ội nghiệp Vinnie, lúc sống chẳng ai đoái hoài, khi chết lại chưa được yên thân. Nó đang nằm trong nhà canh xác.

Bên ngoài đường phố tối đen, trừ những vòng sáng nhỏ từ những ngọn đèn đường hắt xuống. Từ xa, Gino đã trông thấy ngọn đèn ống nhỏ uốn theo hình thánh giá. Chân Gino bỗng run lên, người nó tự nhiên ớn lạnh. Nó dừng lại đốt điếu thuốc lá. Lần đầu tiên biết mình sắp nhìn khuôn mặt một người chết, nó nhớ lại ngày xưa còn bé nó và Vinnie ngồi bên thành cửa sổ đếm những vì sao đêm trên trời cao của bãi bể, mẹ nó phải ra ôm vào giường.

Đưa hai tay ôm lấy mặt, ngạc nhiên thấy mình đã khóc, nó lầm lũi bước.

Qua một phòng đợi nhỏ phía trước là một phòng lớn như một nguyện đường đầy người.

Ngay người quen mà sao Gino cũng thấy lạ lẫm. Kia ông chủ lò bánh tròn vo trong bộ đồ đen, thằng Guido, lão thợ hớt tóc... Các bà ở Đại lộ Thứ Mười ngồi thành hàng, những thầy ký cùng sở Vinnie túm năm tụm ba. Có cả Piero Santini, và ái nữ Caterina, nay đang mang bầu, nét mặt hồng hào, tươi rói. Louisa ngồi với mấy đứa con trong một góc buồn thảm ngó quanh.

Còn Larry đang đứng với nhóm công nhân hỏa xa, Gino sửng sốt thấy họ cười đùa, nói chuyện về giờ phụ, về việc có thể mua nhà mua cửa, Larry kể chuyên Nghiệp đoàn lò bánh mì, nụ cười luôn luôn trên môi.

Larry thoáng thấy Gino, vẫy tay gọi lại.

- Vào thăm Vinnie và nói chuyện với má đi.

Nó lôi Gino vào phòng nhỏ bên hông. Chiếc quan tài để sát tường. Vinnie nằm trên tấm sa tanh trắng. Mặt nhiều chỗ bầm tím, mắt hõm sâu. Gino cảm thấy đúng là mặt anh nó. Nhưng cũng đúng là anh nó với dáng dấp vụng về, ánh mắt rụt rè, mặc cảm thất bại và lòng tử tế tội nghiệp đã không còn ở đó nữa.

Nó cũng chẳng khỏi bực mình nghe mấy mụ đàn bà vẫn nói chuyện. Gino cúi mình trước thi hài anh nó xong định ra ngoài thì mẹ nói gọi giật lại:

- Ăn gì chưa con?

Gino gật đầu, phập phồng lo sợ bị mẹ rầy la trước người lạ, nhưng bà chỉ nói.

- Ra đứng với Lorenzo đi. Anh mày bảo gì thì làm.

Rồi quay sang đám đàn bà:

- Đông người quá. Vincenzo có nhiều bạn thật.

Gino thấy lợm giọng. Thực ra có ai để ý đến Vinnie đâu?

Mẹ nó hiểu nỗi lòng đứa con. Tội nghiệp, lớn lên nó sẽ hiểu người ta nhiều khi phải giả dối, phải tự đánh lừa mình và đánh lừa người khác.

Đêm khuya hơn, Gino đón khách đến chia buồn, dẫn họ vào gian phòng nhỏ có má nó và chiếc quan tài.

Như một kẻ mộng du, Gino chỉ chỗ khách ký sổ ghi danh và hộp đựng tiền phúng điếu trên tường.

Làn đầu tiên trong đời nó đóng vai một người trong gia đình. Nó đón khách vào, tiễn khách đi. Gia đình Santini thở phào vì họ không dính líu gì với gia đình bất hạnh này. Đốc tờ Barbato chỉ ghé qua ít phút. Ông chủ lò bánh mì hỏi han thân mật hơn những người khác.

Bữa nay Guido bận quân phục. Nó được về phép lần đầu. Nó có vẻ buồn thật tình. Ông Trùm Di Lucca ghé vì quý trọng gia đình đệ tử của ông. Ông không quên bỏ một tờ giấy trăm đô la vào hộp.

Gần mười một giờ khuya, khách không còn tới. Larry kéo Gino ra quán cà phê. Gino bảo anh:

- Em muốn kiếm việc làm.

- Tao lo rồi. Mày thế Vinnie ở Sở Hỏa xa. Nhưng mày vẫn tiếp tục học chứ?

- Phải

Larry vỗ vai thằng em:

- Mày ngoan lắm có điều mày cần cố gắng sống bình thường một chút. Mày hiểu ý tao chứ, Gino?

Gino gật đầu, nó biết anh nó nhắc nó phải nghĩ đến gia đình, ráng làm vừa lòng bà mẹ trở thành người lớn.

Hai anh em quay về sở tống táng, Larry nắm tay Gino:

- Mày đừng lo lắng quá. Chỉ một thời gian ngắn nữa tao sẽ làm ăn lớn. Cả nhà sẽ khá.

Khách lục tục ra về chỉ còn gia đình người chết. Ông chủ hàng tống táng cho thu dọn bàn ghế dần.

Mọi người đã về hết. Gino ở lại túc trực xác anh. Nó xếp mấy chiếc sát nhau tạm ngả lưng, cuộn chiếc áo choàng lại làm gối. Nằm thở khói thuốc nhìn lên trần. Nó nghĩ ngợi miên man về tình cảnh gia đình.

Nó biết thêm nhiều điều mới lạ. Larry là tên găng tơ chính hiệu. Ai cũng sợ sệt. Thiệt kỳ quái, Larry mang danh tướng cướp nhưng ít khi đánh đấm ai. Còn Lefty Fay mới thật là một thằng khốn nạn. Nó dựng đứng chuyện Vinnie nhảy trước đầu tàu xe lửa. Cái chết thật buồn thảm!

Tội nghiệp Vinne. Có ai thương anh đâu? Chẳng ai thích anh. Ngay mẹ nhiều lúc cũng sốt ruột, vì anh bị coi thường quá. Trong nhà chị Louisa lo lắng cho anh nhiều nhất vì một lý do thầm kín nào đó.

Mệt mỏi quá Gino ngủ thiếp đi. Trong giấc ngủ nó hứa sẽ trở thành một Vinnie khác, sẽ đi làm ăn ở Sở Hỏa xa, lập gia đình, sinh sống trong chung cư dọc bờ Đại lộ, sáng sáng dắt con ra góc đường đợi chiếc xe buýt cũ kỹ, tự trói buộc trong thế giới tối tăm của dân ngụ cư nghèo khổ.