ẻ may mắn John Watkins, giờ là chủ trang trại giàu nhất vùng Griqualand, sau khi thiết đãi bữa tiệc đầu tiên mừng sự ra đời của Ngọc Phương Nam, không thể làm gì tốt hơn là thiết đãi lần thứ hai, mừng cho sự tái sinh của viên ngọc. Chỉ có điều, lần này, người ta có thể chắc chắn rằng việc canh phòng sẽ được thắt chặt để viên kim cương không biến mất - và con Dada không hề được mời đến bữa tiệc.

Thế nên, buổi tiệc, vào buổi chiều hôm sau, đã hoàn toàn mang dáng vẻ lộng lẫy của nó.

Từ sáng sớm, John Watkins đã đi mời tất cả khách quen của mình, đặt mua thịt tại các cửa hàng của hạt, có lẽ đủ nuôi cả một binh đoàn, mua dồn về văn phòng mình đủ thứ thức ăn, mọi loại thực phẩm đóng hộp, mọi thứ rượu vang và rượu thơm ngoại mà các quán ăn quanh vùng có thể cung cấp.

Từ bốn giờ chiều, bàn ăn được xếp đặt trong gian phòng lớn, nhiều bình lọ được sắp xếp ngăn nắp trên tủ chén đĩa, và nhiều tảng thịt bò và thịt cừu thì đang được rô ti.

Đúng sáu giờ, khách mời đến dự tiệc xúng xính những trang sức rực rỡ nhất. Đến bảy giờ, tiếng nói chuyện ồn ào đến mức tiếng kèn hiệu cũng khó mà át sự huyên náo này. Ở đây có Mathis Pretorius, đã lại được yên thân, từ dạo anh không còn phải sợ những trò xấu của Annibal Pantalacci nữa, Thomas Steel rạng rỡ vẻ mạnh khỏe, tay môi giới Nathan, nhiều chủ trang trại, nhiều thợ mỏ, nhiều lái thương, nhiều cảnh sát.

Cyprien, theo lệnh của Alice, không thể từ chối tham dự buổi tiệc, bởi chính cô gái trẻ cũng buộc phải có mặt. Nhưng cả hai đều rất buồn bã - điều này quá rõ ràng vì đức ông Watkins, trở nên giàu sụ gấp năm mươi lần, không còn nghĩ đến việc gả con gái mình cho một chàng kỹ sư quèn “Người thậm chí còn chẳng biết chế tạo kim cương!” Vậy đấy, ông già ích kỷ đối xử với chàng học giả trẻ đến mức ấy, mà đáng nhẽ ông phải mang ơn chàng vì số tài sản mới đó.

Buổi tiệc cứ thế tiếp diễn trong niềm phấn khích không giấu giếm của thực khách.

Trước mặt ông chủ trang trại hạnh phúc - lần này không phải ở đằng sau nữa, viên Ngọc Phương Nam lấp lánh dưới ánh nến, được đặt trên một tấm đệm nhỏ bằng nhung xanh, dưới hai lớp bảo vệ, một lồng khung bằng kim loại và một bầu thủy tinh.

Mọi người nâng cốc đến hàng chục lần để mừng vẻ đẹp, độ trong trẻo tuyệt đối, vẻ rạng rỡ vô song của viên đá.

Bầu không khí lúc ấy nóng hừng hực.

Lẻ loi và khép mình giữa đám náo nhiệt, tiểu thư Watkins dường như không nghe thấy điều gì. Nàng nhìn Cyprien, người cũng trĩu lòng như nàng, và đôi mắt nàng như đang ngấn lệ.

Đột nhiên, có ba tiếng đập mạnh lên cửa, làm tiếng nói chuyện ồn ào và tiếng cụng ly canh cách ngưng bặt.

“Mời vào!” Ông Watkins hét lớn bằng giọng khàn khàn của mình. “Dù anh là ai, nếu anh đang khát, anh đến đúng lúc đấy!”

Cánh cửa mở ra:

Hình dáng cao và gầy của Jacobus Vandergaart hiện lên trên thềm cửa.

Tất cả thực khách nhìn nhau rất ngạc nhiên trước sự xuất hiện bất ngờ này. Khắp vùng, người ta đều biết những nguyên cớ của mối thù chia rẽ hai người láng giềng John Watkins và Jacobus Vandergaart, họ biết rõ đến nỗi một chuỗi rì rầm đang âm thầm lan quanh bàn tiệc. Ai cũng nghĩ sắp có điều gì đó nghiêm trọng.

Im lặng bao trùm. Mọi ánh mắt đổ dồn về phía người thợ ngọc già cả tóc bạc. Ông đứng thẳng, khoanh hai tay, đầu đội mũ, khoác áo dài đen dành cho những dịp long trọng, ông thậm chí có dáng vẻ muốn trả thù.

Ông Watkins tự cảm thấy một nỗi khiếp sợ mơ hồ xâm chiếm và cơn ớn lạnh ngầm trong người. Mặt ông tái đi dưới lớp da đỏ lựng ở hai gò má vì thói quen rượu chè. Tuy vậy ông chủ trang trại cố kìm nén cảm giác khó tả ấy, cảm giác mà ông không thể nhận biết.

“Ôi! Lâu quá rồi mới có vinh hạnh đón tiếp ông ở nhà tôi, ông láng giềng Vandergaart nhỉ, ông là người đầu tiên lên tiếng với Jacobus. Ngọn gió lành nào đưa ông đến đây tối nay thế?”

“Ngọn gió công lý đấy, thưa bạn láng giềng Watkins!” ông già lạnh lùng đáp. “Tôi đến cho ông hay luật pháp rốt cuộc sẽ chiến thắng và gỡ rối vấn đề, sau bảy năm vắng bóng! Tôi đến báo ông rõ rằng thời khắc khôi phục đã điểm, rằng tôi về lại trên đất của tôi, rằng khu mỏ Kopje, vốn dĩ luôn mang họ tôi, từ giờ thuộc về tôi một cách hợp pháp, như nó vẫn từng thế trước pháp luật công minh!... John Watkins, ông đã cướp đi của cải thuộc về tôi!... Hôm nay, chính luật pháp sẽ cướp đi của cải của ông và buộc ông hoàn trả lại những gì đã lấy của tôi!”

Thoạt đầu John Watkins thấy ớn lạnh bao nhiêu trước xuất hiện đột ngột của Jacobus Vandergaart và trước mối nguy hiểm mơ hồ đi kèm với nó, thì với bản tính nóng nảy và bạo lực, ông sẵn sàng mặt đối mặt với cơn nguy trực tiếp và cụ thể bấy nhiêu.

Thế nên, sau khi ngả người tựa vào lưng ghế bành, ông phá lên cười với vẻ khinh miệt nhất.

“Lão già điên rồi!” ông nói với các thực khách. “Tôi luôn nghĩ sọ lão bị nứt!... Nhưng hình như, từ ít lâu nay, chỗ nứt ấy càng to ra thì phải!”

Cả bàn tiệc vỗ tay tán dương sự lỗ mãng ấy. Jacobus Vandergaart không hề nhíu mày.

“Cười người hôm trước hôm sau người cười!” ông vừa nghiêm nghị đáp vừa rút trong túi ra một tờ giấy. “Này John Watkins, ông nhớ phiên xử quyết định có mặt cả hai bên, được xử lại ở phiên phúc thẩm, đến cả nữ hoàng cũng không thể hủy bỏ phiên ấy, đã cấp cho ông những lô đất ở vị trí phía Tây của góc hai mươi lăm độ kinh Đông của kinh tuyến gốc Greenwich và cấp cho tôi những lô ở phía Đông kinh tuyến này chứ?”

“Chính xác là thế,” ông già lẩm cẩm đáng kính của tôi! John Watkins quát lên. “Vậy nên nếu đang ốm thì ông nên đi ngủ thì tốt hơn là đến quấy nhiễu những vị khách chính trực đang dự tiệc vốn chẳng liên quan gì đây!”

Jacobus Vandergaart mở tờ giấy ra.

“Đây là một thông cáo,” ông nói tiếp bằng giọng nhẹ nhàng hơn, “bản thông cáo của Ủy ban địa chính, do tổng đốc ký và đăng ký tại bang Victoria vào ngày hôm kia - xác nhận một sai sót kỹ thuật tồn tại đến tận ngày nay trên tất cả các bản đồ của vùng Griqualand. Sai sót này, do các nhà đo địa chính bận rộn mắc phải trong quá trình đo đạc trong hạt cách đây mười năm, vì đã không tính đến độ lệch từ trường trong việc xác định đúng hướng chính Bắc, và tôi có thể nói, lỗi ấy đã làm sai lệch tất cả bản đồ và bản vẽ có sử dụng thống kê của họ. Dựa trên cải chính mới có hiệu lực gần đây, đặc biệt là vị trí kinh độ thứ hai mươi lăm được lùi lại hơn ba dặm về phía Tây trên đường vĩ tuyến. Sự sửa đổi này, từ nay được áp dụng hợp pháp, trả lại cho tôi khu đồi Kopje vốn được giao cho ông trước đây - bởi rằng, theo ý kiến của tất cả những nhà cố vấn pháp lý và ngài chánh án trưởng, thư phán quyết sẽ không hề mất đi hiệu lực! Đấy, ông John Watkins, đó là điều tôi đến để nói với ông.”

Hoặc giả ông chủ trang trại chỉ hiểu không trọn vẹn hoặc giả ông muốn dứt khoát từ chối hiểu rõ vấn đề, ông vẫn cố trả lời ông thợ ngọc già bằng một tràng cười giễu cợt.

Nhưng lần này, tràng cười kia đã gượng gạo, và nó không nhận được sự hưởng ứng của mọi người quanh bàn.

Những ai chứng kiến cảnh ấy, đều kinh ngạc nhìn Jacobus Vandergaart chằm chằm, và họ dường như ấn tượng sâu sắc trước sự nghiêm nghị, vẻ tự tin trong lời nói, sự vững vàng không thể lay chuyển toát ra từ con người ông.

Chính tay môi giới Nathan là người đầu tiên nói lên cảm xúc chung.

“Thoạt tiên, xem ra việc ông Vandergaart nói không hề vô lý, anh ta nhận xét với John Watkins. Suy cho cùng, sai sót về kinh độ ấy hoàn toàn có thể mắc phải, và có thể tốt hơn hết, trước khi tuyên bố, nên chờ những thông tin đầy đủ hơn chăng?

“Chờ đợi thông tin ư!” Ông Watkins vừa quát vừa đập mạnh xuống bàn. “Ta cứ luôn phải có thông tin!... Ta cóc cần thông tin!... Ta đang ở đây, ở tại nhà ta, đúng hay không? Có phải ta vẫn duy trì quyền sở hữu Kopje theo một phán xét cuối cùng, mà ngay đến lão cá sấu già kia cũng đã công nhận hiệu lực?... Vậy tốt rồi! Cái còn lại có quan trọng gì với ta chứ?... Nếu các người muốn ta lo lắng về của cải của mình, ta sẽ làm những gì ta đã từng làm, ta sẽ kiện ra tòa, chúng ta sẽ thấy ai là người chiến thắng.”

“Các phiên tòa đã truy xét trên mọi khía cạnh,” Jacobus Vandergaart đáp với sự đúng mực không thể lay chuyển. “Mọi chuyện giờ đây xoay quanh một câu hỏi: kinh độ thứ hai mươi lăm đi qua hay không đi qua đường ranh giới được xác định trên bản đồ địa chính? Thế nhưng, giờ đây, sai sót về điểm này đã chính thức được xác nhận, và kết luận không thể khác đi là khu đất Kopje thuộc về tôi.”

Nói đến đây, Jacobus Vandergaart chìa tờ giấy xác nhận chính thức mà ông đang cầm trên tay, và tờ giấy ấy đã được đóng dấu và dán tem đầy đủ.

Cơn khó ở của John Watkins tăng lên trông thấy. Ông ngọ nguậy trên ghế, cố gắng cười khẩy nhưng không nổi. Trong khoảnh khắc ấy, ánh mắt ông tình cờ nhìn xuống viên Ngọc Phương Nam. Ánh nhìn này dường như mang lại niềm tin mà ông ta đang dần mất đi.

“Dù chuyện ấy có thể sẽ xảy ra, ông kêu lên, nếu đi ngược lại mọi công lý, ta sẽ phải từ bỏ khu đất vốn đã được giao cho ta một cách hợp pháp và ta đã yên ổn hưởng thụ nó trong bảy năm qua, rốt cuộc thì có gì quan trọng với ta nào! Chẳng phải ta đã có thứ để tự an ủi mình đấy sao, chẳng phải chỉ cần có viên ngọc quý giá này, ta có thể mang theo trong túi áo gi lê và tránh khỏi mọi điều ngạc nhiên đấy sao?

“Ông lại sai nữa rồi, ông John Watkins,” Jacobus Vandergaart trả lời gãy gọn. “Viên Ngọc Phương Nam kể từ giờ là tài sản của tôi cũng như tất cả mọi thành phẩm từ khu đất Kopje nằm trong tay ông, cũng như đồ đạc trong nhà này, rượu trong các chai này, thịt còn lại trong đĩa này!... Ở đây, mọi thứ đều là của tôi, bởi lẽ mọi thứ đều là của cải ông đã lừa tôi!... Và ông đừng lo, ông ta thêm vào, tôi đã chuẩn bị cả rồi.”

Jacobus Vandergaart vỗ hai bàn tay dài gân guốc của ông.

Vừa lúc ấy, mấy viên cảnh sát mặc sắc phục đen xuất hiện ở cửa, theo ngay sau là một viên chức đại diện Quận trưởng, nhanh nhẹn bước vào và đặt tay lên một cái ghế.

“Nhân danh luật pháp,” ông nói, “tôi tuyên bố tịch thu tạm thời tất cả tài sản và mọi giá trị của cải chung bất kỳ trong ngôi nhà này!”

Mọi người đều đứng dậy, ngoại trừ John Watkins. Ông chủ trang trại, mệt mỏi rã rời, ngã ngửa vào chiếc ghế bành gỗ lớn của mình, như thể vừa bị sét đánh.

Alice chạy lại ôm cổ cha và tìm cách trấn an ông bằng những lời dịu dàng.

Tuy nhiên, Jacobus Vandergaart vẫn không rời mắt khỏi ông ta. Ông thậm chí thấy thương hại ông ta nhiều hơn là oán hận, đồng thời ông nhìn chằm chằm viên Ngọc Phương Nam tỏa sáng rực rỡ hơn bao giờ hết giữa tai ương này.

“Thế là hết...! Hết thật rồi...!”

Giờ đây duy chỉ có những lời ấy thốt ra từ đôi môi run rẩy của ông Watkins.

Đúng lúc ấy, Cyprien đứng lên, cất giọng nghiêm trang:

“Thưa ngài Watkins, bởi sự thịnh vượng của ngài bị đe dọa bởi một tai họa không thể cứu vãn, trong hoàn cảnh này, xin cho phép tôi chỉ nhìn thấy khả năng được xích lại gần tiểu thư con gái ngài!... Tôi xin hân hạnh được cầu hôn tiểu thư Alice Watkins!”