ách đây một trăm mười năm có một vị bác sĩ sống ở thị trấn Hồ Xanh. Tên ông là Hawthom. Mỗi khi bị ốm, người ta đều đến bác sĩ Hawthom. Nhưng họ cũng đến cả chỗ Sam, người trồng hành.

- Hành đây! Ai hành ngọt, hành tươi đây! - Sam cất tiếng rao khi cùng con lừa của mình, con Mary Lou, rảo bước khắp hang cùng ngõ hẻm của Hồ Xanh. Mary Lou kéo chiếc xe thồ chở đầy hành.

Cánh đồng hành của Sam ở đâu đó bên kia hồ. Một hay hai lần mỗi tuần, anh chèo thuyền qua hồ và thu hoạch một đợt hành mới, đem chất đầy xe thồ. Sam có đôi tay rắn chắc, khỏe mạnh, nhưng anh vẫn phải mất cả ngày chèo thuyền để vượt qua hồ và mất thêm một ngày nữa chèo về. Phần lớn những lúc ấy anh nhốt Mary Lou trong nhà kho, mà gia đình Walker cho anh sử dụng miễn phí, nhưng đôi khi anh cho cả Mary Lou lên thuyền đi cùng.

Sam tuyên bố rằng Mary Lou đã gần năm mươi tuổi rồi, cái tuổi già đến kỳ lạ, cho dù là đối với một con lừa.

- Cô nàng chẳng ăn gì ngoài hành sống - Sam nói và giơ lên một củ hành trắng tinh nằm giữa những ngón tay da đen của mình - Đó là loại rau nhiệm màu của thiên nhiên. Người nào không ăn gì ngoài hành sống, có thể sống đến hai trăm tuổi.

Sam chỉ mới hơn hai mươi tuổi một chút, cho nên, không ai tin Mary Lou già như lời Sam nói. Làm sao anh ta dám chắc điều đó?

Tuy nhiên, chẳng ai tranh cãi với Sam bao giờ. Và khi bị bệnh, họ không chỉ gọi bác sĩ Hawthom mà còn gọi cả Sam nữa.

Với bệnh nào Sam cũng luôn đưa ra một lời khuyên: Hãy ăn thật nhiều hành vào.

Anh giải thích rằng hành rất tốt cho bộ tiêu hóa, gan, bao tử, phổi, tim, và não.

- Không tin, quý vị cứ nhìn Mary Lon khắc biết. Suốt đời cô nàng có bệnh ngày nào đâu.

Sam cũng có rất nhiều loại thuốc mỡ, thuốc nước si-rô, cao dán khác nhau, tất cả đều được bào chế từ nước cốt hành và từ những phần khác của cây hành. Thuốc này trị hen suyễn. Thuốc kia trị mụn cóc và mụn nhọt. Thuốc khác chuyên trị thấp khớp.

Thậm chí anh còn có thứ thuốc mỡ đặc biệt mà anh bảo đảm là trị được hói đầu.

- Chỉ cần xoa lên đầu đức ông chồng của quý bà mỗi đêm khi ông ấy đang ngủ, thưa bà Collingwood, chẳng bao lâu sau tóc ông ấy sẽ mọc rậm như lông đuôi của Mary Lou cho mà xem.

Bác sĩ Hawthom không hề tức giận Sam. Cư dân Hồ Xanh vốn hay sợ, không dám liều nên họ thường dùng cả thuốc tây của bác sĩ Hawthom lẫn thuốc pha chế từ hành của Sam. Sau khi họ khỏi bệnh, không ai, thậm chí cả bác sĩ Hawthom, biết chắc thứ nào trong hai loại thuốc có công dụng.

Đầu bác sĩ Hawthom hói gần hết và vào buổi sáng, đầu ông thường có mùi giống như mùi hành.

Mỗi lần mua hành, cô Katherine Barlow đều mua thêm một, hai củ rồi cho Mary Lou ăn từ trên tay mình.

- Có chuyện gì thế? - một lần Sam hỏi khi cô đang cho Mary Lou ăn - Hình như cô buồn.

- Ồ, chỉ là do thời tiết thôi. Có vẻ như những đám mây mưa đang kéo về - cô Katherine chống chế.

- Tôi và Mary Lou thích mưa lắm - Sam bảo.

- À, còn tôi thích trời khô ráo - cô Katherine nói trong lúc vuốt ve bộ lông nham nhám trên đỉnh đầu con lừa - Chẳng là vì mái nhà của trường học bị dột.

- Đe tôi sửa cho - Sam bảo.

- Anh định sẽ làm gì? Trám lỗ thủng bằng cao hành chắc? - cô Katherine pha trò.

Sam cười sang sảng và bảo:

- Đôi tay tôi rất khéo. Tôi tự đóng thuyền cho mình. Nếu thuyền lủng thì rầy rà to cho chính tôi.

Cô Katherine không thể không liếc nhìn đôi bàn tay rắn chắc, mạnh mẽ của anh.

Họ liền lập giao kèo. Anh đồng ý sửa mái trần dột đổi lấy sáu hũ mứt đào.

Sam phải mất một tuần mới sửa xong mái nhà, bởi vì anh chỉ có thể làm vào buổi chiều, sau khi lớp ban ngày tan và trước khi lớp tối bắt đầu. Sam không được phép vào lớp học vì anh là người da đen, nhưng họ vẫn để anh sửa nhà.

Trong khi Sam sửa mái nhà, cô Katherine thường ở lại trong lớp chấm điểm hay soạn bài. Cô thích kiểu chuyện trò giữa họ - người hét vọng lên, kẻ hét xuống. Cô rất ngạc nhiên về tình yêu thơ ca của Sam. Khi anh nghỉ tay, đôi lúc cô đọc thơ cho anh nghe. Không ít lần, cô vừa cất giọng đọc bài thơ của Poe hoặc của Longfellow, anh liền đọc tiếp theo trí nhớ của mình phần còn lại cho cô nghe.

Mái nhà được sửa xong, cô Katherine đâm ra buồn bã:

- Có chuyện gì sao? - anh hỏi.

- Không, anh làm khéo lắm. Chỉ là... cửa sổ không mở được. Thi thoảng tôi và bọn trẻ mới được thưởng thức một làn gió.

- Để tôi sửa cho - Sam sốt sắng.

Cô đưa cho anh thêm hai hũ mứt đào và Sam gắn lại bản lề cửa sổ.

Chuyện trò khi anh sửa cửa sổ thì dễ hơn nhiều.

Anh kể cô nghe về cánh đồng hành bí mật của anh ở bên kia hồ.

- Nơi đó hành mọc quanh năm, nước chảy lên đồi.

Khi đã sửa xong cửa sổ, cô phàn nàn về cái bàn của cô bị lung lay.

- Để tôi sửa cho - Sam lại đề nghị.

Lần kế tiếp gặp anh, cô than thở: Cửa ra vào không đóng khít được.

Và cô lại có thêm một buổi chiều nữa ở bên anh trong khi anh lắp lại cánh cửa.

Đến cuối học kỳ đầu tiên, Sam “Hành” đã biến ngôi trường cũ kỹ, xập xệ thành một tòa nhà tinh tươm, được sơn mới mà cả thị trấn đều tự hào. Dân thị trấn đi ngang qua thường dừng lại và trầm trồ:

- Trường của chúng tôi đó. Nó cho thấy cư dân Hồ Xanh chúng tôi quan tâm đến việc học biết chừng nào.

Người duy nhất không vui với ngôi trường mới là cô Katherine. Cô không còn tìm ra thứ gì cần sửa chữa nữa.

Chiều nọ, cô đang ngồi thẫn thờ bên bàn viết của mình, lắng nghe tiếng mưa gõ lộp bộp trên mái nhà.

Không giọt nước nào rỏ xuống nền lớp học, ngoại trừ những giọt nước mắt của cô chảy xuống.

- Hành đây! Hành thơm ngon đây! - tiếng Sam rao hàng ngoài phố.

Cô Katherine chạy ra chỗ anh. Cô muốn vòng tay ôm choàng cổ anh nhưng không thể. Thay vì vậy, cô chỉ ôm lấy cổ Mary Lou.

- Có chuyện gì vậy? - anh hỏi cô.

- Ôi, Sam. Trái tim em tan vỡ - cô khẽ khàng.

- Để anh chữa cho - Sam dịu dàng.

Cô quay qua anh.

Anh nắm lấy hai tay Katherine và hôn cô.

Vì trời mưa nên ngoài đường vắng bóng người. Mà cho dù có người chăng nữa thì Katherine và Sam cũng không nhận ra. Họ đang chìm đắm trong thế giới của riêng mình.

Thế nhưng đúng vào lúc ấy, bà Hattie Parker vừa từ cửa hàng bách hóa bước ra. Họ không trông thấy bà ta, nhưng bà ta chứng kiến tất cả. Chĩa ngón tay run rẩy về phía họ, bà ta hằn học: “Chúa sẽ trừng phạt chúng mày!”