ó cả một lô tình huống cần giải quyết ở Denver nhưng theo trình tự khác hẳn năm 1947. Chúng tôi có thể bắt ngay một xe khác ở phòng du lịch, hoặc là nán lại thêm mấy ngày để vui chơi và tìm ông già của Dean.

Cả hai thằng đều mệt phờ và bẩn thỉu. Trong toa lét một tiệm ăn, tôi đang tè dở thì nhận ra mình đang chắn lối Dean vào chỗ rửa tay, thế là chưa kịp làm xong nhiệm vụ tôi đã bước ra tránh đường và lúc sau tiếp tục. Tôi bảo hắn, “Xem trò này này.”

“Ờ, anh bạn,” hắn vừa nói vừa rửa tay, “trò này hay đấy, chỉ khổ thận ông thôi, vì giờ ông đã già thêm rồi, mỗi lần ông làm thế sẽ đóng góp thêm cho kết quả là những năm khổ sở khi về già hẳn thôi, những cơn đau thận khủng khiếp khi ông đã đến cái tuổi ngồi công viên.”

Tôi tức thời nổi đóa lên. “Ai già? Tôi đâu có già hơn ông mấy!”

“Ý tôi không phải thế, anh bạn!”

“À,” tôi nói, “lúc nào ông cũng chế giễu chuyện tuổi tác của tôi. Tôi đâu phải là một thằng pêđê già như thằng cha nọ. Ông đâu cần cảnh báo tôi về chuyện thận của tôi.” Chúng tôi quay lại ngồi vào bàn đúng lúc cô phục vụ đặt xuống món sandwich bò nướng nóng hổi - bình thường Dean đã nhảy bổ vào ngấu nghiến ngay rồi - tôi nói để ngăn cơn bực dọc lại, “Và tôi không muốn nghe thêm gì về chuyện này nữa.” Bỗng mắt Dean ngập nước, hắn đứng lên, bỏ lại đĩa thức ăn còn đang bốc khói trên bàn, ra khỏi quán. Tôi nghĩ bụng, có thể hắn đi tuốt không chừng, đi mãi mãi! Cóc cần, tôi giận quá rồi. Nhưng nhìn thấy đĩa thức ăn còn nguyên của hắn, tôi chợt cảm thấy buồn hơn bao giờ hết. Đáng lẽ mình không nên nói như vậy... Hắn ta rất háu ăn... Hắn chưa từng để lại thức ăn như thế này bao giờ... Chuyện quái gì vậy. Dù sao thì cũng chứng tỏ con người hắn.

Dean đứng ngoài cửa quán ăn đúng năm phút đồng hồ rồi lại vào ngồi xuống ghế. “Thế nào,” tôi nói, “ông làm gì ở ngoài ấy thế? Nắm chặt nắm đấm? Chửi tôi, nghĩ ra vài lời bình luận hay ho mới về thận của tôi?”

Dean lặng lẽ lắc đầu. “Không phải thế, không phải thế, ông hoàn toàn sai rồi. Nếu ông muốn biết thì...”

“Thì cứ nói đại ra,” tôi nói, nãy giờ vẫn chưa rời mắt khỏi đĩa thức ăn. Tôi có cảm tưởng mình là một con vật.

“Tôi khóc,” Dean nói.

“Thôi đi, ông có khóc bao giờ đâu.”

“Thật thế sao? Làm sao ông lại nghĩ là tôi không khóc?”

“Ông chưa đủ khốn khổ để mà khóc.” Mỗi lời tôi nói như một lưỡi dao quay lại khía vào chính tôi. Mọi thứ tôi từng ngấm ngầm nghĩ xấu về người anh em của mình đang phun ra: Tôi mới xấu xa làm sao chứ. Tôi đang khám phá ra rác rưởi trong sâu thẳm chuỗi tâm lý nhơ nhớp của chính mình.

Dean lắc đầu, “Không đâu, anh bạn, tôi đã khóc.”

“Thôi nào, tôi cá là ông giận quá nên mới bỏ ra ngoài đấy thôi.”

“Tin tôi đi, Sal, hãy tin tôi nếu như đã có bao giờ ông tin tôi.” Tôi hiểu là hắn đang thành thật nhưng lại không muốn biết gì hết về cái sự thật ấy, và khi ngước nhìn hắn, tôi thấy ruột gan mình quặn lên như muốn vỡ tung khiến tôi không ngồi thẳng được. Tôi hiểu là mình đã lầm.

“Ôi, Dean, tôi xin lỗi, chưa bao giờ tôi đối xử với ông như thế. Nghe này, giờ thì ông đã biết tôi, biết là tôi chẳng còn thân thiết với ai nữa - tôi không biết phải làm gì với những thứ kiểu thế. Tôi nắm mọi thứ trong tay như nắm cục cứt, không biết đặt nó xuống đâu. Quên đi là hơn.” Tên vô lại thần thánh bắt đầu ăn. “Không phải lỗi tại tôi! Không phải lỗi tại tôi!” Tôi nói với hắn. “Tôi không có lỗi gì hết trong cái thế giới tồi tệ này, ông không thấy sao? Tôi không muốn nó tồn tại, nó không thể tồn tại và sẽ không tồn tại.”

“Đúng thế, anh bạn, đúng. Nhưng xin ông hãy nghe tôi và tin tôi.”

“Tôi tin ông, thực sự tin.” Câu chuyện buồn buổi chiều hôm đó là như vậy. Tối đến, khi Dean và tôi đến ở chỗ gia đình Okie đó lại nảy sinh nhiều chuyện phức tạp hơn.

Họ là hàng xóm của tôi ở Denver cách đây hai tuần. Bà mẹ là một người đàn bà tuyệt vời mặc đồ jean chuyên lái xe tải chở than vào vùng núi giữa mùa đông để nuôi lũ nhỏ bốn đứa cả thảy; chồng nàng đã bỏ nàng từ mấy năm trước, thời họ còn lang bạt trên đường trên một ngôi nhà di động, suốt từ Indiana đến LA. Sau rất nhiều lần thỏa thuê đập phá, sau một buổi chiều Chủ nhật say sưa trong các bar ven đường, cười nói và chơi ghi ta cả đêm, gã thô lỗ to con kia bỏ đi, cuốc bộ băng qua cánh đồng và không bao giờ quay về nữa. Mấy đứa nhỏ thật tuyệt vời. Đứa lớn nhất là một thằng nhóc, mùa hè ấy đi cắm trại ở trong núi; đứa thứ hai là một cô bé mười ba tuổi dễ thương, thích làm thơ, đi hái hoa ngoài cánh đồng và muốn lớn lên trở thành nữ diễn viên ở Hollywood, tên là Janet; hai đứa cuối, thằng Jimmy hay ngồi bên đống lửa đòi ăn khoai tây nướng khi mới chín chưa được một nửa, và con bé Lucky nuôi các loại giun đất, cóc nhái, cánh cam, bất cứ con gì biết bò như thú cưng trong nhà, đặt tên và làm tổ cho. Họ nuôi bốn con chó. Họ sống nghèo khổ nhưng vui trong một con phố nhỏ nơi họ mới chuyển đến, bị hàng xóm láng giềng coi khinh chỉ vì người đàn bà khổ sở này đã bị chồng bỏ rơi và bọn họ cứ vứt rác ra sân. Nhìn từ đây ban đêm, ánh đèn của Denver trông như một vòng tròn lớn treo trên vùng đồng bằng bên dưới, bởi căn nhà này nằm ở phần miền Tây nơi những dãy núi đổ xuống tận chân đồng bằng, nơi hẳn từ thuở nguyên sơ từng con sóng dòng Mississippi mênh mông đã tạo nên địa hình hoàn hảo cho những hòn đảo như Evans, Pike và Longs. Dean đến, trông thấy bọn nhóc là sướng run, đặc biệt khi thấy Janet, nhưng tôi cấm hắn không được đụng đến con nhỏ và có lẽ tôi đã nói thừa. Mẹ của bọn nhóc là một phụ nữ tuyệt vời dành cho đàn ông và hớp hồn Dean ngay. Nhưng nàng rụt rè và Dean cũng chẳng bạo dạn hơn. Nàng nói Dean làm nàng nhớ đến tay chồng đã quất ngựa truy phong. “Hoàn toàn giống nhau... ôi, anh ấy cũng là một tên khùng như anh!”

Kết quả là một chầu bia tưng bừng trong phòng khách đầy rác, một bữa tối ầm ĩ, và cái radio hiệu Lone Ranger oang oang. Chuyện rắc rối bay tới như những đám mây bươm bướm: người đàn bà này - người ta quen gọi nàng là Frankie - cuối cùng gần như đã quyết định sẽ mua một cái ô tô, điều nàng mơ ước từ mấy năm nay và đã dành dụm được một số tiền để làm việc này. Dean xung phong nhận luôn trách nhiệm đi chọn xe và mặc cả giá, tất nhiên hắn nghĩ rằng sẽ nhân dịp này mà dùng xe như thời trước, khi hắn ra các trường trung học đón các em sau giờ học rồi phắn lên núi. Frankie tội nghiệp cả tin, cái gì cũng gật. Nhưng khi họ đã ra đến cửa hàng bán ô tô, đứng trước mặt tay bán hàng rồi nàng lại sợ phải chia tay với số tiền của mình. Dean ngồi thụp xuống vỉa hè bụi bặm của đại lộ Alameda thụi vào đầu bôm bốp. “Với một trăm tờ thì không có xe nào tốt hơn đâu.” Hắn thề sẽ không thèm nói chuyện với nàng nữa, chửi thề tới mức mặt mũi đỏ rần lên, suýt nữa thì đã nhảy bổ vào xe mà dông đi, bất chấp chuyện gì xảy ra. “Ôi, đồ ngu, đồ ngu, một lũ ngu, cái bọn Okie này, chúng không bao giờ thay đổi được đâu, ngu toàn phần, ngu không thể tin được, cái bọn thần kinh, nhát cáy, điên rồ này, không có gì khiến chúng hoảng sợ hơn chính những gì chúng muốn - y như ông già mình, y hệt!”

Tối hôm đó Dean phấn khích trở lại vì sắp được gặp lão anh họ tên là Sam Brady ở một quán rượu. Hắn mặc một cái áo phông sạch, cười toe toét suốt. “Nghe này, Sal, tôi phải kể ông nghe về Sam, anh họ tôi.”

“Nhưng mà ông đã đi tìm ông già chưa đã?”

“Chiều nay, tôi xuống chỗ Jiggs’ Buffet, nơi ông ấy hay lui tới uống bia, để bị lão chủ rầy la một chập rồi mới lảo đảo bước ra. Không gặp, tôi lại rẽ vào hàng cắt tóc cũ ở gần Windsor. Cũng không gặp nốt. Có một lão già nói - tưởng tượng xem - lão nói ông già mình đang làm việc trong nhà bếp tàu hỏa hoặc chuyển sang làm cho bọn Boston and Maine ở New England! Nhưng tôi đâu có tin, mấy người đó toàn bịa chuyện vớ vẩn. Giờ ông nghe này, hồi còn con nít tôi rất thân với Sam Brady, hắn từng là người hùng số một trong mắt tôi. Hắn chở lậu whisky từ trên núi xuống và một lần, ở ngoài sân, hắn đánh nhau một trận hai tiếng đồng hồ liền, toàn dùng những cú đấm thôi sơn, bọn đàn bà kêu ré lên vì quá sợ. Bọn tôi từng ngủ chung với nhau. Hắn là người duy nhất trong nhà từng trìu mến quan tâm tới tôi. Đêm nay tôi sẽ lại được gặp hắn ta sau bảy năm xa cách, hắn vừa từ Missouri về.”

“Âm mưu gì đây?”

“Chả có âm mưu gì hết, tôi chỉ muốn biết tin tức về gia đình thôi - đừng quên là tôi cũng có một gia đình - và đặc biệt là Sal này, tôi rất muốn hắn sẽ kể lại những điều tôi đã quên mất về thời thơ ấu của tôi. Tôi muốn nhớ lại, nhớ lại, rất muốn nhớ lại!” Chưa bao giờ tôi thấy Dean vui và xúc động như vậy. Trong lúc ngồi trong quán chờ gã anh họ đến, Dean làm quen với một toán hippy đến từ khu trung tâm, toàn bọn đàn em cả. Hắn hỏi thăm tin tức về Marylou vì vừa qua nàng có đến Denver. “Sal này, hồi trước, khi tôi còn hay đến góc phố này chôm tiền ở quầy bán báo để ra làm một chầu ragu bò, thì cái tên cô hồn đang đứng ngoài kia, lúc đó chỉ toàn mơ chuyện giết chóc, chiến nhau, hết vụ này đến vụ khác, tôi còn nhớ nguyên cả những vết sẹo trên người hắn. Giờ đây sau bao năm tháng đã làm nó hoàn toàn thay đổi, trở thành kẻ hiền lành đáng yêu và sốt sắng giúp đỡ mọi người. Hắn trở thành điểm cố định trên góc phố. Ông thấy cuộc đời này có lạ không?”

Rồi Sam đến, một gã khoảng ba mươi lăm tuổi, rắn rỏi, tóc quăn, hai bàn tay chai sần vì lao động. Dean ra đứng trước mặt gã, đầy vẻ kính nể. “Không, anh không uống rượu nữa.” Sam Brady nói.

“Thấy chưa, thấy chưa?” Dean thì thầm vào tai tôi. “Anh ấy không uống nữa mặc dù từng là vô địch về whisky trong thành phố này đấy nhé! Giờ anh ấy đi dạo, anh ấy nói với tôi như thế trong điện thoại. Ngắm nghía đi, thán phục đi trước sự thay đổi của một con người... Người hùng của tôi đã trở nên kỳ lạ.” Sam Brady nghi ngại nhìn thằng em họ. Hắn đưa chúng tôi đi một vòng trên cái xe cũ thổ tả của hắn và trình bày rõ ràng quan điểm của hắn về Dean.

“Giờ thì Dean ạ, anh hoàn toàn không tin chú nữa, kể cả những gì chú sắp nói ra với anh. Anh đến gặp chú đêm nay bởi vì có một số giấy tờ anh muốn chú ký vào cho gia đình. Bọn anh không muốn dính dáng gì đến ông già của chú nữa, và rất tiếc, cả chú cũng vậy.” Tôi nhìn Dean. Mặt hắn dài ra và tối sầm lại.

“Ờ, ờ,” hắn làu bàu. Gã anh họ tiếp tục đưa chúng tôi chạy vòng vòng trong khu vực, lại còn mua kem đãi chúng tôi nữa. Bất chấp, Dean cứ hỏi hắn dồn dập về chuyện ngày xưa và hắn vẫn trả lời từng câu một. Trong một lúc, Dean lại như rưng rưng cảm động. Ôi ông già rách rưới của hắn giờ ở đâu? Gã anh họ cho chúng tôi xuống dưới ánh đèn buồn bã của khu hội chợ ở đại lộ Alameda, hẹn trưa hôm sau sẽ gặp lại Dean để ký cọt rồi tút thẳng. Tôi bảo Dean là tôi rất tiếc vì không có ai trên đời này chịu tin hắn cả.

“Hãy nhớ là tôi rất tin ông. Tôi xin lỗi vì lời trách móc ngớ ngẩn của tôi chiều hôm qua đối với ông.”

“Được rồi, anh bạn, đồng ý rồi,” Dean nói.

Hai thằng vào quậy phá hội chợ. Ở đó có đủ trò, đu quay, vòng ngựa gỗ, bỏng ngô, trò cò quay, mùn cưa và hàng trăm nhóc con Denver mặc đồ jean chen chúc. Bụi bốc lên tận các vì sao cùng với những điệu nhạc buồn của trái đất. Dean mặc quần jean mài chật cứng và áo phông cộc tay, trông như dân Denver thực thụ. Mấy thằng choai choai cưỡi mô tô, kính bảo hiểm sụp xuống mặt, để ria, áo đính đầy hạt cườm lượn lờ quanh tấm bạt sau các lều trại cùng với các cô em xinh tươi mặc quần jean, áo phông hoa. Ở đó cũng có rất nhiều gái Mexico, trong đó có một em kháu lạ lùng, cao độ mét tư, khuôn mặt dịu dàng nhất thế giới bỗng quay sang bạn đi cùng và nói, “Ôi, đi gọi Gomez rồi chuồn đi.” Dean bỗng sững người chết trân khi nhìn thấy nàng, như thể hắn vừa bị một mũi dao găm đâm trúng trong đêm tối. “Trời ơi, tôi yêu nàng, ôi, tôi yêu nàng...” Bọn tôi bám theo nàng rất lâu. Cuối cùng nàng sang đường vào bốt điện thoại trong một nhà nghỉ gọi điện. Dean cứ giả bộ lật đi lật lại cuốn danh bạ nhưng thật ra mắt vẫn không rời khỏi nàng. Tôi cố bắt chuyện với tụi bạn của cô nàng búp bê nhưng họ chẳng quan tâm gì đến tôi. Gomez lái xe tải đến và chở luôn họ đi. Dean đứng trơ khấc giữa đường, tay đấm ngực. “Ôi, trời ơi, tôi sắp chết đây...”

“Sao ông không bắt chuyện với nàng?”

“Tôi không thể, tôi đã không thể...” Chúng tôi quyết định mua bia mang về nhà Frankie và nghe đĩa hát. Chúng tôi xách từ dọc đường về một bị bia lon. Janet, đứa con gái mười ba tuổi của Frankie là con bé xinh nhất đời và hứa hẹn sẽ là một thiếu nữ mê hồn. Đẹp nhất là những ngón tay búp măng thon thả và nhạy cảm con bé vẫn vung vẩy khi nói chuyện, như vũ điệu của nữ hoàng Cleopatra trên sông Nile vậy. Dean ngồi ở góc xa nhất trong phòng, lim dim mắt ngắm và nói, “Đúng, đúng, đúng.” Con bé đã bắt đầu cảnh giác với hắn; nó tìm đến sự che chở của tôi. Mấy tháng đầu hè này, tôi đã dành rất nhiều thời gian nói chuyện với con bé về sách vở và những chuyện linh tinh khác mà nó thích.