húng tôi từ công viên Buttes-Chaumont đi bộ vào thành phố đang bừng tỉnh giấc.

Khi chúng tôi đến chân cây cầu nhỏ, trên kênh Saint-Martin, bà để tôi một mình.

“Đi đi,” bà thầm thì, và bàn tay bà in dấu trong bàn tay tôi.

***

Cả tôi cũng cảm thấy mình là một ông già sắp chết ấy vậy mà tôi sẽ sống. Các mảnh ghép hình bày ra trước mắt tôi, có mảnh thiếu mảnh thừa và tôi sẽ không bao giờ xếp lại, nhưng chúng sẽ không khiến cuộc sống của tôi trở thành bất khả nữa.

Marie trả lời ngay tiếng chuông đầu tiên và em đi uống cà phê với tôi, giữa những ông già Ả Rập lặng lẽ. Em nói rằng mặt tôi trông không đến nỗi thiểu não lắm. Lúc đầu em ngỡ còn tệ hơn.

Tôi thấy rằng chuyện gì đó đã kết thúc và tôi không muốn dùng lời lẽ đối lại; đây là lần đầu tiên tôi thấy rằng có một cuộc sống đằng sau sự kết thúc đó, cuộc sống mà tôi có thể lấy lại ở nơi tôi đã để mất.

Tôi lắng nghe em kể những gì em đã phải chịu đựng và điều đó khiến tôi đau khổ, nhưng tôi có thể chịu được, em không phải là người báo thù khó chịu - đúng hơn là một người phụ nữ đã đau khổ cùng với tôi, vì tôi và là người mẹ của đứa con trai mà tôi đã không gặp từ hai tháng nay. Em không nói nhiều lắm - không nhiều hơn sức chịu đựng của tôi - và tôi cảm ơn em. Từ những gì xảy ra với tôi, từ Costes, từ Carraz, từ cù lao trên sông Mê Kông, từ cháu gái lặng lẽ, tôi không biết nói chuyện gì với em. Tôi nói rằng bây giờ tôi thấy khá hơn, rằng tôi đã từng sống với những bóng ma, chịu nhường bước trước mọi con quỷ; bây giờ tôi thực sự khá hơn. Liệu, liệu, liệu tôi có thể làm một việc gì đó, một việc nhỏ xíu mà những người cha thường làm với con trai mình không?

Em nhìn tôi một lúc lâu, gần như nghiệt ngã.

Em nói rằng tôi không nên hỏi điều đó nhưng làm sao tôi có thể biết rằng các con quỷ sẽ không quay trở lại và mang tôi đi một lần nữa?

Em làm sao biết được, tôi nói.

Tôi thấy em xinh đẹp và không thể quên được và người phụ nữ mà dù đã trải qua tất cả những điều đó vẫn thật mong manh, tôi cụp mắt xuống.

Em nói vâng.