áng chưa thiệt mặt đã nghe tiếng tri hô ầm ĩ bên kia suối. Tôi nằm im trên võng lắng nghe:

- Thằng Khả đi mất mẹ rồi nghe!

- Ở tiểu đội 5, thằng Ưng cũng biến luôn rồi!

Lê Ngọc lầm bầm:

- Cho ông bỏ mẹ ông đi nhé ông tiểu đoàn trưởng! Kỷ luật của ông đấy.

Rồi Lê Ngọc nhảy xuống đất ngay. Lê Ngọc thọc tay trong túi quần và đi xuống suối, ngóng sang bên kia một cách thích thú. Lê Ngọc nói to lên:

- Hôm nay 3 giờ mới hành quân, mình tha hồ xem cái màn chèo bát nháo này.

Lê Ngọc lấy gói thuốc cuộn một điếu vừa phì phà vừa tìm chỗ ngồi yên trí sẽ được xem những màn lớp bất ngờ.

Hải, Hồng Liên và tôi cũng xuống suối súc miệng. Thu cũng đã thức, cũng đã đi theo chúng tôi. Hồng Liên nói với Thu:

- Không có lý bộ đội lại đào ngũ. Mình gặp họ dọc đường, họ quyết tâm đến thế mà, chị Thu!

Một chốc, Thu mới chẫm rãi nói:

- Nghe nói họ đi bộ từ Thái Nguyên. Chịp! Súng nặng đến thế mà…

Bên kia bờ có tiếng quát:

- Mỗi trung đội cho một tiểu đội đi lùng. Bắt về đây, ông thì treo cổ cả duộc!

Tiếng súng khua, tiếng người bước chạo rạo, tiếng gọi nhau một chập rồi im hẳn. Một tiểu đội lội suối sang phía này. Một anh hỏi Lê Ngọc:

- Các đồng chí đóng bên này có thấy bên chúng tôi đi…

- Thấy các anh đi đâu ạ? – Lê Ngọc chận ngay.

- Anh em chúng tôi có một cậu và một tiểu đội.

- Đi công tác à?

- Dạ không! – Anh ta ngập ngừng mãi – Anh em họ đi quanh quất đâu trong ấy mà!

Lê Ngọc hăng hái:

- Ồ, đi vô rừng sợ lạc à? Không lạc đâu, chốc họ về thôi.

- Dạ không, anh em họ trốn ấy mà!

- À ạ! trốn nghĩa là đào ngũ ấy phải không?

Lê Ngọc gằn từng tiếng một cách khoái trá. Lê Ngọc để lộ ý trả thù về việc hôm qua.

Tiểu đội võ trang kéo đi qua. Một cậu lầm bầm:

- Tớ mà gặp tớ để cho nguyên băng!

Hồng Liên cứ ngơ ngác:

- Bộ đội đào ngũ thật hả anh Hải?

- Chứ không à?

- Sao lại thế nhỉ?!

Hải bực dọc:

- Có gì mà lạ! Thằng thì đào ngũ từ Hà Nội, thằng thì nhảy tàu què cả chân kia. – Hải tiếp – Dọc đường em đã chẳng trông thấy đầy dẫy ra đó à? Ở chặng nào mà không gặp! Em cứ tưởng ai cũng như mình à?

- Nhưng đó là một phần nhỏ thôi chứ anh?

- Cố nhiên ở Hà Nội thì một phần nhỏ, còn tới đây thì nó không nhỏ nữa rồi.

Hồng Liên vẫn ấm ức:

- Nếu muốn không đi thì báo rằng mình không thích đi, rồi xin ở lại chứ việc gì phải đi rồi đào ngũ cho nhơ danh?

- Em hiểu đời còn kém quá. Bây giờ thì lên mà nấu cháo đi, kẻo tới giờ giới nghiêm bây giờ.

Tôi và Lê Ngọc vừa lên võng nằm thì người ta lôi về một anh. Có lẽ tên anh này là Khả, theo như người ta nói lúc sáng.

Khả chưa đầy 20. Đôi má Khả chảy xuống như bị phù. Nước da vàng như nghệ, cái áo lục quân của anh rách xể một bên vai. Có lẽ anh bị gai quào trong đêm qua. Chẳng ai nói câu gì khi tiểu đội dắt anh ta đi ngang qua lều của Lê Ngọc và của tôi.

Tôi thấy Lê Ngọc thích thú ra mặt. Lê Ngọc bỏ bì thuốc vào túi rồi lại đi xuống suối. Lê Ngọc cuộn xong điếu thuốc đã nghe tiếng gắt ầm bên kia suối:

- Cậu đi đâu? Trốn hả? Vinh dự thay lính Bác Hồ! Pốp! pốp! Tôi ra lệnh cho cậu từ giờ phút này không được đi một bước khỏi gốc cây đó. Pịch! pịch! Cứ ngồi mà ôm cái gốc cây đó cho đến khi có lệnh mới!

Tiếng khóc bỗng trào lên rưng rức.

- Ơ hay, sao lại khóc? Tôi đùa với cậu à?

- Em không đi nữa!

- Quân đội là cái chợ à? Muốn vào thì vào, muốn ra thì ra à?

- Không phải thế, nhưng em ốm quá!

- Ốm thì có thuốc men chứ.

- Em không xa nhà được.

- Cậu không bằng trẻ con ấy!

- Em chưa cầm súng bao giờ. Em đang ở hợp tác xã.

Tôi hình dung gương mặt viên chỉ huy, cặp mắt trợn lên, tay chống nạnh, tay ra bộ tịch dữ dằn, nhưng khi anh lính nói tới câu này dường như ông ta bị hẫng cho nên không nghe anh ta hò hét nữa.

Anh lính đào ngũ đã đưa ra một lý do bất ngờ. Anh chưa cầm súng bao giờ! Anh đang ở hợp tác xã, không biết vì sao anh lại đi vô Nam.

Lê Ngọc nói với tôi:

- Tội nghiệp anh thanh niên! Có lẽ đó là một học sinh lớp 7. Lính của viên tiểu đoàn trưởng toàn như thế hay đây chỉ là một trường hợp đặc biệt?

Tôi không có câu trả lờoi.

Từ bờ bên kia có một người đi xuống suối. Người ấy chính anh lính đào ngũ. Tôi đoán thế vì thấy cặp mắt anh ta đỏ hoe. Anh ta ngồi xuống khoát nước rửa mặt, không chút ngượng ngùng.

Thấy Lê Ngọc đang hút thuốc, anh ta hỏi xin:

- Anh quăng cho em một điếu với!

- Anh là Khả phải không?

- Vâng, Khả là em.

Lê Ngọc rúi túi thuốc và hỏi:

- Cậu có bật lửa không?

- Không có anh ạ. Cả tiểu đội chỉ có một chiếc, em làm gì có được cả một chiếc?

- Không có bật lửa, cậu làm sao đi rừng được mà trốn?

- Thì em cũng liều. Có thân thì phải lo.

Lê Ngọc cuộn một điếu thuốc, châm lửa rồi ném sang cho Khả. Khả nhặt lấy điếu thuốc mấp lấy mấp để. Mắt cu cậu sáng hẳn lên. Cu cậu nói huyên thiên.

- Mấy hôm nay em toàn nhịn, xin được tí nào em vê lại rồi mồm ngậm nước hút theo kiểu sâu kèn. Hút được một điếu tỉnh người lắm anh ạ!

Lê Ngọc hỏi:

- Cậu không chuẩn bị mà dám trốn về à?

- Em đã liều mà! Em nhất định về. Có giết em cũng không đi!

Có người đi xuống suối. Lê Ngọc không hỏi nữa. Lê Ngọc trở lên lều với vẻ mặt buồn bã vô cùng.

Bỗng …”đoàng”!

Tôi quay lại nhìn, chẳng biết chuyện gì đã xảy ra nữa.

Lê Ngọc vừa ngồi dậy thì Hải hớt hãi chạy về. Hải vừa thở vừa nói:

- Bộ đội tự sát anh à! Ghê quá!

- Có đúng thật không?

- Em nghe họ kêu bên kia suối mà!

Lê Ngọc ngã người trên võng:

- Đúng là Espoirs perdus!

Tôi cảm thấy như viên đạn đã bắn vào giữa ngực mình. Tôi muốn kêu lên để trút nỗi đau đớn.

Tiếng nói, tiếng gắt bên kia suối rào rào lên. Tôi nghe ra thì đó chỉ là một vụ tự gây thương tích thôi. Anh bộ đội đã bắn một phát AK vào bàn chân mình một cách rất chính xác (!) ở kẽ giữa ngón cái và ngón trỏ. Tiếng bàn tán xôn xao rồi ầm ĩ.

- Mẹ kiếp, sao không nổ vào đầu cho thích?

- Tớ đếch khiêng đấy!

- Thương binh loại một đấy nhé!

- Thiếu gì cách mà lại tự bắn lấy mình?

- Đại đội 3 vượt lên chiếm kỷ lục về con số “B quay”.

- Chặng nào cũng có “quay” một vài con như thế mình xơi không hết.

Chập sau, đơn vị tập họp. Binh sĩ tụ tập lại dưới một tàng cây cổ thụ có thể che kín một trung đoàn. Lê Ngọc nghếch đầu lên mép võng nhìn sang. Có lẽ Lê Ngọc không còn giữ ý định trả thù đối với viên tiểu đoàn trưởng nữa, nhưng Lê Ngọc muốn tìm hiểu thêm một vấn đề.

Một giọng nói cố nén tức giận:

- Ban chỉ huy tiểu đoàn tập họp tiểu đoàn lại để tuyên bố quyết định thi hành kỷ luật đồng chí Khả C2 và đồng chí Ron C3. Như các đồng chí đã biết, trong tiểu đoàn ta lại vừa có 12 tên đào ngũ, toàn thể tiểu đội 5 đã trốn hết và 2 tên của tiểu đội 1, tất cả đều thuộc đại đội 3.

Chúng tôi cho một tiểu đội đi lùng, nhưng tiểu đội này cũng chưa trở về. Chúng tôi lại cho đi lùng, nhưng không tìm thấy. Những tên đó, kể từ giờ phút này, coi như bị khai trừ khỏi quân đội và khai tử trong cách mạng. Còn 2 đồng chí Khả và Ron, trong khi chờ đợi quyết định chính thức, chúng tôi xin công bố những hình thức kỷ luật như sau:

Một, đối với đồng chí Khả. Đồng chí Khả là xã viên hợp tác xã mới gia nhập quân đội chưa đầy 3 tháng. Đây là lần đầu tiên, đồng chí Khả tự ý bỏ vũ khí, và rời đơn vị. Nhưng xét vì, đồng chí Khả ý thức chính trị còn non kém nên mới có hành động vô kỷ luật đó. Ban chỉ huy tiểu đoàn quyết định: cảnh cáo ghi lý lịch đồng chí Khả và giao cho tập thể giáo dục. Đơn vị vẫn xem đồng chí Khả như một quân nhân còn đủ mọi quyền lợi chánh trị.

Hai, đối với đồng chí Ron. Tự gây thương tích là một hành động vô kỷ luật cao độ đã từng xảy ra ở nhiều đơn vị. Để ngăn ngừa hành động này có thể lây rộng ra, ban chỉ huy tiểu đoàn quyết định cảnh cáo ghi lý lịch đồng chí Ron và đồng chí Ron phải tự băng bó lấy vết thương để hành quân theo đơn vị. Ban chỉ huy không cho phép đồng chí Ron nằm lại và bất cứ ai cũng không được quyền khiêng đồng chí Ron.

Thu đã đến ngồi bên đầu võng của tôi từ lúc nào. Nghe tới đây, Thu buột miệng nói:

- Ác thế! Người ta què mà bắt đi!

Tôi muốn rầy Thu nhưng chính tối cũng không biết Thu nói đúng hay sai.

Bên kia suối, cuộc họp tan, không nghe ai bàn tán gì thêm.