ôi quen một người từng đi xem bói chỉ tay để mong biết được số phận của mình.Theo như anh ta bảo thì anh ta làm thế cho vui, như một trò chơi, chứ không hề tin. Nhưng nếu anh ta hỏi ý kiến của tôi thì tôi hẳn đã khuyên anh ta đừng làm như vậy, vì đó là một trò chơi nguy hiểm. Khi nào thầy bói còn chưa nói gì thì ta còn có thể không tin. Vào lúc ấy, chẳng có gì để tin, và chắc hẳn không một ai tin. Đầu tiên người đi xem bói sẽ hoài nghi, nhưng họ sẽ nhanh chóng khó mà hoài nghi tiếp được, và thầy bói biết rõ điều này. “Nếu anh không tin, họ nói, thì anh sợ gì nào?” Chỉ vậy thôi là họ đã dựng xong cái bẫy của mình, về phần mình, tôi sợ tin, vì làm sao tôi biết được ông ta sẽ nói gì?

Tôi cho rằng thầy bói tin vào bản thân ông ta; bởi nếu thầy bói chỉ muốn cười cho vui thôi, thì ông ta sẽ tiên đoán những sự kiện thông thường và dễ đoán, bằng lối nói năng lấp lửng: “Anh sẽ gặp vài chuyện bực mình và vấp phải một số thất bại nho nhỏ, nhưng cuối cùng anh sẽ thành công; anh có nhiều kẻ thù, nhưng rồi một ngày bọn họ sẽ trả lại công bằng cho anh, và trong khi đợi đến ngày ấy, sự gắn bó keo sơn của bạn bè sẽ giúp anh nguôi ngoai. Anh sắp nhận được một bức thư liên quan đến những mối lo lắng hiện nay của anh, vân vân và vân vân.” Ta có thể tiếp tục như thế thật lâu, mà chẳng làm hại đến một ai cả.

Nhưng nếu thầy bói, trong mắt chính ông ta, là một thầy bói đích thực, thì có khả năng ông ta sẽ tiên đoán cho bạn những nỗi bất hạnh khủng khiếp; và bạn, vốn là người có tinh thần mạnh mẽ, sẽ cười. Nhưng rồi những lời nói của ông ta vẫn đọng lại trong trí nhớ của bạn, chúng sẽ bất chợt hiện ra trong mộng tưởng và những giấc mơ của bạn, làm bạn xao động đôi chút, cứ thế cho đến ngày các sự việc có vẻ như xác nhận cho những lời nói ấy.

Tôi từng quen một cô gái, một hôm ông thầy bói xem chỉ tay của cô rồi nói: “Cô sẽ lấy chồng, cô sẽ có một đứa con và cô sẽ mất nó.” Lời tiên đoán này chỉ là một thứ hành trang nhẹ nhàng dễ gánh lúc còn ở các giai đoạn đầu. Nhưng thời gian trôi đi, cô gái lấy chồng, mới đây cô đã sinh con, lời tiên đoán đã trở nên nặng nề hơn nhiều. Nếu đứa trẻ bị ốm, những lời khủng khiếp kia sẽ vang lên như tiếng chuông ngay bên tai người mẹ. Trước đó có lẽ cô đã chế nhạo ông thầy bói. Giờ thì ông thầy bói đã phục thù một cách ngoạn mục.

Đủ mọi loại sự kiện xảy ra trên thế giới này. Gặp những sự kiện như thế sẽ làm lung lay những tư duy chắc chắn nhất. Bạn có thể cười khi nghe thấy một lời tiên đoán tồi tệ và khó tin, nhưng bạn sẽ cười ít hơn nếu một phần của lời tiên tri trở thành hiện thực, khi đó, ngay những người can đảm nhất cũng sẽ chờ đợi đoạn tiếp theo, và những sợ hãi của chúng ta, điều này thì ta biết rõ, làm cho ta đau khổ như bản thân các thảm họa. Cũng có thể xảy ra chuyện hai nhà tiên tri không quen biết nhau dự đoán cho bạn cùng một điều. Nếu như điều này không làm bạn thấy xáo động hơn mức độ tư duy của bạn cho phép, thì tôi đã ngưỡng mộ bạn rồi đấy.

Về phần mình, tôi không thích nghĩ về tương lai, và chỉ dự đoán những gì sẽ xảy ra ngay trước mũi giày của tôi mà thôi. Tôi sẽ không cho thầy bói xem lòng bàn tay tôi, và hơn nữa, tôi cũng sẽ không tìm cách đọc tương lai trong bản tính vạn vật, bởi tôi không tin rằng tầm nhìn của chúng ta có thể phóng đi thật xa, dù cho chúng ta có thông thái đến mức độ nào chăng nữa. Tôi đã nhận thấy rằng những gì quan trọng xảy ra với bất kỳ ai đều không được đoán trước và không thể nào đoán trước. Lúc đã chữa xong căn bệnh hiếu kỳ, hẳn con người ta vẫn còn phải tự chữa cho mình khỏi căn bệnh thận trọng.

14 tháng tư 1908