ossarian cóc thèm quan tâm xem bom của y rơi xuống đâu nữa, mặc dù y không tới mức như Dunbar, gã này thả bom cách ngôi làng cả vài trăm thước và có thể bị ra tòa án binh nếu người ta chứng minh được rằng gã cố tình làm điều đó. Không thèm nói một câu, thậm chí là cả với Yossarian, Dunbar đã phủi tay khỏi nhiệm vụ này. Cú ngã trong bệnh viện hoặc đã khai sáng hoặc làm y loạn trí; chẳng rõ là như thế nào.

Dunbar chẳng mấy khi cười nữa và dường như đang ngày càng tiều tụy. Gã gầm gừ đầy hiếu chiến với các sĩ quan cấp trên, thậm chí cả với thiếu tá Danby, cộc cằn, cáu kỉnh và báng bổ ngay cả trước mặt cha tuyên úy, giờ thì cha tuyên úy đã rất sợ Dunbar và dường như cũng đang ngày càng tiều tụy. Chuyến hành hương của cha tuyên úy tới chỗ Wintergreen đã chính thức chết yểu; thêm một ngôi đền nữa trở nên trống rỗng. Wintergreen quá bận nên không thể trực tiếp gặp mặt cha tuyên úy. Một gã trợ lý hỗn xược đã đem tặng cho cha tuyên úy cái bật lửa Zippo chôm được từ đâu đó và kẻ cả thông báo cho gã biết rằng Wintergreen quá bận với những công việc thời chiến nên không thể để tâm đến những chuyện vặt vãnh như tổng số trận mà mọi người phải bay. Cha tuyên úy lo lắng cho Dunbar và còn nghĩ ngợi nhiều hơn về Yossarian khi giờ Orr đã không còn ở đó. Đối với cha tuyên úy, người đang sống một mình ở trong gian lều rộng rãi với nóc nhọn niêm phong gã trong nỗi cô đơn u ám mỗi đêm như một cái nắp mộ, thì việc Yossarian thích sống một mình và không muốn có bạn ở cùng là một điều không thể tin nổi.

Lại với vai trò là người cắt bom trưởng, Yossarian có McWatt làm phi công lái máy bay, và đó mà một điều an ủi đối với y mặc dù y vẫn hoàn toàn không được bảo vệ. Không có cách nào để phản vệ. Y thậm chí còn không thể nhìn thấy McWatt và người lái phụ từ vị trí của y trong khoang mũi máy bay. Tất cả những gì y có thể nhìn thấy là Aarfy với gương mặt tròn xoe, ngờ nghệch và kém cỏi mà cuối cùng đã rút sạch sự kiên nhẫn của y, và đã có những phút trên bầu trời y giận dữ và tuyệt vọng khổ sở tới mức khát khao bị giáng cấp xuống bay trong máy bay hộ tống với một khẩu súng máy nạp đầy đạn trong ụ súng thay vì máy ngắm với độ chính xác cao mà thực sự y chẳng cần tới làm gì này, một khẩu súng máy hạng nặng đạn.50 mà y có thể tóm chặt lấy bằng cả hai tay với toàn bộ hờn căm và man rợ quay nòng về phía những con quỷ đang hành hạ y: vào chính những luồng khói đạn phòng không đen sì; vào những tay súng phòng không người Đức bên dưới mà y còn không nhìn thấy và có lẽ cũng không thể làm hại được bằng khẩu súng máy ấy ngay cả khi y có khai hỏa thật; vào Havermeyer và Appleby ở trong máy bay đi đầu vì họ đã bay thẳng không chút sợ hãi trong trận Bologna thứ hai mà tại đó đạn từ hai trăm hai mươi bốn khẩu pháo đã hạ gục một động cơ của Orr mãi mãi và đẩy gã xuống vùng biển giữa Genoa và La Spezia ngay trước khi cơn dông ập tới.

Thực ra thì y cũng chẳng làm được gì nhiều với khẩu súng máy hỏa lực mạnh đó ngoại trừ việc nạp đạn và bắn thử vài vòng. Với y nó cũng vô dụng như cái máy ngắm. Y thực có thể ngắm nó về phía những máy bay chiến đấu của quân Đức, nhưng giờ thì chẳng còn máy bay chiến đấu của quân Đức nữa, và y không thể quay ngoặt nó về phía gương mặt vô vọng của đám phi công như Huple và Dobbs mà ra lệnh cho họ cẩn thận quay lại mặt đất bởi vì y đã có lần ra lệnh cho Kid Sampson quay lại, và y cũng muốn ra lệnh đó cho Dobbs và Huple trong trận Avignon gớm guốc đầu tiên vào khoảnh khắc y nhận ra mình đang trong cảnh bất hạnh kỳ quái tới mức nào, khoảnh khắc y phát hiện ra mình đang ở trên cao trong một máy bay hộ tống với Dobbs và Huple trong một đội bay do Havermeyer và Appleby dẫn đầu. Dobbs và Huple ư? Huple và Dobbs? Họ là ai vậy? Sự điên rồ lố bịch nào đã khiến y trôi trong không khí loãng ở độ cao hai dặm trong một khối kim loại dày cỡ ba bốn phân, chống đỡ với thần chết nhờ kỹ năng và trí khôn còi cọc của hai kẻ xa lạ nhạt nhẽo - một thằng nhóc chưa có ria là Huple và một gã điên hay hoảng sợ là Dobbs, kẻ đã thực sự phát điên ngay trong máy bay, lồng lên trên đầu mục tiêu mà không rời khỏi ghế phụ lái và giật lấy cần điều khiển từ tay Huple để cả bọn bổ nhào xuống đột ngột tới mức làm tung cả tai nghe của Yossarian ra và đưa bọn họ quay lại đúng chỗ có mật độ đạn phòng không dày đặc mà trước đó họ đã gần như thoát được. Điều tiếp theo mà y biết, một kẻ xa lạ khác, một tay súng tên là Snowden, đang hấp hối ở phía đuôi máy bay. Không thể nói chắc rằng Dobbs đã giết chết cậu, bởi vì khi Yossarian cắm tai nghe lại thì trên điện đàm Dobbs đã cầu khẩn ai đó đi lên đằng trước và giúp người cắt bom. Và gần như ngay lúc đó thì Snowden chen ngang vào rên rỉ, “Cứu tôi. Làm ơn cứu tôi. Tôi lạnh. Tôi lạnh.” Và Yossarian chậm chạp bò ra khỏi khoang mũi, leo lên khoang chứa bom và lách xuống phần đuôi máy bay - bò qua mấy hộp đựng đồ sơ cứu trên đường và phải quay lại lấy - để cứu Snowden nhưng đã nhầm vết thương, một cái hố toang hoác đầy thịt sống hình quả dưa to như một trái bóng bầu dục ở mé ngoài đùi, những thớ cơ đẫm máu chưa bị cắt bên trong phập phồng kỳ dị như những sinh vật mù có sinh mạng riêng, vết thương hình ô van trần trụi dài đến ba chục phân đã khiến cho Yossarian rên lên trong choáng váng và thương cảm ngay khi y trông thấy nó rồi suýt nôn ọe. Còn một tay súng nhỏ con nữa nằm trên sàn bên cạnh Snowden, hoàn toàn bất tỉnh, mặt gã trắng bệch như khăn tay mà dù khiếp sợ Yossarian vẫn phải nhảy vội tới để cứu trước.

Đúng vậy, về lâu về dài thì y sẽ an toàn hơn nhiều nếu như bay cùng McWatt, nhưng ngay cả khi bay với McWatt y vẫn không được an toàn, bởi vì gã này rất thích bay và ngay trên đường về sau chuyến bay tập để đào tạo gã cắt bom thay thế Orr trong đội bay mới mà đại tá Cathcart đã giành được, gã đã liều lĩnh cho máy bay bay chỉ cách mặt đất tầm chục phân, trong khi Yossarian vẫn nguyên trong khoang mũi. Địa điểm tập ném bom là ở phía bên kia đảo Pianosa, và trên đường bay về, McWatt đã gí bụng chiếc máy bay ù lì vô công nghề vào gần như sát sạt những đỉnh núi ngăn giữa đảo, và sau đó, thay vì giữ nguyên cao độ thì gã cho tăng tốc cả hai động cơ lên hết mức, nghiêng cánh tròng trành vút lên, và trong sự kinh hãi của Yossarian, bắt đầu rơi xuống đất nhanh hết mức có thể, hoan hỉ vỗ cánh và lướt đi trong một tiếng gầm inh tai nhức óc qua rặng núi đá trập trùng như một con mòng biển say xỉn bay trên những ngọn sóng nâu hoang dại. Yossarian sợ chết điếng. Gã cắt bom mới e dè ngồi bên y, toét miệng cười thích thú và huýt sáo inh ỏi, còn Yossarian chỉ muốn nhoài ra mà đấm một phát vào bộ mặt ngu ngốc đó trong lúc vẫn nhăn mặt rúm người tránh những tảng đá, những gò đất, những cành cây tua tủa lù lù hiện ra ở trên, ở trước mặt, rồi vụt qua y chỉ để lại một vệt mờ nôn nao. Không ai có quyền mạo hiểm dễ sợ đến vậy với mạng sống của y.

“Bay lên đi, lên đi, lên đi!” y cuống quýt hét với McWatt, ghét cay ghét đắng gã, nhưng trong hệ thống điện đàm nội bộ McWatt còn đang vui vẻ hát ca và có lẽ không hề nghe thấy gì cả. Yossarian, bừng bừng nổi giận và muốn trả thù đến gần như phát khóc, phi người xuống lối trườn và khó nhọc trườn đi dưới sức cản của trọng lực và quán tính cho đến khi tới được khoang chính và đu được dậy bên bàn lái, người vẫn run lên bần bật đằng sau ghế của McWatt. Y tuyệt vọng tìm quanh xem có khẩu súng nào không, một khẩu súng lục tự động.45 màu xám đen để y có lên đạn và làm một phát vào ngay gáy McWatt. Chẳng có khẩu súng nào. Cũng chẳng có dao săn, và không có vũ khí nào khác để y có thể đánh hoặc đâm, nên Yossarian chộp lấy cổ áo McWatt mà giật mạnh bằng hai nắm tay siết chặt và hét toáng lên bảo gã bay lên, bay lên. Mặt đất vẫn đang lướt nhanh bên dưới và lấp loáng phía trên đầu ở cả hai bên. McWatt quay lại nhìn Yossarian và ngoác miệng cười vui vẻ như thể Yossarian đang chia vui cùng gã. Yossarian chuồi cả hai bàn tay quanh cổ McWatt mà bóp. McWatt cứng đờ:

“Bay lên,” Yossarian nghiến răng ra lệnh, gằn rõ từng chữ với một giọng trầm đầy đe dọa. “Không thì tôi sẽ giết anh.”

Sợ đến đờ người, McWatt giảm bớt tốc lực và từ từ cho máy bay bay lên. Bàn tay Yossarian từ từ nới lỏng quanh cổ McWatt rồi buông thõng xuống vai gã. Y không còn giận dữ nữa. Y đang xấu hổ. Khi McWatt quay lại, y còn lấy làm tiếc vì đó là tay của mình và ước gì có chỗ nào để chôn chúng xuống. Chúng như đã chết.

McWatt nhìn xoáy vào y. Không có chút thân thiện gì trong ánh mắt đó. “Này anh,” gã lạnh lùng nói, “chắc là anh đang ở trong tình trạng tồi tệ lắm. Anh cần phải về nhà đi.”

“Họ sẽ không cho tôi về đâu,” Yossarian đáp, tránh ánh mắt của gã, rồi lỉnh đi.

Yossarian bước xuống từ khoang lái và ngồi bệt xuống sàn, gục đầu xuống đầy tội lỗi và ăn năn. Người y ướt đẫm mồ hôi.

McWatt lái thẳng về sân bay. Yossarian tự hỏi liệu McWatt có đi tới lều chỉ huy để gặp Piltchard và Wren rồi yêu cầu họ không xếp Yossarian bay cùng gã nữa, cũng giống như khi Yossarian lén lút tới nói với họ về Dobbs, Huple và Orr, và cả Aarfy nữa nhưng đã không thành công. Y chưa bao giờ nhìn thấy McWatt bất bình tới vậy, chưa bao giờ thấy gã trong bất cứ tâm trạng nào ngoài hân hoan nhẹ nhõm, và y tự hỏi liệu có phải y vừa mất thêm một người bạn nữa không.

Nhưng McWatt đã nháy mắt trấn an y khi gã leo xuống máy bay và vui vẻ bỡn cợt gã phi công và tay cắt bom mới nhẹ dạ trên xe Jeep trên đường quay về phi đoàn, mặc dù gã không nói một lời nào với Yossarian cho đến khi cả bốn người bọn họ trả xong dù và giải tán, và hai người đi bên nhau về dãy lều của mình. Lúc đó gương mặt rám nắng lốm đốm tàn hương Scotland-Ai Len của McWatt chợt nở nụ cười và gã đùa nghịch thụi một nắm tay vào sườn Yossarian như thể đang đấm.

“Đồ chấy rận,” gã phá lên cười. “Anh muốn giết tôi ở trên đó thật đấy à?”

Yossarian nhăn nhở cười hối hận và lắc đầu. “Không, tôi không nghĩ vậy đâu.”

“Tôi đã không nhận ra rằng tình trạng của anh tệ đến vậy đấy. Trời ạ! Sao anh không nói chuyện với ai về vấn đề này đi?”

“Tôi nói với tất cả mọi người rồi. Anh làm sao đấy? Anh chưa nghe thấy tôi nói chuyện này bao giờ à?”

“Chắc là tôi chưa từng thực sự tin anh.”

“Anh chưa từng sợ sao?”

“Có lẽ tôi cũng nên biết sợ.”

“Ngay cả trong các trận đánh cũng không sợ à?”

“Chắc là tôi chưa đủ thông minh.” McWatt bẽn lẽn cười.

“Đã có quá nhiều cách để tôi bị giết rồi,” Yossarian bình luận, “thế mà anh lại còn cố tìm thêm một cách nữa.”

McWatt lại mỉm cười. “Vậy thì, tôi cá là anh đã rất sợ khi tôi vù máy bay qua lều của anh, phỏng?”

“Trò đó làm tôi chết khiếp. Tôi đã bảo anh rồi mà.”

“Tôi tưởng anh than phiền chỉ vì tiếng ồn,” McWatt nhún vai đầu hàng, “ồ thôi được rồi,” gã ngân nga. “Chắc là tôi sẽ phải bỏ trò đó thôi.”

Nhưng McWatt quả là không thể sửa chữa nổi, và dù gã không bao giờ bay vù qua sát nóc lều của Yossarian nữa, thì gã không bao giờ bỏ lỡ cơ hội để cho máy bay sà xuống mà gầm lên một tiếng như sấm tầm thấp hung tợn ngay phía trên bè gỗ hay cái hõm cát hẻo lánh nơi Yossarian chọn để nằm sờ mó y tá Duckett hoặc chơi bài với Nately, Dunbar và Hungry Joe. Yossarian gặp y tá Duckett gần như mọi buổi chiều khi cả hai cùng rảnh rỗi và đi cùng với cô tới bãi biển ở phía bên kia đụn cát cao tới ngang vai để ngăn cách họ với khu vực mà các binh lính và sĩ quan khác đang tắm truồng. Nately, Dunbar và Hungry Joe cũng hay tới đó. McWatt thỉnh thoảng cũng gia nhập bọn họ, và cả Aarfy nữa, gã này thường xuyên lũn cũn xuất hiện trong bộ quân phục chỉnh tề và không bao giờ cởi bất cứ thứ gì ngoại trừ giày và mũ; Aarfy không bao giờ bơi. Những người khác thì mặc quần bơi để tỏ sự tôn trọng với y tá Duckett, và cũng để tỏ lòng tôn trọng với y tá Cramer, người luôn đi cùng với y tá Duckett và Yossarian tới bãi biển rồi kiêu căng ngồi một mình cách xa họ tới mười thước. Không ai ngoài Aarfy nói đến những người đang nồng nỗng tắm nắng ở bãi biển đằng xa hoặc đang nhảy cầu từ cái bè trắng toát khổng lồ ghép từ những thùng dầu rỗng bập bềnh xa bên ngoài bãi cát phù sa. Y tá Cramer ngồi một mình bởi vì cô đang giận Yossarian và thất vọng với y tá Duckett.

Y tá Sue Ann Duckett khinh miệt Aarfy, và đó là một trong rất nhiều nét quyến rũ chết người của y tá Duckett mà Yossarian thích thú. Y thích cặp chân dài trắng trẻo và bộ mông mẩy mềm mại của y tá Sue Ann Duckett; và y thường quên mất rằng cô khá gầy và mỏng manh từ eo trở lên mà vô tình làm cô đau trong những khoảnh khắc đam mê khi y siết cô quá chặt. Y yêu thái độ phục tùng đầy ngái ngủ của cô khi họ nằm trên bãi biển lúc hoàng hôn. Ở gần cô y cảm thấy khuây khỏa và bình tĩnh trở lại. Y lúc nào cũng khao khát được đụng chạm da thịt cô, để duy trì mối kết giao thể xác. Y thích được dùng ngón tay xoa tròn quanh mắt cá chân cô trong lúc chơi bài với Nately, Dunbar và Hungry Joe, thích được dùng bề mặt móng tay để nhẹ nhàng âu yếm mơn trớn làn da mềm mại trên cặp đùi trắng mịn của cô hoặc là, một cách mơ màng, đẫm nhục cảm, gần như vô thức, kính cẩn lướt bàn tay sở hữu lên dọc theo gờ xương sống cứng như vỏ sò bên dưới quai áo thun của bộ đồ bơi hai mảnh mà cô luôn mặc để che lấy bộ ngực tí xíu núm dài của mình. Y yêu cái cách y tá Duckett đáp lại y, điềm thản và hãnh diện, cái cảm giác gắn bó với y mà cô luôn tự hào thể hiện ra. Hungry Joe cũng khát khao được mơn trớn y tá Duckett, và đã hơn một lần phải dằn lại vì bị Yossarian quắc mắt nghiêm cấm. Y tá Duckett tán tỉnh Hungry Joe chỉ để giữ cho y luôn thèm khát cô, và cặp mắt tròn màu nâu nhạt của cô lấp lánh láu lỉnh mỗi lần Yossarian thúc mạnh cùi chỏ hoặc dùng nắm đấm để bắt cô thôi cái trò đó đi.

Mấy người đàn ông chơi bài trên một cái khăn, áo lót hoặc một miếng chăn, còn y tá Duckett có nhiệm vụ trộn bài, lưng tựa vào một đụn cát. Khi không trộn bài, cô ngồi đó ngắm vuốt với một chiếc gương bỏ túi nhỏ xíu, chải mascara lên hàng mi cong màu hung đỏ trong một nỗ lực ngốc nghếch hòng kéo dài chúng ra vĩnh viễn. Thỉnh thoảng cô cũng có thể xếp bài ăn gian hoặc để lộ quân bài bằng một cách nào đó mà mãi đến khi chơi được nửa ván mọi người mới biết, khi đó cô phá lên cười, mặt ngời lên vẻ khoái chí hân hoan khi cả bọn phẫn nộ quăng bài xuống và bắt đầu vừa đấm vào chân tay cô vừa gọi cô là đồ này đồ nọ, đoạn cảnh cáo cô đừng có nghịch như vậy nữa. Cô sẽ nói líu lo vớ vẩn trong lúc họ cố tập trung suy nghĩ, và một thứ ánh hồng hoan hỉ cứ ửng lên trên má cô khi họ đấm mạnh hơn vào tay chân cô và bảo cô câm miệng lại. Y tá Duckett thích thú khi được chú ý như vậy và vui vẻ vuốt mái tóc ngắn màu hạt dẻ khi Yossarian và mọi người tập trung nhìn vào cô. Việc biết rằng có rất nhiều đàn ông con trai trần truồng rảnh rỗi đang ở rất gần, ngay phía bên kia những đụn cát mang lại cho cô một cảm giác kỳ lạ vừa ấm áp vừa hạnh phúc trông mong. Cô chỉ cần nghển cổ hoặc kiếm cớ đứng lên là có thể thấy được từ hai mươi tới bốn mươi ông không quần áo đang nằm ườn hoặc đang chơi bóng dưới ánh mặt trời. Cơ thể cô là một thứ quá quen thuộc và không có gì đặc biệt đối với cô tới mức thấy khó hiểu trước cảm giác mê say cuồng khích mà đàn ông có thể tìm được từ nó, trước cái ham muốn mãnh liệt và buồn cười của họ được chạm vào nó, vội vàng vươn tới ấn vào nó, siết chặt nó, cấu véo nó, chà xát nó. Cô không hiểu được ham muốn của Yossarian; nhưng cô sẵn lòng tin lời y về nó.

Vào các buổi tối khi Yossarian thấy thèm muốn thì y lại đưa y tá Duckett ra bãi biển với hai cái chăn và thích làm tình với cô trong khi vẫn gần như mặc đầy đủ quần áo hơn là làm tình với tất cả các cô gái hừng hực trần như nhộng chẳng có ý thức gì về luân lý ở Rome. Họ cũng hay đi tới bãi biển vào buổi đêm nhưng không làm tình, mà chỉ nằm ôm nhau run rẩy trong chăn để xua đi hơi lạnh ẩm ướt từ lồng lộng gió vây quanh. Những đêm tối như mực mỗi lúc một lạnh hơn, những ngôi sao trên trời mỗi ngày một giá băng và thưa thớt. Cái bè gỗ dập dềnh đu đưa trong dải ánh trăng ma quái, và trông nó như thể đang trôi đi. Một dấu hiệu rõ nét về thời tiết giá lạnh đã xuyên qua bầu không khí. Mọi người khi đó mới bắt đầu làm lò sưởi và suốt ngày đến lều của Yossarian để chiêm ngưỡng tay nghề tuyệt vời của Orr. Y tá Duckett phấn khích vô ngần khi thấy Yossarian không thể rời tay khỏi cô khi họ bên nhau, mặc dù cô không cho y thò tay vào trong quần bơi ban ngày khi có người ở gần chứng kiến, ngay cả khi nhân chứng duy nhất chỉ có y tá Cramer ngồi ở phía bên kia đụn cát hếch mũi lên trời bất mãn và giả đò không trông thấy gì.

Y tá Cramer đã thôi nói chuyện với y tá Duckett, bạn thân nhất của cô, vì mối quan hệ của y tá Duckett với Yossarian, nhưng vẫn cùng Duckett đi khắp nơi bởi vì cô ấy từng là bạn thân nhất của cô. Cô không chấp nhận Yossarian hay bạn bè y. Khi họ đứng dậy đi bơi với y tá Duckett thì y tá Cramer cũng đứng dậy đi bơi, vẫn giữ nguyên khoảng cách mười thước giữa họ, và giữ nguyên thái độ im lặng, lạnh nhạt với họ ngay cả khi ở dưới nước. Khi họ cười đùa và té nước, cô cũng cười đùa và té nước; khi họ lặn, cô cũng lặn; khi họ bơi lên doi cát nằm nghỉ, cô cũng bơi lên doi cát nằm nghỉ. Khi họ về, cô cũng về, dùng khăn của mình để lau khô vai và lại ngồi tách ra một chỗ riêng như cũ, lưng thẳng, một vòng ánh nắng phản chiếu phủ lên mái tóc vàng nhạt của cô như một vầng hào quang. Y tá Cramer luôn sẵn sàng nói chuyện trở lại với y tá Duckett nếu như Duckett biết ăn năn và nhận lỗi. Y tá Duckett thì thích như thế này hơn. Bởi vì trong suốt một thời gian dài, cô vẫn luôn muốn cho y tá Cramer một trận để cô này câm miệng lại.

Y tá Duckett thấy Yossarian thật tuyệt vời và đang cố gắng thay đổi y. Cô thích được nhìn y ngủ những giấc ngắn, mặt úp xuống và cánh tay choàng qua người cô, hoặc khi y chán chường đăm đắm nhìn những con sóng bất tận nhạt nhẽo, hiền hòa nối nhau xô tới như lũ chó con chạy về bờ, nhẹ nhàng phi lên mặt cát một, hai bước rồi thủng thẳng rút đi. Cô thấy bình yên khi y im lặng. Cô biết mình không làm y chán, cô tỉ mẩn tỉa tót hoặc tô sơn móng tay trong lúc y ngủ hoặc suy tư giữa những làn gió chiều ấm áp thảng hoặc lại rộn ràng lướt trên mặt biển. Cô thích được nhìn tấm lưng dài, rộng và vạm vỡ với làn da màu đồng trơn láng của y. Cô thích khiến cho y phát cuồng lên ngay lập tức bằng cách bất chợt ngậm trọn vành tai y và trườn bàn tay đi xuống tận cùng thân trước y. Cô thích khiến y rừng rực và khốn khổ cho đến tận khi trời tối, rồi mới thỏa mãn y. Rồi mới âu yếm hôn y bởi vì cô đã đem lại cho y những gì vui sướng nhất.

Yossarian không bao giờ cô đơn khi ở bên y tá Duckett, bởi vì cô thực sự rất biết cách kiệm lời và chỉ bốc đồng vừa đủ. Y bị ám ảnh và đày đọa bởi đại dương bao la, vô tận. Y rầu rĩ băn khoăn, trong khi y tá Duckett tỉa tót móng tay, về tất cả những người đã chết dưới nước. Chắc chắn là phải có tới hơn một triệu người rồi. Giờ họ đang ở đâu? Lũ sâu bọ nào đã ăn da thịt họ? Y tưởng tượng ra cảm giác bất lực khủng khiếp khi cứ hít vào hàng lít hàng lít nước. Yossarian dõi theo những chiếc thuyền đánh cá nhỏ, những tàu quân sự ngược xuôi chạy ngoài khơi xa và thấy chúng dường như phi thực; đám tàu thuyền ấy chẳng có vẻ gì là đang chở những người đàn ông trưởng thành ở trên boong, đang đi về đâu đó. Y nhìn về phía Elba lạnh lẽo, và mắt y tự động đưa lên tìm kiếm phía trên đầu đám mây trắng xốp hình củ cải nơi Clevinger đã biến mất. Y chăm chú nhìn đường chân trời mờ hơi nước của Ý và nghĩ về Orr. Clevinger và Orr. Họ đã đi đâu? Yossarian từng có một lần đứng trên cầu tàu lúc bình minh mà xem một khúc gỗ tròn bám đầy bùi nhủi theo sóng triều dạt về phía y bất chợt hóa thành khuôn mặt trương phềnh của một người chết đuối; đó là người chết đầu tiên y thấy. Y khát khao sự sống và vươn ra ngấu nghiến vồ lấy và siết chặt da thịt y tá Duckett. Y sợ hãi săm soi tất cả những gì trôi trên mặt nước tìm xem có dấu hiệu kinh khủng nào của Clevinger và Orr không, sẵn sàng đón nhận bất cứ cú sốc kinh hoàng nào ngoại trừ cú sốc mà McWatt mang lại cho y vào một ngày khi chiếc máy bay của gã từ tĩnh lặng xa xăm thình lình gầm gào xuất hiện và ầm ầm hung hăng quần thảo dọc bờ biển, rống lên nhức óc trên cái bè bập bềnh nơi Kid Sampson tóc vàng xanh xao, nhìn từ rất xa cũng thấy hai bên sườn gã trơ hết cả xương, đang loi choi nhảy lên như một chú hề để chạm vào nó đúng vào lúc một cơn gió tình cờ hay một tính toán nhầm nho nhỏ của trí khôn McWatt đã khiến cho chiếc máy bay với tốc độ kinh hồn đó tụt xuống thấp vừa đủ để một cánh quạt máy bay cắt đôi người gã.

Thậm chí những người không có mặt ở đó cũng nhớ rất rõ những điều gì đã xảy ra sau đó. Có một tiếng xoẹt! cực gọn, cực êm lọt qua tiếng rú ầm ĩ áp đảo của động cơ máy bay, và rồi chỉ còn hai cẳng chân xanh xao gầy guộc của Kid Sampson, bằng cách nào đó vẫn dính với nhau bởi đám dây nhợ chỗ hông bị cắt ngang be bét máu, vẫn đứng nguyên trên bè phải đến tròn một phút hay hai rồi mới đổ ngửa ra sau rơi xuống nước trong một tiếng tõm yếu ớt vang vọng rồi lộn ngược xuống hoàn toàn, chỉ còn thấy những ngón chân kỳ cục và lòng bàn chân trắng nhởn của Kid Sampson.

Trên bãi biển, mọi thứ trở nên hỗn loạn. Y tá Cramer đột nhiên xuất hiện như từ trên trời rơi xuống và nức nở khóc dữ dội trên ngực Yossarian trong khi Yossarian ôm lấy vai cô mà dỗ dành. Cánh tay còn lại của y thì đang làm chỗ dựa cho y tá Duckett, cũng đang run rẩy và khóc thút thít, gương mặt dài và nhọn của cô trắng bệch như xác chết. Tất cả mọi người ở trên bãi biển đều thét lên và tháo chạy, đàn ông cũng the thé như đàn bà. Họ cuống cuồng nhốn nháo thu dọn đồ, vội vã rạp người xuống và ngờ vực nhìn từng đợt sóng dịu dàng, cao tới đầu gối đang tung bọt xô bờ như thể sợ sẽ có một bộ phận xấu xí, đỏ máu, ghê tởm nào đó như một lá gan, hoặc một lá phổi có thể bị sóng đánh dạt lên thẳng vào người họ. Những người đang ở dưới nước thì cố thoát ra, trong lúc vội đã quên bơi, mà cứ vừa kêu khóc vừa lội bộ nhưng cứ bị mặt biển nhớt nhát dai dẳng níu chân như gió buốt.

Kid Sampson đã rơi xuống khắp nơi như mưa. Những kẻ phát hiện ra máu thịt gã trên tay chân hoặc người mình đều co rúm trong kinh hoàng khiếp sợ, như thể đang cố rút khỏi làn da ghê tởm của chính họ. Ai nấy đều ì ạch chạy tán loạn, liếc về phía sau bằng những ánh mắt khốn khổ, khiếp hãi, lấp đầy khu rừng thăm thẳm, tối tăm, xào xạc bằng những tiếng hổn hển và khóc kêu ri rỉ. Yossarian điên cuồng lùa cả hai cô nàng đang loạng choạng, lập cập trước mặt y đi, đẩy họ, thúc vào lưng họ để họ khẩn trương lên, sau đó lại phải chửi thề mà phi ngược lại giúp Hungry Joe khi gã vấp phải chăn hay túi máy ảnh mà gã vẫn mang theo và ngã sấp mặt xuống bùn.

Khi trở về phi đoàn thì tất cả đều đã biết chuyện. Lính tráng trong quân phục đàng hoàng cũng đang kêu thét và chạy tán loạn ở đó, không thì lại đứng một chỗ bất động, chôn chân trong kinh sợ, như trung sĩ Knight và bác sĩ Daneeka, rầu rĩ nghển đầu quan sát chiếc máy bay tội lỗi, chao nghiêng, đơn độc, với McWatt bên trong, chầm chậm lượn hết vòng này đến vòng khác và nâng dần độ cao lên.

“Ai đấy?” Yossarian bồn chồn hét lên hỏi bác sĩ Daneeka khi y chạy tới, thở dốc và tập tễnh, cặp mắt u sầu của y bỏng rát một nỗi thống khổ mơ hồ mà dữ dội. “Ai đang ở trong máy bay?”

“McWatt,” trung sĩ Knight nói. “Anh ta đang cho hai phi công mới bay tập. Bác sĩ Daneeka cũng ở trên đó.”

“Tôi ở ngay đây,” bác sĩ Daneeka phản đối, giọng khác lạ và rối loạn, ném cho trung sĩ Knight một cái nhìn đầy lo âu.

“Tại sao anh ta không xuống đây?” Yossarian thốt lên tuyệt vọng. “Sao anh ta cứ bay lên mãi thế?”

“Có lẽ anh ta sợ phải xuống,” trung sĩ Knight trả lời, mắt vẫn không rời khỏi chiếc máy bay cô đơn vẫn đang tiếp tục nâng độ cao của McWatt. “Anh ta biết rằng mình đã gây ra một vụ nghiêm trọng tới mức nào.”

Và McWatt cứ bay cao, bay cao nữa, hướng mũi chiếc máy bay kêu ù ù của gã lên trên theo một đường xoáy trôn ốc chậm rãi, hướng về phía Nam ra tận ngoài khơi xa, trở lại lượn thêm một vòng quanh bãi hạ cánh rồi nhằm phương Bắc bay vào tận rặng đồi đất nâu đỏ. Chẳng mấy chốc gã đã lên tới độ cao một nghìn năm trăm mét. Tiếng động cơ giờ nghe nhỏ như tiếng thì thầm. Một chiếc dù trắng bất chợt mở bung. Một chiếc dù khác mở tiếp sau đó vài phút và rơi xuống, giống như cái đầu tiên, vào giữa khoảng đất trống trên bãi đáp. Trên mặt đất không thấy gì di chuyển. Chiếc máy bay tiếp tục về phía Nam khoảng ba mươi giây nữa, vẫn theo lộ trình đó, giờ đã quen thuộc và có thể đoán được, đoạn McWatt nhấc một bên cánh lên, duyên dáng nghiêng máy bay lượn đi.

“Vẫn còn hai người nữa,” trung sĩ Knight nói. “McWatt và bác sĩ Daneeka.”

“Tôi ở ngay đây mà, trung sĩ Knight,” bác sĩ Daneeka ai oán nói. “Tôi không ở trên máy bay.”

“Tại sao bọn họ không nhảy ra?” trung sĩ Knight hỏi, rên rỉ với chính mình. “Tại sao họ không nhảy ra?”

“Thật vô lý,” bác sĩ Daneeka rầu rĩ nói, cắn môi. “Đúng thật là vô lý.”

Nhưng Yossarian chợt hiểu tại sao McWatt không nhảy ra, và y bèn chạy như điên dọc suốt phi đoàn đuổi theo máy bay của McWatt, khua tay, hét toáng lên nài nỉ bảo McWatt xuống đi, xuống đi; nhưng dường như chẳng có ai nghe thấy, tất nhiên McWatt cũng không, và một tiếng rên to, tắc nghẹn xé toạc cổ họng Yossarian vang lên khi McWatt trở lại thêm một lần nữa, nghiêng cánh một lần để chào, và kiên quyết, ôi chao, thế đấy, chết tiệt thật, bay thẳng vào một quả núi.

Đại tá Cathcart quá đau buồn vì cái chết của Kid Sampson và McWatt tới mức gã tăng chỉ tiêu bay lên thành sáu mươi lăm.