hành Công thập lục niên (năm 575 trước công nguyên)

Mùa xuân năm Lỗ Thành Công thứ mười sáu từ Vũ Thành (phía bắc huyện Nam Dương tỉnh Hà Nam ngày nay) Sở Cộng Vương sai công tử Thành đem ruộng đất ở phía nam Như Thủy (phía nam Hà Nam ngày nay) dâng cho nước Trịnh, yêu cầu ký kết minh ước với nước Trịnh. Nước Trịnh bội phản nước Tấn, sai công tử Tứ ký kết minh ước với Sở Cộng Vương tại Vũ Thành (phía bắc huyện Nam Dương tỉnh Hà Nam ngày nay).

Do đó Tấn Lệ Công chuẩn bị đi đánh nước Trịnh, Sĩ Loan can ngăn, nói rằng: “Để ta oai trong chốc lát mà dấy binh đánh nước Trịnh là không nên. Nếu như tất cả chư hầu đều phản lại nước Tấn chúng ta, chúng ta hoặc là làm cho họ lo sợ, sau đó đem quân đi đánh thì không có gì trở ngại, hoặc là bày tỏ dục vọng của chúng ta. Bây giờ chỉ có một mình nước Trịnh phản lại chúng ta mà đã động viên quần chúng huy động binh lính thì nước Tấn chúng ta sẽ lập tức gặp chuyện chẳng lành”. Loan Thư nói: “Lúc ta đang chấp chính không thể làm mất chư hầu, nhất định phải đánh nước Trịnh". Thế là động viên quân đội. Loan Thư soái lĩnh trung quân, Sĩ Loan làm trung quân tá, Khích Kỳ soái lĩnh thượng quân, Tuần Yển làm thượng quân tá, Hàn Quyết soái lĩnh hạ quân, Khước Chí làm tân quân tá, Tuần Diêu ở lại canh giữ không tham gia chiến đấu.

Khích Lê đến nước Vệ và nước Tề để cầu cứu viện binh, Loan Đại đến nước Lỗ cầu cứu viện binh. Trọng Tôn của nước Lỗ nói một cách khinh bỉ: “Nước Tấn có hy vọng chiến thắng!” Ngày 12 tháng 4, quân đội nước Tấn xuất quân.

Người nước Trịnh nghe nói nước Tấn đem quân đi đánh họ, cử sứ giả thông báo cho nước Sở biết. Đại phu nước Trịnh là Đào Cú Nhĩ đến nước Sở, Sở Cộng Vương phái binh lính đi cứu Trịnh. Tư mã Tử Phản soái lĩnh trung quân, Lệnh doãn công tử Anh Tề soái lĩnh tả quân, Hữu doãn công tử Nhâm Phu dẫn đầu hữu quân.

Đi qua Thân Thành (phía tây huyện Nam Dương tỉnh Hà Nam ngày nay) Tử Phản đến viếng thăm nguyên lão Thân Thúc Thời, nói: “Ông xem quân đội của chúng tôi như thế nào?” Thân Thúc Thời đáp rằng: “Đức, hình, tường, nghĩa, lễ, tín, sáu thứ này đều là điều kiện tác chiến. Đức là để đem ân huệ đến cho mọi người, hình là dùng để sửa chữa sai lầm, tường là toàn tâm phụ sự thần, nghĩa là dùng để xây dựng nên lợi ích chung, lễ là dùng để tùy cơ ứng biến, tín dùng để duy trì việc thủ chức. Cuộc sống nhân dân giàu có thì sẽ không làm điều gì bậy bạ, do đó đại đức nhân dân sẽ cải tà qui chính. Có thể đẩy mạnh lợi ích chung, thì phải an phận giữ mình, do đó làm việc gì cũng phải biết kiềm chế. Mọi sự trên đời đều chọn thời gian thích hợp mà tiến hành, thì sẽ không làm đảo lộn trật tự thời gian, cho nên có thế hoàn thành nhiệm vụ một cách tốt đẹp. Trên dưới sống hòa mục, hành vi không lộn xộn. Khi các loại đồ dùng đã chuẩn bị đầy đủ, mỗi người đều hiểu rõ mục tiêu của mình, nguyên tắc của mình. Cho nên Kinh thi có nói: “Trị vì dân chúng thì phải cho họ biết phải làm gì, không nên làm gì? Do đó thần sẽ ban phúc lành, quanh năm không bị tai họa. Sinh kế của nhân dân đầy đủ thì sẽ muôn người như một phục tùng mệnh lệnh, sẽ không có ai không dốc lòng để phục tùng mệnh lệnh, thậm chí sẽ hy sinh tính mạng của mình để bổ cứu những tổn thất của nước nhà. Đó là nguyên nhân của bách chiến bách thắng. Bây giờ đối nội thì nước Sở vứt bỏ nhân dân của mình, đối ngoại thì đoạn tuyệt quan hệ với các nước láng giềng hữu hảo, xúc phạm đến những điều kiêng kị và minh thệ, không giữ lời hứa với nhân dân khi cúng tế, lúc nông dân bận mùa màng lại phát động can qua, làm cho nhân dân mệt nhọc chỉ vì để thỏa mãn dục vọng nhất thời của mình. Nhân dân không biết cái gì cần làm, cái gì không nên làm. Trên chiến trường, tiến lên hoặc rút lui đều có thể là tội lỗi. Binh sĩ đều có những suy nghĩ của họ về nơi mà họ hành quân đến thì làm sao dám hy sinh quên mình được. Ông cần phải làm cho thật tốt, tôi không thể còn gặp lại ông được”.

Đào Cú Nhĩ quay về nước Trịnh, công tử Phi hỏi ông ta về tình hình viện binh nước Sở, ông đáp rằng: “Quân đội của họ hành động rất nhanh, đi qua những nơi xung yếu, đội ngũ không chỉnh tề, hành quân nhanh quá dễ làm mất ý chí chiến đấu. Đội ngũ không chỉnh tề thì dễ dàng làm mất thế trận tác chiến. Một quân đội không có ý chí chiến đấu, đội ngũ lộn xộn thì làm sao đi đánh nhau với người ta. E rằng quân đội của nước Sở không giúp ích được gì”.

Tháng năm, quân Tấn vượt qua Hoàng Hà, nghe nói quân đội nước Sở sắp đến, Sĩ Loan định quay đầu trở về nước. Ông ta nói: “Tôi giả vờ trốn tránh quân Sở, làm như vậy sẽ loại bỏ những vướng mắc, lo lắng của tôi. Tôi không có đủ bản lĩnh để đánh nhau với các nước chư hầu. Tôi để việc này cho những người có năng lực đảm nhiệm. Nếu như tôi có thể sống hòa mục với quân thần để phụng sự cho quân chủ là đã khá lắm rồi”. Loan Thư nói: “Không được".

Tháng sáu, quân đội nước Tấn và nước Sở gặp nhau ở Yên Lăng (huyện Yên Lăng tỉnh Hà Nam ngày nay). Sĩ Loan không muốn đánh nhau, Khước Chí nói: “Ở Hàn Nguyên (huyện Hàn Thành tỉnh Thiểm Tây ngày nay) Huệ Công chiến bại không thể bảo toàn lực lượng để rút về nước. Trong cuộc chiến đấu với Địch ở vùng Kỳ (bắc huyện Bồ tỉnh Sơn Tây ngày nay) chủ soái Tiên Chẩn hy sinh không thể trở về triều đình báo cáo về sứ mệnh của mình. Cuộc chiến đấu ở Tất với quân Sở, Tuần Lâm Phụ xuất quân bại trận, không còn sức quần nhau với quân Sở. Tất cả những cái đó là sự sỉ nhục của nước Tấn chúng ta. Ông cũng đã tận mắt nhìn thấy sự thành bại của tiên quân. Ngày nay chúng ta trốn tránh quân Sở thì sẽ tăng thêm nhục nhã cho chúng ta”. Sĩ Hội nói: “Trước đây, quân chủ của chúng ta nhiều lần đánh nhau là có nguyên nhân của họ. Nước Tần, người Địch, nước Tề, nước Sở đều là những nước lớn mạnh, không dốc sức đánh nhau với họ thì sẽ làm suy yếu con cháu. Ngày nay tam cương đã thần phục chúng ta rồi. Chỉ còn có nước Sở là lực lượng ngang ngửa với chúng ta. Chỉ có thánh nhân mới có thể thực hiện được trong nước, ngoài nước thái bình vô sự, không có gì lo lắng. Giả dụ không phải là thánh nhân, bên ngoài ổn định rồi, bên trong lại xảy ra những chuyện lộn xộn, thì tại sao không thể tạm thời bỏ qua nước Sở, coi nước Sở là kẻ thù của chúng ta, chúng ta sẽ vì thế mà có nhiều chuyện phải lo lắng sợ hãi”.

Sáng sớm ngày 26, quân Sở tiến sát quân Tấn bày ra thế trận chiến đấu. Quan binh của quân Tấn cảm thấy lo sợ, Phạm Vọng đi lên phía trước nói rằng: “Nhanh chóng lấp hết các giếng, san bằng các lò bếp, bày ra chiến trận ngay tại nơi đây. Nhưng mà, quân đội đi ở phía trước cần phải sơ tán ra. Tấn và Sở ai thắng ai bại chỉ còn cách để cho ông trời quyết định. Có gì đáng sợ đâu?” Sĩ Loan lấy một thanh kiếm dài đuổi Phạm Vọng đi, nói rằng: “Sự tồn vong của quốc gia lại để cho trời quyết định, đồ nhãi ranh, mày thì biết cái gì?” Loan Thư nói: “Quân của nước Sở tính tình nóng nảy, chúng ta chỉ cần cố thủ đồn lũy, ba ngày sau quân Sở nhất định sẽ rút lui. Đợi bọn họ rút lui, ta hãy công kích, nhất định sẽ giành được thắng lợi!” Khước Chí nói rằng: “Nước Sở có sáu chỗ sơ hở ta có thể tận dụng được, không thể bỏ qua sáu cơ hội có thể tận dụng được. Một là, Tư mã Tử Phản và Lệnh doãn công tử Anh Tề bất hòa với nhau, hai là, thân binh của nước Sở tuổi tác đều đã lớn, ba là, quân đội của nước Trịnh tuy đã triển khai trận địa, nhưng đội hình lộn xộn. Bốn là, quân đội người Man do quân Sở đưa đến, chưa triển khai thế trận, năm là, từ cổ chí kim khi đánh nhau không bao giờ triển khai thế trận vào ngày cuối trong tháng. Sáu là, quân Sở tuy đã triển khai thế trận, nhưng nội bộ tranh cãi nhau, dù thấy kỷ luật không nghiêm. Quân Sở, Trịnh, Man tập hợp lại, lại không có kỷ luật, mỗi người chỉ biết có thân mình, không có ý chí chiến đấu. Lính già chưa chắc đã là lính tinh nhuệ, lại phạm vào các điều cấm kỵ của trời. Cho nên chúng ta nhất định sẽ đánh thắng!”.

Sở Cộng Vương leo lên viễn vọng đài ở chiếc xe cao nhất để quan sát quân Tấn. Công tử Anh Tề phái đại tế Bá Châu Lê phục dịch Sở Cộng Vương, Sở Cộng Vương nói: “Trong doanh lũy của nước Tấn có người chạy qua chạy lại, họ đang làm cái gì thế?” Bá Châu Lê nói: “Đó là đang triệu tập quân quan các cấp”. Sở Cộng Vương nói: “Bọn chúng đều tụ tập về phía trung quân”. Bá Châu Lê đáp rằng: “Bọn họ đang cùng nhau bàn bạc đối sách”. Sở Cộng Vương nói: “Bọn họ đã dựng lều trại rồi.” Bá Châu Lê đáp rằng: “Bọ họ đang thành kính cầu khấn tiên quân của họ để hỏi về sự thành bại của chiến tranh”. “Bọn họ đã nhổ lều trại rồi”. Bá Châu Lê đáp rằng: “Bọn họ sắp ban bố mệnh lệnh rồi đó.” “Bọn họ đang cãi vã nhau mà bụi đất bay đầy trời” Bá Châu Lê đáp rằng: “Họ đang lấp giếng, san bằng các bếp lò, chuẩn bị thế trận”. “Đều lên binh xa cả rồi, người ở hai bên đều cầm vũ khí bước xuống”. Bá Châu Lê đáp rằng: “Binh sĩ đang nghe lời thề của chú soái” “Bọn họ đang chuẩn bị đánh nhau phải không?” Bá Châu Lê đáp rằng: “Bây giờ vấn chưa biết rõ” “Bọn họ leo lên xe, người ở hai bên lại leo xuống, thế là thế nào?” Bá Châu Lê đáp rằng: “Đó là họ đang cầu khấn quỷ thần trước khi chiến đấu”. Bởi vì cha của Bá Châu Lê là Bá Tông bị giết vào năm ngoái, nên mới chạy về phía nước Sở. Cho nên đối với tình hình của quân Tấn biết rất rõ ràng, đồng thời cũng đem tình hình quân đội nước Tấn báo cho Sở Cộng Vương biết.

Lỗ Tuyên Công năm thứ tư (năm 605 trước công nguyên) vua Miên Bôn từ nước Sở tháo chạy qua nước Tấn. Bây giờ trợ giúp cho Tấn Lệ Công, cũng đem tình hình quân đội của Sở Cộng Vương báo cho Tấn Lịch Công. Mọi người đều nói: “Thân binh của nước Sở còn đó, hơn nữa số lượng rất đông, rất khó chống chọi lại được”. Vua Miên Bôn nói với Tấn Lệ Công: “Tinh binh nước Sở chỉ nằm trong lính vương tộc của trung quân, đem quân của chúng ta đánh vào tả hữu quân của họ, sau đó chúng ta tập trung tam quân đánh vào quân đội nước Sở, nhất định sẽ đánh bại bọn họ”. Tấn Lệ Công bèn bói một quẻ thử xem. Sử quan nói: “Điềm lành. Bói một quẻ. Bói thêm quẻ nữa. Lời trong quẻ bói nói rằng: “Các nước ở phương Nam rất nghèo túng, bắn tên vào đại vương của họ, có thể bắn trúng mắt của ông ta. Quốc gia nghèo túng, đại vương bị thương, đó không phải là chiến bại thì còn là cái gì nữa?” Lệ Công nghe theo lời của sử quan.

Quân Tấn trên đường tiến quân gặp một vũng bùn lớn, quân Tấn đều phải đi vòng qua hai bên để tránh vũng bùn. Khước Nghị điều khiển binh xa của Lệ Công, Loan Châm làm xa hữu cho Lịch Công. Bành Danh điều khiển xe của Sở Cộng Vương, Phan Đãng làm xa hữu. Thạch Thủ điều khiển xe cho Trịnh Thành Công, Đường Tuần làm xa hữu. Quân đội của hai tộc Loan thị, Phạm thị từ hai phía hỗ trợ cho quân đội của Tấn Lệ Công bày ra thế trận, kết quả đều bị rơi vào hố bùn. Loan Thư định dùng xe của ông ta để chở Tấn Lệ Công, Loan Châm nói: “Loan Thư, ông hãy rút lui. Trách nhiệm của quốc gia, sao chỉ do một mình ông bao biện được? Huống hồ cướp đoạt chức quyền của người khác, là hành vi xâm phạm đến người khác. Rời bỏ chức vụ của mình là lơi là trách nhiệm do mình đảm đương, xa rời bộ hạ của mình, cũng là phạm sai lầm. Như vậy sẽ tạo nên ba tội lỗi! Không nên phạm những tội lỗi đó”. Thế là nâng bánh xe của Lịch Công lên rồi đẩy ra khỏi vũng bùn.

Ngày 28 Phan Đảng và Dưỡng Do Cơ dùng tên bắn vào các áo giáp chồng chất lên nhau. Phan Đảng và Dương Do Cơ một mũi tên có thể bắn xuyên thủng bảy lớp áo giáp. Họ đem những áo giáp bị bắn thủng đưa cho Sở Cộng Vương xem và nói: “Chủ của chúng tôi có hai thần tử như chúng tôi đây thì xuất quân đánh trận có gì phải lo lắng?” Cộng Vương nghe xong bèn nổi giận nói: “Người làm tướng chỉ biết bắn tên, không có mưu lược thì là sự sỉ nhục của đất nước. E rằng sáng sớm ngày mai các người sẽ chết vì kỹ thuật bắn tên”.

Ngụy Kỳ nằm mơ thấy một giấc mơ kỳ lạ, thấy mình bắn trúng mặt trăng, lùi lại bị rơi vào vũng sình lầy. Thế là Ngụy Kỳ đi bói một quẻ xem sao. Thầy bói nói rằng: “Họ Cơ là mặt trời, các họ khác là mặt trăng, mặt trăng nhất định là chỉ Sở Vương rồi. Bắn trúng mặt trăng, lùi lại rơi vào vũng sình lầy thì cũng sẽ toi mạng”. Sau khi khai chiến, Ngụy Kỳ bắn trúng vào mắt Sở Cộng Vương. Sở Cộng Vương liền gọi Dương Do Cơ đến đưa cho ông ta hai mũi tên, bảo ông ta bắn Ngụy Kỳ. Mũi tên thứ nhất Dưỡng Do Cơ bắn trúng cổ Nguy Kỳ, Ngụy Kỳ chết ngay tức khắc. Ông ta cầm mũi tên còn lại đem về chờ mệnh lệnh của Sở Cộng Vương.

Khích Chí ba lần đụng phải quân đội của Sở Cộng Vương. Ông ta nhìn thấy Sở Vương nhất định xuống xe, cởi áo giáp, rồi chạy trốn như bay (chú: đây là hành vi biểu thị sự cung kính khi thần tử gặp quân chủ). Sở Cộng Vương sai Doãn Tương tặng cho ông ta một chiếc cung và nói: “Lúc cuộc chiến căng thằng nhất có một người mặc quân phục làm bằng da thuộc màu đỏ, quấn xà cạp, thật là một bậc chính nhân quân tử, nhìn thấy ta đã vội tránh xa, không biết ông ta có bị thương không?” Khích Chí hội kiến khách, cởi bỏ mũ sắt và tiếp nhận mệnh lệnh: “Khích Chí tôi đây là thần ngoại bang của Sở quân, đi theo quốc quân nước tôi tham gia trận chiến đấu này. Nhờ phúc đức của Sở quân ban cho tôi một chiếc cung bởi vì hiện tại tôi đang mặc áo giáp không tiện bái tạ ân huệ của Sở quân ban cho, như vậy đối với Sở quân có điều thất lễ, điều này làm tôi không yên tâm. Vì lý do chiến tranh, xin cho phép tôi bái lạy để tạ ơn sứ giả!”.

Hàn Quyết thống soái hạ quân của quân Tấn đuổi theo Trịnh Thành Công. Đỗ Hồn La người đánh xe nói với Hàn Quyết: “Đuổi nhanh lên hả? Người lái xe của Trịnh quân nhiều lần quay đầu lại nhìn không chuyên tâm điều khiển ngựa, có thể đuổi theo kịp”. Hàn Quyết nói: “Không thể lại khiến cho quốc quân bị sỉ nhục". Thế là dùng xe lại không đuổi theo nữa. Tân quân tả của quân Tấn lại đuổi theo Trịnh Thành Công. Xa hữu của ông ta là Phúc Hàn Hồ nói: “Dùng khinh binh chặn đường xe của Trịnh quân, tôi sẽ leo lên xe của Trịnh quân bắt sống ông ta đem về". Khích Chí nói: “Làm hại quốc quân sẽ bị trừng phạt” Rồi cũng dừng xe lại. Thạch Thủ người điều khiển xe cho Trịnh Thành Công nói: “Vệ Ý Công bởi vì không hạ cờ xuống cho nên đã bại trận tại Vĩnh Trạch (bờ bắc Hoàng Hà tỉnh Hà Nam ngày nay). Thế là đem cất cờ xí vào trong túi đựng cung tên. Xa hữu của Trịnh Thành Công là Đường Tuần nói với Thạch Thủ rằng: “Ông hãy ở lại bên cạnh chúa công! Bởi vì khi bại trận, năng lực của tôi không bằng ông, ông sẽ đưa chúa công chạy trốn. Để tôi ở lại đối phó!” Sau đó Đường Tuần cũng chết trận.

Quân Sở bị dồn vào chỗ hiểm yếu. Dũng sĩ nước Sở là Thúc Sơn Nhiễm nói với Dưỡng Do Cơ: “Tuy quốc quân chúng ta có mệnh lệnh, không cho phép ông bắn tên, nhưng vì đất nước ông nhất định phải bắn”. Thế là giương cung bắn vào bọn địch, bắn phát nào trúng phát đó. Thúc Sơn Nhiễm bắt được binh sĩ Tấn, sau đó ném về phía quân Tấn, vứt lên binh xa, đập gãy càng xe. Thế là quân Tấn đình chỉ việc tiến quân, nhưng công tử nước Sở làm tù binh.

Xa hữu của Tấn Lịch Công là Loan Châm thấy cờ xí của công tử Anh Tề, tướng tả quân của nước Sở, ông ta bèn thỉnh cầu Tấn Lệ Công rằng: “Người Sở nói rằng cờ đó là cờ của công tử Anh Tề, công tử Anh Tề nhất định ở chỗ đó. Trước đây không lâu, thần từng đi sứ sang nước Sở, lúc bấy giờ công tử Anh Tề có hỏi quân đội nước Tấn đánh nhau có dũng cảm hay không, thần từng trả lời rằng: “Quân đội nước Tấn lúc nào cũng giữ vững đội ngũ chỉnh tề, không vì chiến sự khẩn trương mà hỗn loạn”. Lại hỏi: “Ngoài cái đó ra còn có gì đặc biệt không?” Thần từng đáp rằng: “Hành quân ra trận lúc nào cũng ung dung tự tại”. Giờ đây hai nước đánh nhau, không cử quan ngoại giao qua lại, không thể nói là “chỉnh tề” được. Nước đã đến chân, không thể cũng thực hiện những lời hứa trước đây, không thể nói là “tự tại” được. Xin cho thần đem rượu đến chỗ quân Sở, mời công tử Anh Tề uống rượu”. Tấn Lịch Công đồng ý biện pháp của ông ta. Sai quan ngoại giao đem theo thức ǎn và rượu đi thăm viếng công tử Anh Tề mà nói rằng: “Chúa công nước Tấn chúng tôi thiếu người sai khiến, do đó bổ nhiệm Loan Châm làm xa hữu cầm giáo, phục dịch hai bên, cho nên ông ta không thể đến ủy lạo ngài và quân đội của ngài, cho nên đã cử tôi đem rượu đến khao quân". Công từ Anh Tề nói: “Loan Châm đã từng cùng ta nói chuyện về quân đội Tấn chỉnh tề, ung dung tự tại, nhất định vì thế mà cử ông đến đây. Điều này chứng tỏ rằng ông ta chưa quên những lời ông ta nói”. Thế là ông ta bèn đón nhận rượu của quan ngoại giao nước Tấn. Sau khi uống rượu, tiễn quan ngoại giao nước Tấn ra về, lại gióng trống chuẩn bị chiến đấu.

Bất đầu từ sáng sớm cho đến lúc sao mọc đầy trời, quân đội hai nước đánh nhau liên tục. Tử Phản hạ lệnh cho quân quan các cấp “kiểm tra các quân sĩ bị thương, bổ sung binh sĩ và binh xa thiếu hụt, tu sửa vũ khí và áo mũ bị hư hỏng, tuần tra tình hình xa mã, gà vừa gáy thì ăn cơm và đợi mệnh lệnh, tất cả đều tuân theo mệnh lệnh cấp trên". Thế là quân Tấn có chút sợ hãi. Miên Bôn Hoàng ra lệnh cho toàn quân: “Kiểm tra lại binh xa, bổ sung binh sĩ, cho ngựa ăn no, mài sắc vũ khí, chỉnh đốn quân ngũ, củng cố trận địa, ăn cơm ngay tại giường ngủ, rồi cầu khẩn, chuẩn bị ngày mai lại chiến đấu”. Sau đó thả số tù binh Sở bị bắt để cho quân Sở biết rằng quân Tấn cũng đã chuẩn bị sắn sàng rồi.

Sở Công Vương nghe đến tình hình của nước Tấn, bèn triệu tư mã Tử Phản cùng bàn việc quân. Tiểu thần của Tử Phản là Cốc Dương Thụ dâng rượu cho Tử Phản uống. Tử Phản uống rượu xong không thể đến yết kiến Sở Cộng Vương được. Sở Cộng Vương nói: “Trời nhất định sẽ đánh bại nước Sở! Ta không thể ngồi ở đây chờ chết!”, liền chạy trốn ngay trong đêm đó.

Quân Tấn đánh vào dinh lũy của quân Sở, ăn ba ngày lương thực của quân Sở. Sĩ Hội đứng trước chiến mã nói rằng: “Quốc quân tuổi còn nhỏ, quần thần lại không có tài cán gì. Đây là nguyên nhân nước Sở rơi vào nông nỗi này. Chủ ta cần lấy sự việc này để làm gương. Chu thư có nói: “Mệnh trời là thất thường, có nghĩa là người có đức mới hưởng được mệnh trời”.

Quân Sở rút lui đến vùng Hà (tây nam huyện Tùy tỉnh Hồ Bắc ngày nay) sứ giả của Sở Cộng Vương nói với Tử Phản rằng: “Lúc toán quân của Tử Ngọc tiên đại phu bị tan rã, tiên quân Thành Vương không có trong quân, cho nên trách nhiệm do Tử Ngọc gánh chịu. Lần chiến đấu này, bởi vì Trẫm có mặt trong đoàn quân, cho nên khanh không có trách nhiệm gì, tội lỗi đều do Trẫm gây ra”. Tử Phản rập đầu bái lạy mà rằng: “Nếu chúa công cho thần chết, mạng thần tuy chết, nhưng danh tiếng còn có thể lưu truyền mãi mãi. Quả thật là quân đội do thần thống soái bị đánh bại, tháo chạy. Đó là tội lỗi của thần". Công tử Anh Tề phái sứ giả nói với Tử Phản: “Lúc đó tại chiến trận Thành Bộc Tử Ngọc đã thất bại như thế nào? Ta nghĩ rằng ông cũng đã được nghe qua! Thế thì ông dự định như thế nào?” Tử Phản trả lời sứ giả của công tử Anh Tề rằng: “Cho dù không có sự việc của tiên đại phu Tử Ngọc, ông đã lấy đại nghĩa ra mà quở trách, tôi lẽ nào lại tham sống sợ chết?” Sở Cộng Vương cử sứ giả đến ngăn chặn việc này. Nhưng trước khi sứ giả của Sở Cộng Vương đến Tử Phản đã tự sát.