uốt cả một năm liền Jo và giáo sư của cô làm việc và chờ đợi, hi vọng và yêu nhau, thỉnh thoảng gặp nhau, nhưng viết cho nhau những lá thư thật dài khiến Laurie bảo việc này đã làm cho giá giấy tăng.

Năm thứ hai bắt đầu thật buồn vì dự kiến của họ không thành và bà cô March bỗng qua đời. Khi đã vượt qua sự đau buồn đầu tiên – vì tất cả đều yêu mến bà cụ bất chấp miệng lưỡi sắc lẻm của bà – họ có lí do để vui mừng: bà đã để Plumfield lại cho Jo, khiến cho rất nhiều điều hạnh phúc trở nên có thể.

– Đó là một ngôi nhà cổ rất đẹp và có thể bán nó với giá cao, vì em nghĩ là chị định bán nó. – Laurie nói.

– Không, tôi không có ý định bán nó. – Jo đáp, rất quả quyết, vừa vuốt ve con chó to lớn mà cô đã nhận về nuôi như một kỉ niệm của người quá cố.

– Chị không có ý định đến đấy ở chứ?

– Có chứ, dĩ nhiên.

– Nhưng mà chị thân yêu, đó là một ngôi nhà vĩ đại. Sẽ cần rất nhiều tiền để bảo dưỡng nó. Chỉ riêng khu vườn và vườn cây ăn quả đã cần đến hai hoặc ba người rồi, và canh nông không phải là lĩnh vực của anh Bhaer, theo em nghĩ.

– Anh ấy sẽ học nếu như tôi yêu cầu anh ấy.

– Và chị có ý định sẽ sống bằng các sản phẩm từ mảnh đất của chị à? Nghe có vẻ thiên đường lắm, nhưng đó là một công việc thật khổng lồ.

– Những thứ mà bọn tôi có ý định trồng ở đấy đem lại lợi nhuận rất cao. – Jo nói và cô bắt đầu cười.

– Và mùa màng lí thú đó bao gồm những gì, thưa bà?

– Các chàng trai. Tôi có ý định mở một trường học cho các bé trai, một trường tốt, hạnh phúc và hiếu khách, như một gia đình. Tôi sẽ chăm lo cho bọn trẻ và anh Fritz sẽ dạy chúng học.

– Đây đúng là một ý tưởng của Jo của chúng ta! Giống Jo như hai giọt nước! – Laurie vừa thốt lên, vừa viện gia đình làm chứng vì mọi người cũng ngạc nhiên không khác gì anh.

– Mẹ thích ý tưởng đó. – Bà March nói đầy thuyết phục.

– Bố cũng thế. – Chồng bà nói thêm vào.

– Sẽ là một công việc thật lớn lao cho Jo. – Meg nói, vừa xoa đầu cậu con trai yêu của cô.

– Jo có khả năng làm được và sẽ phát triển tốt. Đó là một ý tưởng thật tuyệt vời. Hãy kể cho chúng ta nghe dự kiến của cháu đi. – Ông Laurence nói vì ông rất muốn giúp hai kẻ yêu nhau mặc dù biết rõ là họ sẽ từ chối.

– Ông đứng về phía chúng cháu, thưa ông. Amy cũng vậy, cháu đọc được trong mắt em, mặc dù em luôn suy nghĩ rất nhiều trước khi phát biểu. Giờ thì thưa mọi người và xin mọi người hiểu cho, đây không phải là một ý mới, mà là một kế hoạch được nghiền ngẫm rất chín chắn. Trước khi anh Fritz của con bước vào đời con, thì con đã nghĩ, bao giờ con trở nên giàu có và ở nhà không ai còn cần đến con nữa thì con sẽ thuê một ngôi nhà lớn và sẽ đưa đến đấy một vài cậu bé đáng thương bị bỏ rơi, không có mẹ. Con mơ ước được chăm sóc chúng và cho chúng một cuộc sống tốt đẹp trước khi đã quá muộn. Con đã nhìn thấy bao nhiêu trẻ nhỏ đang đi trên con đường bất hạnh và con muốn giúp đỡ chúng. Con thật muốn làm cái gì đó cho chúng! Con nghĩ con cảm nhận được chúng đang cần gì, và con quan tâm đến vấn đề của chúng!

Bà March đưa tay cho Jo. Cô nắm lấy tay mẹ, cười trong nước mắt, và nói tiếp với sự phấn khởi ngày trước mà từ lâu cô không còn thể hiện:

– Con đã nói dự kiến của con cho anh Fritz, và anh ấy đã nói, đó là điều mà anh thích. Anh ấy đồng ý là chúng con sẽ thử thực hiện bao giờ chúng con trở nên giàu có. Suốt đời anh ấy đã làm việc đó, con muốn nói là giúp đỡ trẻ con nghèo. Anh ấy sẽ không bao giờ trở nên giàu có được bởi tiền không nằm lâu trong túi anh ấy để sinh sôi nảy nở. Giờ đây, nhờ bà cô thân yêu của con, bà đã yêu con nhiều hơn là con xứng đáng được yêu, giờ đây con đã giàu có, ít nhất thì con cảm thấy mình giàu có, và chúng con có thể sống được ở Plumfield nếu chúng con có một trường học thịnh vượng ở đấy. Đó là một nơi lí tưởng cho các cậu bé: ngôi nhà lớn, bàn ghế chắc chắn và đơn giản. Có rất nhiều phòng cho hàng tá người và đất đai màu mỡ. Chúng có thể làm việc trong vườn cây ăn quả: sẽ rất tốt cho chúng, có đúng không? Fritz sẽ dạy dỗ chúng và bố có thể đến giúp anh ấy. Con thì sẽ chăm sóc chúng, nuông chiều chúng và mắng mỏ chúng nếu cần, và mẹ sẽ là thuyền trưởng của con. Con luôn mơ ước có thật nhiều con trai và đối với con không bao giờ đủ cả. Giờ đây con có thể có đầy nhà và tận hưởng để thỏa lòng. Thật là xa hoa! Plumfield là của con và cả một lô bé trai để tận hưởng cùng con.

Trong khi Jo sôi nổi và tỏ ra phấn khởi, thì gia đình bật cười. Ông Laurence suýt nữa bị lên cơn đau tim.

– Con không thấy có gì buồn cười trong chuyện này. – Jo nghiêm nghị nói khi mọi người có thể nghe lại. – Không có gì thích hợp cho ông giáo sư của con hơn là mở một trường học, còn con thì sống trên mảnh đất của con.

– Chị ấy đã lên giọng rồi đó. – Laurie nói vì anh xem tất cả những dự kiến này chỉ là để đùa. – Nhưng cho phép em hỏi, chị định nuôi trường học của chị như thế nào? Nếu tất cả những học sinh đều là những đứa trẻ nghèo, em e rằng mùa gặt của chị sẽ không đem lại lợi nhuận, thưa bà Bhaer.

– Đừng có làm cho tôi mất vui, Teddy, đồng ý không? Dĩ nhiên tôi cũng cần những học sinh giàu có. Có lẽ tôi chỉ nhận đối tượng này thời gian đầu. Và khi đã khởi động xong, tôi sẽ nhận một hoặc hai cậu bé bất hạnh, chỉ vì tôi thích. Trẻ con giàu có thường cũng cần ta chăm sóc chúng như trẻ con nghèo vậy. Tôi đã trông thấy những đứa trẻ bất hạnh được giao hẳn cho người giúp việc, hoặc những đứa phát triển chậm mà người ta vẫn thúc chúng. Việc làm ấy thật là độc ác. Nhiều đứa trở thành xấu xa chỉ vì người ta đã lơ là hoặc hướng dẫn chúng sai. Nhiều đứa khác thì đã mất mẹ. Và cả những đứa trẻ tốt nhất cũng phải trải qua tuổi dậy thì; đó là thời kì mà chúng cần nhiều kiên nhẫn và tình thương nhất. Mọi người chế nhạo chúng và thúc giục chúng, đẩy chúng ra xa và chờ đợi như thể đương nhiên mấy đứa trẻ đáng yêu trở thành những chàng trai đẹp đẽ. Chúng không than phiền nhiều – mấy cậu dũng cảm đáng yêu – nhưng chúng đau khổ. Con có kinh nghiệm về việc này. Con quan tâm đặc biệt đến mấy chú gấu con đó và con muốn tỏ cho chúng thấy con biết nhận ra sự nồng nàn, tính lương thiện và những ý đồ tốt trong tâm chúng, mặc cho tay chân chúng lều nghều, và hay làm liều. Con cũng có một ít kinh nghiệm, vì con đã từng khuyên nhủ một chàng trai và giờ đây chẳng phải cậu ấy đã trở thành niềm kiêu hãnh và vinh dự cho gia đình đó sao?

– Em chứng thực là chị đã cố gắng. – Laurie nói với một cái nhìn biết ơn.

– Và tôi đã thành công vượt mức chờ đợi của tôi. Vì cậu đã trở thành một nhà kinh doanh vững vàng và biết điều, làm việc thiện với tiền mình có và thu thập những lời khen của những kẻ nghèo khó thay vì thu thập đô-la. Nhưng cậu không chỉ là một nhà kinh doanh: cậu thích những thứ tốt và đẹp, bản thân cậu tận hưởng những thứ đó và cho những người khác cùng tận hưởng. Tôi thật hãnh diện vì cậu, Teddy, vì cậu ngày càng tốt hơn và mọi người đều nhận thấy điều đó, cả khi cậu không để cho họ nói ra. Bao giờ tôi có được ngôi trường nội trú thì tôi sẽ chỉ cậu và nói: “Đây là tấm gương cho các con đó!”

Anh chàng Laurie đáng thương không còn biết phải trốn vào đâu nữa. Mặc dù anh đã là một người đàn ông trưởng thành, tính rụt rè ngày trước của anh cũng trở lại dưới đống lời khen đó khiến mọi người đều xoay về phía anh đầy cảm phục.

– Chị nói quá đấy Jo. – Anh bắt đầu nói với thái độ của anh ngày trước. – Chị đã làm bao nhiêu cho em khiến em không bao giờ cám ơn chị đủ được cả, nếu không bằng cách làm hết mình để chị khỏi thất vọng. Thời gian qua chị hơi bỏ rơi em, tuy nhiên em đã được giúp đỡ ở mức tuyệt vời nhất. Và nếu như em thành công ở đời, thì em cũng phải cám ơn cả hai người này nữa.

Và anh đặt nhẹ nhàng bàn tay lên mái đầu bạc của ông nội anh, và tay kia lên mái tóc vàng của Amy, vì cả ba không bao giờ ở cách xa nhau cả.

– Tôi nghĩ gia đình là thứ đẹp nhất trên đời!- Jo thốt lên trong trạng thái vui vẻ ít có. – Bao giờ tôi có một gia đình riêng, tôi hi vọng là nó cũng hạnh phúc như ba gia đình mà tôi biết và yêu thương nhất. Phải chi anh John và anh Fritz có mặt ở đây, thì đúng là thiên đàng trên trần thế. – Cô nói tiếp, vẻ điềm đạm hơn.

Tối hôm đó, khi cô lên phòng ngủ sau một buổi tối họp mặt gia đình vui vẻ, tràn trề hi vọng và dự kiến, lòng cô thật hạnh phúc khiến cô quỳ gối bên cạnh chiếc giường bỏ trống cũng vẫn đặt cạnh giường cô, và đầy thương yêu, cô nghĩ đến Beth.

Nói chung đó là một năm khá nhiều chuyện để nói, vì các sự kiện dường như diễn biến đặc biệt nhanh và tốt đẹp. Jo đã lập gia đình và đến sống tại Plumfield. Rồi một gia đình gồm sáu bảy cậu con trai mọc lên như nấm và phát triển một cách tuyệt vời, nghèo cũng như giàu. Vì ông Laurence luôn luôn tìm ra những trường hợp đáng quan tâm và yêu cầu ông bà Bhaer chăm lo cho mấy đứa trẻ đó và ông trả tiền. Bằng cách đó ông cụ đã phỉnh được cô Jo kiêu hãnh và tìm cho cô loại con trai mà cô yêu thích nhất.

Dĩ nhiên lúc đầu thật là khó khăn và Jo phạm nhiều sai lầm. Nhưng vị giáo sư hiền triết đã đưa cô trở về những vùng bình yên hơn. Và cậu bé du côn khó chịu đựng nhất sau cùng cũng được thuần phục. Jo yêu mấy “đứa trẻ hoang dã” của cô, và bà cô March thân yêu sẽ than thở như thế nào nếu như bà nhìn thấy đất đai Plumfield của bà, ngày trước thật ngăn nắp, giờ đây bị cả một lũ gồm những Tom, Dick và Harry chiếm lấy! Sau cùng thì gần như có một sự công bằng, vì bà cụ ngày trước đã khiến cho các cậu bé ở cách xa hàng nghìn dặm quanh đấy sợ hãi thì giờ đây, những kẻ bị xua đuổi ngày trước được tự do ngốn những trái mận ngày trước bị cấm, mấy đôi ủng thấp của chúng làm uế tạp sỏi lát các lối đi và chúng chơi cricket trên đồng cỏ rộng lớn nơi mà con bò cái với cặp sừng uốn cong thường húc vào bọn trẻ. Tài sản đất đai đã trở thành một thứ thiên đàng và Laurie gợi ý nên gọi nó là “Vườn gia đình Bhaer” để vinh danh chủ của nó.

Ngôi trường đó không bao giờ là một ngôi trường thời thượng, và giáo sư không làm giàu với nó. Nhưng đó đúng là cái mà Jo đã hi vọng có được, một tổ ấm hạnh phúc cho những cậu bé cần học thức, cần được chăm sóc và cần tình thương. Các phòng của ngôi nhà lớn đầy người rất nhanh. Mỗi một phần đất nhỏ trong vườn sớm có được người chủ của nó. Một cái chuồng xuất hiện trong nhà để xe và ở chái nhà, vì gia súc được quyền sống ở đây. Và ba lần trong ngày Jo mỉm cười với Fritz của cô từ đầu bàn bao quanh hai bên bởi hai hàng gương mặt hạnh phúc nhìn về phía cô với những ánh mắt trìu mến, những lời nói dịu dàng và những tấm lòng biết ơn, đầy tình thương dành cho “mẹ Bhaer”. Giờ thì cô đã có đủ những cậu bé, nhưng không hề chán, mặc dù chúng hoàn toàn không phải là những thiên thần. Có nhiều cậu còn gây ra cho giáo sư và vợ ông nhiều lo lắng nữa. Nhưng sự tin tưởng rằng trong lòng của đứa xấu xa nhất, của đứa nghịch ngợm nhất, của đứa hỗn láo nhất trong mấy đứa vô lại kia luôn luôn có một điểm tốt có thể tạo ra lòng kiên nhẫn, sự khéo léo và khi thời điểm đến đã đem lại thành công. Không một cậu bé nào có thể cưỡng lại lâu trước bố Bhaer, người luôn mỉm cười thật nhân từ không thua gì mặt trời, và trước mẹ Bhaer, người tha thứ bảy mươi lần nhân với bảy. Tình bạn của mấy cậu bé rất quý giá đối với Jo. Vẻ mặt ăn năn và lời xin lỗi của chúng sau khi lầm lỗi, những lời tâm sự ngộ nghĩnh của chúng, tâm trạng phấn khởi lí thú, niềm hi vọng, các dự kiến và cả những chuyện không may của chúng khiến cho chúng đối với Jo càng thêm quý giá. Có những cậu bé chậm chạp, những cậu bé rụt rè, những cậu yếu đuối và những cậu phá phách. Những đứa khác thì nói lắp. Những đứa khác nữa thì nói ngọng, một hai cậu bị thọt chân, và một đại đội nhỏ vui vẻ sẽ không được nơi nào nhận, nhưng đã được đón nhận vào “Vườn gia đình Bhaer”, mặc dù có nhiều người cho là việc nhận chúng vào sẽ khiến cho ngôi trường sụp đổ.

Phải, Jo là một phụ nữ rất hạnh phúc, bất chấp công việc thật nặng nhọc mà cô phải làm, sự lo lắng và không khí ồn ào không ngớt. Cô thích như thế và cô thấy những lời tán thưởng của các cậu bé còn làm cho cô thỏa mãn hơn những lời ca tụng của cả thế giới. Giờ đây cô chỉ kể chuyện cho nhóm ngưỡng mộ bé nhỏ đầy hứng thú của cô mà thôi. Năm tháng qua đi, hai cậu bé của riêng cô ra đời và làm tăng thêm hạnh phúc của cô. Rob, được đặt tên như thế để vinh danh ông ngoại cậu, và Teddy, một bé con thật tốt tính dường như thừa hưởng tâm tính trong sáng của ông bố, cũng như đầu óc lanh lợi của bà mẹ. Làm thế nào mà chúng có thể lớn lên không trở ngại trong cơn lốc đám con trai đó vẫn còn là một bí mật thật sự đối với ông bà chúng và các dì chúng. Nhưng chúng phát triển như hoa bồ công anh vào mùa xuân, được chiều chuộng bởi mấy bà vú lạ lùng của chúng, những người phục vụ chúng thật trung thành.

Những ngày nghỉ có rất nhiều ở Plumfield. Một trong những ngày nghỉ tuyệt nhất là ngày thu hoạch táo. Tất cả gia đình March, Laurence, Brooke và Bhaer đều có mặt đầy đủ. Năm năm sau đám cưới của Jo, có một ngày như thế, vào một ngày đẹp trời tháng mười, khi không khí tràn ngập sự tươi mát hứng khởi khiến cho lòng ta thấy vui và máu trong huyết quản chạy rần rần. Khu vườn cây ăn trái lâu năm được trang trí vào dịp đó: những bó hoa vàng và hoa cúc sao trang trí các bức tường phủ rêu. Mấy con châu chấu nhảy múa vui vẻ trong đám cỏ úa vàng và cào cào đang huyên náo ở đấy. Mấy chú sóc thì bận bịu với việc gặt hái cỏn con. Chim hát khúc từ biệt trên cây du bên lối đi. Và tất cả cây cối đều đã sẵn sàng để thả xuống một cơn mưa táo đỏ và vàng ngay khi được rung lần đầu. Mọi người đều có mặt, mọi người đều cười và hát, leo lên cây và tụt xuống. Mọi người tuyên bố chưa bao giờ có được một ngày đẹp như thế và một nhóm người đáng mến như vậy để cùng tận hưởng. Người nào cũng thả sức vào những trò giải trí mộc mạc, tự do như thể trên đời này không có ưu phiền và đau khổ.

Ông March đi tới đi lui thư thả chuyện trò với ông Laurence. Giáo sư thì đang đi giữa các lối đi có cây xanh bao bọc, tay cầm một cây sào dài, dẫn đầu mấy đứa trẻ đang công kênh nhau để leo lên cây. Laurie trông chừng mấy đứa bé nhất, mang con gái bé bỏng của anh trong một chiếc địu, đẩy Daisy lên gần mấy tổ chim và trông chừng Rob, cậu bé liều lĩnh. Bà March và Meg ngồi giữa đống táo đang phân loại và người ta không ngớt mang đến thêm. Amy, với khuôn mặt đẹp của người mẹ dịu hiền, vẽ phác họa các nhóm người khác nhau và trông chừng một cậu bé mặt tái xanh đang nhìn cô đầy trìu mến, cậu bé ngồi trên cỏ với cái nạng nhỏ bên cạnh.

Hôm đó Jo đúng là đang ở trong môi trường của cô. Cô đi tới đi lui, váy được vén cao lên, chiếc mũ không ngay ngắn trên đầu và bé con của cô kẹp dưới nách, sẵn sàng cho bất cứ cuộc phiêu lưu nào. Cậu bé Teddy rất thích thú với cuộc sống của cậu: không bao giờ xảy ra điều gì với cậu và Jo không hề lo lắng khi một cậu con trai để cho cậu leo lên cây, hay cưỡi trên lưng một cậu khác, hoặc khi cậu được ông bố khoan dung tống cho ăn đầy táo chua, vì ông đã lấy nguyên tắc của người Đức làm nguyên tắc của riêng mình và theo nguyên tắc đó thì mấy đứa bé con có thể tiêu hóa bất cứ thứ gì, từ cải chua cho đến cúc quần, từ đinh cho tới chính giày của chúng. Cô biết rằng cậu bé Teddy sẽ trở về bên cô đúng lúc, bình an vô sự, mặt mày nhem nhuốc nhưng hạnh phúc. Cô luôn đón nhận con thật nồng nhiệt vì cô vô cùng yêu chúng.

Đến bốn giờ, mọi việc tạm yên. Các giỏ trống trơn, những người nhặt táo đang nghỉ mệt và so sánh các chỗ sưng u và vết bầm của mình. Thế rồi Jo và Meg, một nhóm con trai theo sau, dọn bữa ăn chiều trên cỏ, đây là đỉnh cao của sự vui sướng trong ngày. Đất thật sự được tưới bằng sữa và mật, vì người ta không đòi hỏi các cậu con trai phải ngồi yên. Chúng có thể ăn theo cách nào tùy thích, tự do là gia vị ưa thích nhất đối với các tâm hồn trẻ thơ. Chúng tận hưởng tối đa đặc quyền hiếm có ấy: nhiều cậu còn thử uống sữa bằng cách trồng cây chuối, những cậu khác thì nghĩ ra cách vừa ăn bánh ngọt vừa nhảy cừu. Bánh quy rải rác khắp bãi cỏ, và bánh táo thì nằm trên cây như một loài chim mới. Các cô bé thì uống trà ở một chỗ tách biệt, và Ted đi dạo giữa mâm thức ăn theo ý mình.

Khi mọi người đều no nê, giáo sư đề nghị nâng cốc chúc mừng đầu tiên, như người ta thường làm trong những dịp như vậy:

– Hoan nghênh bà cô March! Cầu Chúa ban phép lành cho bà!

Người đàn ông đáng mến kia nâng cốc thật lòng vì ông không bao giờ quên được là ông đã nợ bà cái gì và bọn trẻ thì vô cùng kính trọng bà vì người ta nhắc cho chúng luôn những kỉ niệm về bà.

– Và giờ thì chúc mừng sinh nhật thứ sáu mươi của bà ngoại! Chúc sống lâu! Lâu gấp ba lần!

Đợt nâng cốc thứ hai này được hoan nghênh nhiệt liệt, dĩ nhiên: một khi sự tung hô đã bắt đầu thì khó mà dừng lại được. Mọi người uống mừng sức khỏe tất cả mọi người, từ ông Laurence, được xem như người bảo hộ thánh thiện của họ, cho đến chú chuột lang ngơ ngác đã đi ra khỏi chỗ ở để tìm ông chủ nhỏ của nó. Demi, đứa lớn nhất trong nhóm trẻ con, tặng bà hoàng của ngày hôm đó đủ thứ quà tặng, nhiều đến nỗi người ta phải mang chúng đi trên một chiếc xe cút kít. Nhiều món quà thật nhộn, những món khác có thể có vẻ vụng về đối với người ngoài vì tất cả đều do bọn trẻ làm ra. Nhưng mỗi một mũi khâu của chiếc khăn tay do các ngón tay bé nhỏ nhẫn nại của Daisy đối với bà March còn quý giá hơn sản phẩm thêu hiếm có nhất. Chiếc hộp đựng giày của Demi là một phép lạ về sự khéo léo về mặt máy móc, mặc dù nắp hộp không đóng lại được. Chiếc ghế đẩu của Rob khập khiễng trên các chân không đều của nó, nhưng bà March tuyên bố là ngồi trên đó thật êm ái. Và không một trang nào của quyển sách quý giá mà con gái của Amy tặng bà lại đẹp bằng trang có dòng chữ rối rắm “Kính tặng bà ngoại thân yêu, của Beth bé nhỏ của bà.”

Suốt thời gian diễn ra nghi lễ này, các cậu con trai đã bí mật biến đâu mất. Trong khi bà March định cảm ơn mấy đứa trẻ, bà rơi nước mắt và Teddy lau mắt cho bà bằng tạp dề của em, bỗng giáo sư cất tiếng hát. Rồi trên cao, các giọng hát lần lượt lặp lại bài hát của ông. Và từ cây này đến cây khác, một dàn đồng ca vô hình cất tiếng hát. Các cậu bé hát hết mình bài hát do Jo viết lời và Laurie phổ nhạc còn giáo sư đã tập cho chúng hát. Đây là một sáng kiến mới mang lại thành công mĩ mãn. Bà March hết sức ngạc nhiên. Bà muốn bắt tay tất cả các chú chim không cánh đó từ các cậu lớn nhất, Franz và Emil, đến nhóm nhỏ nhất với giọng hát êm tai nhất chưa từng có. Sau đó mấy cậu con trai tản ra cho một trò chơi cuối cùng, để bà March và các con gái của bà ngồi lại dưới gốc cây nơi diễn ra buổi lễ.

– Con nghĩ là con sẽ không bao giờ tự gọi mình là “cô Jo bất hạnh” nữa. Ước nguyện của con đã thành hiện thực rồi. – Bà Bhaer nói, vừa kéo nắm tay của Teddy ra khỏi bình sữa, nơi cậu bé đang thích thú nghịch.

– Vậy mà cuộc đời của chị thật là khác với những gì chị tưởng tượng ngày trước. Chị còn nhớ các lâu đài Tây Ban Nha không? – Amy hỏi, và cô mỉm cười, nhìn Laurie và John đang chơi cricket với mấy cậu con trai.

– Các chàng trai thân yêu! Chị thấy thật ấm lòng khi nhìn thấy họ quên công việc làm ăn để vui đùa suốt cả một ngày. – Jo nói tiếp và giờ đây cô nói về cả nhân loại với giọng âu yếm dịu hiền. – Có, chị còn nhớ. Nhưng cuộc sống mà chị mơ có được ngày đó giờ đây chị thấy thật là ích kỉ, cô độc và lạnh lùng. Chị chưa từ bỏ ý định sẽ viết một quyển sách thật hay, nhưng chị có thể chờ đợi và chị tin chắc đó sẽ là quyển sách hay nhất nhờ tất cả những kinh nghiệm mà chị trải qua.

Jo đưa tay chỉ tất cả các cậu con trai hiếu động và bố cô đang tựa lên tay giáo sư, cùng sóng bước đi trong nắng, cả hai chìm đắm trong một cuộc thảo luận mà họ rất thích. Rồi bà March, ngồi giữa các cô con gái, với con của họ trên đùi hoặc dưới chân, như thể tất cả đều tìm thấy sự giúp đỡ và hạnh phúc trên khuôn mặt sẽ không bao giờ già đi dưới mắt họ.

– Lâu đài Tây Ban Nha của chị thì chị nghĩ là đẹp nhất. Chị đã mơ những thứ thật huy hoàng, dĩ nhiên, nhưng trong lòng chị, chị biết là chị sẽ được thỏa mãn nếu như chị có được một ngôi nhà nhỏ và có anh John cùng một vài đứa con thân yêu như mấy đứa này đây. Chị đã có tất cả, đội ơn Chúa, và chị là người phụ nữ hạnh phúc nhất trên đời. – Meg nói và đặt tay lên đầu đứa con trai lớn của cô với một vẻ hài lòng trìu mến.

– Lâu đài Tây Ban Nha của em hoàn toàn khác với những gì em đã mơ. Nhưng giống như chị Jo, em không từ bỏ tất cả những hi vọng nghệ thuật của em, và em không chỉ giúp đỡ người khác thực hiện được giấc mộng về cái đẹp của họ. Em đã bắt đầu tạc tượng bán thân đứa con của em: Laurie bảo đấy là thứ em làm có giá trị nhất trong suốt cuộc đời em. Em cũng nghĩ thế. Em có ý định sẽ khắc nó vào đá cẩm thạch, như vậy em sẽ có thể giữ lại vĩnh viễn hình ảnh thiên thần của em, dù cho việc gì có thể xảy ra đi nữa. – Vừa nói Amy vừa để rơi một giọt nước mắt to trên mái tóc vàng của đứa bé đang ngủ trong tay cô. Đứa con gái duy nhất rất đỗi yêu thương của cô là một cô bé mảnh khảnh và sự lo sợ phải mất con là một bóng mờ trong hạnh phúc đầy tươi sáng của Amy. Sự thử thách này ảnh hưởng đến ông bố và bà mẹ, vì tình yêu và sự khổ đau đã gắn bó họ với nhau hơn nữa. Amy đã trở nên ngày càng dịu dàng, sâu lắng và âu yếm hơn. Laurie trở nên nghiêm túc, mạnh mẽ và quyết đoán hơn. Cả hai đã học được bài học là cái đẹp, tuổi trẻ, may mắn và cả tình yêu cũng không tránh khỏi sự đau đớn, cái chết và buồn phiền. Trên mỗi cuộc đời mưa vẫn rơi và có những ngày thật buồn, tối tăm và nặng nề.

– Cháu nó sẽ khá lên, mẹ tin chắc như vậy con yêu. Con đừng nản lòng. Hãy hi vọng và hạnh phúc. – Bà March nói trong khi cô bé Daisy cúi người xuống đùi bà để áp má đỏ hồng của em sát bên mái tóc tơ của cô em họ.

– Con không được yếu mềm như vậy, vì đã có mẹ ở đây để an ủi con, mẹ yêu dấu. Và Laurie đã nhận lấy gần như hơn nửa gánh nặng. – Amy nói tiếp nồng nhiệt. – Anh ấy không bao giờ để cho con thấy sự lo lắng của anh ấy, nhưng anh ấy thật dịu dàng và kiên nhẫn với con, thật ân cần với Beth, và anh ấy luôn luôn là niềm an ủi lớn cho con, khiến con yêu anh thôi chưa đủ. Vì vậy, bất chấp sự thử thách mà con phải chịu đựng, con có thể nói như chị Meg, đội ơn Chúa, con là một phụ nữ hạnh phúc.

– Còn con, con không cần phải nói vì tất cả mọi người có thể thấy là con hạnh phúc hơn là con xứng đáng được hưởng. – Jo nói, vừa nhìn ông chồng thân yêu và các con của cô đang lộn tùng phèo trên cỏ bên cạnh cô. – Fritz đã béo ra và tóc anh ấy bạc đi. Riêng con, con gầy đi trông thấy trong khi con chỉ mới có ba mươi. Chúng con sẽ không bao giờ trở nên giàu có và Plumfield có thể bốc cháy mỗi đêm, vì cậu bé bất trị Tommy Bangs hút thuốc xì gà làm bằng lá dương xỉ dưới ga giường của nó, mặc dù nó đã làm cháy ba lần rồi. Nhưng bất kể những việc ít lãng mạn đó, con không có gì để than phiền và chưa bao giờ con thấy khỏe khoắn như hiện giờ. Sống bên cạnh một lũ con trai, thỉnh thoảng con không khỏi dùng những từ ngữ của chúng!

– Phải, Jo, mẹ nghĩ là mùa màng của con sẽ rất tốt. – Bà March nói, tay xua một con châu chấu to màu đen đang nhìn thẳng vào Teddy.

– Không tốt bằng của mẹ, thưa mẹ. Mẹ xem này, và chúng con cám ơn mẹ không bao giờ cho đủ vì đã gieo và gặt hái những vụ mùa tốt như thế này. – Jo hùng hồn thốt lên giọng tràn ngập yêu thương mà cô không bao giờ bỏ được.

– Con hi vọng là mỗi năm lại có thêm nhiều lúa và ít cỏ lùng hơn. – Amy nói khẽ.

– Một bó to, nhưng con biết là trong lòng mẹ còn có chỗ cho nó, thưa mẹ yêu dấu. – Meg thêm vào, giọng thật êm ái.

Cảm động thật lòng, bà March dang tay ra như để ôm tất cả mấy đứa con và cháu của bà vào lòng và nói, giọng và gương mặt tràn đầy tình thương yêu trìu mến, sự biết ơn và nhún nhường:

– Ôi các con gái yêu của mẹ, bao giờ các con còn sống, mẹ không thể chúc cho các con hạnh phúc lớn lao nào hơn hạnh phúc này!