa, chuồn ớt, chuồn kim kéo tới. Có cả một anh sếu giang hồ cũng xin nhập bọn đi an ủi Sẻ đồng. Sếu ở phương xa tới, nói tiếng nước ngoài, không hiểu tiếng các loài vật trên đồng, phải nhờ chim bách thanh làm phiên dịch. Cả bọn tìm tới bụi lạc tiên. Sẻ đồng vẫn ngồi đấy, nước mắt đã ướt đẫm hai bông mẫu đơn.

Dế mèn rón rén đến cạnh Sẻ đồng, dịu dàng hỏi:

- Sẻ đồng ơi, ai cũng đi chơi, ai cũng có bạn, sao Sẻ đồng ngồi một mình và buồn thế?

- Tôi không muốn chơi với ai cả. Từ nay tôi sẽ không chơi với ai nữa, tôi sẽ sống một mình! - Sẻ đồng hờn dỗi đáp.

- Sống một mình sao được? - Ong vàng vội vã hỏi - Ai sẽ đi chơi với bạn, ai sẽ kể cho bạn nghe những chuyện của rừng cao, của đầm xa? Bạn sẽ hót cho ai nghe?

- Tôi sẽ không hót cho ai nữa! - Sẻ đồng cúi đầu xuống, nước mắt lại giàn giụa trào ra - Các bạn cứ đi chơi đi, kệ tôi!

Tất cả lo lắng nhìn nhau. Sếu nói ì ọp mấy tiếng nước ngoài, tỏ ý kinh ngạc. Họa mi bắt đầu rơm rớm nước mắt, Xiến tóc tới trước mặt Sẻ đồng, điềm đạm hỏi:

- Tùy bạn, nhưng trước khi chúng tôi đi, bạn phải kể cho chúng tôi nghe: tại sao bạn buồn và không muốn chơi với mọi người?

- Kể đi! Sẻ đồng kể đi! - Tất cả nói.

Sẻ đồng nhìn các bạn, sụt sùi, rồi kể:

- Tôi không muốn gặp ai nữa, bởi có người cho tôi là xấu bụng, gọi tôi là đồ lừa dối bạn.

- Ai?

- Ong đất.

- Cô Ong đất nhà ở dưới cây hoa bánh khúc ấy ư?

- Vâng. Tôi chơi với Ong đất chưa lâu, nhưng tôi rất quý Ong đất, vì Ong đất sớm mồ côi cha mẹ, ít nói, thẳng tính mà chăm làm. Mùa xuân tới, tôi muốn tìm cho Ong đất một món quà nhỏ. Hôm qua, bay ngang đám cỏ phía đông, cạnh gốc dẻ gai, tôi thấy một khóm cúc dại nhỏ xíu nhưng đã có ba nụ hoa trắng muốt. Cánh đồng ta, hiếm có hoa cúc trắng ấy. Tôi nhặt bốn hòn sỏi xanh đặt quanh khóm cúc để đánh dấu. Tôi biết sớm nay khóm cúc sẽ nở những bông hoa tuyệt đẹp. Khi mặt trời mọc, tôi tìm tới bảo Ong đất: “Ong đất này, Ong hãy bay tới đám cỏ phía đông, dưới gốc dẻ gai, cạnh bốn hòn sỏi xanh, Ong đất sẽ thấy một mòn quà Sẻ đồng tìm ra và tặng riêng Ong đất”. Tôi hồi hộp đợi Ong đất trở về. Thế mà một lúc sau, Ong đất hầm hầm trở lại, giận dữ mắng tôi: “Anh bày trò gạt tôi, anh là kẻ xấu bụng, đồ dối trá!”. Rồi Ong đất vù vù bay đi…

Sẻ đồng nói tới đây lại nức nở, cánh và mỏ run lên.

- Vô lí! - Dế mèn kêu lên - Không bao giờ Ong đất cư xử như thế! Nhất là khi Sẻ đồng đã quý mến tặng quà Ong đất như vậy.

- Nhưng thực sự là thế đấy! - Sẻ đồng buồn bã nói.

- Chắc có điều gì khúc mắc trong chuyện này. Sẻ đồng cứ bình tĩnh, chúng tôi tới gặp Ong đất đây!

Đám đông kéo tới chỗ Ong đất. Ong đất đang xem mấy anh Bọ ngựa đấu võ. Dế mèn bộp chộp nói ngay:

- Tại sao bạn lại làm Sẻ đồng buồn? Sẻ đồng đã tìm tặng bạn một món quà đẹp thế, tại sao bạn lại mắng Sẻ đồng?

- Sẻ đồng làm tôi mắc lừa - Ong đất nói giọng vẫn còn tức giận - Tôi ra đám cỏ phía đông, chẳng thấy gì cả, chỉ có một dòng suối chảy ngang. Sẻ đồng giễu cợt tôi. Không tin, các bạn hãy đến xem.

Cả bọn tìm đến đám cỏ phía đông. Quả thật dưới cây dẻ gai chỉ có một dòng suối. Dòng suối mát rượi của mùa xuân chảy róc rách giữa cỏ lau và hoa dành dành. Nước trong nhưng sâu và chảy xiết. May quá, có Ếch xanh - đấu thủ bơi lội - đang tập bơi dưới nước. Xiến tóc gọi:

- Ếch xanh, bạn mới tới hay bơi ở đây đã lâu rồi?

- Mới bơi từ sáng. Bởi từ sáng nay, ở đây mới có dòng suối này. Hôm qua, đây mới chỉ là cái khe cỏ. Dòng suối này từ suối chảy ra. Mùa xuân, những mạch nước ngầm trong núi, trong rừng bỗng trèo lên mặt đất, tụ thành suối, chảy về cánh đồng của chúng ta.

Tất cả xôn xao bàn tán. Xiến tóc lại hỏi:

- Thế anh có thấy ở đây, trước khi nước ngập, có bụi cúc trắng nào không?

- Để tôi xem!

Ếch xanh nói rồi lặn xuống nước. Ếch lặn rất lâu. Tất cả hồi hộp đợi. Khi ếch nhô lên, mọi người ồ một tiếng: Ếch xanh ngậm một khóm cúc với mấy bông hoa ướt sũng nhưng hãy còn tươi nguyên và trắng muốt.

- Mang lại cho Ong đất. Mang lại cho Ong đất! Rủ Ong tới chỗ Sẻ đồng!

Mọi người tíu tít reo lên. Bách thanh phiên dịch lại cho sếu. Cả bọn quay về chỗ Ong đất. Ếch đi ở giữa, giơ cao khóm cúc trắng muốt dưới nắng mai.

Đây là câu chuyện trên cánh đồng sớm mùa xuân. Bây giờ, không còn ai buồn và lẻ loi một mình nữa. Chim hót líu lo trên cỏ mới. Gió ngào ngạt mùi mật và hoa. Dưới nước, trên bờ, ai nấy mới yên tâm đi dự hội. Bởi vì, tất cả vui mà có một người buồn, thì cũng không thể là niềm vui thực sự được.