à con dân chài là những người ít nói, dù ở trên biển hay ở đất liền, họ cũng đều ít nói. Đó là thói quen của họ. Cứ im như là cá vậy thôi. Hơn thế nữa, có người lại còn tin rằng, mặc dù cá không có tai, nhưng hễ chỗ nào có tiếng người nói thì y như rằng, chúng đi đâu mất hết.

Ấy thế, nhưng ở một xóm chài ven biển nọ, hồi ấy lại có một cô gái nói rất nhiều. Mặc dù tên thật của cô gái ấy là Ba-xia, nhưng ai cũng gọi cô là Ban-tus-ca (nghĩa là « cô gái lắm lời » ― ND). Cô Ba-xia lanh lợi, thường chạy suốt từ đầu xóm đến cuối xóm nói huyên thuyên không ngừng, như súng bắn liên thanh. Cha cô, một ngư ông đứng tuổi, không thể chịu được một cô con gái như vậy, nên mới bảo cô:

― Nếu mỗi lời của mày bán được một xu thì một ngày mày cũng có được đến một thùng tiền đấy!

Cô gái cứ nói như súng liên thanh hoài, sau cùng không chỉ ông bố mà cả xóm cũng không còn ai chịu đựng nổi nữa. Người ta bảo cô: nếu không nín được thì khăn gói đi chỗ khác mà ở. Tủi thân, cô gái ngồi chỗ khuất khóc một hồi, rồi cô đứng dậy bỏ đi, đến đâu thì đến. Nhưng của đáng tội, cô cũng chẳng đi được đâu xa.

Ngoài rìa làng ấy có một chàng trai đánh cá trẻ tuổi tên là Va-lô-sếch. Hôm ấy chàng trai định vào rừng lấy sợi vỏ cây về để đan lưới, vừa đến cửa rừng thì gặp Ba-xia. Va-lô-sếch hỏi: « Đi đâu thế, cô gái? »

― Đi đến đâu thì đến. Trong làng người ta không cho tôi nói nữa, mà tôi không nói thì sống làm sao nổi.

Va-lô-sếch ngẫm nghĩ: « Thế thì hợp với mình quá rồi. Mình cứ thui thủi hết ngày này sang ngày khác chẳng có ma nào mà nói lấy một lời. Có cô này thì cũng vui đây ».

Anh đến hỏi ông bố xem ông có vui lòng gả cô gái cho anh không? Ông bố đáp:

― Tôi muốn dùng cả hai tay hai chân đưa nó đi cho rồi. Nó là đứa ba hoa. Nếu bán được mỗi lời của nó lấy một xu thì tích lại nội một ngày thôi cũng đủ giầu. Còn việc nội trợ thì nó đoảng vô cùng là đoảng đấy.

― Cũng không sao ạ! Rồi đâu vào đấy cả thôi ― Va-lô-sếch đáp.

Thế rồi, anh lấy Ba-xia làm vợ. Họ sống với nhau một thời gian rất êm thấm. Va-lô-sếch lúc nào cũng được vui vẻ, cả khi đi đánh cá lẫn lúc ở nhà, từ sáng chí tối. Nhưng chết nỗi, việc nhà cứ bê trễ dần. Đã thế, Ba-xia lại cũng thích ăn diện nên gia chánh có chiều bi đát tợn.

Một chiều ấy, trong lúc buồn bực, Va-lô-sếch đi dạo thơ thẩn ngoài bãi biển. Bỗng anh nghe thấy như có tiếng ai rên khe khẽ đâu đây. Tiến lại phía ấy, anh nhìn thấy một cô gái đôi chân phủ một lớp vẩy đang nằm trên cát.

― Cứu tôi với, con người tốt bụng ơi ― Nàng nói, giọng yếu ớt ― Tôi bơi vào bờ định ngắm làng anh thì bỗng đâu một con sóng lớn đã quật tôi lên bờ. Tôi va phải một con thuyền nào đó nên giờ đây đau quá, không đứng dậy được nữa. Anh cứu tôi với. Tôi hứa sẽ đền ơn anh rất hậu.

Va-lô-sếch đoán ngay nàng tiên cá. Thương nàng gặp bước không may, anh dìu nàng về nhà. Nàng tiên cá bảo anh:

― Anh hãy đưa tôi vào một chỗ kín đáo, đừng để một chút ánh sáng nào chiếu vào, nếu không, tôi chết mất.

Trong căn nhà nhỏ của hai vợ chồng, có một cái buồng tối. Va-lô-sếch đưa nàng vào đó. Ba-xia thì hằng ngày chăm sóc nàng. Và, theo thói quen, cô vẫn nói liến thoáng không ngừng. Nàng tiên cá rất đỗi ngạc nhiên, không hiểu cô ta lấy đâu ra lắm chuyện mà nói thế. Một hôm, có mặt nàng tiên cá đấy, Va-lô-sếch cũng phải bảo vợ:

― Ôi, nếu những lời của cô, mỗi lời là một xu thì nhà cửa chắc cũng đã khác rồi đấy.

Nàng tiên cá mỉm cười:

― Sao lại không thế được nhỉ? Tôi sẽ làm việc ấy cho.

Thế là từ lúc đó, mỗi lời từ miệng Ba-xia thốt ra là biến thành một đồng xu rơi xuống đất.

Nàng tiên cá bình phục. Va-lô-sếch đưa nàng ra biển. Trong chớp mắt, nàng đã biến xuống biển sâu. Thế nhưng cái ơn của nàng để lại cho Ba-xia vẫn còn hiệu lực như trước. Từ miệng Ba-xia, xu vẫn tuôn ra ngoài không ngừng. Xu nhiều quá, bao nhiêu thùng ở nhà đem ra đựng hết rồi, chàng đánh cá phải chạy ra chợ mua thêm những thùng mới. Công việc bận rộn, tối mắt tối mũi. Ấy thế nhưng, dù thùng nào thùng ấy đầy ăm ắp và nặng chịch, nhưng số tiền cũng chỉ đáng giá dăm đồng bạc. Trong khi ấy, Ba-xia vẫn nói như liên thanh. Anh chồng không còn biết mua thùng ở đâu và những thùng đã đầy cũng không còn biết xếp chỗ nào trong nhà nữa. Va-lô-sếch bèn đi ra bờ biển, than với nàng tiên cá. Nàng bảo:

― Được thôi, chúng ta sẽ sửa lại một chút. Cứ ba lời của cô ấy sẽ làm rơi ra một đồng bạc.

Sự việc đúng như vậy. Nhưng rồi, bạc cũng chất thành một đống đầy nhà, không còn chỗ chứa. Mà Ba-xia thì vẫn như cũ, nói suốt từ sáng đến tận đêm khuya. Va-lô-sếch vất vả quá sinh ốm. « Thế này thà chết còn hơn » ― Anh nói, và lại đành ra biển gặp nàng tiên cá.

― Được thôi. Bây giờ chúng ta làm thế này nhé? Nếu suốt cả ngày cô ấy nín lặng thì đến chiều, lời đầu tiên của cô ấy sẽ là một đồng vàng.

Hôm sau, Ba-xia khó ở trong người. Không được nói chuyện, với cô chẳng khác gì một cực hình. Va-lô-sếch thấy buồn quá, lại phải ra biển gặp nàng tiên cá. Nàng bảo anh:

― Thôi, thế này vậy: cứ mỗi lời khôn ngoan cô ấy nói được sẽ làm rơi xuống hai đồng vàng.

Thế mới thật là đúng nhất. Nói được những lời khôn ngoan đâu phải dễ lắm. Bởi vậy, hai vợ chồng sống cũng đầy đủ nhưng chẳng hề xa hoa.