gười duy nhất ở phi đoàn đã thực sự nhìn thấy một quả chuối đỏ của Milo là Aarfy, kẻ đã lấy được hai quả từ người anh em kết nghĩa giàu ảnh hưởng bên hậu cần khi những quả chuối bắt đầu chín và bắt đầu tuồn vào Ý qua các kênh thị trường chợ đen thông thường; gã cũng là kẻ đã ở cùng với Yossarian trong căn hộ dành cho sĩ quan vào buổi tối mà Nately cuối cùng đã tìm lại được cô điếm của cậu ta sau hàng tuần khổ đau tìm kiếm trong vô vọng và đã dụ được cô ta quay lại căn hộ này cùng với hai cô bạn nữa bằng lời hứa cho mỗi cô ba mươi đô.

“Mỗi người ba mươi đô ấy à?” Aarfy từ tốn đánh giá, hết chọc lại vỗ vào từng cô một trong số ba cô gái lực lưỡng này với vẻ sành sỏi bất bình. “Ba mươi đô là quá đắt cho những thứ như thế này. Ngoài ra, cả đời tôi chưa bao giờ phải trả tiền chơi gái.”

“Tôi đâu có bắt anh phải trả tiền,” Nately nhanh chóng cam kết. “Tôi sẽ trả hết. Tôi chỉ muốn bọn anh hãy đưa hai cô kia đi. Các anh không giúp tôi được sao?”

Aarfy nhếch mép cười tự mãn và lắc cái đầu tròn ủm. “Không ai cần phải trả tiền cho Aarfy quá hay quá tốt này cả. Tôi có thể có mọi thứ mình muốn vào bất cứ lúc nào tôi muốn. Chỉ có điều bây giờ tôi không có hứng.”

“Sao cậu không trả tiền cho cả ba cô và bảo hai cô kia đi?” Yossarian gợi ý.

“Bởi vì nếu vậy thì cô của tôi sẽ giận vì đã bắt cô ấy làm việc vì tiền,” Nately đáp cùng ánh nhìn lấm lét về phía cô gái, cô này đang trừng mắt nhìn cậu ta và đã bắt đầu càu nhàu. “Cô ấy nói rằng nếu tôi thực sự thích cô ấy thì tôi cần phải cho cô ấy đi và lên giường với một trong hai cô còn lại.”

“Tôi có cách khác hay hơn,” Aarfy khoác lác. “Sao ta không giữ cả ba người bọn họ ở đây quá giờ giới nghiêm rồi dọa đuổi họ ra đường cho cảnh sát bắt nếu không chịu đưa hết tiền cho ta? Thậm chí ta còn có thể dọa xô họ ra ngoài cửa sổ.”

“Aarfy!” Nately kinh hãi thét lên.

“Tôi chỉ đang cố giúp cậu thôi,” Aarfy nói với vẻ ngây thơ vô tội. Aarfy luôn cố giúp Nately bởi vì cha của Nately rất giàu, nổi tiếng và ở vào một vị trí tuyệt diệu để có thể giúp Aarfy sau khi chiến tranh kết thúc. “Giời ạ,” gã cáu kỉnh chống chế. “Hồi còn đi học chúng ta chẳng làm trò đó suốt còn gì. Tôi nhớ một lần bọn tôi còn lừa hai nữ sinh cấp ba ngốc nghếch ngoài trường vào ký túc xá của hội nam sinh và bắt tụi nó phải ngủ với bất cứ đứa nào muốn bằng cách dọa sẽ gọi cho bố mẹ chúng và nói rằng bọn chúng đang ngủ với cả lũ bọn tôi. Bọn tôi đã giam chân chúng trên giường suốt hơn mười giờ liền. Bọn tôi thậm chí còn tát vào mặt tụi nó mấy cái khi tụi nó bắt đầu kêu ca. Sau đó bọn tôi lấy hết tiền lẻ và kẹo cao su của tụi nó rồi ném tụi nó ra ngoài. Trời ơi, bọn tôi đã từng rất vui thú trong ký túc xá nam đó,” gã mơ màng nhớ lại, đôi má bầu bĩnh bừng lên hơi ấm hân hoan hồng hào của ký ức đầy tiếc nhớ. “Chúng ta đã từng tẩy chay tất cả mọi người, thậm chí là tẩy chay lẫn nhau.”

Nhưng Aarfy không thể giúp được gì cho Nately lúc này bởi vì cô gái mà Nately phải lòng say đắm đã bắt đầu sưng sỉa chửi mắng cậu ta với độ phẫn uất và đe dọa mỗi lúc một leo thang. May mắn thay, Hungry Joe đã ập vào đúng lúc, và tất cả mọi thứ ổn định lại, ngoại trừ việc Dunbar ngật ngưỡng say rượu đi về một phút sau đó và ôm ngay lấy một trong hai cô gái đang cười rúc rích. Giờ thì có bốn người đàn ông và ba cô gái, và bảy người bọn họ bỏ Aarfy ở lại căn hộ để leo lên một chiếc xe ngựa cho thuê, nhưng chiếc xe cứ chết gí mãi bên lề đường trong lúc các cô gái đòi họ trả tiền trước. Bằng một cử chỉ hoa mỹ ga lăng, Nately đưa cho bọn họ chín mươi đô, sau khi vay Yossarian hai mươi đô, vay Dunbar ba mươi lăm và vay Hungry Joe mười bảy. Sau đó các cô gái mới trở nên thân thiện hơn và nói địa chỉ cho tay xà ích để tay này lọc cọc chở họ đi xuyên qua nửa thành phố tới một khu mà họ chưa từng đến, rồi dừng xe trước một tòa nhà cao, cũ kỹ trên một con phố tối tăm. Các cô gái dẫn họ lên bốn lượt cầu thang gỗ ọp ẹp rất dốc và dài, và dắt họ qua ngưỡng cửa vào căn hộ tuyệt vời và lộng lẫy của họ, nơi đang bừng nở thần kỳ với một dòng chảy bất tận và bung lụa những gái trẻ trần truồng mềm mại và có cả một lão già xấu xí và trụy lạc cứ liên tục chọc tức Nately bằng tiếng cười chua cay và một bà già làu nhàu và đứng đắn mặc áo len xám tro luôn phản đối tất cả những gì đồi bại đang xảy ra ở đó và luôn cố hết sức để thu dọn mọi thứ.

Địa điểm kỳ diệu này là miền đất phì nhiêu, sôi động bất tận của núm vú và rốn đàn bà. Ban đầu chỉ có ba cô gái của bọn họ trong căn phòng khách nâu xỉn sáng lờ mờ nằm ở giao điểm của ba hành lang âm u dẫn về ba hướng khác nhau đến những góc xa khuất của nhà chứa kỳ lạ và tuyệt diệu này. Các cô gái trút bỏ xiêm y ngay lập tức, thỉnh thoảng ngừng lại một chút để kiêu hãnh trỏ vào những bộ đồ lót lòe loẹt và liên tục bỡn cợt với lão già hom hem phóng đãng tóc bạc trắng dài xác xơ mặc áo sơ mi trắng nhếch nhác mở phanh, kẻ cứ ngồi trên ghế bành xanh mốc ở gần chính giữa phòng mà dâm dật cười khùng khục chào đón Nately cùng bè lũ với sự trịnh trọng vừa vui vẻ vừa mỉa mai. Sau đó bà già khó nhọc lê bước ra để kiếm một cô cho Hungry Joe, cái đầu hay soi mói rũ xuống buồn bã, và trở lại với hai người đẹp ngực khủng, một đã cởi sạch còn cô kia chỉ đang mặc chiếc quần lót trong suốt màu hồng mà trong lúc ngồi xuống cô cũng đã xoay xở cởi nốt ra. Thêm ba cô gái khỏa thân thong thả đi vào từ một hướng khác và ngồi lại tán gẫu, sau đó lại thêm hai cô nữa. Thêm bốn cô gái đi vào phòng tụ lại thành một nhóm lười biếng, mê mải buôn chuyện; ba trong số đó đi chân trần và cô còn lại đang loạng choạng chênh vênh trên một đôi giày nhảy màu bạc không cài quai mà dường như không phải là của cô. Thêm một cô nữa chỉ mặc quần lót xuất hiện và ngồi xuống, nâng tổng số người ở đó lên tới mười một chỉ trong vòng vài phút, tất cả, ngoại trừ cô mặc quần lót, đều không mảnh vải che thân.

Da thịt ườn ra khắp nơi, hầu hết đều nần nẫn, Hungry Joe đến chết mất thôi. Gã bất động đứng đó, cứng đờ trong kinh ngạc khi các cô gái ùa vào và tự nhiên như ruồi. Đoạn gã ré lên một tiếng chói tai và lao đầu phóng về phía cửa phi thẳng về căn hộ dành cho lính để lấy máy ảnh, chỉ bị khựng lại giữa đường bởi một tiếng thét điên cuồng khác từ linh tính kinh khủng lạnh người rằng toàn bộ thiên đường ngoại giáo đáng yêu, khủng khiếp, trù phú và rực rỡ này sẽ vuột khỏi gã vô phương cứu vãn nếu gã để cho nó ra khỏi tầm mắt, dù chỉ trong một sát na. Gã dừng lại ngay trên ngưỡng cửa và thở phì phò, mạch máu và gân nổi chằng chịt trên mặt và cổ gã, rần rật mãnh liệt. Lão già quan sát gã với niềm vui của kẻ chiến thắng, ngồi trên chiếc ghế bành màu xanh mốc như một vị thần độc địa mê khoái lạc ngự trên ngai, một chiếc chăn chôm được của quân đội Mỹ quấn quanh cặp giò khẳng khiu để xua đi giá lạnh. Lão cười lặng lẽ, cặp mắt sáng quắc trũng sâu ánh lên niềm thích thú dâm đãng pha giễu cợt. Lão đang nốc rượu. Nately ngay lập tức tỏ đầy vẻ thù hằn phẫn nộ với lão già xấu xa, tha hóa và không yêu nước này, kẻ đủ già để khiến cậu nhớ tới cha mình và kẻ cứ nghĩ ra những câu nói đùa bêu riếu nước Mỹ.

“Nước Mỹ,” lão nói, “sẽ thua trong cuộc chiến này. Và nước Ý sẽ chiến thắng.”

“Mỹ là nước mạnh nhất và giàu nhất trái đất,” Nately cho lão hay với nhiệt huyết và phẩm cách cao quý. “Và lính chiến Mỹ không thua kém bất cứ ai.”

“Chính xác,” lão già thoải mái đồng tình, với vẻ hài hước châm chọc. “Nước Ý, trái lại, là một trong những nước kém giàu nhất quả đất. Còn lính chiến Ý thì chắc là thua kém tất cả. Và đó cũng chính là lý do tại sao đất nước của tôi lại thành công đến vậy trong cuộc chiến này trong khi nước của anh lại kém cỏi đến thế.”

Nately sửng sốt phá lên cười hô hố, sau đó mới đỏ mặt hối lỗi vì đã mất lịch sự. “Tôi xin lỗi vì đã cười nhạo ông,” cậu chân thành nói, và tiếp tục tranh luận bằng giọng trọng thị chiếu cố. “Nhưng Ý đã bị người Đức chiếm đóng và giờ thì bị chúng tôi chiếm đóng. Ông không cho rằng như thế là rất thành công sao?”

“Dĩ nhiên là tôi nghĩ vậy rồi,” lão già vui vẻ thốt lên. “Người Đức đang bị đuổi đi, còn chúng tôi vẫn đang ở đây. Vài năm nữa, các anh cũng sẽ đi thôi, còn chúng tôi vẫn sẽ ở đây. Anh thấy đấy, Ý thực sự là một nước rất nghèo và yếu, nhưng điều đó lại khiến cho chúng tôi rất mạnh. Lính Ý không còn chết trận nữa. Còn lính Mỹ và lính Đức vẫn đang chết. Tôi gọi đó là cực kỳ thành công đấy. Phải đấy, tôi khá chắc rằng nước Ý trụ lại được sau cuộc chiến này và còn tồn tại rất lâu sau khi đất nước của anh bị hủy diệt cơ.”

Nately gần như không tin nổi tai mình nữa. Cậu chưa từng được nghe điều gì báng bổ khủng khiếp đến vậy, và cậu tự hỏi với logic bản năng rằng tại sao cớm vẫn chưa tới túm cổ lão già phản động này lại. “Nước Mỹ sẽ không bị hủy diệt!” cậu nồng nhiệt hét lên.

“Không bao giờ chứ?” lão già nhẹ nhàng khiêu khích.

“À vâng…” Nately yếu ớt đáp.

Lão già bật cười bao dung, kìm nén một niềm vui sâu sắc hơn, mãnh liệt hơn. Lão nhẹ nhàng trêu tức. “La Mã đã bị hủy diệt, Hy Lạp đã bị hủy diệt, Ba Tư đã bị hủy diệt, Tây Ban Nha đã bị hủy diệt. Tất cả các quốc gia vĩ đại đều đã bị hủy diệt. Tại sao nước anh lại không? Anh nghĩ liệu đất nước mình sẽ tồn tại được bao lâu nữa? Mãi mãi sao? Hãy nhớ rằng số phận của chính trái đất này cũng là sẽ bị mặt trời hủy diệt sau khoảng hai mươi lăm triệu năm nữa.”

Nately vặn vẹo người lúng túng. “À thì, mãi mãi có nghĩa là rất lâu, tôi nghĩ vậy.”

“Một triệu năm hả?” lão già tiếp tục nhạo báng với cảm giác thích thú mãnh liệt và ác độc. “Hay là nửa triệu? Loài ếch đã có từ gần năm trăm triệu năm trước. Liệu anh có thể chắc chắn mà nói rằng nước Mỹ, với tất cả sức mạnh và sự giàu có của nó, với những người lính không hề thua kém ai, với tiêu chuẩn sống cao nhất thế giới, sẽ tồn tại lâu được như… loài ếch?”

Nately muốn đập nát bộ mặt đểu cáng đó. Cậu nhìn quanh tìm kiếm sự giúp đỡ để bảo vệ tương lai đất nước cậu khỏi những lời vu khống độc địa của kẻ tấn công quỷ quyệt và tội lỗi kia. Cậu đã phải thất vọng. Yossarian và Dunbar đang bận rộn trong một góc xa hoan lạc quờ quạng bốn hay năm cô gái tinh nghịch cùng sáu chai rượu vang, còn Hungry Joe thì từ đời nào đã lang thang xuống tận cuối một trong những hành lang thần bí, như một tên bạo chúa khát máu gã dang đôi tay khẳng khiu ra hết cỡ quơ lấy nhiều gái điếm trẻ trung mông to nhất có thể rồi nhồi họ cả vào một chiếc giường đôi.

Nately cảm thấy như đang trải qua một thất bại nhục nhã. Cô gái của cậu đang nằm ườn ra khiếm nhã trên một chiếc sofa bị nhồi bông chặt cứng với vẻ chán nản biếng nhác. Nately cảm thấy mất tự tin trước sự thờ ơ lãnh đạm của cô đối với cậu, trước dáng vẻ buồn ngủ và ì trệ của cô mà cậu vẫn còn nhớ rất rõ, rất ngọt ngào và đau khổ từ lần đầu tiên cô gặp cậu và lờ cậu đi trong trò blackjack ăn tiền rất đông người chơi trong phòng khách của căn hộ dành cho binh lính. Khuôn miệng uể oải của cô trễ nải mở thành hình chữ o tròn trịa, và có Chúa mới biết cặp mắt lờ đờ và bảng lảng của cô đang nhìn vào đâu mà lại lãnh đạm tàn nhẫn đến vậy. Lão già im lặng chờ đợi, quan sát cậu với một nụ cười như đã hiểu hết mọi chuyện, vừa khinh miệt vừa cảm thông. Một cô gái mềm mại, tóc vàng, uốn éo với đôi chân dễ thương và làn da bánh mật đang thoải mái nằm dài dựa lưng lên thành ghế mà lão già đang ngồi và bắt đầu uể oải và khêu gợi mơn trớn khuôn mặt góc cạnh, nhợt nhạt và dâm đãng của lão. Nately muốn nghẹt thở vì giận dữ và thù địch khi chứng kiến một sự phóng đãng đến vậy ở một người đã già như thế. Cậu quay mặt đi, tim chùng xuống và tự hỏi sao mình không thể chỉ đơn giản là chọn lấy cô gái của mình rồi lên giường.

Lão già dơ dáy, tham lam và hiểm ác này khiến Nately nhớ tới người cha của mình bởi vì hai người bọn họ chẳng giống nhau chút nào cả. Cha của Nately là một quý ông phong nhã tóc trắng có lối ăn vận không chê vào đâu được; còn lão già này chỉ là một kẻ vô công rồi nghề cộc cằn thô lỗ. Cha của Nately là một con người đúng mực, điềm đạm và đầy trách nhiệm; còn lão già này lại phóng túng và thay đổi như chong chóng. Cha của Nately kín đáo và cư xử có văn hóa; còn lão già này là một gã quê mùa cục mịch. Cha của Nately tin vào danh dự và có câu trả lời cho mọi thứ; còn lão già này không tin vào điều gì cả và chỉ có toàn câu hỏi mà thôi. Cha của Nately có bộ ria trắng rất đẹp; còn lão già này không có lấy một cọng ria. Cha của Nately - và cha của tất cả những người khác mà Nately từng gặp, đều có phẩm hạnh, thông thái và đáng kính; còn lão già này thì đáng ghê tởm toàn tập, và thế là Nately tiếp tục gieo mình trở lại cuộc tranh luận với lão, quyết tâm bác bỏ cả thứ logic lẫn những ám chỉ rẻ tiền của lão với một vẻ quyết liệt đầy tham vọng hòng thu hút được chú ý và mãi mãi giành được sự ngưỡng mộ của cô gái buồn chán phớt đời mà cậu đã đem lòng yêu say đắm.

“Chậc, thực lòng mà nói thì tôi cũng không biết nước Mỹ sẽ tồn tại được bao lâu nữa,” cậu anh dũng nói tiếp. “Tôi cũng đồ là chúng tôi không thể tồn tại được mãi mãi nếu như ngay cả thế giới này cũng sẽ bị hủy diệt vào một ngày nào đó. Nhưng tôi biết chắc rằng chúng tôi sẽ tồn tại và chiến thắng rất lâu nữa.”

“Là bao lâu nữa?” lão già báng bổ móc mỉa, mắt ánh lên một tia hân hoan hiểm ác. “Thậm chí còn không lâu bằng loài ếch phỏng?”

“Lâu hơn rất nhiều cả ông và tôi,” Nately vụng về buột ra.

“Ồ, thế thôi hả?! Như thế thì cũng chẳng bao lâu nữa đâu, xét đến cái tình hình anh thì đã quá khờ lại còn dũng cảm, còn tôi thì đã là một lão già, quá già.”

“Ông bao nhiêu tuổi rồi?” Nately hỏi, dù không muốn cậu vẫn thấy tò mò và bị lôi cuốn trước lão già.

“Một trăm lẻ bảy.” Lão già vui vẻ cười khùng khục trước vẻ thất vọng của Nately. “Tôi biết là anh cũng không tin vào điều này.”

“Tôi không tin bất cứ điều gì ông nói,” Nately đáp, với một nụ cười cầu tài bẽn lẽn. “Điều duy nhất tôi thật lòng tin là nước Mỹ sẽ thắng cuộc chiến này.”

“Anh đặt cược quá nhiều vào việc giành chiến thắng trong chiến tranh đấy,” lão già tội lỗi bẩn thỉu lại móc mỉa. “Bí quyết đích thực nằm ở việc thua trận kìa, ở việc biết được cuộc chiến nào thì có thể để thua. Ý đã thua rất nhiều cuộc chiến trong bao nhiêu thế kỷ qua, nhưng hãy xem chúng tôi đang thể hiện tuyệt vời đến mức nào. Pháp thắng trận nhưng liên tục ở trong tình trạng khủng hoảng. Đức thua trận và trở nên phồn vinh. Hãy nhìn vào lịch sử của chúng tôi thời gian gần đây. Ý thắng một cuộc chiến ở Ethiopia và ngay lập tức vấp phải khó khăn nghiêm trọng. Chiến thắng đã đem lại cho chúng tôi những ảo tưởng điên rồ về quyền lực đến mức chúng tôi đã góp phần gây ra một cuộc thế chiến mà không hề có cơ hội nào để thắng. Nhưng giờ thì chúng tôi đã lại thua, và mọi thứ đang bắt đầu chuyển hướng tốt đẹp hơn, và chắc chắn chúng tôi sẽ lại lên tới đỉnh cao nếu như chúng tôi thành công trong việc bị đánh bại.”

Nately há hốc miệng nhìn lão với vẻ ngớ ngẩn không che giấu. “Giờ thì tôi thực sự không hiểu ông nói gì nữa rồi. Ông nói như một kẻ điên.”

“Nhưng tôi sống như một người tỉnh táo. Tôi từng là phát xít khi Mussolini nắm quyền, và giờ khi ông ta bị lật đổ thì tôi lại chống phát xít. Tôi từng là một người ủng hộ Đức nhiệt thành khi người Đức tới đây để bảo vệ chúng tôi trước quân Mỹ, và giờ khi người Mỹ ở đây để bảo vệ chúng tôi trước quân Đức thì tôi lại ủng hộ Mỹ nhiệt liệt. Tôi có thể đảm bảo với anh, anh bạn trẻ đang choáng váng ạ” - cặp mắt đầy hiểu biết và khinh thị của lão càng rực lên sôi nổi trong khi Nately càng lúc càng mất tinh thần đến không thốt nên lời - “rằng anh và đất nước của anh sẽ không kiếm được ai trung thành với các anh hơn tôi ở trên đất Ý này - nhưng chỉ là khi các anh vẫn còn ở trên đất Ý thôi.”

“Nhưng,” Nately thét lên trong hoài nghi, “ông là một kẻ gió chiều nào xoay chiều đấy! Một kẻ xu thời! Một kẻ cơ hội đáng xấu hổ và vô liêm sỉ!”

“Tôi đã một trăm lẻ bảy tuổi,” lão già ngọt ngào nhắc lại cho cậu nhớ.

“Ông không có nguyên tắc sống nào sao?”

“Tất nhiên là không rồi.”

“Không có đạo đức?”

“Ồ, tôi là một người sống rất có đạo đức,” lão già đểu giả quả quyết với vẻ nghiêm túc đầy trào phúng, vuốt ve bờ mông trần của một cô gái tóc đen đẫy đà má lúm xinh đẹp đang nằm dài đầy khêu gợi, tựa lên tay ghế bên kia của lão. Lão nhìn Nately vừa nhăn nhở cười giễu cợt vừa ngồi xuống giữa hai cô gái trần truồng đầy vẻ tự mãn và đường bệ xác xơ, mỗi cánh tay đặt lên người một cô như quốc chủ.

“Không thể nào tin nổi,” Nately hằn học nhận xét, ngoan cố tránh nhìn cảnh tượng đang diễn ra giữa lão già với các cô gái. “Tôi tuyệt đối không thể tin nổi.”

“Nhưng chuyện đó hoàn toàn thật đấy. Khi quân Đức tiến vào thành phố, tôi nhảy trên phố như một vũ nữ ba lê và hét to, ‘Heil Hitler!’ đến khàn cả cổ. Tôi thậm chí còn vẫy trên tay lá cờ phát xít nhỏ giật được từ tay một bé gái xinh đẹp khi mẹ nó mải nhìn về phía khác. Khi quân Đức rút khỏi thành phố, tôi lại chạy vội ra đón chào quân Mỹ với một chai brandy tuyệt hảo và một giỏ hoa. Chai rượu là để dành cho tôi, tất nhiên rồi, còn hoa thì dùng để rắc lên đón chào những người lính giải phóng. Có một lão thiếu tá già cứ đứng thẳng đơ và nghiêm nghị trên chiếc xe đầu tiên, tôi đã phi thẳng một bông hồng đỏ vào mắt lão. Một cú tuyệt vời! Giá mà anh thấy được lão đã nhăn nhó ra sao.”

Nately thở dốc và bật dậy kinh ngạc, máu như rút sạch khỏi má. “Thiếu tá …de Coverley!” cậu hét lên.

“Anh biết lão ta à?” lão già hớn hở chất vấn. “Quả là một sự trùng hợp duyên dáng!”

Nately quá sửng sốt đến nỗi thậm chí còn chẳng nghe được lão nói gì. “Vậy ra ông chính là kẻ đã làm thiếu tá …de Coverley bị thương!” cậu thét lên trong phẫn nộ kinh hoàng. “Sao ông có thể làm một việc như thế?”

Lão già xảo quyệt không hề nao núng. “Anh phải nói là làm sao tôi có thể cưỡng được mới đúng chứ. Anh phải trông thấy lão già chán ngắt tự mãn ấy kìa, ngồi đó lạnh te như một đấng toàn năng chính hiệu, đầu thì to bự, rắn đanh, mặt thì trang nghiêm, ngớ ngẩn. Quả là một mục tiêu hấp dẫn! Tôi đã phi một bông hồng Vẻ Đẹp Mỹ trúng mắt lão. Tôi nghĩ như vậy là phù hợp nhất. Anh không đồng ý à?”

“Việc ông làm thật là tồi tệ!” Nately lớn tiếng mắng mỏ lão già. “Một việc ác độc và tội lỗi! Thiếu tá …de Coverley là sĩ quan điều hành của phi đoàn chúng tôi.”

“Thế cơ à?” lão già lại đùa cợt không chút ăn năn, trầm tư cấu cái cằm nhọn vờ ra vẻ hối lỗi. “Trong trường hợp đó, anh phải công nhận rằng tôi đã rất công bằng đi. Khi quân Đức tiến vào, tôi cũng suýt thì đã đâm chết một tên thiếu úy bằng một cành cây nhung tuyết.”

Nately kinh sợ và hoang mang trước việc lão già đáng ghét này không đủ khả năng nhận ra lão đã xúc phạm cậu tới mức nào. “Ông không nhận ra mình đã làm gì ư?” cậu gắt lên kịch liệt. “Thiếu tá …de Coverley là một người cao quý và tuyệt vời, tất cả mọi người đều ngưỡng mộ ông ấy.”

“Đấy chỉ là một lão già ngốc nghếch, một kẻ đã không còn tư cách để hành động như một thằng nhóc ngốc nghếch. Mà nay lão đâu rồi? Chết rồi à?”

Nately hạ giọng trả lời với vẻ tôn kính u ám. “Không ai biết. Dường như ông ấy đã biến mất.”

“Đấy anh thấy không? Thử tưởng tượng xem một người già như lão ta lại đi mạo hiểm đem chút phần đời ít ỏi còn lại dâng cho cho một thứ ngớ ngẩn như đất nước.”

Nately lại vùng dậy chiến đấu. “Không có gì là ngớ ngẩn khi mạo hiểm mạng sống vì đất nước của mình!” cậu dõng dạc tuyên bố.

“Thật vậy sao?” lão già hỏi. “Đất nước là cái gì? Một đất nước là một mẩu đất được bao quanh bởi các đường biên giới, thường là nhân tạo. Người Anh đang chết cho nước Anh, người Mỹ đang chết cho nước Mỹ, người Đức đang chết cho nước Đức, người Nga đang chết cho nước Nga. Hiện đang có năm mươi hay sáu mươi quốc gia đang tham gia cuộc chiến này. Với một số lượng lớn như thế thì chắc chắn là không thể có chuyện tất cả các quốc gia này đều đáng để người ta chết vì nó.”

“Bất cứ cái gì đáng để người ta sống vì nó,” Nately nói, “thì đều đáng để người ta chết vì nó.”

“Và bất cứ cái gì đáng để người ta chết vì nó,” lão già báng bổ trả lời, “thì tất nhiên là đều đáng để người ta sống vì nó. Anh biết không, anh quả là một gã trai trẻ trong sáng và ngây thơ tới mức tôi gần như thấy tiếc cho anh đấy. Anh bao nhiêu tuổi rồi? Hai mươi lăm? Hai mươi sáu?”

“Mười chín,” Nately nói. “Tháng Một tới tôi sẽ tròn hai mươi.”

“Nếu anh còn sống tới lúc đó.” Lão già lắc đầu, khoác lên mặt, chỉ trong một thoáng, cái cau mày tư lự và sẵn sàng nổi đóa y như của bà già khó tính và cáu kỉnh cùng nhà. “Nếu anh không thật cẩn thận thì người ta sẽ giết chết anh đấy, và giờ theo như tôi thấy thì anh không định sẽ cẩn thận chút nào. Tại sao anh không thử dùng chút trí khôn mà cố sống giống tôi? Rất có thể anh cũng sẽ sống đến một trăm lẻ bảy tuổi.”

“Bởi vì chết đứng còn hơn là sống quỳ,” Nately trả miếng với niềm tin cao quý và chắc thắng. “Tôi đoán ông từng được nghe câu nói đó.”

“Ờ, dĩ nhiên là tôi đã nghe,” lão già xảo trá suy tư, rồi lại mỉm cười. “Nhưng tôi e rằng anh đã nói ngược. Sống đứng còn hơn chết quỳ. Câu đó mới đúng.”

“Ông có chắc không thế?” Nately hỏi lại với vẻ bối rối thực sự. “Nói theo cách của tôi có vẻ hợp lý hơn.”

“Không, cách của tôi mới hợp lý. Hỏi bạn bè anh thì biết.”

Nately quay lại toan hỏi bạn bè thì phát hiện ra bọn họ đều đã đi cả. Cả Yossarian và Dunbar đều đã biến mất. Lão già phá lên cười khoái trá đầy khinh bỉ trước vẻ ngạc nhiên bối rối của Nately. Mặt Nately sa sầm vì xấu hổ. Cậu do dự trong tuyệt vọng mất vài giây, rồi quay người chuồn thẳng vào trong hành lang gần nhất để tìm Yossarian và Dunbar, hy vọng sẽ túm được họ kịp thời và đưa họ trở lại để cứu giúp cậu bằng cái tin về vụ va chạm đáng nhớ giữa lão già và thiếu tá …de Coverley. Tất cả các cửa dọc theo hành lang đều đã đóng kín. Không có tia sáng nào lọt qua khe cửa. Lúc đó cũng đã rất muộn. Nately buồn bã từ bỏ công cuộc tìm kiếm. Chẳng còn gì nữa để cậu làm, rốt cuộc cậu cũng nhận ra, ngoài việc đón lấy cô gái mà cậu yêu và ra đâu đó nằm xuống cùng cô để làm tình với cô thật nhẹ nhàng, lịch sự, rồi cùng cô lên kế hoạch cho tương lai; nhưng khi cậu quay lại phòng khách để tìm thì cô cũng đã đi ngủ rồi, và cậu lại chẳng còn việc gì khác ngoài việc tiếp tục cuộc thảo luận dang dở với lão già đáng ghét kia, mà lão cũng đã đứng lên khỏi chiếc ghế bành với vẻ lễ độ đùa cợt xin phép đi nghỉ đêm, bỏ lại Nately ở đó với hai cô gái mắt đã lờ đờ buồn ngủ không thể nói cho cậu biết cô gái điếm của cậu đang ở phòng nào, và rồi họ cũng bước đi ngủ vài giây sau đó, sau khi cố mồi chài cậu bất thành, bỏ lại cậu ngủ một mình trong phòng khách, trên chiếc sofa bé tí gồ ghề.

Nately là một cậu ấm nhà giàu nhạy cảm và đẹp trai với mái tóc đen, đôi mắt đáng tin, và cái cổ đau như dần khi cậu tỉnh dậy trên chiếc sofa vào sáng sớm hôm sau và lờ đờ tự hỏi mình đang ở đâu. Bản tính cậu luôn nhẹ nhàng và lịch sự. Cậu đã sống gần hai mươi năm mà không gặp phải cú sốc tinh thần, trạng thái căng thẳng, sự thù ghét hay cơn loạn thần kinh nào cả, đây chính là bằng chứng cho Yossarian thấy thực sự cậu ta điên tới mức nào. Tuổi thơ của cậu cũng thật dễ chịu, mặc dù phải sống trong khuôn khổ. Cậu sống hòa đồng với các anh chị em của mình, cậu không căm ghét bố mẹ, mặc dù cả hai người bọn họ đều rất tốt với cậu.

Nately được nuôi dạy để thấy ghê tởm những người như Aarfy, những kẻ mà mẹ cậu xếp vào loại hãnh tiến, và như Milo, những kẻ mà cha cậu gọi là trục lợi, nhưng cậu không bao giờ biết tại sao, vì cậu không bao giờ được phép tới gần họ. Theo như cậu nhớ được thì nhà của cậu ở Philadelphia, New York, Maine, Palm Beach, Southampton, London, Deauville, Paris và miền Nam nước Pháp luôn chỉ toàn những quý ông quý bà không hãnh tiến cũng không trục lợi. Mẹ Nately, hậu duệ của dòng họ Thornton ở New England, còn là một thành viên của hội Con gái của Cách mạng Mỹ. Cha cậu là một thành viên của hội Con trai của Chó cái.

“Hãy luôn nhớ,” mẹ thường xuyên nhắc cậu, “rằng con là một người của dòng họ Nately. Con không thuộc dòng họ Vanderbilt, những kẻ chỉ có được gia sản dựa vào một viên thuyền trưởng tàu kéo tầm thường, hay Rockefeller, những kẻ tích lũy sự giàu có từ việc đầu cơ dầu thô một cách vô đạo đức; không phải là những Reynold hay Duke với thu nhập lấy từ việc bán cho đám đông ngờ nghệch những sản phẩm mà ai cũng biết là có chứa nhựa thông và hắc ín gây ung thư; và dĩ nhiên con cũng không thuộc dòng họ Astor, những kẻ mà mẹ tin là giờ vẫn còn cho thuê phòng. Con là một Nately, và dòng họ Nately chưa từng làm bất cứ điều gì để kiếm tiền cả.”

“Ý của mẹ là như này, con trai ạ,” một lần cha cậu niềm nở chen vào với vẻ phong nhã và khiêm nhường mà Nately vô cùng ngưỡng mộ, “rằng tiền lâu đời thì tốt hơn là tiền mới kiếm và đám mới giàu sẽ không bao giờ được quý trọng như những kẻ mới nghèo. Như vậy có đúng không em yêu?”

Cha Nately luôn có đầy những lời khuyên thông thái và hiểu đời như vậy. Nhìn ông sôi nổi và hồng hào như rượu vang đỏ được hâm nóng, Nately cực thích ông dù cậu chẳng thích rượu vang đỏ hâm nóng chút nào. Khi chiến tranh nổ ra, gia đình Nately quyết định rằng cậu sẽ nhập ngũ bởi vì cậu còn quá trẻ để có thể thu xếp cho một chân trong ngành ngoại giao, và bởi vì cha cậu quả quyết rằng nước Nga sẽ sụp đổ trong vài tuần hoặc vài tháng, và rằng tất cả đám Hitler, Churchill, Roosevelt, Mussolini, Ghandi, Franco, Peron và Nhật hoàng ấy sau đó sẽ ký một hiệp ước hòa bình và từ đó mãi mãi sống hạnh phúc bên nhau. Chuyện Nately gia nhập không quân là ý của cha cậu, tại đó cậu sẽ được huấn luyện mà không gặp nguy hiểm gì trong khi chờ người Nga đầu hàng có điều kiện và mọi chi tiết trong thỏa thuận đình chiến được thương lượng xong, và tại đó, với tư cách một sĩ quan, cậu sẽ chỉ giao du với các quý ông.

Nhưng thay vì thế, cậu lại đang cùng Yossarian, Dunbar và Hungry Joe ở trong một nhà thổ ở Rome, yêu say đắm một cô gái bất cần ở đó - rốt cuộc thì tới sáng cậu cũng được nằm với cô sau một đêm ngủ một mình trong phòng khách, chỉ để bị chen ngang gần như ngay lập tức bởi đứa em gái hư hỏng của cô, con bé cứ thế tự dưng phi thẳng vào phòng, lao lên giường với đầy vẻ ghen tuông sao cho Nately cũng phải ôm nó mới chịu. Cô gái điếm của Nately bật dậy gầm gừ điên tiết đánh đập con bé, đoạn túm tóc ấn đầu nó xuống chân. Con nhóc mười hai tuổi ngước mắt nhìn Nately như một chú gà trụi lông hay một cành cây bị lột sạch vỏ: cơ thể non nớt của nó trong những nỗ lực già trước tuổi để bắt chước người lớn khiến tất cả mọi người đều bối rối, và lần nào nó cũng bị đuổi đi mặc quần áo vào và bị bắt ra đường chơi với lũ trẻ ngoài đó. Hai chị em giờ đều đang hung dữ chửi thề và nhổ nước bọt vào mặt nhau, tạo ra một vụ ồn ào hùng tráng đinh tai nhức óc tới mức đã kéo được cả một đám đông khán giả vui nhộn tràn vào phòng. Nately giận dữ bỏ cuộc. Cậu bảo cô gái của mình mặc quần áo vào và đưa cô xuống nhà đi ăn sáng. Con bé em gái bám đuôi, và Nately có cảm giác như người chủ đầy tự hào của một gia đình khi ba người bọn họ nghiêm trang ăn uống trong một quán ăn ngoài trời gần đó. Nhưng khi họ bắt đầu đi về thì cô điếm của Nately đã phát ngán và cô quyết định đi dạo phố với hai cô gái khác thay vì dành thêm với gian với cậu. Nately và con bé em gái kia rón rén bám theo sau chừng một đoạn phố, con bé đầy tham vọng đó thì là để thu nhặt những kinh nghiệm quý giá, còn Nately thì chỉ để tự giày vò trong thẫn thờ tuyệt vọng, và cả hai đều trở nên buồn bã khi các cô gái bị một chiếc xe quân sự chặn lại và lái đưa đi mất.

Nately quay lại quán ăn và mua cho con bé một que kem sô cô la cho nó vui vẻ trở lại, rồi đi cùng nó về căn hộ, tại đó Yossarian và Dunbar đang vạ vật ngủ trong phòng khách cùng Hungry Joe đang kiệt sức nhưng vẫn mang trên khuôn mặt nhàu nhĩ nụ cười đắc thắng, sung sướng, đờ đẫn đã ngự trên đó suốt từ lúc gã ra khỏi cái hậu cung đồ sộ của mình xuất hiện trở lại vào sáng hôm đó, tập tễnh như một kẻ đã bị gãy vô số xương. Lão già dâm đãng và suy đồi rất vui khi nhìn thấy cái miệng há hốc và cặp mắt thâm tím của Hungry Joe. Lão nồng nhiệt chào Nately, vẫn mặc nguyên bộ quần áo nhàu nát từ tối hôm trước. Nately ghét cay ghét đắng bộ dạng tồi tàn bất hảo đó của lão, và mỗi khi đến căn hộ này cậu đều ước sao lão già đồi bại vô đạo đức này chịu mặc vào một chiếc áo sơ mi sạch sẽ hiệu Brooks Brothers, cạo râu, chải tóc, khoác bên ngoài áo vét vải tuýt, và nuôi một bộ ria trắng bảnh bao để Nately không phải khốn khổ trong nỗi xấu hổ rối bời mỗi lần cậu nhìn lão mà cứ nhớ tới cha.