ùa đông ấy, tháng Ba đến một cách rụt rè và nhút nhát như chú cừu non, đem lại những chuỗi ngày giòn tan vàng rực đầy kích thích, nối tiếp ngay sau đó là buổi hoàng hôn sương giá ửng hồng rồi dần dần chìm trong ánh trăng mờ ma thuật.

Bóng ma của kỳ thi tháng Tư ập xuống đầu các cô gái tại Nhà Patty. Họ học tập chăm chỉ; ngay cả Phil cũng cắm đầu vào sách vở với vẻ gan lì trái bản chất.

“Tớ nhắm tới học bổng Johnson cho môn toán,” cô bình tĩnh thông báo. “Tớ có thể dễ dàng lấy học bổng cho môn tiếng Hy Lạp, nhưng tớ chọn môn toán để chứng minh cho Jonas thấy tớ thực sự thông minh khủng khiếp.”

“Jonas thích đôi mắt nâu to đùng và nụ cười nhếch mép hơn hẳn bộ óc nằm dưới lớp tóc xoăn của cậu,” Anne nói.

“Khi ta còn bé, toán học không phải là thứ trang nhã dành cho các quý cô,” dì Jamesina nhận xét. “Nhưng thời thế đã thay đổi rồi. Chẳng biết như vậy là tốt hay xấu nữa. Cháu nấu ăn được không Phil?”

“Không, cháu chưa bao giờ nấu bất cứ thứ gì trong đời ngoại trừ món bánh gừng và nó đã thất bại thảm hại - ở giữa phẳng lì và các mép thì gồ ghề. Dì dư biết mà. Tuy nhiên, dì ơi, khi cháu bắt đầu nghiêm túc học nấu ăn, dì có nghĩ rằng bộ não giúp cháu giành học bổng toán học sẽ giúp cháu nấu ăn thành công không?”

“Có thể lắm,” dì Jamesina dè dặt đáp. “Ta không chê bai việc phụ nữ học lên cao. Con gái của ta là thạc sĩ. Nó cũng biết nấu ăn. Nhưng ta dạy nó nấu ăn trước khi cho phép giáo sư đại học dạy toán cho nó.”

Giữa tháng Ba, bà Patty Spofford gửi thư, nói là bà và cô Maria đã quyết định ở lại nước ngoài thêm một năm nữa.

“Vì vậy các cô có thể thuê Nhà Patty cho mùa đông tới,” bà viết. “Maria và tôi sẽ chạy một vòng Ai Cập. Tôi muốn nhìn thấy tượng nhân sư một lần trước khi chết.”

“Cứ nghĩ cảnh hai quý bà ấy ‘chạy một vòng Ai Cập’! Tớ tự hỏi họ có đan len dưới tượng nhân sư hay không,” Priscilla phá lên cười.

“Tớ mừng vì chúng mình có thể thuê Nhà Patty thêm một năm nữa,” Stella nói. “Tớ cứ sợ họ sẽ trở lại. Và khi đó cái ổ hạnh phúc bé bỏng của chúng mình sẽ tan vỡ - và các cô gái non nớt chưa đủ lông đủ cánh sẽ bị ném ra thế giới tàn nhẫn của các nhà trọ thêm một lần nữa.”

“Tớ đi lang thang một chút ngoài công viên đây,” Phil tuyên bố, quẳng cuốn sách ra một bên. “Tớ nghĩ rằng khi tớ tám mươi tớ sẽ rất vui vì đã đi dạo trong công viên tối nay.”

“Ý cậu là sao?” Anne hỏi.

“Đi với tớ khắc biết, cô nàng ngọt ngào ạ.”

Trong chuyến đi dạo hai người thu vào tầm mắt mọi bí ẩn và ma thuật của một buổi tối tháng Ba. Buổi chiều thật dịu dàng và yên ắng, gói trong một lớp tĩnh mịch trắng mênh mang - lớp tĩnh mịch lại được đan dệt bởi vô số những sợi âm thanh mảnh dẻ óng ánh bạc, những âm thanh có thể cảm nhận được thông qua tâm hồn chứ không phải đôi tai. Các cô gái lang thang đi dọc lối mòn uốn khúc giữa rừng thông, lối mòn ấy dường như dẫn thẳng vào lòng buổi hoàng hôn mùa đông rừng rực lửa.

“Tớ sẽ về nhà viết một bài thơ ngay giây phút huyền diệu này nếu như tớ biết làm thơ,” Phil tuyên bố, dừng chân ở khoảng đất trống nơi ánh chiều hồng nhuộm đỏ đỉnh thông xanh. “Ở đây tất cả đều thật tuyệt vời - sự yên tĩnh trắng mênh mang cùng những thân cây tối sẫm lúc nào cũng có vẻ trầm tư.”

“‘Rừng là những đền đài đầu tiên của Thiên Chúa’[16],” Anne khẽ đọc một câu thơ. “Ở một nơi thế này, chúng ta không thể không cảm thấy ngưỡng mộ và thành kính. Tớ luôn cảm thấy như đang ở rất gần Người khi đi bộ giữa những hàng thông.”

[16]. “Thánh ca trong rừng”, thơ William Cullen Bryant.

“Anne ơi, tớ là cô gái hạnh phúc nhất trên thế giới này,” Phil đột nhiên thổ lộ.

“Vậy là anh Blake cuối cùng cũng đã cầu hôn cậu sao?” Anne bình tĩnh hỏi.

“Đúng rồi. Và tớ ách xì đến ba lần trong lúc anh ấy cầu hôn. Tệ hại quá phải không? Nhưng tớ nói ‘vâng’ gần như trước khi anh kịp dứt lời - tớ cứ sợ anh ấy đổi ý và không nói nữa. Tớ đang hạnh phúc đến phát cuồng lên. Trước giờ tớ không thể tin nổi Jonas sẽ yêu một cô nàng phù phiếm như tớ.”

“Phil, cậu không thực sự phù phiếm đâu,” Anne nghiêm túc nói. “Tận sâu bên dưới lớp vỏ ngoài phù phiếm ấy, cậu có một tâm hồn đầy nữ tính, rất đáng yêu và chân thành. Tại sao cậu phải che giấu nó chứ?”

“Tớ chẳng làm khác được, Nữ hoàng Anne à. Cậu nói đúng - bản chất tớ không phù phiếm. Nhưng linh hồn tớ khoác một lớp da phù phiếm mà tớ không sao cởi ra được. Như bà Poyser nói, phải được ấp nở thêm một lần nữa theo cách khác hẳn thì tớ mới thay đổi được. Nhưng Jonas nhìn thấy bản chất thực sự của tớ và yêu tớ, mặc cho tớ có phù phiếm hay không. Và tớ yêu anh ấy. Trong đời tớ chưa bao giờ ngạc nhiên như khi phát hiện ra tớ đã yêu anh ấy. Tớ chưa bao giờ nghĩ mình có thể đem lòng yêu một người đàn ông xấu xí. Cứ nghĩ đến chuyện tớ loại bỏ tất cả chỉ còn một người theo đuổi duy nhất. Và người đó còn tên là Jonas nữa chứ! Nhưng tớ định gọi anh ấy là Jo thôi. Một cái tên ngắn dễ thương dứt khoát. Xưa tớ không thể rút ngắn tên Alonzo được.”

“Thế Alec và Alonzo thì sao?”

“Ồ, hồi Giáng sinh tớ nói với họ là tớ chẳng thể lấy ai trong hai người họ. Thật tức cười khi nghĩ ngày xưa tớ từng cho rằng mình có thể lấy bọn họ. Họ cảm thấy buồn đến mức tớ chỉ biết òa lên khóc trước mặt họ - gào lên thì mới đúng. Nhưng tớ biết chỉ có một người đàn ông duy nhất trên thế giới này tớ muốn cưới mà thôi. Cuối cùng cũng có một lần tớ quyết tâm, và điều đó thật là dễ dàng. Thật phấn khởi khi cảm thấy hoàn toàn chắc chắn, và biết sự chắc chắn đó xuất phát từ chính bản thân tớ chứ không phải từ người khác.”

“Thế cậu nghĩ là mình có thể giữ vững được không?”

“Ý cậu là thói quen hạ quyết tâm á? Tớ chẳng biết nữa, nhưng Jo chỉ cho tớ một quy tắc tuyệt vời. Anh ấy nói khi tớ bối rối, hãy làm điều mà lúc tám mươi tuổi, tớ sẽ ước mình đã làm trong quá khứ. Nhưng dù sao, Jo quyết định rất nhanh, mà trong nhà có quá nhiều quyết tâm thì cũng không thoải mái cho lắm.”

“Thế ba mẹ cậu sẽ nói gì?”

“Ba sẽ không phàn nàn gì đâu. Ông ấy cho rằng mọi thứ tớ làm đều đúng. Nhưng mẹ tớ sẽ lằng nhằng cho coi. Ôi, cái lưỡi của bà cũng Byrne y hệt cái mũi. Nhưng cuối cùng mọi chuyện sẽ ổn thôi.”

“Cậu sẽ phải từ bỏ rất nhiều thứ mà cậu luôn có trước giờ khi cậu lập gia đình với anh Blake, Phil ạ.”

“Nhưng tớ sẽ có anh ấy. Tớ sẽ không tiếc nuối gì những thứ khác đâu. Chúng tớ định sẽ kết hôn vào tháng Sáu năm tới. Mùa xuân này Jo sẽ tốt nghiệp trường St. Columbia, cậu biết đấy. Sau đó anh ấy sẽ nhận một nhà thờ truyền giáo nhỏ trên đường Patterson trong khu ổ chuột. Tưởng tượng cảnh tớ sống trong khu ổ chuột đi! Nhưng tớ sẵn sàng đi đến đó hoặc đến cả núi băng Bắc cực với anh ấy.”

“Và đây là cô gái từng nói sẽ không bao giờ kết hôn với một người đàn ông không giàu có,” Anne kể tội với một cây thông non.

“Ôi, đừng nhắc lại những sai lầm thời thơ dại của tớ. Tớ sẽ sống cảnh nghèo một cách vui vẻ chẳng kém như khi tớ giàu. Cậu cứ chờ xem. Tớ sẽ học cách nấu ăn và may áo váy. Tớ đã học được cách đi chợ kể từ khi đến sống ở Nhà Patty; và tớ từng dạy một lớp giáo lý suốt cả mùa hè. Dì Jamesina nói tớ sẽ hủy hoại sự nghiệp của Jo nếu kết hôn với anh ấy. Nhưng không đâu. Tớ biết tớ chẳng có bao nhiêu lý trí hay chín chắn, nhưng tớ có thứ còn tốt hơn hẳn - tài khiến mọi người quý mến. Có một ông già Bolingbroke nói ngọng nhưng luôn phát biểu trong các cuộc họp cầu nguyện. Ông nói, ‘Nếu các bạn không thể sáng như trăng thì cứ sáng như đèn cầy cũng được.’ Tớ sẽ là ngọn nến bé nhỏ của Jo.”

“Phil, cậu thật chẳng thay đổi gì cả. Ôi, tớ thương cậu nhiều đến mức chẳng thể phát biểu chúc mừng thật vui vẻ hay ho cho cậu. Nhưng trái tim tớ hết sức vui mừng trước hạnh phúc của cậu.”

“Tớ biết. Đôi mắt lớn màu xám của cậu ngập tràn tình bạn chân thành, Anne ạ. Một ngày nào đó tớ sẽ nhìn cậu bằng ánh mắt y hệt. Cậu sẽ kết hôn với Roy, phải vậy không hở Anne?”

“Philippa thân mến, cậu đã bao giờ nghe nói đến cô nàng Betty Baxter nổi tiếng, người đã ‘từ chối một người đàn ông trước khi anh ta kịp hỏi cưới’ chưa? Tớ sẽ không bắt chước quý cô lừng danh ấy mà từ chối hoặc chấp nhận ai đó trước khi anh ta kịp ‘hỏi’ tớ.”

“Cả Redmond này biết rõ Roy phát điên lên vì cậu,” Phil nói khá thẳng thắn. “Và cậu thực sự yêu anh ta, phải không Anne?”

“Tớ... tớ cho rằng như vậy,” Anne miễn cưỡng đáp. Cô nghĩ mình nên đỏ mặt một chút khi thú nhận điều đó, nhưng lại không; mặt khác, cô lúc nào cũng nóng mặt khi có ai đó nhắc đến Gilbert Blythe hay Christine Stuart trong tầm tai. Gilbert Blythe và Christine Stuart chẳng có ý nghĩa gì với cô cả - hoàn toàn không. Nhưng Anne đã từ bỏ nỗ lực tìm cách phân tích lý do mình nóng mặt như thế. Còn về Roy, đương nhiên là cô yêu anh rồi - yêu điên cuồng ấy chứ. Làm sao mà không yêu được? Anh ấy chẳng phải là người tình lý tưởng của cô sao? Ai có thể chống lại đôi mắt sẫm màu tuyệt đẹp cùng giọng nói thiết tha ấy chứ? Chẳng phải phân nửa nữ sinh Redmond phát điên vì ganh tỵ sao? Và bài thơ ngắn hết sức quyến rũ anh gửi tặng cô vào ngày sinh nhật, kèm theo một hộp đầy hoa violet nữa chứ! Anne thuộc lòng từng chữ của bài thơ rồi. Đó cũng là một bài thơ tình rất có chất lượng. Không hẳn là đạt đến tầm của Keats hay Shakespeare - Anne chưa yêu nhiều đến mức đi so sánh như vậy. Nhưng nó cũng là một bài thơ đại chúng khá êm tai. Và nó viết dành riêng cho cô - không phải cho Laura hoặc Beatrice hay cô gái Athens nào, mà cho cô, Anne Shirley. Được ca ngợi bằng những vần thơ có cánh rằng đôi mắt của cô sáng tựa sao mai - má cô ửng màu hồng của ánh bình minh - rằng đôi môi cô đỏ thắm hơn cả hoa hồng chốn thiên đường, lãng mạn đến rùng cả mình đấy chứ. Gilbert sẽ không bao giờ nghĩ tới việc viết một bài thơ về đôi lông mày của cô. Nhưng Gilbert có thể hiểu được chuyện hài hước. Cô từng kể cho Roy nghe một câu chuyện cười - và anh chẳng hiểu đầu cua tai nheo gì cả. Cô nhớ lại những tiếng cười ấm áp từng vang lên giữa cô và Gilbert khi nghe câu chuyện này, và tự hỏi đầy bất an rằng sống cả đời với một người không có khiếu hài hước thì về lâu dài có quá buồn chán hay không. Nhưng làm sao có thể mong đợi một người hùng u sầu bí ẩn hiểu được khía cạnh hài hước của sự vật cơ chứ? Vậy chẳng phải quá sức bất hợp lý sao?