gày xưa, có hai anh em nhà nọ. Người anh thì giầu có, còn người em thì nghèo. Người em nghèo thường cứ phải chạy đến người anh giầu để vay mượn, khi thì cái này, khi thì cái khác. Một hôm, khi người em lại đến nhờ vả cái gì đó, người anh liền nói với vợ:

― Thôi, đủ lắm rồi. Cứ thế này, nó làm cho chúng ta chẳng mấy chốc mà khánh kiệt mất. Tôi đã nghĩ ra cách thoát nợ đây: Ta sẽ chọc mù mắt nó đi để rồi cho nó đi ăn xin.

Vợ nghe chồng nói cứ nín thinh. Người anh giầu có bèn gọi em vào trong nhà kho, bảo đem cơm cho ăn rồi nói cho em biết ý định của mình.

Người em van xin thế nào, người anh cũng không nghe, cứ lấy dùi lần lượt chọc mù cả hai mắt em. Người em tàn phế, lúc bấy giờ mới xin anh hãy vì chúa mà đem anh ta ra ngoài ngã ba đường để anh có thể xin người qua lại bố thí cho. Nhưng, người anh độc ác lại đưa em ra chỗ giá treo cổ, để em dưới một vòng hoa làm bằng bốn thanh xà gỗ đặt trên bốn cái cọc. Người em bị mù cất tiếng xin ăn, nhưng có ai đến chỗ giá treo cổ làm gì nên những lời đau đớn của anh chẳng ai nghe thấy cả.

Đêm xuống, anh không còn biết mình đang ở đâu. Khi chuông đồng hồ trên cái tháp xa xa điểm mười một tiếng thì có ba con quỷ đội lốt ba con quạ bay đến, đậu trên giá treo cổ, nói chuyện với nhau.

Một con nói:

― Trong cái làng gần đây nhất, có vợ một phú nông vừa sanh xong. Đó là một món mồi cho chúng ta. Người ở của nhà ấy có thói quen cẩu thả, dọn cơm qua quýt xong là bỏ đi, không để ý gì đến việc nhà. Lúc ấy, sản phụ hắt hơi, không có ai nói cho câu: « Trời cho sức khỏe »[5]. Thế là bọn ta thừa dịp ấy, nâng cái nhà lên kéo linh hồn bà ta đi.

Con thứ hai nói:

― Cách đây ba dặm, ở thành phố nọ, người ta phải lấy nước ăn rất xa. Dân ở đó đã thử đào giếng. Họ đã đào một cái giếng rất sâu rồi mà vẫn chưa thấy nước. Nản quá, người ta bỏ. Thực ra thì chỉ cần đào qua tảng đá dưới đáy một gang tay nữa thôi là nước đã phun trào cả ra ngoài rồi. Nước sẽ dâng lên ngập cả thành phố. Nhưng lúc đó nếu có ai chạy đến ngôi nhà bị ngập đầu tiên, lấy cái nệm giường, mang lại đậy miệng giếng thì nước sẽ ngừng phun, chỉ chảy vừa đủ dùng cho thành phố thôi.

Con thứ ba thì thào:

― Ở Pap-rô-sin, bà vợ pan ốm đau đã ba năm nay. Người này chẳng bao lâu nữa sẽ vào tay chúng ta. Không ai có thể cứu bà ta được, vì khi bà ta nôn ra một chiếc bánh mì con thì con cóc nằm trong gầm cái tủ lớn trong phòng đã nhẩy ra nuốt cái bánh mì ấy. Chỉ có giết con cóc, lấy cái bánh, rửa sạch, cho người ốm ăn thì mới khỏi. Nhưng nào có ai biết cái vụ ấy.

― Tôi còn biết một điều quan trọng hơn anh ― Con quỷ thứ nhất nói ― Dưới cái giá treo cổ này có một đám cỏ. Đó là một loại dược thảo quý. Nếu anh bị mù thì chỉ cần bứt lấy một cọng cỏ ấy xoa lên mắt là mắt sáng lại tức thì.

Câu chuyện đến đây thì đồng hồ điểm mười hai tiếng. Đúng nửa đêm. Ba con quạ bay đi. Người mù sờ soạng xung quanh, biết rằng mình không phải ở giữa ngã ba đường mà đang ở dưới giá treo cổ. Anh liền lần tìm bứt lấy một cọng cỏ, một cọng nữa, rồi một cọng nữa. Cuối cùng, anh đã tìm thấy cái giống dược thảo quý. Anh xoa lên mắt. Trong mắt bỗng như có tia sáng bừng lên, rồi mắt cứ sáng dần, sáng dần. Bệnh anh đã khỏi. Anh mở mắt tìm đường đến cái làng có người sản phụ mà con quạ đã nói. Lúc anh đến nơi thì trời đã bắt đầu rạng sáng. Anh gõ cửa nhà người sản phụ xin nghỉ nhờ. Ông chủ nhà ra nói:

― Ở đây ông không ngủ được ngon giấc đâu. Vợ tôi mới sanh. Đứa nhỏ khóc suốt đêm. Hay là ông sang nhà bên mà nghỉ tạm. Bên ấy không có trẻ nhỏ.

Anh đáp:

― Dù có phải nằm dưới gầm ghế tôi cũng phải ở lại đây.

Anh đến bên giường người sản phụ canh chừng. Khi người sản phụ hắt hơi, anh nói liền: « Trời cho sức khỏe ».

Ngay lúc ấy có tiếng ầm ầm vang động cả căn nhà. Các bức tường rung chuyển, tranh ảnh treo trên vách rơi xuống hết. Đó là do bầy quỷ tức tối bỏ chỗ ấy đi. Gia đình nhà chủ, ai nấy thất kinh. Lúc bấy giờ, người em nọ mới kể đầu đuôi câu chuyện cho họ nghe. Người chồng tạ ơn anh rất hậu. Sau đó lại còn sai người đưa anh đến tận thành phố.

Đến thành phố, anh nói với mọi người là anh sẽ tìm ra nước. Người ta tỏ ý không tin: một cặp thợ lành nghề đã phải chịu bó tay rồi, chứ phải không đâu. Nhưng anh vẫn quả quyết là mình làm được, rồi bảo mang dụng cụ lại. Trước khi xuống giếng, anh giao hẹn là hễ thấy anh ra hiệu hay giật giây báo động thì phải kéo anh lên ngay lập tức.

Chưa đầy một giờ sau, mạch nước đã khai thông. Người ta nhanh tay lắm mới kéo được anh lên khỏi giếng. Nước từ trong giếng tuôn ra ào ạt. Anh vội chạy đến ngôi nhà đầu phố vớ lấy tấm nệm lông, mang ra đậy miệng giếng. Nước ngừng phun ra ngoài. Bà con trong phố trả công anh rất hậu.

Anh lấy số tiền đó mua ngay một chiếc xe và cặp ngựa rồi phóng vội đi Pap-rô-sin. Đến nơi, anh nói với pan rằng, anh muốn chữa bệnh cho vợ ông. Pan nói:

― Ta sẽ cho anh tất cả cơ nghiệp, nếu anh chữa khỏi cho bà ấy.

Anh bảo người nhà đẩy chiếc tủ lớn ra, rồi dùng kiếm chém chết con cóc nhơ bẩn, lấy được chiếc bánh. Anh rửa sạch bánh, đem cho người bịnh ăn, đương khi bà ta chỉ con da bọc xương, nằm thoi thóp thở. Vài giờ sau, người ốm đã ăn được chút ít, rồi ngồi dậy được. Ngày hôm sau bà đi lại được trong phòng. Đến ngày hôm sau nữa thì bà đã có thể ra khỏi nhà. Pan đền ơn thầy thuốc không thiếu thứ gì. Sau đó, người em lên xe về thẳng nhà.

Thấy em trở về, người anh giầu có và vợ không tin vào mắt mình nữa. Người em nói:

― Anh làm điều ác cho tôi. Nhưng anh nhìn xem, tất cả đều ngược lại. Hãy nhìn cái may của tôi đây.

Tên nhà giầu nổi máu tham. Y bảo em:

― Chú hãy nghe anh, chọc dùm anh đôi mắt rồi dẫn anh ra chỗ giá treo cổ đi.

Người em không muốn làm chuyện ấy cho anh. Nhưng người anh tham lam cứ nài nỉ mãi, người em đành phải làm rồi dẫn y ra chỗ giá treo cổ.

Đúng mười một giờ đêm, ba con quạ lại bay đến đó và bắt đầu nói chuyện.

Một con nói:

― Xui quá, mụ sản phụ, chúng mình không tóm được. Nước, thì người ta tìm thấy. Mụ chủ ở Pap-rô-sin cũng bình phục mất. Chắc hẳn có kẻ nghe lỏm được chuyện của chúng ta ở đây.

Nó sà xuống dưới nhìn rồi kêu lên:

― Đây rồi! Thằng xỏ lá đây rồi!

Ba con lao vụt xuống, xé xác tên nhà giầu ra.

Đáng đời tên tham lam độc ác.