iệc đầu tiên là đi vào một quán rượu ở phố Chợ rồi quyết định mọi chuyện - rằng chúng tôi sẽ luôn bên nhau và là chiến hữu của nhau suốt đời. Dean rất bình tĩnh và ưu tư, ngồi ngắm mấy lão bụi đời trong phòng và sực nhớ đến bố mình. “Tôi nghĩ là ông già đang ở Denver... Lần này, nhất định phải tìm ra ông ấy, có thể ông đang ngồi tù, có thể lại đang ở phố Larimer, cách nào thì cũng phải tìm cho ra. Đồng ý không?”

Tôi đồng ý vội, tất nhiên rồi; chúng tôi làm tất cả những việc chưa từng làm bao giờ, những việc trước kia hai thằng còn quá ngờ nghệch chưa làm được. Chúng tôi hẹn với nhau hai ngày xả láng ở San Francisco trước lúc lên đường, và tất nhiên là sẽ đến phòng du lịch kiếm những tay có ô tô đồng ý cho mình đi nhờ, chỉ cần góp tiền xăng, phải tiết kiệm nhiều chừng nào hay chừng nấy. Dean tuyên bố không cần đến Marylou nữa mặc dù vẫn yêu nàng. Hai thằng đều nhất trí là đến New York thì mọi chuyện sẽ qua.

Dean mặc bộ đồ kẻ sọc và áo thể thao. Chúng tôi đi gửi đồ đạc mất mười xu rồi đi kiếm Roy Johnson sẽ là tài xế cho chúng tôi trong hai ngày quậy phá ở Frisco. Roy đã nhận lời qua điện thoại. Hắn đánh xe đến góc phố 3 và phố Chợ một lát sau đón chúng tôi. Roy giờ sống ở Frisco, làm thư ký bàn giấy và cưới được một cô vợ tóc vàng tên Dorothy. Dean nói nhỏ với tôi là mũi nàng dài quá - đây là chủ đề tranh cãi chính về nàng, vì một lý do kỳ quặc nào đó - nhưng mũi nàng đâu có dài. Roy Johnson là một gã người gầy, tóc nâu, đẹp trai, mặt chữ điền, tóc chải mượt hất sang hai bên. Hắn có cách nói chuyện hết sức nghiêm chỉnh và nụ cười luôn rộng mở. Tất nhiên, Dorothy vợ hắn đã cãi nhau với hắn về ý đồ làm tài xế này nhưng hắn lấy tư cách trụ cột trong nhà (dù họ sống trong một căn phòng nhỏ) để giữ lời hứa lái xe chở chúng tôi đi chơi, nhưng cũng có vài hậu quả; mâu thuẫn nội tâm của hắn tự được giải quyết trong im lặng cay đắng. Hắn đưa Dean và tôi đi khắp Frisco, bất kể giờ giấc ngày đêm nhưng cứ câm như thóc. Hắn mặc sức vượt đèn đỏ và nghiêng xe cua gấp trên hai bánh, điều này khiến chúng tôi hiểu ngầm rằng mình đang dồn hắn vào thế bí. Hắn bị kẹt giữa một bên là cô vợ mới lấy, một bên là trưởng băng bi-a cũ của mình ở Denver. Dean thì lấy thế làm khoái, đương nhiên là chẳng ý kiến gì về cách hắn lái xe. Chúng tôi lờ Roy đi; cứ ngồi ở băng ghế sau huyên thuyên đủ chuyện.

Việc thứ hai là phải đến Mill City xem thử Remi Boncoeur còn ở đây không. Tôi hơi ngỡ ngàng khi nhận ra rằng con tàu cũ Đô đốc Freebee không còn đậu ở ngoài vịnh nữa, thế thì Remi hẳn cũng chẳng còn ở ngôi nhà thứ hai tính từ cuối dãy nhà tạm đó nữa rồi. Một em da đen xinh đẹp ra mở cửa. Dean và tôi tán chuyện hồi lâu với nàng. Roy Johnson đợi ngoài xe, đọc cuốn Bí ẩn thành Paris của Eugène Sue. Tôi nhìn Mill City lần cuối và hiểu rằng lật lại dĩ vãng là điều vô nghĩa. Chúng tôi quyết định đi tìm Galatea Dunkel kiếm chỗ tá túc. Ed lại bỏ nàng một lần nữa, hắn đang ở Denver và lạy Chúa, nàng mà không đang lên kế hoạch tóm hắn lại thì tôi cứ đi đầu xuống đất. Chúng tôi tìm thấy nàng đang ngồi xếp bằng tròn trên tấm thảm phương Đông trong ngôi nhà bốn phòng khu thượng Mission, đang mải bói bài. Một cô gái nhà lành. Tôi nhìn thấy những dấu vết buồn của thời gian khi Ed Dunkel còn ở đây rồi lại ra đi chỉ vì hết thích.

“Anh chàng sẽ lại quay về thôi.” Galatea nói. “Không có tôi thì sẽ chẳng lo nổi việc gì đâu.” Nàng nhìn Dean và Roy Johnson bằng đôi mắt giận dữ. “Lần này thì do Tommy Snark đầu têu, trước khi hắn ta đến đây, Ed hoàn toàn hạnh phúc và chăm chỉ làm ăn, chúng tôi hay đi chơi và đã sống những giờ phút huyền ảo. Dean, anh biết rồi đấy. Thế rồi họ vào ngồi hàng giờ trong nhà tắm, Ed ở trong bồn và Snark ngồi ngoài, cứ thế cà kê đủ chuyện, toàn chuyện vớ vẩn.”

Dean bật cười. Trong nhiều năm, hắn từng là nhà tiên tri tối cao cho cả băng và giờ đây họ đang học hắn. Tommy Snark để râu dài, cặp mắt to xanh buồn bã của hắn đã tìm đến Ed Dunkel ở Frisco; chuyện xảy ra là Tommy bị mất ngón tay út trong một tai nạn ở Denver và được bồi thường một khoản tiền lớn. Chẳng vì lý do gì, vào một ngày đẹp giời hai thằng quyết định bỏ Galatea để đi Portland, ở vùng Maine, đâu như Snark có một bà cô ở đó. Thành thử giờ đây, hoặc là họ đang ở Denver, hoặc là đã ở Portland.

“Chừng nào Tom hết tiền thì Ed sẽ bỏ về,” Galatea vừa xem bài vừa nói. “Tên ngốc tội nghiệp - anh ấy chả biết gì cả và sẽ chẳng bao giờ biết gì hết. Tất cả những gì anh ấy phải biết là tôi yêu anh ấy.”

Galatea trông giống như cô gái con mấy người Hy Lạp trong đám cưới nọ, nàng ngồi trên thảm, mái tóc dài chảy cả xuống đất, mải mê bói quẻ. Tôi bắt đầu thấy thích nàng. Ngay tối đó bọn tôi quyết định cùng đi lượn và nghe jazz, Dean sẽ đem theo một em tóc vàng mét tám tên là Marie sống ở ngoài phố.

Tối hôm đó, Galatea, Dean và tôi cùng đi tìm Marie. Nàng có một căn hộ tầng trệt, một con gái nhỏ và một cái xe cũ chẳng mấy khi sờ tới, Dean và tôi cứ phải đẩy ở đằng sau trong khi hai nàng đạp ga. Bọn tôi quay về nhà Galatea và tất cả ngồi thành vòng tròn - Marie, con nàng, Galatea, Roy Johnson, Dorothy vợ hắn - tất cả nghiêm trang trong căn phòng ngổn ngang đồ đạc trong khi tôi đứng một góc, trung lập trước vấn đề của người Frisco, còn Dean thì đứng giữa phòng giơ ngón tay băng bó tròn căng treo lủng lẳng ngang tầm ngực, cười hinh hích. “Giời ạ,” hắn nói, “giờ chúng ta đều mất một ngón tay... ha ha ha.”

“Dean, tại sao anh làm cái trò ngớ ngẩn ấy?” Galatea nói. “Camille phôn cho tôi, nói là anh đã bỏ rơi cô ấy. Liệu anh có nhớ là anh còn có một đứa con gái không?”

“Dean không bỏ rơi Camille, chính cô ấy đã tống cổ anh ấy ra đường,” tôi nói, không đứng trung lập nữa. Họ nhìn tôi vẻ ác cảm. Dean cười nhăn nhở. Tôi lại tiếp, “Với cái ngón cụt ấy, các người mong anh ấy làm được gì chứ?” Mọi người lại nhìn tôi. Đặc biệt Dorothy nàng liếc xéo tôi một cái đầy vẻ khinh miệt. Mấy bà này đã tụ họp nhau lại như một hội nội trợ may vá, và trung tâm câu chuyện là phạm nhân, Dean - kẻ phải chịu trách nhiệm, có lẽ thế, về mọi chuyện không hay đã xảy ra. Tôi nhìn qua cửa sổ vọng lên tiếng lao xao của phố phường, những muốn chuồn nhanh đi nghe nhạc jazz huyền ảo của Frisco. Và không nên quên một điều, đây mới chỉ là đêm thứ hai tôi ở thành phố này thôi.

“Tôi nghĩ là Marylou đã hết sức, hết sức thông minh khi rời bỏ anh, Dean ạ,” Galatea nói. “Hàng mấy năm nay rồi anh không có chút khái niệm nào về trách nhiệm với bất cứ ai. Anh đã làm nhiều việc tồi tệ đến mức tôi chẳng còn biết nói sao nữa.”

Trên thực tế, đó chính là vấn đề, và thế là họ cứ ngồi quây lấy Dean mà nhìn hắn một cách hằn học, khinh bỉ, trong khi hắn vẫn đứng trơ trơ giữa thảm mà cười hinh hích - hắn chỉ cười hinh hích. Hắn nhún nhảy một chút. Ngón tay băng bó mỗi lúc lại bẩn thêm, bắt đầu tuột cả ra. Tôi bỗng hiểu ra rằng Dean, do hàng loạt tội lỗi đã gây ra, đã trở thành Thằng Ngốc, Tên Khờ, vị Thánh của số mệnh.

“Anh không hề biết tôn trọng những người đã nuôi chính anh và những thú vui khốn kiếp của anh. Mọi thứ anh nghĩ đến là cái thứ lủng lẳng giữa hai bắp đùi anh, hoặc anh có thể lấy được bao nhiêu tiền, bao nhiêu trò vui từ người khác, rồi sau đó quẳng họ sang một bên. Không chỉ thế mà anh còn xử sự hết sức ngớ ngẩn. Anh không bao giờ thấy cuộc sống cần nghiêm túc và có những người đã cố gắng tìm được điều gì đó tốt đẹp từ nó chứ không phải cứ đi đập phá suốt đời.

Và đó chính là Dean, KẺ ĐẬP PHÁ THẦN BÍ.

“Đêm nay Camille sẽ phải khóc hết nước mắt nhưng đừng mong, dù chỉ một chút, rằng cô ấy muốn anh quay về, cô ấy nói không bao giờ còn muốn nhìn thấy anh nữa và lần này là hết hẳn rồi. Còn anh thì cứ đứng đực ra đấy mà nhăn nhở, và tôi chắc là tận đáy lòng anh cũng chả buồn quan tâm.”

Điều này thì không đúng; tôi nắm được vấn đề và có thể giải thích cho họ hiểu, nhưng lại thấy làm thế là vô nghĩa. Tôi chỉ muốn đặt tay lên vai Dean mà nói, Các người hãy nghe đây và xin nhớ cho chỉ một điều: con người này cũng có những tấn bi kịch của mình và nhiều thứ khác, nhưng anh ấy không bao giờ trách cứ ai. Anh ấy đã là chính mình và mang lại cho các người những niềm vui khốn kiếp, và nếu các người thấy thế còn chưa đủ thì hãy mang anh ấy đi mà hành hình, các người ngứa ngáy muốn làm việc này lắm rồi hả...

Dù sao thì Galatea Dunkel cũng là người duy nhất trong bọn không hề sợ Dean, nàng có thể bình tĩnh ngồi đó mà mắng anh sa sả trước mặt mọi người. Trước đây có lần ở Denver, Dean cũng bắt mọi người ngồi trong bóng tối với bọn con gái rồi ra sức nói, nói, nói, bằng một giọng thôi miên và bí ẩn; hắn từng có biệt tài lôi kéo phụ nữ đến bất cứ chỗ nào hắn muốn bằng ma lực thuyết phục tuyệt đối và cả nội dung của những gì hắn nói. Đó là thời gian hắn mới chừng mười lăm, mười sáu tuổi. Giờ thì các môn đệ của hắn đã lấy vợ và những cô vợ này lại bắt hắn ngồi vào ghế bị cáo về chuyện tình dục và cuộc đời mà hắn đã góp phần làm thức dậy. Tôi nghe tiếp.

“Giờ anh sẽ đi đến miền Đông với Sal,” Galatea nói, “thế anh cho rằng điều này sẽ dẫn anh tới đâu? Camille phải ở nhà để chăm sóc con nhỏ trong lúc anh bỏ đi - sao mà cô ấy giữ được việc làm cơ chứ? - cô ấy không bao giờ còn muốn nhìn mặt anh nữa, tôi không trách cô ấy. Nếu trên đường đi anh gặp Ed, thì nói với anh ta là hãy về với tôi, nếu không tôi sẽ giết chết anh ta.”

Nàng nói tỉnh khô. Đó là một đêm buồn khủng khiếp. Tôi có cảm giác đang mơ một giấc mơ thảm hại cùng với những người anh chị em lạ hoắc. Rồi yên lặng nặng nề như đè xuống mọi người; giá là trước đây thì Dean đã hăng hái bào chữa cho mình, nhưng giờ hắn cứ lặng thinh đứng đó, rách rưới, mệt mỏi, ngớ ngẩn, ngay dưới bóng đèn, khuôn mặt khắc khổ, điên dại đẫm mồ hôi và nổi mạch máu, chỉ biết nói “Phải, phải, phải,” như thể ánh sáng thiên khải đã tràn lên hắn ngay tại khoảnh khắc này, mà tôi cũng tin chắc là đúng thế, còn những người khác thì vừa nghi ngại vừa hoảng sợ. Hắn là KẺ BỎ ĐI - là gốc rễ, linh hồn của Sự ban phước. Hắn nhận thức được những gì? Dường như hắn đang cố gắng truyền đạt sang tôi những điều hắn biết, và bọn họ ghen tức với tôi, với vị trí của tôi bên hắn, đang được bảo vệ và uống từng lời hắn nói như chính họ đã từng luôn cố đạt được. Rồi họ nhìn tôi. Tôi, một kẻ xa lạ, đang làm gì ở miền Tây này trong một đêm như đêm nay? Tôi kinh hoàng rời bỏ ý nghĩ ấy.

“Bọn tôi sắp sang Ý,” tôi nói, phủi tay khỏi vụ này. Bỗng trong không khí xuất hiện cảm giác thỏa mãn kiểu tình mẫu tử, mấy phụ nữ này quả thực đang nhìn Dean theo kiểu người mẹ nhìn đứa con thân yêu lạc loài. Còn hắn, với cái ngón tay khổ sở và thiên khải của mình, hiểu rõ điều đó, cho nên đã đủ sức, trong một tích tắc đồng hồ, bước ra khỏi nhà mà không nói một lời và đứng đợi dưới nhà cho đến khi chúng tôi hiểu rõ thời gian. Đó là cách chúng tôi lý giải về bóng ma trên vỉa hè. Tôi nhìn qua cửa sổ. Hắn đang đứng một mình trước cửa, ngắm phố. Những lời cay nghiệt, buộc tội, những lời khuyên tốt, đạo đức, nỗi buồn - mọi thứ đã ở sau lưng hắn, trước mặt hắn giờ là niềm vui khốn khổ và say mê của sự tồn tại đơn thuần.

“Nào thôi, Galatea, Marie, ta hãy làm một vòng qua cái hộp đêm có nhạc jazz và cho qua tất cả. Một ngày nào đó Dean sẽ chết. Đến lúc ấy thì các cô còn nói gì được hắn nữa?”

“Hắn chết nhanh chừng nào hay chừng ấy,” Galatea nói, chính thức phát ngôn cho hầu hết những người đang có mặt.

“Được thôi,” tôi nói, “nhưng giờ đây hắn còn sống nhăn và tôi cá với cô là mọi người vẫn muốn được biết hắn sắp làm gì, bởi hắn nắm được bí mật mà tất cả chúng ta đều khổ công tìm kiếm, bí mật đó khiến đầu óc hắn rộng mở và nếu hắn có phát điên thì cũng đừng lo, không phải lỗi do các người đâu mà là lỗi của Chúa.”

Họ phản đối; họ nói tôi không thực sự hiểu Dean. Họ nói rằng hắn là tên vô lại nhất từng có mặt trên đời, rằng rồi sẽ có một ngày tôi hiểu ra và hối hận. Tôi thích thú nghe họ la ó phản đối. Roy Johnson đứng về phe phụ nữ, nói rằng hắn hiểu Dean hơn ai hết, rằng Dean cùng lắm chỉ là một kẻ gian manh thú vị thôi. Tôi ra ngoài tìm Dean, kể qua cho hắn nghe chuyện đó.

“À, ông bạn, đừng lo, mọi thứ đều hoàn hảo và tuyệt diệu.” Hắn lấy tay xoa bụng và liếm môi.