ảm giác của cát sạn trong miệng mình, kèn kẹt trong răng mình.

Trong chiêm bao Corradino đang ở Lido di Venezia, cùng mẹ cậu. Gia đình đang trong một chuyến đi mùa hè, và đám tôi tớ nướng hàu trên bãi biển trong khi Corradino bé nhỏ chạy tung tăng trong sóng biển, làm ướt sũng chiếc quần bó của cậu bằng sóng biển rì rầm. Cậu được gọi đi ăn, và được đặt ngồi trên những tấm đệm nhung màu đỏ tươi. Cánh tay mẹ quàng quanh người cậu, ngực bà có mùi vani. Cậu nếm thử một con hàu lần đầu tiên. Vòm miệng tám tuổi của cậu thoạt tiên từ chối, rồi chấp nhận cái sinh vật sền sệt khi nó trôi qua cổ họng cậu. Cậu nếm thấy hàu khi nó đã rời miệng câu, và thế là khởi đầu một sự ưa thích suốt đời dành cho món ăn dân dã này. Mùi vị còn nguyên trong cái chất sạn của cát, còn lại như một chất cặn trên lưỡi cậu, như cát bị triều lên: acqua alta, đánh vào bờ.

Trong giấc chiêm bao, Corradino cảm thấy cát, thịt con hàu và mùi hương vani của mẹ tất cả cùng một lúc, nhưng khi cuối cùng chàng tỉnh dậy, chàng biết mình đang rất xa cái hạnh phúc của ngày hôm ấy.

Chàng cảm thấy tấm vải gai thô nhám rịt trên mặt mình, cắm một cái hôn xù xì lên môi chàng như lời chào của ông chú Ugolino. Luôn có râu, nó luôn là một vòng ôm nham nhám – nụ hôn của kẻ phản trắc. Corradino loay hoay cố thở và hơi quay đầu – đã khá hơn, nhưng bóng tối ngạt thở lại nóng và khốc liệt và chàng thấy sợ. Khi chàng quay đầu thì chàng nghe thấy một tiếng lanh canh của kim loại và cảm thấy hai vật lạnh rơi xuống sau đầu chàng – hai đồng tiền vàng mà Giacomo đã đặt lên mắt chàng sau khi chàng chết, để trả cho người đưa phà. Chàng cảm thấy chúng tuột trong tóc mình. Kim loại lạnh cho người chết trượt trong tóc ấm của người sống. Mồ hôi toát ra tắm đẫm chàng trong nháy mắt khi cơn hoảng hốt dâng lên trong cổ họng và chàng cố nén cái thôi thúc tuyệt vọng phải vùng vẫy và gào thét. Họ đã không trói chàng, như họ đã hứa, nhưng họ đâu cần. Chàng không thể cảm thấy hai chân mình. Một tiếng thét nghẹt cũng đã thoát khỏi chàng một lần, rồi với một cố gắng tột cùng chàng trấn tĩnh mình. Để tránh xa cơn hoảng loạn tối mù chàng bắt đầu, trong những phút giây dài đó, nhớ lại chính xác, từng chi tiết một, điều gã người Pháp đã nói.

"Corradino, ông đã nghe về Romeo và Juliet chưa?"

Corradino đang ngồi trong phòng xưng tội ở nhà thờ của mình, Santi Maria e Donato trên đảo Murano. Mọi thợ cả đều đi lễ ở đây vào các ngày Chủ nhật. Nhà nước không yêu cầu thực hành tín ngưỡng bởi lẽ thái độ công dân được gói gọn trong một cụm từ, "Veneziani prima poi cristiani" - "trước hết là công dân Venice, rồi mới là tín đồ Cơ đốc". Nhưng thợ thổi thủy tinh sùng đạo hơn hầu hết mọi người, vì họ cảm kích những tặng vật đã nâng họ lên cao hơn một con người bình thường. Corradino, vì sự cao ngạo của một thợ thủ công lớn, thường có cái ý nghĩ là chàng và Chúa chung nhau một cảm giác mãn nguyện khi sáng tạo ra cái đẹp. Những lúc tâm trạng khiêm cung hơn chàng cảm thấy mình như một đồ dùng hay công cụ của Đấng Sáng Tạo. Thi thoảng chàng cũng lắng nghe cầu nguyện ở lễ Mét, nhưng những hôm khác chàng lại dành những khoảng thời gian dài mà trầm trồ thán phục sự lộng lẫy của tranh khảm Byzantine trang hoàng sàn gian giữa giáo đường. Chàng cảm thấy một sự nể trọng và tình huynh đệ dành cho những thợ thủ công đã chết từ lâu, những người đã biết cách phối hợp những họa tiết trừu tượng như thế với những con thú có thực. Trong vũ trụ của tranh khảm, thiên nhiên thật lạ thường và đôi khi đảo ngược. Ở đây một con đại bàng quắp đi một con nai trong móng vuốt, nơi kia hai con gà trống đánh một con cáo tuyệt vọng nơi một cây đòn.

Khảm có tính phúng dụ - nó mô tả sự tồn tại của chính mình cho mình thấy. Nó được làm từ muôn ngàn mảnh thủy tinh cũng như cuộc đời mình vậy, và nó mô tả thiên nhiên vốn thế và thiên nhiên không phải thế. Một số trong đời sống thường nhật của mình vẫn thế, một số thì đã đổi thay ghê gớm.

Hôm nay chàng đến xưng tội như thường lệ, nhưng chàng đã không xưng tội với vị linh mục mọi khi của mình. Chàng nhận ra ngay khi giọng nói trong bóng tối ấm áp cất lên rằng đó là Duparcmieur.

Họ chưa bao giờ gặp nhau cùng một chỗ hai lần, và đã không gặp nhau ở Venice nữa. Gã người Pháp là một lái buôn ở Burano nơi Corradino đến để mua vàng lá. Y trang của Duparcmieur sặc sỡ đủ màu làm hắn mất dạng trong cái cầu vồng muôn màu những ngôi nhà của ngư dân. Hắn là người chèo thuyền lầm rầm nói khẽ với Corradino khi hắn chèo phà từ Venice đến Giudecca. Và giờ đây hắn lại là một linh mục công giáo.

Mỗi lần vậy hắn đều biến dạng hoàn toàn, như mấy con tắc kè truyền thuyết vùng Đông Ấn có thể cải trang thành một chiếc lá hay một hòn đá. Mình cảm thấy như đang sống trong chiêm bao, hay một bài kịch do những tài tử ở San Marco diễn.

Nhưng Duparcmieur nào phải là một nàng thơ của hài kịch – hắn buôn bán Thần Chết. Hôm nay họ ở đây để trù tính cái chết của Corradino, dù màn dạo đầu của người Pháp dường như ngược lại tính chất nghiêm túc trong công việc của họ.

"Romeo và Juliet?" Corradino ngạc nhiên. Nhưng chàng đã biết được từ những lần nói chuyện của họ rằng, tốt hơn cả là trả lời gã người Pháp từng chữ một. Ngoài những cái khác ra thì điều đó tiết kiệm thời gian.

Dù việc học hành chính thức của Corradino đã bị ngưng ở tuổi lên mười, khi chàng bị tách khỏi ngài Loisy, Giacono đã tự mình làm điều phải và tiếp tục cho chàng sự kèm cặp hết khả năng của ông. Vậy nên Corradino có thể đáp với chút tự tin. "Đó là một câu chuyện xưa, được cho là thật, ở thành Verona trong thời Ý có chiến tranh, về đôi tình nhân bi thảm từ hai gia đình thù địch. Nó được viết lại thành một câu chuyện, và được thêm thắt, bởi một tu sĩ: Matteo Bandello"

"Tốt lắm" giọng Duparcmieur xuyên qua tấm lưới, khô khốc, và thấp đủ để không bị nghe thấy qua tấm màn dày trước phòng xưng tội.

"Ông có thể muốn biết là sau này nó đã được ngài William Shakespeare chuyển thể thành một vở kịch ở Anh. Nó đã được viết vào thời nữ hoàng Elizabeth, nhưng tôi tin là tiếng tăm của nó vẫn còn tiếp tục tại triều đình ngay cả ngày nay. Chính màn chót của vở bi kịch mới liên quan đến chúng ta: cụ thể hơn là, ông"

Corradino chờ. Chàng cũng đã biết rằng, cắt ngang là vô ích.

"Trong vở kịch, Juliet đã uống thuốc độc vùng Mantua để tránh một cuộc hôn nhân trái ý. Thứ thuốc nước khiến cho cơ thể chết giả trong mọi chi tiết – sắc mặt trở nên xanh xao hơn, nhịp tim chậm đến không còn nhận ra được nhịp, lửa của thể dịch bị rấm lại – nhưng không tắt. Không bao giờ cảm thấy đau đớn - ngay cả có thử lấy máu nạn nhân cũng không làm chảy máu và không gây đau đớn. Trong vở kịch, Juliet tỉnh lại, vài ngày sau, bình an vô sự chẳng khác nào sau một giấc ngủ sâu. Dĩ nhiên là đến lúc đó, chàng trai của nàng đã tự vẫn và thế là vô tích sự cả. Nhưng đây chẳng phải là ý chính trong câu chuyện của chúng ta" Duparcmieur gạt bỏ số phận của đôi tình nhân đã chết từ lâu theo một cung cách làm Corradino cảm thấy ớn lạnh. "Vấn đề là ở chỗ, Corradino yêu quý của tôi, một thứ mà các quốc gia – thành thị bé nhỏ của ông làm khá tốt – bởi nó dứt khoát không phải là thức ăn hay rượu," hắn hít hít vẻ khó chịu, "là thuốc độc". Hắn hít vào một hơi. "Tôi cho là trong bấy nhiêu năm tương tranh nồi da xáo thịt ấy, người Guelf và Ghibbeline các người, dòng họ Borgia mà Medici các người, nghệ thuật này đã trở nên có phần," hắn tìm cụm từ, "phát triển hơn ở dân tộc văn minh hơn của chính tôi."

Điều này thì Corradino không thể cho phép. "Có lẽ ngài đang quên di sản nghệ thuật tuyệt vời ở các quốc gia xứ chúng tôi, được chính những dòng họ đang tương tranh ấy bảo trợ? Nghệ thuật chẳng phải là văn minh sao? Nước Pháp có khoe về một Leonardo, hay một Michelangelo không? Và có lẽ ngài cũng đã quên là ngài đến tìm tôi để cậy tài nghệ của tôi giúp vua của ngài?"

Chàng nghe thấy người đàn ông không thể chịu nổi ấy cười tủm tỉm qua tấm lưới. "Ông rất cương quyết, Corradino. Điều đó thì tốt. Nhưng ông phải học cách yêu quý nước Pháp đi, ông biết đấy, nó sẽ trở thành xứ sở của ông hết sức sớm thôi, với ý Chúa. Giờ thì, trở lại với công việc." Giọng gã người Pháp thay đổi đột ngột. "Khi chúng ta rời khỏi phòng xưng tội này, hãy quỳ xuống hôn bàn tay tôi. Trong đó tôi cầm một liều thuốc nước tôi đã kiếm được cho ông. Nó không phải, đúng đấy, từ Mantua, mà đâu đó từ chính nước Cộng hòa tươi đẹp của ông. Tối nay hãy uống nó, và chỉ ba giờ sau ông sẽ rơi vào một trạng thái ngủ sâu, và sẽ không tỉnh dậy vào sáng hôm sau. Thay vì vậy ông sẽ ngủ suốt ngày. Đêm đó, ông sẽ tỉnh dậy sau đúng một ngày, gần như cũng đúng vào cái thời khắc ông đã ngủ thiếp đi."

"Và lúc đó thì tôi sẽ ở đâu?"

"À, điểm này thì ông phải cho tôi hay, Corradino. Người sẽ tìm thấy thi thể ông là ai?"

Corradino rùng mình nghĩ đến từ này – Deparcmieur nói cứ như thể chàng đã chết rồi. Chàng nghĩ một lát nhưng không cần lâu hơn. Chàng biết là nếu chàng không có mặt ở Fornace lần đầu tiên suốt mười năm qua trừ một lần chàng bị chứng tiêu chảy, Giacomo sẽ đến nhà chàng như ông đã làm ngày hôm ấy. Ông già đã mang đến cho chàng một con lươn mua ở chợ, và một trái cam, sáng rỡ như một mặt trời bé xíu, được cho là sẽ chữa được bệnh, và nó đã chữa lành.

"Giacomo – bạn… của tôi sẽ tìm tôi."

"Rất tốt. Và ông ấy có yêu thương ông đủ để cho ông một lễ tử tế không? Hay ông sẽ bị bỏ xuống một cái hố dành cho những kẻ cùng khổ ở Santa Ariano? Chuyện đó cũng không quan trọng, ta có thể trù tính mọi tình huống có thể xảy ra."

Corradinothấy rằng cách duy nhất để trù tính kế hoạch là chấp nhận cái giọng điệu phi nhân tính của Duparcmieur. Nếu chàng nghĩ sâu về thực tại thì chàng sẽ có thể khiến mình xao lãng.

"Ông ấy sẽ chu cấp cho việc mai táng."

Corradino cảm thấy, hơn là thấy, Duparcmieur gật đầu ở bên kia tấm lưới. "Thế thì ông ấy sẽ cho mời cảnh sát. Nhưng họ sẽ không phải là người của Hội đồng, họ sẽ làm việc cho tôi. Ông sẽ được đưa đến Santa Ariano, và khi tỉnh lại, ông đã bị chôn dưới đất rồi."

Corradino nghẹn một lời, tuồng như chờ đợi số phận này, "Sao?"

"Ông bạn yêu quý của tôi ơi," gã người Pháp nói êm ru, "hãy nghĩ là ông rất có thể sẽ bị theo dõi ngay ngay cả khi đã chết rồi bởi những kẻ đang theo dõi ông lúc này." Duparcmieur, sau một lát ngẫm nghĩ, cho rằng hắn sẽ không làm Corradino lo bởi bởi cái khả năng Hội đồng sẽ cử bác sĩ của riêng họ đến kiểm xem Corradino đã chết thật hay chưa, và rằng vị bác sĩ có thể, như mọi người đều biết, cắm phập một lưỡi dao mổ sâu vào trong ngực tử thi chỉ để cho chắc. Hắn chỉ nói tiếp, "Mọi thứ phải có vẻ như thật. Người của tôi sẽ không trói ông, và họ sẽ không chôn ông sâu. Ông sẽ có thể dễ dàng thoát ra một khi sức lực của ông đã trở lại."

"Và chuyện đó là khi nào?"

"À phải. Giờ thì nghe cho kĩ đây, Corradino. Tứ chi của ông sẽ cần ít thời gian để phục hồi lại cảm giác. Đầu và cổ của ông sẽ hồi tỉnh trước, bởi chúng ngự trị cao nhất trong trật tự cơ thể. Rồi tim ông và lồng ngực và hai cánh tay. Rồi khi thể dịch nóng lên trong bụng ông trở lại thì hai chân ông sẽ dần dần phục hồi cảm giác, hai bàn chân ông sẽ hồi tỉnh cuối cùng cả. Đừng sợ khi quá trình này xảy ra, vì việc buông xuôi theo nỗi sợ hãi sẽ cướp mất hơi quanh ông là dưỡng khí của chúng. Thay vì vậy ông cần nghĩ đến cuộc nói chuyện này, giữ bình tĩnh, và chờ thực hiện việc thoát ra. Ông có một con dao tốt không?"

Mình sẽ không phó mặc cho số phận – tự mình sẽ làm một con dao. Mình sẽ không giao phó cho lưỡi dao của ai khác một công việc như thế này.

"Có."

"Thế thì hãy giấu nó trong tất của ông trước khi uống liều thuốc. Ông sẽ cần nó để rọc vải gai và đào đất." Một lần nữa, gã người Pháp cho là cái khả năng vị bác sĩ của hội đồng tìm thấy và tịch thu con dao cần phải giữ kín không để Corradino biết. Ý nghĩ đưa hắn đến một hành vi giấu diếm hệ trọng hơn, "Và, Corradino này, cuốn sổ mà ông mang theo đó, cuốn sổ ghi chi tiết các phương pháp của ông đó," hắn nhìn vào cái nhìn ngây ngạc nhiên của người thổi thủy tinh một cách thật thà, "Dĩ nhiên là chúng tôi biết về nó. Ông cũng phải giữ thứ ấy theo bên mình, và chúng ta phải hi vọng là nó không bị phát hiện… à ừm… sau khi chết. Chúng tôi mua chính ông và các bí quyết của ông. Corradino, và nếu nước Pháp phải giành được ưu thế trong vấn đề hàng thủy tinh trước Venice, chúng tôi không thể để cho cuốn sổ của ông vẫn còn nằm lại trong thành. Trừ khi dĩ nhiên," đến đây cặp mắt khép hờ ngước lên, "Ông muốn giao phó cuốn sách cho tôi bây giờ. Không à? Tôi cho là không."

Corradino nuốt khan. Giọng chàng gần như không thành lời khi chàng hỏi, "Và nếu tôi ra ngoài được rồi, chuyện gì tiếp theo?"

"Khi nào, ông bạn yêu quý của tôi ơi, khi nào," Duparcmieur nói thong dong "Thế thì ông sẽ làm đúng như cái tôi sắp nói với ông đây."

Corradino ngồi trong nhà mình ở Murano khi ngoài kia trời sẫm tối. Chàng trìu mến nhìn quanh căn phòng giản dị nhưng ấm cúng, nhưng chẳng được bao lâu mắt chàng lại bị lôi không cưỡng được trở lại cái lọ nhỏ trong hai tay. Chàng không biết mình đã nhìn chằm chằm cái lọ nhỏ bao lâu – thủy tinh lục được làm thô thiển với một chất lỏng có cặn đục lờ lập lòe bên trong. Nó nom tựa nước kênh – gã người Pháp có bị lừa không? Hay tệ hơn, thay vào đó Corradino đã được trao một thứ độc dược chết người. Duparcmieur có nhận ra là hắn đã sai lầm khi thuê chàng nhưng vì giờ đây Corradino đã biết quá nhiều nên không thể để cho sống nữa? Corradino xua đuổi những ý nghĩ ấy đi bằng cách xem xét kỹ lọ thủy tinh bằng con mắt tinh tường - được làm không mịn, nhưng cái nút chai thủy tinh tròn thì vừa khít, và cái lọ có một độ ngời rất dễ chịu.

Thật vô cùng kỳ lạ là số phận của mình giờ đây lại nằm trong một cái lọ thủy tinh.

Chàng bất chợt nghĩ đến Giacomo, và cảm thấy buồn thương cho điều sắp xảy ra. Chàng cảm thấy như mình lại sắp mất cha một lần nữa, và cảm thấy niềm ân hận giày vò là Giacomo sắp cảm thấy nỗi đau mất con trai. Chàng sẽ đến thăm ông tối nay, một lần chót.

Giacomo.

orradino có thể nào để ông đau khổ không, khi chàng vẫn còn sống, có lẽ sẽ thịnh vượng ở đất Pháp cùng Leonora? Duparcmieur đã lạnh lùng cảnh cáo chàng không được hé môi với ai về kế hoạch, nếu không tất cả sẽ bị phát hiện. Nhưng còn Giacomo? Dĩ nhiên sẽ an toàn nếu nói cho ông nghe… không… nói bóng gió với ông? Trước khi chàng kịp đổi ý, Corradino mở nắp lọ và nuốt ực liều thuốc. Nỗi sợ suýt khiến chàng nôn thốc ra, nhưng chàng nuốt xuống lại chất mật đắng, vì nếu chàng phun thuốc độc ra, tất cả sẽ mất hết. Môi chàng nhàn nhạt vị hạnh nhân, và chàng bắt đầu thấy một cảm giác lâng lâng kì lạ. Chóng mặt, chàng lấy cây bút lông ngỗng, lọ mực và cát, rồi viết vội mấy chữ trên một trang giấy xé ra từ cuốn sổ của chàng. Khi chàng rắc cát lên những con chữ thì chàng thiết tha mong điều đó đúng. Rồi chàng ra khỏi nhà đến chỗ Giacomo, kín đáo ném cái lọ xuống kênh như được dặn, độc dược đã chạy khắp huyết quản chàng.

Nếu chàng cúi xuống, mấy ngón tay tê cóng của chàng lần dò xuống hai chân, một con nhện đất xanh xao. Chàng có thể cảm thấy viền ngoài của cái dente đen bên trong quần bó của mình. Gói theo nó là cuốn sổ giấy da. Nỗi nhẹ nhõm là bí quyết của chàng đã được chôn cùng chàng gần như cũng lớn như thấy con dao không bị phát hiện. Sau ba lần thử chàng cũng lôi được lưỡi dao ra khỏi chiếc tất dài, rọc dọc lớp vải. Từ từ, rất từ từ, chàng vật lộn với sức nặng của đất khi chàng kéo con dao một cách khó khăn lên phía ngực.

Ít ra thì mình cũng có phương tiện tự kết liễu đời mình nếu mình không tự giải thoát cho mình được.

Khi chàng chắc chắn là hai chân mình đã có cảm giác trở lại, và từng ngón chân đều lần lượt cử động được, Corradino bắt đầu cắt tấm vải trùm bên trên thân mình.

Đất đêm ở khắp nơi, tối và ẩm và nặng, trong mắt mình và trong miệng mình.

Corradino phun và ho và nôn ọe, ngực căng tức khi chàng cứ dào lên trên. Giulieta, chàng nghĩ, Giulieta. Cái tên cứ đi vào đầu chàng một cách phi lí trong trạng thái hoảng hốt của chàng. Chàng lặp lại cái tên trong đầu như một Ave Maria, và chàng nói Ave Maria. Rồi chàng lẫn lộn rối tinh cả hai cái tên trong đầu, Đức Mẹ Đồng Trinh và nhân vật nữ bi thảm nhập thành một trong đầu chàng quẫn trí, cùng với mẹ Maria và Leonora nhỏ bé của chàng, vì họ mà có tất cả những chuyện này. Chàng đào và nghẹt thở đâu như hàng giờ, luôn sợ là người ta đã chôn chàng quá sâu, là họ đã nện đất xuống, là họ chưa hề muốn chàng thoát ra, là chàng đang đào ngang mà không phải đào lên và do vậy sẽ đào mải miết cho đến khi chàng chết đuối dưới lòng đất. Thế rồi một cảm giác lạnh và một cảm giác ẩm ướt trên đầu ngón tay chàng. Máu? Không – mưa và gió đêm. Chàng đào điên cuồng, hai lá phổi chàng nóng hực, rồi tợp lấy không khí đêm vào cái khoảnh khắc đẹp đẽ nhất trong đời chàng. Chàng loạng choạng bò ra khỏi huyệt, yếu, nôn mửa, và ngồi một lát mà moi đất trong mắt ra. Mưa trút xuống như thác và biến chàng thành một người bùn. Chàng nghĩ mình sẽ không bao giờ còn biết sợ nữa.

Nhưng chẳng mấy chốc nỗi sợ hãi trở lại. Chàng nhớ lời cảnh cáo của gã người Pháp, "Hãy nấp mình, và vô hình. Họ có thể vẫn sẽ đi tìm ông. Hãy đi về phía Bắc của đảo, tìm ánh đèn San Marco đằng xa và theo chúng, và tìm tôi."

Corradino lại một lần nữa nằm ép sát xuống đất. Chàng bò qua bãi tha ma, mặt đối mặt với vô số thây ma, cách nhau chỉ một lớp đất. Hai bàn tay chàng túm vào những tảng đất cỏ và cây cỏ lạ nở trên thịt người chết. Chàng nghĩ mình đã nghe thấy những tiếng thì thào ma quái. Và ký ức của chàng không buông tha cho chàng những tình tiết trong Địa ngục của Dante và những tù nhân dễ sợ, những kẻ phạm tội bị tùng xẻo, những kẻ phản trắc như chú chàng, những kẻ phản bội như chính chàng. Tuồng như chàng bò mãi miết, mỗi phút giây đều biết sẽ chụp phải một cánh tay cẳng chân thối rữa hay cảm thấy xương cốt lạo xạo bên dưới. Khi hai bàn thay chàng chìa ra túm lấy lớp đất mặt phía trước, chàng cảm thấy hàng trăm hình thù như nhện bò trên cánh tay mình. Chàng nén một tiếng thét và nhớ ra đây chẳng phải là côn trùng dưới địa ngục mà là mazzenette, những con cua lột người ta đánh bắt trên những hòn đảo này.

Đêm nay là ngày rằm nên việc đánh bắt nhiều hơn, vì cua phản ứng kỳ lạ với nước triều lên theo trăng. Chàng rũ những con vật trên tay áo ra và cứ đi tiếp, nhưng những sinh vật này có trên mặt và trong tóc chàng. Chàng tránh xa nỗi kinh hoàng bằng cách nhớ lại là một trong những món ăn ưa thích của chàng hồi bé là được nấu nướng từ chính những con cua này. Graziella người đầu bếp già của họ ở dinh thự Manin, đã dẫn chàng vào mấy gian bếp và cho chàng thấy bà thả những con vật còn sống vào trong món trộn bà làm bánh kếp để dìm chúng ngộp cho đến chết. Và thế là những con cua được nấu nướng, với một tí trứng mềm cả bên ngoài và bên trong cái mai. Corradino cứ bò mãi, chính chàng cũng như cua. Chàng buồn nôn khi nghĩ rằng, những con cua mà chàng đã thưởng thức hẳn đã rúc rỉa thịt người chết. Sẽ không có một con nào nữa qua môi chàng. Thế rồi cuối cùng chàng cũng nhìn thấy San Marco, ánh đèn từ cả ngàn ô cửa sổ lấp lánh như nến cầu nguyện. Mắt chàng phân biệt ra được một hình thù khoác áo choàng và một chiếc ghe đánh cá dưới ánh đèn ở mạn ghe. Ngay lập tức trí nhớ không chắc chắn của chàng nhớ lại bóng ma tại fornace ngày chàng mười tuổi. Phải chăng thiên thần báo tử ấy cuối cùng cũng đã đến đòi mạng chàng? Mồ hôi lẫn nước mưa khi chàng thốt ra lời chào đã được giao hẹn trước: "Vicentini mangia gatti."

Tiếng trả lời đáp lại: "Vicentini mangia gatti."

Corradino chưa hề nghĩ mình sẽ vui khi gặp lại Gaston Duparcmieur. Nhưng chàng đã có thể khóc vì vui mừng khi chàng bước lên ghe, và nắm lấy bàn tay chìa ra có hơi ấm thực sự.

Khi chàng khom người, lạnh, dưới đáy ghe trong khi tiếng nó lặng lẽ lao vào phá với chỉ một tiếng vỗ nhẹ của mái chèo, Corradino ngẫm nghĩ sự thật của mấy câu mật khẩu. Dân Verona quả đúng là điên rồ - Juliet là một người Verona, và nàng hẳn đã rồ dại khi bắt mình phải chịu cái nàng đã trải qua. Nhưng rồi chàng tự nhận ra mình.

Nàng không điên, vì nàng đã làm cái nàng làm vì tình yêu. Và mình cũng thế.