ơn điên kỳ khôi của Yersin có lẽ mang tính tôn giáo. Nó bắt rễ từ những kỷ niệm xa xưa khi đọc sách thánh của Nhà thờ Tân giáo Tự do Morges. Đến một lúc, kẻ du mục thôi không di chuyển nữa để trở thành dân định cư, bỏ săn bắt-hái lượm làm chăn nuôi nông nghiệp. Abel hoặc Cain (“Abel hoặc Cain” hàm ý là phải chọn một trong hai mẫu người. Nó bắt nguồn từ Kinh Thánh. Adam và Eva sinh ra hai người con, Cain và Abel. Cain làm ruộng, Abel nuôi súc vật. Cain dâng hoa màu trồng trọt từ ngoài đồng cho Thiên Chúa và Abel dâng con vật mới sinh cho Thiên Chúa. Thiên Chúa thương Abel và nhận thịt Abel dâng cúng, nhưng chê Cain và không nhận hoa trái của Cain. Vì thế Cain tức giận, rủ Abel ra ngoài đồng rồi giết em). Ở cái tuổi cha anh từng đập trán xuống con dế cuối cùng, hẳn anh cũng nghĩ là tới lượt mình rồi. Cũng có thể anh khái quát hóa một nguyên tắc Haeckel mới, theo đó trong đời ai cũng sẽ lặp lại lịch sử nhân loại, như một đoạn phim quay nhanh. Chứng phình động mạch không mang tính di truyền. Giờ anh đã nhiều tuổi hơn cha anh. Anh đã thả neo con tàu Nôê tại đây, Nha Trang, sống ở đây những năm dài còn lại của đời mình. Anh còn chưa biết điều đó.

Ngồi trong phòng làm việc trên một chiếc ghế mây, Yersin lật giở những tạp chí cơ khí hoặc thú y. Anh viết thư sang Paris hay Thụy Sĩ: một hôm anh nhập về lũ thỏ giống Normandie và Hà Lan, hôm khác lại một kính viễn vọng, một cái xuồng chạy bằng hơi nước hiệu Serpollet, một máy nghe nhạc và hàng chục hộp nhạc quay tay, hay một cái thời kế hiệu Ditisheim. Và mỗi lần tàu đỗ lại trong vịnh, người ta lại chuyển xuống những hòm báu vật Ali Baba, các thủy thủ chèo thuyền vào Xóm Cồn ngược hướng nắng trong ánh chiều tà đỏ tía, và các cu li nối đuôi nhau, hòm xiểng đặt trên đầu, tiến về bờ nước, phía ngôi nhà của bác sĩ Năm, đang đợi họ dưới hàng hiên. Danh sách đống đồ đạc ấy, trừ một thứ rất đặc biệt, người ta có lẽ cũng tìm thấy ở cuối một bức thư ký tên Rimbaud, viết tại Aden, Ả Rập: “Tôi muốn có toàn bộ những gì được sản xuất tốt nhất ở Pháp (hoặc nước ngoài), dụng cụ toán học, quang học, thiên văn học, điện, khí tượng, khí thể học, cơ khí, thủy lợi và khoáng học. Tôi không quan tâm đến các dụng cụ phẫu thuật.”

Ngồi trước bàn ở hàng hiên, trước vẻ đẹp tuyệt vời của con vịnh ngập nắng, Yersin chậm rãi ăn trứng và rau, một ít thịt, chỉ uống nước lọc, đặt khăn ăn của mình xuống. Hẳn các món đều có hương vị tuyệt vời của rau răm. Phần ngày còn lại, anh chăm lo việc chăn nuôi và trồng trọt. Anh xứng đáng với danh hiệu nông dân và sống ở đồng quê, xa hẳn cái thế giới nực cười và đám đông ô trọc. Với sự tỉ mỉ thửa hưởng từ ông bố, nhà côn trùng học, và sự vô chừng mực của những kẻ xây dựng đế chế (Những kẻ xây dựng đế chế (Les Bâtisseurs d’empire) là một vở kịch trò lộng của Boris Vian, viết năm 1959), Yersin bắt tay mở rộng khu đất của mình, theo mô hình các roças Bồ Đào Nha mà người ta vẫn thấy ở São Tomé và Príncipe. Đây đã là một dải đất dài dốc thoải từ chân dãy Trường Sơn xuống tới Nha Trang, một mẫu khí hậu, một miền đất theo chiểu thẳng đứng, một tấm thảm lớn mà anh những muốn ngày nào đó từ trên đỉnh xuống trải đến tận biển. Họ vẫn tiến ngày một cao hơn về phía núi, mở rộng thêm, tạo ra những địa điểm mới. Cứ lấn rừng thêm được một chút là mảnh đất ấy liền được trồng cỏ làm thức ăn cho gia súc.

Càng ngày càng có nhiều đội làm nông. Họ lập bản vẽ một ngôi làng ở Suối Giao, ngày nay nằm giữa đường đến Viện và các đồn điền mới, nơi ấy chưa có ai từng đến ở. Trên khoảng đất trống mọc lên những ngôi nhà sàn, các hăngga, dàn phơi thuốc lá, một phòng thí nghiệm hóa có nhà ở cho các nghiên cứu viên. Yersin cho dựng ở đó một cái nhà gỗ nhỏ, vẽ một ngôi làng mẫu, một kiểu cộng hòa cổ đại, đề nghị những người săn bắt-hái lượm làm nông nghiệp hoặc chăn nuôi. Abel hoặc Cain. Yersin giao cho họ chừng một trăm hécta đã khai khẩn để trồng lúa nương. Anh cũng cho trồng lanh để dệt vải.

Và khoác lên những con người hoang dã sự trung thực thơ ngây (Hai câu cuối này của Patrick Deville phỏng theo hai câu thơ “Người đàn ông trong sang đó tránh xa những nẻo đường xiên chéo // Khoác trên người lanh trắng và sự trung thực thơ ngây” (Cet homme marchait pur loin des sentiers obliques // Vêtu de probité candide et de lin blanc), của Victor Hugo trong tập Truyền thuyết của những thế kỷ).