à Rival đẩy cửa quán Peacock’s Arms rồi hơi lảo đảo tiến về phía quầy bán rượu. Bà đang làu bàu trong cổ họng. Vốn chẳng xa lạ gì với cái quán trọ đặc biệt này, bà được chủ quán chào đón vô cùng niềm nở.

“Sao rồi, Flo,” ông ta hỏi, “các quả lừa sao rồi?”

“Chả phải thế,” bà đáp. “Không ngay thẳng. Không, chả phải thế. Tôi biết mình đang nói chuyện gì mà Fred, và tôi bảo là chả phải thế.”

“Tất nhiên không phải rồi,” Fred nói để xoa dịu. “Tôi muốn biết là chuyện gì? Muốn như thường lệ hả bà bạn?” Bà ta gật đầu đồng ý. Bà trả tiền rồi bắt đầu hớp từng ngụm trong ly rượu của mình. Chủ quán đi chỗ khác để tiếp một khách hàng mới. Rượu uống vào khiến bà Rival phấn chấn lên một chút. Bà vẫn làu bàu trong cổ họng nhưng nét mặt đã vui tươi hơn. Khi chủ quán trở lại gần, bà ngỏ lời với ông ta dịu dàng hơn một chút.

“Dù sao chăng nữa tôi sẽ không kiên nhẫn chịu đựng điều ấy. Không, không đâu. Nếu có một điều tôi không thể chịu đựng, đấy là lừa dối. Tôi không chịu nổi lừa dối, chưa bao giờ.”

“Tất nhiên bà không chịu nổi rồi,” Fred phụ họa.

Ông quan sát bà ta bằng con mắt thực tế. “Đã có nốc rượu rồi,” ông thầm nghĩ. “Tuy vậy chắc bà ấy có thể chịu được hai ly nữa. Có chuyện gì đó khiến bà ta rối tung rối mù cả lên.”

“Lừa dối,” bà Rival lắp bắp. “Nói quanh… nói quanh… à, ông biết tôi muốn nói chữ gì rồi.”

“Chắc chắn tôi biết,” Fred nói.

Ông quay đi để chào một khách quen khác. Bà Rival tiếp tục lẩm bẩm: “Tôi không thích và sẽ không chịu đựng điều ấy. Tôi sẽ nói như thế. Người ta không có quyền nghĩ rằng họ có thể đi đây đi đó mà đối xử với tôi như thế. Không, quả thật họ không thể. Tôi muốn nói là không đúng và nếu anh không tự bảo vệ mình, ai sẽ bảo vệ anh đây? Cho tôi một ly nữa đi, ông bạn ơi,” bà nói lớn giọng.

Chủ quán phục vụ ngay.

“Nếu tôi là bà, tôi sẽ về nhà sau chuyện ấy,” ông khuyên nhủ.

Ông tự hỏi chuyện gì đã làm cho bà gái già này bối rối quá thể. Bà ta thường khá điềm đạm. Một con người thân thiện, lúc nào cũng dễ bật cười.

“Chuyện ấy sẽ làm cho tôi tệ hại, Fred à. Ông thấy đấy,” bà nói. “Khi người ta yêu cầu anh làm một việc, họ sẽ kể cho anh nghe đầu đuôi câu chuyện ấy. Họ sẽ cho anh biết chuyện ấy có ý nghĩa gì và họ đang làm gì. Những kẻ dối trá. Những kẻ dối trá bẩn thỉu đê tiện, tôi nói thế đấy. Tôi sẽ không chịu đựng đâu.”

“Tôi sẽ chuồn luôn về nhà nếu tôi là bà,” chủ quán nói khi quan sát thấy một giọt nước mắt chực rơi ra khỏi hàng mi đầy mascara. “Sắp mưa rồi đó, và còn mưa nặng hạt nữa. Cái mũ đẹp của bà hư mất.”

Bà khách hơi nhếch mép mỉm cười tán thưởng.

“Tôi vẫn luôn thích hoa thanh cúc,” bà nói. “Ối giời ôi, tôi chả biết phải làm gì nữa.”

“Về nhà và đánh một giấc thật ngon lành,” chủ quán tỏ ra tốt bụng.

“À, có lẽ thế, nhưng mà…”

“Bây giờ thì đi đi nào! Bà không muốn làm hư cái mũ đó đâu.”

“Rất đúng,” bà ta nói. “Vâng, đúng như thế. Đấy là một — rất sâu… sâu sa — không, tôi không định nói thế — tôi muốn nói gì nhỉ?”

“Sâu Sắc, một lưu ý sâu sắc.”

“Cảm ơn ông rất nhiều.”

“Có gì đâu,” Fred nói.

Từ trên cái ghế cao bà Rival tuột xuống rồi hơi lảo đảo đi về phía cửa quán.

“Đêm nay dường như có điều gì đó khiến bà già Flo bị bấn loạn,” một khách hàng nhận xét.

“Bà ấy thường cười nói vui vẻ như chim hót líu lo — nhưng chúng ta đều có lúc thế này, lúc thế kia,” một người đàn ông khác nói, một con người trông có vẻ u sầu.

Bà Rival đã ra khỏi quán Peacock’s Arms. Bà ngước mắt nhìn lên trời, có vẻ không chắc chắn, ừ, có lẽ trời sắp mưa rồi. Bà bước đi dọc theo con đường đó, hơi vội vã một chút, rẽ sang trái rồi sang phải và dừng lại trước một căn nhà trông khá dơ bẩn. Trong lúc bà rút chìa khóa ra và đi lên các bậc thềm trước nhà, một giọng nói vọng lên từ phía dưới, rồi một cái đầu thò ra quanh một góc cửa và ngước nhìn bà.

“Quý ông đợi bà trên lầu đó.”

“Đợi tôi ư?” giọng bà có vẻ hơi ngạc nhiên.

“À, nếu bà gọi ổng là quý ông cũng được. Mặc đồ sang trọng và chỉ vậy thôi, nhưng hoàn toàn không phải là Huân tước Algernon Vere de Vere, tôi xin nói như vậy.”

Bà ta tìm được lỗ khóa, vặn cái chìa rồi đi vào.

Căn nhà bốc mùi bắp cải, cá và khuynh diệp. Mùi sau cùng thường xuyên ngửi thấy trong cái sảnh đặc biệt này. Bà chủ nhà của bà Rival là một đại tín đồ chuyên tâm giữ ấm cho lồng ngực trong thời tiết đông giá và bắt đầu làm việc tốt đó từ giữa tháng 9. Bà Rival trèo lên những bậc thang, tự đỡ mình nhờ cái tay vịn. Bà đẩy cửa ở tầng một mở ra và đi vào. Rồi bà dừng sững lại và lùi một bước. “Ôi,” bà nói. “Ra là ông.”

Từ cái ghế đang ngồi thanh tra Hardcastle đứng dậy. “Chào bà Rival.”

“Ông muốn gì?” bà hỏi, kém phần tế nhị hơn thường ngày.

“À, tôi phải đến tận London để công tác,” thanh tra đáp, và chỉ có vài điều tôi nghĩ mình muốn tiếp tục làm việc với bà, vì thế tôi đã đến tận đây, may ra tìm được bà. Cái… ơ… cái bà dưới nhà ấy dường như nghĩ là chẳng bao lâu bà sẽ về đến nhà.”

“Ôi,” bà Rival nói. “À, tôi chả hiểu… à…”

Thanh tra đẩy tới trước một cái ghế, nói rất lịch sự: “Bà ngồi xuống đi!”

Vị trí của hai người có lẽ đã bị đảo ngược. Ông Hardcastle là chủ, còn bà Rival là khách. Bà ngồi xuống, ngó ông ta lom lom một hồi lâu.

“Ông bảo một vài điều là thế nào?”

“Điểm nhỏ thôi, vài vấn đề nhỏ nhặt đã nảy sinh.”

“Ông muốn nói về Harry ư?”

“Đúng thế.”

“Nghe đây,” giọng bà hơi khiêu chiến, cùng một lúc với mùi rượu mạnh thơm nồng xộc vào mũi ông thanh tra. “Tôi đã chán Harry rồi. Chả muốn nghĩ đến ông ta nữa. Tôi đã tự dẫn xác đến khi thấy ảnh ông ta trên báo, phải không nào? Tôi đã đến nói với ông về ông ta. Tất cả cách nay đã lâu, và tôi chả muốn nghe nhắc đến nữa. Chả còn gì để kể cho ông nghe cả. Đã kể hết mọi chuyện còn nhớ được và tôi chả muốn nghe gì nữa.”

“Đây là một điểm hoàn toàn nhỏ nhặt,” giọng thanh tra ôn tồn, tỏ vẻ biết lỗi.

“Ô, được lắm,” bà Rival nói một cách khá khiếm nhã. “Chuyện gì? Cứ nói đi!”

“Bà đã nhận ra người đàn ông ấy là chồng mình, hay là người đàn ông mà bà đã trải qua một hình thức hôn nhân với ông ta cách đây độ mười lăm năm. Đúng như thế, phải không?”

“Tôi cứ tưởng đến lúc này ông đã biết chính xác cách đây bao nhiêu năm rồi chứ.”

‘Sắc bén hơn mình đã nghĩ,’ thanh tra tự nhủ. Ông nói tiếp: “Phải, bà nói hoàn toàn đúng đấy. Chúng ta tra cứu nhá! Bà đã kết hôn ngày 15 tháng 5 năm 1948.”

“Làm cô dâu tháng 5 luôn không may mắn, người ta bảo thế đấy,” bà Rival rầu rĩ nói. “Chẳng may mắn chút nào cả.”

“Mặc cho bao năm tháng đã trôi qua, bà vẫn có thể nhận dạng chồng mình hoàn toàn dễ dàng.”

Bà Rival nhúc nhích cựa quậy hơi có vẻ khó chịu.

“Ông ta chả già đi nhiều. Lúc nào cũng chăm chút bản thân, ông Harry ấy.”

“Và bà đã có thể cho chúng tôi biết đặc điểm nhận dạng ban đầu của ông ấy. Tôi nghĩ bà đã viết cho tôi về một vết sẹo.

“Đúng thế. Đằng sau tai trái ấy. Đây này,” bà giơ tay chỉ vào chỗ đó.

“Sau tai trái của ông ta à?” Hardcastle nhấn mạnh từng từ.

“À…” bà ta có vẻ ngờ vực trong chốc lát, “phải rồi. À, tôi nghĩ thế. Vâng, chắc chắn như thế. Dĩ nhiên người ta không bao giờ phân biệt bên trái với bên phải của mình khi đang vội vã, phải không? Nhưng mà phải rồi, là bên trái cổ ông ta. Đây này.” Bà lại đặt tay lên cùng một chỗ.

“Và bà bảo lúc ấy ông ta đang cạo râu?”

“Đúng thế. Con chó đã nhảy chồm lên ông ta. Một con chó rất to con chúng tôi nuôi lúc ấy. Nó cứ xông vào — con chó mến thương. Nó chồm lên Harry và ông ta đang cầm lưỡi dao cạo trên tay, rồi dao cạo phạm sâu vào. Máu chảy rất nhiều, vết thương lành nhưng dấu vết ấy chả bao giờ mất đi.” Bây giờ bà ta nói năng quả quyết hơn.

“Đấy là một điểm rất có giá trị, bà Rival ạ. Dẫu sao một người đôi khi trông rất giống một người khác nhất là khi khá nhiều năm đã qua đi. Nhưng tìm thấy một người đàn ông gần giống chồng bà lại có một vết sẹo ở đúng vị trí — à, điều ấy làm cho việc nhận dạng rất tốt đẹp và an toàn, phải không? Có vẻ như chúng tôi thực sự có manh mối để tiếp tục điều tra.”

“Tôi rất vui vì ông hài lòng,” bà Rival nói.

“Và tai nạn với lưỡi dao cạo đã xảy ra lúc nào?”

Bà ta đắn đo suy nghĩ một lát.

“Chắc khoảng chừng — ôi, chừng sáu tháng sau khi chúng tôi kết hôn. Vâng, là thế đấy. Chúng tôi đã mua con chó mùa hè năm ấy, tôi nhớ như thế.”

“Như thế chuyện ấy đã xảy ra khoảng tháng 10 hay tháng 11 năm 1948. Đúng không?”

“Đúng thế.”

“Và sau khi chồng bà rời bỏ bà vào năm 1951…”

“Chả phải ông ta rời bỏ tôi, mà chính tôi đã đuổi ông ta,” bà nói rất nghiêm túc.

“Hoàn toàn như thế. Bà thích xem chuyện ấy là thế nào cũng được. Dẫu sao, sau khi bà đuổi ông ta đi vào năm 1951 bà chưa bao giờ gặp lại ông ta cho đến khi thấy ảnh ông ta trên báo?”

“Vâng, tôi đã nói với ông rồi.”

“Và bà hoàn toàn chắc chắn về điều đó, bà Rival?”

“Dĩ nhiên là tôi chắc chắn. Tôi chưa bao giờ để mắt đến Harry Castleton kể từ hôm ấy cho đến khi tôi trông thấy ông ta đã chết.”

“Thật kỳ lạ, bà biết đấy,” thanh tra Hardcastle nói, “rất ư kỳ lạ.”

“Sao chứ — ông muốn nói gì thế?”

“À, một điều rất kỳ lạ là cái mô sẹo. Dĩ nhiên chẳng có ý nghĩa quá nhiều với bà và tôi. Sẹo nào cũng là sẹo. Nhưng các bác sĩ lại có thể nói rất nhiều điều từ nó. Họ có thể nói đại khái, bà biết đấy, một người có vết sẹo đã bao lâu rồi.”

“Tôi không biết ông muốn nói gì.”

“À, đơn giản là thế này, bà Rival ạ. Theo phẫu thuật viên của cảnh sát chúng tôi và một bác sĩ khác mà chúng tôi hỏi ý kiến thì mô sẹo sau tai chồng bà chứng tỏ rất rõ ràng vết thương liên quan không thể nào lâu hơn cách đây chừng năm đến sáu năm.”

“Vớ vẩn, ” bà ta cãi. “Tôi chả tin đâu. Tôi — không ai có thể nói. Dù sao đó không phải là khi…”

“Vì thế bà thấy đấy,” thanh tra nói tiếp với giọng dịu dàng, “vết thương tạo ra một cái sẹo ấy cách nay chỉ năm hay sáu năm thôi, nghĩa là nếu người đàn ông đó là chồng bà, ông ta không có vết sẹo nào khi rời xa bà vào năm 1951.”

“Có lẽ không có. Nhưng dù sao đi nữa đấy là Harry.”

“Nhưng từ dạo ấy bà chưa từng gặp ông ta mà, bà Rival. Như thế nếu bà chưa bao giờ gặp ông ta từ dạo ấy, làm sao bà biết được ông ta có một vết sẹo cách đây chừng năm hay sáu năm vậy?”

“Ông làm tôi rối cả lên,” bà Rival đáp. “Ông làm tôi rối trí quá thể. Có lẽ chẳng lâu đến mức năm 1948 — không thể nhớ tất cả những chuyện này. Dù sao Harry cũng có vết sẹo ấy và tôi biết nó.”

“Tôi hiểu,” thanh tra Hardcastle đứng dậy. “Theo tôi bà nên suy nghĩ hết sức cẩn thận về lời khai ấy của bà, bà Rival ạ. Bà đâu muốn gặp rắc rối, bà biết rồi mà.”

“Ông nói gặp rắc rối, thế là thế nào?”

Thanh tra đáp, giọng gần như muốn xin lỗi: “À, là tội khai man trước tòa.”

“Khai man. Tôi à!”

“Phải. Là phạm pháp nghiêm trọng, bà biết đấy. Bà có thể gặp rắc rối, thậm chí có thể vào tù. Dĩ nhiên bà không phải tuyên thệ trước phiên sơ thẩm, nhưng sẽ đến lúc nào đó bà có thể phải thề về chứng cứ ấy của mình ở một phiên tòa. Vì thế — à, tôi muốn bà suy nghĩ thật kỹ điều ấy, bà Rival. Có thể nào có ai đấy… đã gợi ý cho bà để bà kể cho chúng tôi nghe câu chuyện về vết sẹo này không?”

Bà Rival đứng lên, ưỡn mình thật thẳng. Đôi mắt lóe sáng. Lúc này trông bà ta thật hùng hồn.

“Cả đời tôi chưa hề nghe chuyện gì vớ vẩn như thế cả. Tuyệt đối vớ vẩn. Tôi cố làm tròn phận sự của mình. Tôi đến để giúp ông. Tôi kể cho ông tất cả những gì còn nhớ được. Lẽ tự nhiên là tôi có thể nhầm lẫn. Rốt cuộc tôi gặp khá nhiều — à, bạn bè cao quý, và người ta có thể hơi nhầm chuyện này chuyện nọ. Nhưng tôi chẳng hề nhầm. Người đàn ông ấy là Harry và Harry có một vết sẹo sau tai trái, tôi hoàn toàn chắc chắn về điều ấy. Còn bây giờ có lẽ, thanh tra Hardcastle à, ông cứ đi chỗ khác đi thay vì đến đây và bóng gió rằng tôi đã nói dối.”

Thanh tra Hardcastle đứng phắt dậy.

‘‘Chúc ngủ ngon, bà Rival. Hãy nghĩ cho kỹ nhé! Chỉ thế thôi.”

Chủ nhà hất đầu. Khách đi ra khỏi cửa. Hardcastle vừa đi khỏi, thái độ của bà Rival lập tức thay đổi. Hoàn toàn không còn vẻ bất chấp khinh thị nữa. Bà ta có vẻ sợ sệt lo âu.

‘‘Đẩy mình vào chuyện này,” bà làu bàu, “đẩy mình vào chuyện này. Mình sẽ… mình sẽ không tiếp tục nữa. Mình sẽ… mình sẽ… mình sẽ không chuốc lấy phiền hà rắc rối vì bất cứ ai. Kể mình nghe chuyện này chuyện nọ, nói dối với mình, lừa gạt mình. Thật quái ác. Vô cùng quái ác. Mình sẽ nói thế.”

Bà cứ đi lui đi tới, bước chân loạng choạng, rồi sau cùng đi đến quyết định, bà cầm lấy cây dù từ một góc nhà và lại ra ngoài. Bà bước đi đến cuối đường, tần ngần trước một buồng điện thoại công cộng, rồi đi tiếp tới một bưu điện. Bà vào trong đó, yêu cầu đổi lấy tiền xu, rồi vào một phòng gọi. Bà quay số tổng đài và yêu cầu một số điện thoại. Bà đứng đó chờ cho tới khi cuộc gọi được kết nối.

“Xin vui lòng bắt đầu cuộc gọi! Người đối thoại với bà đang trên đường dây.”

Bà Rival lên tiếng.

“Alô… ôi, đúng là cô rồi. Flo đây. Không, tôi biết cô đã dặn là đừng, nhưng tôi vẫn phải làm thế. Cô đã không thành thật với tôi. Chưa hề nói cho tôi biết tôi đang gặp phải chuyện gì. Cô chỉ nói sẽ bất tiện cho cô nếu người đàn ông này bị nhận diện. Có nằm mơ tôi cũng không một phút giây nào nghĩ mình sẽ dính líu vào một án mạng… À, dĩ nhiên cô sẽ nói thế, nhưng dù sao đấy chả phải là điều cô đã nói với tôi… Vâng, có ạ. Tôi nghĩ thế nào đó cô có dính líu đến vụ án… À, tôi sẽ không chịu đựng điều ấy, tôi nói cho cô biết… Vậy là làm một… kẻ… à, cô biết cái chữ tôi muốn nói mà — kẻ tòng phạm, đại loại thế. Vậy mà tôi cứ tưởng đấy là nữ trang giả chứ. Dù sao đi nữa tôi sợ lắm, tôi nói cho cô biết… bảo tôi viết thư báo cho họ biết chuyện cái sẹo. Bây giờ dường như ông ta đã biết vết sẹo ấy mới có cách đây chỉ một hay hai năm thôi, thế mà tôi đây lại thề rằng ông ta đã có sẹo khi rời xa tôi cách đây nhiều năm… Và đấy là tội khai man trước tòa, tôi có thể vào tù vì cái tội ấy. À, cô cố thuyết phục tôi chỉ vô ích thôi… Không… Bắt buộc ai đấy là một chuyện… Tôi biết chứ… Tôi biết cô trả tiền cho tôi để làm việc ấy. Và cũng không nhiều lắm… À, được rồi, tôi sẽ nghe lời cô, nhưng tôi sẽ… Được rồi, được rồi, tôi sẽ giữ im lặng… Cô nói sao?… Bao nhiêu?… Rất nhiều tiền đấy. Làm sao tôi biết cô có tiền thậm chí… À, vâng, có tiền dĩ nhiên phải khác chứ. Cô thề chả có liên can gì đến việc ấy hả? — tôi muốn nói tới việc giết bất kỳ ai… Không, tôi chắc chắn chả phải là cô. Dĩ nhiên tôi hiểu điều ấy… Đôi khi cô bị dính líu với rất đông người — họ đi quá và làm việc sai trái, đấy nào phải lỗi tại cô… Cô vẫn luôn làm những việc nghe có vẻ hợp lý… Cô vẫn luôn làm thế… À, được rồi, tôi sẽ suy nghĩ kỹ, nhưng tiền phải có sớm nhá!… Ngày mai ư? Mấy giờ?… Vâng… vâng, tôi sẽ đến nhưng chả lấy séc đâu. Nó có thể bị trả lại vì không có tiền bảo chứng… Tôi không biết có nên tiếp tục để mình bị dính líu vào những việc thậm chí… Thôi được. À, nếu cô nói thế… Tôi chả có ác ý đâu… Thế thì được.”

Bà ta ra khỏi bưu điện, đi xiên qua xéo lại từ mép bên này sang mép bên kia của lề đường và mỉm cười với chính mình.

Cứ đánh liều một phen, dù có gặp rắc rối một chút với cảnh sát để có số tiền ấy kể cũng đáng. Nhờ nó cuộc sống của bà sẽ sung túc hơn. Và thật ra cũng chẳng phải liều lĩnh nhiều lắm. Bà chỉ cần nói mình đã quên hay không thể nhớ. Rất nhiều phụ nữ không nhớ nổi những chuyện mới xảy ra cách đây chỉ một năm thôi. Bà sẽ nói mình đã bị lẫn lộn giữa Harry và một người khác. Ôi, bà có thể nghĩ ra rất nhiều điều để nói.

Bà Rival là týp người bản tính hay dao động. Trước đó tinh thần của bà suy sụp bao nhiêu thì giờ đây cũng phấn chấn lên bấy nhiêu. Bà ta bắt đầu suy nghĩ một cách nghiêm túc và hăm hở về món hàng đầu tiên bà sẽ dùng món tiền đó để mua…