Ma-Rư-Xia
ó một bác nông dân nọ góa vợ. Vợ bác chết đi, để lại cho bác một cô con gái. Bác lấy vợ kế. Bà này góa chồng và cũng có một người con gái riêng. Bà dì ghẻ không ưa gì cô con chồng, chỉ mong nó chết đi để bao nhiêu sự bù trì chăm sóc, con bà được hưởng cả. Bà tính chuyện hại con chồng.
Trong làng ấy có một cái cối xay gió. Đêm đêm bọn quỷ thường tụ tập ở đó để làm công việc nội trợ và xay bột. Bà con trong làng cứ phải tối đến là nghỉ. Sau một giờ nhất định nào đó, không ai còn dám lai vãng đến chỗ cối xay nữa. Người ta sợ bị quỷ lấy mất đầu.
Tối hôm ấy, bà dì ghẻ đuổi cô con riêng của chồng ra ngoài cối xay gió, bắt xay bột đêm. Cô gái không dám trái lời dì ghẻ, lẳng lặng thu xếp đi. Ra đến cối xay, đặt bao lúa vào nong xong, cô gái sợ quá, run cầm cập, cứ đứng bấu chặt vào mấy bao bột, không biết làm thế nào bây giờ. Ở lại thì sợ mà bỏ chạy thì cũng lo, nhỡ tối thế này ngang đường quỷ nó vồ cũng chết. Thôi thì đành ở lại, ra sao thì ra.
Lát sau, cô thấy từ xa tiến lại một pan đội mũ bình thiên, mặc áo đuôi tôm, mang găng trắng, nhưng dưới vạt áo lại thấy hé ra cái đuôi. Đến gần cô, pan nói:
― Ma-rư-xia, chúng ta nhảy một bài nào!
― Ấy, không được ― Ma-rư-xia đáp ― Váy của tôi nào có ra hồn đâu.
Ma-rư-xia nói, pan mang cho cô một cái váy trắng. Mang váy lại cho Ma-rư-xia rồi, pan lại mời:
― Ma-rư-xia, chúng ta nhảy đi!
― Ấy, không được. Tôi còn chưa có yếm.
Pan đi lấy mang về cho cô một cái yếm thêu rồi lại mời nhảy. Ma-rư-xia không nghe:
― Ấy, không được. Tôi còn chưa có dây lưng.
Pan mang cho cô một cái dây lưng đẹp, nhìn thấy phải mê.
― Ma-rư-xia, giờ thì chúng ta nhảy chứ?
― Ấy, không được. Tôi đã có ủng đâu.
Pan lại đi lấy cho cô một đôi ủng tuyệt đẹp, dài đến đầu gối, rồi lại mời nhảy.
― Ấy, không được. Có ai lại nhảy như thế này bao giờ. Ông mang cho tôi ủng nhưng lại không nghĩ ra vớ ư? Chả lẽ tôi mang ủng không vớ à?
Pan lại phải đi lấy vớ. Còn Ma-rư-xia thì hết đòi hạt cườm lại đến khuyên đeo tai, vàng ngọc... Pan lần lượt mang đến tất cả, rồi lại mời nhảy.
― Ấy, không được. Tóc tôi chưa chải, mà không biết lấy gì mà chải nữa đây?
Pan đi lấy lược. Ma-rư-xia lại đòi băng buộc tóc. Mang băng buộc tóc đến, quỷ nghĩ thầm: « Giờ thì hết vờ rồi chứ con? Đố mày thoát khỏi tay tao đấy ». Nhưng Ma-rư-xia vẫn từ chối.
― Ấy, không được. Trước tiên tôi phải tắm táp cái đã chứ.
― Tôi lấy gì xách nước cho cô đây? Ở đây có xô chậu gì đâu.
― Dùng tạm cái này cũng được.
Ma-rư-xia đưa cho quỷ cái rây bột.
Quỷ mang cái rây đi lấy nước. Nhưng y chẳng mang về được giọt nước nào. Múc được bao nhiêu thì chảy hết dọc đường bấy nhiêu rồi còn đâu. Quỷ phát khùng lên, nếm cái rây bột xuống chân cô gái, thét:
― Cái con láu cá này liệu hồn! Mày còn đến đây nữa thì biết tay tao!
Thời giờ của quỷ đã hết. Quỷ đành tức tối bỏ đi, không kiếm chác được gì. Ma-rư-xia ngó quanh, thấy bao đã đầy bột, cô vác lên vai đi về.
Cả nhà khi ấy vẫn còn khóa cửa ngủ yên. Có ai ngờ Ma-rư-xia vẫn còn sống mà về được đâu. Cô gái gõ cửa:
― Ai đấy? ― Bà dì ghẻ hỏi.
― Mẹ ơi, mở cửa cho con vào. Con là Ma-rư-xia, từ cối xay gió về đây mà. Con mang bột về cho mẹ đây.
Bà dì ghẻ nghe thấy tiếng con chồng thì không lấy gì làm mừng cho lắm. Bà ra mở cửa, đốt đèn. Bỗng bà giật mình, Ma-rư-xia đó chăng? Bà không còn nhận ra đứa con chồng nữa. Trên người nó, nào là váy lụa, thắt lưng mới, yếm thêu, hạt cườm, nào là ủng mới, khuyên tai, vòng ngọc... Bà vò đầu bứt tai hỏi:
― Ma-rư-xia, ai cho mày những thứ này? Nói đi xem nào. Chả lẽ người ta cho mày ở chỗ cối xay gió ư?
― Ôi mẹ yêu quý, ở đó làm gì có ai. Con muốn thì được đấy thôi. Lại có cả một ngài rất bảnh bao, mời con nhảy, nhưng con không thích.
Bà dì ghẻ nổi máu tham, nghĩ bụng: « Phải cho con Ia-gút-xia nhà mình ra cối xay gió để nó kiếm ít đồ chưng diện mới được ».
Tối hôm sau, bà mẹ bảo con gái ra cối xay gió để xay bột đêm. Ia-gút-xia tuy không thích ra đó tí nào, nhưng khốn nỗi, lại cũng muốn được chưng diện cho bằng Ma-rư-xia, nên đành phải đi.
Đến cối xay gió, cô ả ngồi thụp xuống, run như cầy sấy. Thế rồi, cái pan đội mũ bình thiên, mặc áo đuôi tôm, mang găng trắng đêm qua, lại xuất hiện.
Đinh ninh người ngồi trước mặt mình là Ma-rư-xia, quỷ nhủ thầm: « Được rồi, đêm nay ta sẽ thanh toán với mi ».
― Ma-rư-xia, cô ra nhảy với tôi chứ? ― Y kêu lên.
Ia-gút-xia đáp:
― Nhảy với nhót gì. Tôi váy không, yếm không, giày không, vòng ngọc không, băng buộc tóc không, nước tắm cũng không đây này.
Quỷ chạy đi lấy cho cô gái một lượt đủ hết những thứ đó, thậm chí, cả nước tắm, y cũng không quên. Y giục:
― Nhanh lên, tắm táp thay đồ đi nhanh lên. Ta sắp hết thời giờ rồi.
Ia-gút-xia loáng cái đã tắm táp, thay đồ xong xuôi, rồi bước ra nhảy với quỷ. Vừa đi được ba vòng thì mắt cô đã tối sầm lại, chân tay bủn rủn. Quỷ bứt ngay đầu cô ả, vất ra ngoài cối xay gió. Còn xác thì y nhét vào lưới sắt trên cửa sổ, còn một nửa vất ra ngoài, một nửa vào trong.
Bà mẹ ở nhà chờ hoài không thấy con gái về, cứ bấm bụng thở dài, sợ Ma-rư-xia cười. Trong khi ấy, Ma-rư-xia cũng không sao ngủ được. Cô cứ đoán già đoán non, không hiểu vì sao bà dì ghẻ cứ thở dài và Ia-gút-xia thì đi đâu không về. Hay là quỷ sứ đã lấy đầu cô ấy rồi?
Bà mẹ cả đêm không ngủ, trời vừa sáng một cái là chạy ngay ra chỗ cối xay. Thấy cái đầu con gái nằm lăn trên đất, bà vật vã thảm thiết:
― Ối trời đất ơi, ơi làm sao con tôi thế này?
Ngẩng đầu lên, bà lại còn thấy xác con vắt ngang trên cửa sổ. Bà đành cắn răng chịu, không dám thở than khóc lóc chi nữa. Người ta biết, người ta chỉ cười cho thôi, biết chỗ độc địa như thế rồi mà còn đưa con gái vào.
Bà quay về nhà, đưa Ma-rư-xia coi cái đầu con gái:
― Con Ia-gút-xia chỉ còn lại thế này đây!
― Chao ôi, đáng lý mẹ đừng sai cô ấy đi mới phải. Đến chỗ ấy mà không nhanh trí thì thoát làm sao được.
Từ đó trở đi, bà dì ghẻ yêu quý Ma-rư-xia còn hơn cả cô con gái đã chết của bà, vì bà chỉ còn lại mỗi cô nữa mà thôi.
Tham thì thâm. Những người đàn bà thích quần nọ áo kia thường mất con gái yêu như vậy.
Truyện Cổ Dân Gian Ba Lan Truyện Cổ Dân Gian Ba Lan - Khuyết Danh Truyện Cổ Dân Gian Ba Lan