ớm ra tôi sảng khoái thức dậy thì đã thấy Old Bull và Dean ở sân sau rồi. Dean mặc bộ đồ lao động đang giúp Bull một tay. Bull vừa tìm ra một khúc gỗ mục lớn và đang hí hoáy nhổ những hàng đinh cắm ngập vào đó. Có đến hàng ngàn cái đinh, lúc nhúc như sâu.

“Khi nhổ hết được những cái đinh này, tôi sẽ đóng một cái giá bền vững đến một ngàn năm!” Bull nói, cả người run lên vì một niềm vui rất trẻ con. “Thấy không, Sal, những cái giá bây giờ họ đóng ra chỉ trong vòng sáu tháng là nứt toác và thường là đổ sụp. Nhà cửa, đến quần áo cũng vậy. Bọn súc sinh này đã sáng chế ra thứ nhựa dùng để dựng thành những ngôi nhà vĩnh cửu. Cả lốp xe. Hàng năm có tới hàng triệu người Mỹ chết vì chất lượng lốp xe quá tồi, chúng cứ nóng ran lên khi chạy trên đường rồi nổ bung. Bọn chúng nên sản xuất ra loại lốp không bao giờ nổ. Với thuốc đánh răng cũng vậy. Bọn này đã phát minh ra một loại kẹo gôm mà nếu hồi bé ông nhai phải thì cam đoan suốt đời không bị sâu răng, đến chừng nào còn xương, nhưng chúng giấu tiệt. Quần áo cũng vậy. Chúng có thể làm ra được những bộ đồ không bao giờ hỏng, nhưng lại thích sản xuất hàng rẻ tiền hơn, như thế mọi người ai cũng phải tiếp tục làm việc, cố mà đúng giờ, tổ chức thành mấy cái công đoàn ảm đạm mà quờ quạng cố tiến lên trong khi sự bóc lột thậm tệ vẫn diễn ra ở Washington và Mátxcơva.” Hắn nhấc bổng khúc gỗ mọt lên, “Ông có thấy cái này có thể đóng thành một cái giá cực kỳ không?”

Lúc đó mới sáng tinh mơ; sinh lực hắn còn tràn trề. Thằng cha tội nghiệp này nghiện ngập quá nặng rồi, đến nỗi già nửa ngày hắn chỉ có thể ngồi mọt trên ghế bên ngọn đèn thắp sáng cả lúc giữa trưa. Nhưng sáng ngày ra thì bao giờ hắn cũng tuyệt vời. Chúng tôi bắt đầu chơi trò ném dao vào bia. Hắn kể từng được gặp mặt một tay người Ả Rập ở Tunis* có thể ném dao trúng mắt một gã ở cách xa hắn hai mươi thước. Rồi lại chuyển sang chuyện bà cô từng đến pháo đài Casbah* vào những năm ba mươi. “Bà ấy đi cùng một nhóm du lịch có người hướng dẫn. Bà đeo một cái nhẫn kim cương ở ngón tay út. Bà đang mải tựa lưng vào tường nghỉ một chút thì một gã Ả Rập đi lướt qua và trong khi bà còn chưa kịp kêu tiếng nào thì gã đã lấy được cả ngón tay lẫn chiếc nhẫn kia, anh bạn thân mến ạ. Chỉ bỗng nhiên bà ấy phát hiện ra mình đã đi tong mất một ngón tay. Hi, hi, hi, hi, hi!” Khi cười, hắn mím chặt môi để tiếng cười từ bụng dưới phát ra, vang vang, phải cong người xuống, tì tay lên đầu gối. Hắn cười rất lâu. “Này Jane, anh vừa kể cho Dean và Sal nghe câu chuyện bà cô anh ở Casbah!” hắn gào lên, hết sức vui sướng.

“Em nghe thấy cả rồi,” tiếng nàng từ bếp vọng ra trong buổi sáng vùng vịnh êm đềm ấm áp. Những đám mây lớn rực rỡ bay trên đầu chúng tôi, những đám mây từ các thung lũng bay về để ta cảm nhận được sự vĩ đại của nước Mỹ cũ kỹ, thần thánh và điêu tàn từ đầu này đến đầu kia, từ miền này sang miền khác. Bull phấn chấn ra mặt, “Này, tôi đã kể các ông nghe về ông bố của Dean bao giờ chưa nhỉ? Đó là một ông già buồn cười nhất các ông có thể gặp trong đời.

Ông ấy mắc bệnh não, bệnh này làm não trước của ông ấy bị hỏng, mắc bệnh này thì không ai kiểm soát nổi những suy nghĩ trong đầu hết. Ông già có một ngôi nhà ở Texas, thuê thợ về làm việc hai tư trên hai tư để cơi nới thêm mấy gian. Rồi một hôm, nửa đêm, ông bật dậy và nói, ‘Tao không thích cái gian khốn kiếp ở chỗ này; chuyển qua bên kia.’ Bọn thợ phải đập phá bằng hết gian nhà mới xây và làm lại từ đầu. Sáng ra, có thể nhìn thấy họ lấy búa phá bỏ căn phòng mới xây. Rồi ông già lại chán và lại thét tướng lên, ‘Mẹ kiếp, giờ thì tao muốn chuyển về Maine!’ Rồi ông nhảy lên ô tô phóng bạt mạng trăm dặm một giờ, cuốn theo lông gà bay mù mịt đằng sau. Ông đậu xe giữa đường để đi kiếm whisky. Các xe khác bóp còi inh ỏi, ông già từ trong cửa hàng nhảy bổ ra quát tháo, ‘Xôi cái ò ầm ĩ ấy i, ọn vô ại!’ Ông nói ngọng líu; mắc bệnh não thì hay lói ngọng, ý tôi là nói ngọng. Một đêm, ông ấy đến chỗ tôi ở Cincinnati, bấm còi gọi rồi nói, ‘Ra mau, ta đi gặp thằng Dale ở Texas.’ Ông vừa từ Marne tới, khoe đã mua một ngôi nhà - ôi, ở trường bọn tôi đã viết giai thoại về ông: có một con tàu đắm và mọi người đang vùng vẫy cố bám chặt vào xuồng cứu hộ, còn ông già ngồi trên xuồng tay cầm lưỡi rìu cứ chém lia lịa vào những ngón tay bíu vào. ‘Cút i, ọn vô ại, ây à con xuyền xiên liên của tao.’ Ôi, ông già này khiếp lắm. Kể chuyện về ông ta thì suốt ngày không hết. Này, hôm nay trời đẹp đấy chứ?”

Và đúng là thế. Gió mát từ bờ đê thổi về; chuyến đi này thế cũng đáng. Mọi người theo Bull vào trong nhà để đo bức tường sắp đặt giá vào. Hắn khoe cái bàn ăn tự đóng. Mặt bàn bằng gỗ rất dày. “Cái bàn này sẽ tồn tại một ngàn năm,” hắn nói và nghiêng khuôn mặt dài, gầy gò về phía chúng tôi như một gã mất trí. Hắn đấm một cái thật mạnh lên mặt bàn.

Tối đến, hắn ngự bên cái bàn ấy, nhấm nháp bữa ăn và vứt xương xuống đất cho mèo. Hắn nuôi bảy con mèo. “Tôi rất yêu mèo. Đặc biệt mê những con kêu ré lên khi tôi treo chúng lên trên bồn tắm.” Hắn nhất định đòi biểu diễn trò này nhưng nhà tắm lại có người. “Bây giờ thì không có cơ hội biểu diễn rồi. Này, tôi vừa chiến với mấy gã hàng xóm đấy.” Hắn kể chuyện hàng xóm; họ là cả một đám người đông đảo có mấy đứa con láo toét chuyên môn ném đá qua hàng rào vào Dodie và Ray, đôi khi vào cả Old Bull. Hắn bảo chúng thôi chơi cái trò ấy; ông già bên ấy bèn xổ ra la hét gì đó bằng tiếng Bồ Đào Nha. Bull bèn vào nhà vác khẩu súng của hắn ra, chĩa sang nhà hàng xóm, mặt lạnh tanh, nhếch miệng cười dưới vành mũ, thân hình run lên một cách nham hiểm khi đứng chờ, một tên hề dữ tợn gầy gò, kỳ dị, đơn độc dưới những vầng mây. Tay Bồ Đào Nha sợ chết khiếp, hình ảnh đó còn hơn mọi cơn ác mộng hắn từng gặp trong đời.

Bọn tôi đào xới cái vườn tung lên cho có việc mà làm. Bull đang dựng dở một hàng rào rất ác để cách biệt hẳn với mấy vị hàng xóm bỉ ổi; nhưng công việc sẽ không bao giờ hoàn thành nổi vì nó quá đồ sộ. Hắn cứ ra sức lắc, xem đã chắc chưa. Rồi hắn mệt rũ, đi vào nhà và biến vào trong phòng tắm để làm bữa chích choác trước bữa trưa. Hắn đi ra với đôi mắt lờ đờ, điềm đạm tới ngồi dưới ngọn đèn đang cháy. Ánh mặt trời yếu ớt lọt qua tấm rèm buông. “Này, sao không thử cái máy tập trung orgone của tôi? Bôi trơn xương cốt một tí. Lần nào dùng xong tôi cũng phải phóng vội đến một nhà chứa gần nhất, hô hô hô!” Đấy là cách hắn nói để mô tả tiếng cười - khi hắn không thực sự buồn cười. Cái máy tập trung orgone chỉ là một buồng bình thường, vừa đủ chỗ cho một người ngồi ghế: gồm một lớp gỗ, một lớp kim loại rồi lại một lớp gỗ nữa để thu thập năng lượng orgone có trong khí quyển và giữ chúng lại lâu hơn để con người có thể thẩm thấu được nhiều hơn bình thường. Theo Reich*, orgone là những nguyên tử sự sống vẫn có đầy rẫy trong khí trời. Người ta bị ung thư vì cơ thể cạn kiệt orgone. Old Bull nghĩ có thể cải tiến cái máy của hắn bằng cách dùng một loại gỗ có nhiều chất hữu cơ nhất, nên hắn ngắt hết lá và cành ở các bụi cây bên bờ sông đem về gài vào căn buồng bí mật đó. Căn buồng được dựng trên một khoảng đất trống nóng nực. Old Bull cởi hết quần áo ra rồi vào ngồi nhập thiền, đầu óc chỉ chăm chăm nghĩ đến cái rốn của hắn. “Sal này, sau bữa ăn, ta sẽ đến Graetna chơi cá ngựa.” Trông hắn phong độ hết biết. Hắn làm một giấc ngủ ngắn ngay trên ghế sau bữa ăn, khẩu súng hơi đặt trên đầu đùi và thằng nhóc Ray ôm cổ, cũng đang ngủ. Một cảnh thật đẹp, bố và con trai, một ông bố chắc chắn sẽ chẳng thấy con mình phiền nhiễu gì khi đã nghĩ ra chuyện để nói và việc để làm. Hắn giật mình thức giấc và nhìn tôi chằm chằm. Phải mất một lúc hắn nhớ ra tôi là ai. “Ông ra Bờ biển mà làm gì, hở Sal?” hắn hỏi rồi lại ngủ ngon lành.

Đến chiều, Bull và tôi đi Graetna bằng cái Chevrolet cũ của hắn. Cái Hudson của Dean thấp và êm ru, cái Chevrolet của Bull thì cao và nổ máy ầm ầm. Thật giống hệt năm 1910. Chỗ chơi cá ngựa nằm gần bến cảng trong một cái bar lớn đầy đồ dùng bằng kền và da, phía sau là một hành lang mênh mông treo đầy danh sách người chơi và những con số. Dân từ Louisiana đến đang lượn lờ xung quanh, tay cầm Lịch đua. Bull và tôi làm một chầu bia. Tình cờ Bull đến gần cái máy đánh bạc và nhét vào đồng nửa đô la. Máy đánh bạc bắt đầu chạy, “Jackpot” - “Jackpot” - “Jackpot” - đến cái “Jackpot” cuối cùng thì nó ngừng một lúc rồi mới rơi xuống cái “Cherry”. Hắn toi mất hơn một trăm đô trong chớp mắt với cái trò đấy. “Mẹ kiếp!” Bull gào lên. “Chúng nó chỉnh lại máy rồi. Ông đã chứng kiến rồi nhé. Tôi đã có jackpot nhưng máy lại chạy thụt lùi. Giờ ông muốn làm gì tiếp?” Bọn tôi nghiên cứu tập Lịch đua. Từ nhiều năm nay tôi không chơi cá ngựa và không biết gì về những cái tên mới cả. Có một con ngựa tên là Big Pop đã khiến tôi phải bàng hoàng đến một lúc, nó làm tôi nhớ đến bố tôi, người vẫn cùng tôi chọn ngựa. Tôi định nói điều ấy với Old Bull thì hắn nói, “Này, tôi chọn con Ebony Corsair kia kìa, thấy không?”

Rồi cuối cùng tôi cũng nói, “Big Pop khiến mình nhớ đến ông già.”

Hắn ngẩn ngơ một lát, cặp mắt xanh trong veo nhìn sâu vào mắt tôi như thôi miên, đến nỗi không biết hắn đang nghĩ gì hay đang ở đâu. Rồi hắn đến đặt cược cho con Ebony Corsair. Nhưng con Big Pop đã thắng, năm mươi ăn một.

“Chết tiệt!” Bull nói. “Lẽ ra tôi phải biết mới đúng, tôi có kinh nghiệm về vụ này rồi mà. Ôi, đến bao giờ thì ta mới khôn lên được?”

“Ý ông là sao?”

“Tôi muốn nói về con Big Pop. Ông đã có một linh cảm, ông bạn ạ, một linh cảm. Sao mà ông biết được rằng ông già ông, một tay cá ngựa kỳ cựu, lại không bất chợt nhập hồn báo cho ông biết rằng con Big Pop sẽ thắng chứ? Tên nó đã gợi nên cảm giác trong ông, ông già ông dùng cái tên đó để truyền thông điệp. Tôi đã nghĩ vậy khi ông nói với tôi điều đó. Tôi có người anh họ ở Missouri một lần đã đặt cược vào một con ngựa mang cái tên gọi nhớ đến mẹ hắn; thế là thắng to. Trưa hôm nay lại xảy ra một chuyện y sì.” Hắn lắc đầu. “Thôi, ta đi thôi. Đây là lần cuối cùng tôi đi cá ngựa với ông; tất cả những linh cảm kiểu này làm tôi mất tinh thần.” Ngồi trong xe để quay về nhà, hắn nói, “Đến một ngày kia, nhân loại sẽ hiểu ra rằng chúng ta hiển nhiên vẫn giao tiếp với cái chết và thế giới bên kia, bằng cách này hay cách khác. Ngay lúc này đây, ta có thể tiên đoán được những điều gì sẽ xảy ra trong một trăm năm tới nếu khai thác hết sức mạnh ý chí và có thể có biện pháp để phòng ngừa mọi thứ tai họa. Khi một người chết đi, họ sẽ bị một tổn thất về não bộ mà giờ đây ta chưa biết tới. Nhưng đến một ngày nào đó chuyện này sẽ được sáng tỏ khi bọn bác học bắt tay vào. Bọn mất dạy đó giờ đây chỉ quan tâm đến mỗi một việc là xem thử chúng có thể làm nổ tung cái hành tinh này không.”

Chúng tôi kể lại cho Jane nghe. Nàng xì một tiếng. “Nghe thật ngu xuẩn.” Nàng đang quét bếp. Bull lại vào nhà tắm làm bữa chích chiều.

Ngoài đường, Dean và Ed Dunkel buộc một cái xô vào cột đèn làm rổ và lấy quả bóng của Dodie để chơi bóng rổ. Tôi ra với họ. Tiếp đó, bọn tôi cùng chơi trò lực sĩ. Dean khiến tôi vô cùng kinh ngạc. Hắn bắt Ed và tôi nâng một cái xà thép cao ngang tầm thắt lưng rồi không cần lấy đà nhảy phắt qua, tay vẫn để ở gót chân. “Cho cao nữa lên!” Bọn tôi cứ nâng cho đến lên ngang tầm ngực. Thế mà hắn vẫn nhảy qua dễ dàng. Tiếp đó, hắn biểu diễn trò nhảy xa có chạy đà và nhảy một cú xa đến hơn sáu mét. Tôi thách hắn chạy thi trên đường. Tôi chạy trăm mét hết mười giây năm. Hắn vượt tôi như gió. Tôi vừa chạy vừa hình dung Dean cũng vẫn chạy nhanh như vậy suốt chiều dài đời hắn, khuôn mặt góc cạnh nhô ra phía trước, nhô ra cuộc đời, hai cánh tay nhịp nhàng chuyển động, trán đẫm mồ hôi, chân co duỗi rất nhanh, “Đúng! Đúng thế, ông bạn, chắc chắn ông có thể đuổi kịp tôi!” Nhưng không ai có thể chạy nhanh bằng hắn, tôi xin cam đoan như vậy. Rồi Bull nhập cuộc với hai con dao găm và chỉ cho chúng tôi cách tước khí giới một tên vô lại trong ngõ tối. Phần tôi, tôi dạy lại hắn một món rất lợi hại, ngã nhào xuống đất ngay trước mặt đối phương, nhanh tay nắm lấy mắt cá chân quật ngã nó, rồi lật sấp người nó lại và khóa tay khống chế hoàn toàn. Hắn bảo cũng không đến nỗi xoàng. Hắn lại đi mấy đường võ jujitsu. Con nhỏ Dodie gọi mẹ nó ra hiên và nói, “Mẹ xem mấy chú dở hơi kìa!” Con nhỏ này kháu đến nỗi Dean không rời mắt khỏi nó.

“Ôi, cứ đợi cho con bé ấy lớn lên mà xem!” hắn huýt gió qua kẽ răng. “Mọi người có thấy là nó sẽ làm cả đường Canal điên đảo bằng đôi mắt sắc sảo ấy không?”

Bọn tôi sống một nửa ngày như điên, đi dạo với vợ chồng Dunkel. Dean hết sức bốc. Khi nhìn thấy những chuyến tàu hàng trong sân ga, hắn muốn dạy cho tôi mọi thứ ngay lập tức. “Ông sẽ trở thành người hãm tàu trước khi tôi dạy ông xong.” Hắn, Ed Dunkel và tôi chạy theo đường sắt rồi nhảy lên một toa ở ba điểm khác nhau, Marylou và Galatea ngồi đợi trong ô tô. Chúng tôi cho xe chạy độ nửa dặm vào bến tàu, vẫy chào người bẻ ghi và người cầm cờ. Họ dạy chúng tôi cách nhảy khỏi tàu đang chạy: trước hết thõng một chân về phía sau, doãng thẳng tay ra, quay nửa vòng, rồi nhảy xuống bằng chân bên kia. Họ chỉ cho bọn tôi những toa đông lạnh thường trống vào mùa đông, nhảy lên thì sướng phải biết. “Ông còn nhớ tôi đã kể ông nghe chuyến đi của mình từ New Mexico đến LA chứ? Tôi cũng bám lủng lẳng như thế này...”

Một giờ sau bọn tôi mới quay lại tìm các mẹ trẻ và tất nhiên là họ rất cáu. Ed và Galatea đã quyết định thuê một căn phòng ở New Orleans, nán lại đó để làm việc. Với Bull thì quá OK, hắn chán ngấy đám người lộn xộn này. Trước đó hắn chỉ định mời có một mình tôi. Trong căn phòng phía trước là nơi nghỉ của Dean và Marylou, vỏ kẹo, những vệt bẩn cà phê và những ống benny rỗng vương vãi khắp sàn; tồi tệ hơn nữa, đó chính là xưởng của Bull và hắn không thể nào tiếp tục đóng nốt cái giá gỗ của mình. Tiếng đi lại, nhảy chồm chồm của Dean khiến nàng Jane tội nghiệp phát điên lên. Dean, Marylou và tôi chỉ đang chờ cô tôi chuyển khoản trợ cấp cựu chiến binh đến nữa là lên đường. Tôi rất tiếc phải rời khỏi ngôi nhà kỳ diệu của Bull đột ngột như vậy nhưng Dean cứ nằng nặc đòi phải đi ngay.

Vào một hoàng hôn buồn, mặt trời còn đỏ ối, cuối cùng chúng tôi ngồi trong xe và Jane, Dodie, thằng nhóc Ray, Bull, Ed cùng Galatea quây lấy chúng tôi giữa đám cỏ cao, ai nấy tươi cười. Đó là buổi tiễn biệt. Vào phút cuối cùng, Dean và Bull còn cãi vã nhau về chuyện tiền; Dean muốn vay tiền; Bull thì nói chuyện đó không thể được. Cảm giác y như hồi ở Texas. Gã Dean thích lừa tiền người khác luôn khiến người ta không ưa hắn. Hắn cười như điên và chả quan tâm xem người khác nghĩ gì, cứ bồn chồn xoa tay vào khóa quần, thọc tay vào váy Marylou, liếm đầu gối nàng, nước bọt tứa ra và nói, “Em yêu, em biết và anh cũng biết là giữa chúng ta mọi chuyện đều thẳng thắn đến tận cùng bản chất, nằm ngoài mọi định nghĩa trừu tượng nhất bằng từ ngữ siêu hình hoặc mọi thứ từ ngữ khác mà em muốn nói cụ thể ra hay dịu dàng áp đặt...” và vân vân. Cái xe chồm lên và chúng tôi, một lần nữa, lại đi California.