hư mỗi lần nghỉ, Milena ngồi trên hòn đá và cởi bốt để xoa bóp bàn chân bị đau. Guerlinde, cô-thiếu-nữ-ngựa vẫn gọi Milena là "công chúa" và không rời xa cô nữa, đã hối hả bên đống lửa nhỏ để nấu nước.

- Nếu em pha trà cho chị, chị hát em nghe bài gì nhé? Cô gái hỏi.

Milena mỉm cười. Tất cả các cớ đều là tốt để khiến cô hát. Chỉ cần cô bắt đầu, thậm trí không cần cất cao giọng, người ta đã tụ tập xung quanh cô. Và nếu như mọi người thuộc lời bài hát, họ hát cùng với cô.

Cuộc hành quân dài tiến về thủ đô từ hai ngày nay làm cô nhớ lại hành trình bỏ trốn cùng Bart, vào mùa thu. Cô nhớ cảm giác hứng khởi đó, trong cảnh bao la của dãy nói trống trải. Nhưng cô cũng nhớ đến cảm giác bấp bênh khủng khiếp và lo sợ của hai người trong ngày hôm sau. Giờ đây, ngược lại, dường như không gì có thể xảy đến với hai người nữa khi đang trong vòng che chở của dân tộc nhân-mã, trong thứ mùi nhức đầu xông lên từ quần áo của họ bằng nhung hay bằng len. Sức mạnh tự nhiên của những con người này, lòng tốt và tính ngây thơ hiền hậu của họ dễ lan truyền. Những phẩm chất ấy làm bạn yên tâm, làm bạn có lòng tin tưởng không cần suy xét. Milena đã cảm thấy như thế khi gần Martha, người mẹ tinh thần của cô, trong thời gian ở trường nội trú, nhưng khi đó là với một người duy nhất. Ở đây, cô có cảm tưởng đó là một đoàn quân khổng lồ đông đúc và luôn tăng thêm, đó là một đội quân không cưỡng lại được.

Càng tiến gần thủ đô, số lượng người càng đông hơn. Từng nhóm nhỏ người tiến bước từ vùng nông thôn, như vô số các dòng suối, nhập lại với nhau thành hàng trăm rồi hàng nghìn người, đàn ông, phụ nữ và thanh niên. Họ hòa vào với nhau, ở ngã rẽ giữa những ngọn đồi, những khu rừng và những cánh đồng, và họ tạo thành những nhánh sông nhỏ, rồi những dòng sông lớn. Các ngôi nhà mở cửa với họ khi họ qua. Người ta tặng họ lương thực, người ta nhét đầy thức ăn vào túi họ, người ta cho họ ngủ trong các kho thóc.

Guelinde lại gần và đưa Milena cốc trà nghi ngút khói.

- Vậy còn bài hát của em?

- Thôi được, nhưng thế chỉ dành cho em thôi. Chị không định hát cho năm mươi người. Lại gần nữa đây…

Một nụ cười rực sáng khuôn mặt dài của cô-thiếu-nữ-ngựa, và cô dán tai vào miệng Milena. Milena bắt đầu hát khe khẽ:

Blow the wind, southely, southely

Nhưng vì nhiều người khác cũng đến gần để nghe, cô đột ngột đứng lên, cốc trà vẫn trên tay:

- Không! Không! Thế là hết rồi! Để lần khác… Tối nay…

Cô đi bốt lại và bước đến với Bartolomeo và cô Dora đang ngồi cách đó một đoạn trên bức tường đá. Cả hai đang co rúm trong cái áo khoác mùa đông. Hơi nước bay ra từ miệng họ thành những đám mây nhỏ màu xanh. Hai người tôi yêu quý nhất thế giới… cô thầm nói khi bước lại gần, chỉ cần thêm đúng Helen và mẹ Martha nữa để có một bộ tứ kỳ diệu.

- Bác Jahn và ông Faber có lẽ bây giờ đã đến cầu rồi, chàng trai nói với vẻ phật ý. Cháu đáng ra phải ở lại với họ…

- Họ sẽ gọi nếu họ cần cậu, họ đã hứa với cậu thế còn gì. Dora đáp lại.

- Vâng, cháu chỉ hy vọng sẽ không phải là quá muộn. Sáng mai các trận đầu mùa đông bắt đầu tại đấu trường. Có thể Milos sẽ không bị chỉ định đấu ngay trong ngày đầu tiên, nhưng chúng ta không bao giờ biết được… Cần phải vào trong thành phố, và thật nhanh!

Milena thu mình trong lòng cậu:

- Cần phải có lòng tin. Ngày mai chúng ta sẽ ở đó.

- Đúng. Chúng sẽ không dám bắn chúng ta. Chúng ta được trang bị vũ khí, có cả phụ nữ, trẻ em… Chúng sẽ không thể.

- Không, chúng sẽ không thể, Milena củng cố thêm lời cậu. Và với Milos, anh sẽ sớm gặp lại anh ấy. Anh đã luôn nói với em rằng anh ấy được trời phú cho các kỹ năng để sống cơ mà.

- Đúng, anh đã nói thế. Cậu ấy được trời phú để hạnh phúc nữa. Nhiều hơn anh.

- Hạnh phúc… Dora đùa. Điều đó có tồn tại không, cái hạnh phúc ấy? Như thế này chắc hẳn là chán ngắt nhỉ!

Họ bước đi bên nhau không rời trong suốt những giờ tiếp theo, trên nhiều con đường chật hẹp, trên nhiều đoạn đường xấu. Guerlinde cũng không chịu buông tha Milena "vì sợ cô bị lạc đường"! Ai dẫn đường cho họ tiến về phía trước? Không thể biết được. Họ cứ để tự trôi đi theo từng đợt sóng. Khi buổi tối buông xuống, họ dừng lại trên các quả đồi nhô cao trên thành phố, vã sững sờ thấy các quả đồi đã đen đặc người, trải ngút ngàn tầm mắt.

Họ biết rõ nhân dân đã gia nhập với họ, nhưng cảnh tượng đám đông không đếm xuể thế này vượt quá tất cả hy vọng của họ. Làm sao có thể tưởng tượng, dù chỉ một giây, hội Phalange sẽ chống lại được lực lượng này? Tin đồn đoàn người sẽ vào thành phố ngay sáng sớm mai, cần kiên nhẫn đến lúc đó và giữ ấm cơ thể. Những tiếng reo hò vui sướng vang lên, như thể đã giành chiến thắng trong trận chiến vậy. Guerlinde nhảy nhót ngay tại chỗ và ôm lấy Milena.

- Chẳng lẽ viễn cảnh bị đông cứng trọn một đêm khiếm em vui mừng thế sao? Cô ngạc nhiên hỏi. Tất cả chúng ta sẽ bị lạnh cóng trước khi ngày mới xuất hiện!

Guerlinde nhìn cô không hiểu, rồi chỉ đơn giản nói:

- Ồ không đâu! Chúng ta sẽ giúp đỡ nhau.

Guerlinde có lý, và một đêm được thông báo sẽ khắc nghiệt lại là một đêm kỳ diệu. Chỉ trong thời gian ngắn, người ta kiếm củi và nhiều đống lửa được nhóm lên, nổ lép bép, hắt ánh lửa đó lên bầu trời đen tối. Milena lo ngại lạnh giá ư? Cô liên tục nài nỉ để được bỏ chỗ gần đống lửa nhất của cô, nơi mọi người nhiệt tình thay phiên nhau nhường cho cô. Cô sợ thiếu thức ăn ư? Thức ăn có quá nhiều! Từ các túi áo khoác đổ ra nào bánh mì tròn, giăm bông, patê, táo, rượu nho, sô cô la! Ngay khi cô ngồi xuống, một người nào đó đến quỳ gối sau lưng cô và vòng tay ôm chặt để sưởi ấm cô. Thoạt đầu, cô cứ ngỡ đó là Bartolomeo hay cô Dora, hoặc Guerlinde. Ai khác lại có thể tự cho phép mình có cử chỉ thân mật đến thế được? Nhưng đó là một phụ-nữ-ngựa hoàn toàn xa lạ với cô. Đến lượt mình, Milena cũng truyền đi hơi ấm cho nhiều người cô không biết, và cô thấy cho đi cũng ngọt ngào như được nhận vậy.

Đến sáng sớm, tất cả gặp lại nhau tê cóng, ngái ngủ, chân giậm xuống đất để làm ấm cơ thể, nhưng với sự đồng cảm đã cũng nhau sống sót, đã đến đích, và có điều gì đó lớn lao đang chờ đợi tất cả. Nhiều làn khói mỏng vẫn còn bay lên từ những đốm lửa chưa tắt hẳn. Bầu trời đầy mây đêm qua đã quang đãng, và trong cái lạnh cắt da, họ phát hiện các quả đồi khác cũng đông đúc hàng nghìn bóng người, dưới đồng bằng những đoàn quân đi bộ đã chuyển động, và đằng xa là dải sông lấp lánh.

Đoàn người bắt đầu chuyển động, chậm chậm, và thật vui sao lại được cũng nhau tiến lên. Ai đó bắt đầu lầm rầm hát:

Trong chiếc giỏ của em,

Trong chiếc giỏ của em, không có những quả anh đào,

Ơi hoàng tử của em,

Không có những quả anh đào đỏ chót.

Không có những quả hạnh…

Và tất cả hát theo, những nhân-mã to lớn và những người khác, có người hát đúng và người hát sai.

Không có những chiếc khăn tay,

Những chiếc khăn tay thêu,

Cũng không có những hạt ngọc trai.

Không có mệt nhọc và phiền muộn, tình yêu của em,

Không có mệt nhọc và phiền muộn…

Tất cả đều hát, trừ Milena. Các giọng hát vang dậy xung quanh cô, khiêm tốn, vụng về, ngập ngừng, nhưng tất cả ngân lên đầy nhiệt tình và tin tưởng.

- Chị không hát à? Guerlinde hỏi.

- Không, cô gái trả lời, giọng nghẹn lại. Chị đang nghe chỉ một lần thôi. Chị cũng có quyền được nghe chứ…

Một đứa-trẻ-ngựa khoảng mười hai tuổi, chân ngắn, mặt đỏ và thở như đứt hơi vì đã chạy trong thời gian dài, bỗng đến kéo tay áo Bartolomeo:

- Có ngài Jahn muốn gặp anh. Với phu nhân của anh nữa.

- Với phu nhân của tôi ư?

- Vâng, với phu nhân Milena của anh.

- Ngài Jahn, ông ấy ở đâu?

- Trên cầu. Em dẫn đường cho anh.

- Tôi đi cùng các cậu! Dora nói, và không đợi câu trả lời, cô đã đi theo gót chân họ.

- Em cũng vậy! Guerlinde nó và cô cũng phóng theo.

Đầu tiên họ phải dùng khuỷu tay, vai tạo thành một lối đi giữa đám đông, rồi đứa trẻ đột ngột rẽ sang trái, và sau vài chục mét, thật thần kỳ họ đã đứng ở một chỗ chỉ có mình họ, trông xuống một đường mòn đổ dốc.

- Cậu biết đường tắt ư! Bartolomeo thốt lên.

- Vâng! Cậu bé trả lời và đi xuống trước, làm những viên đá lăn xuống dưới chân cậu. Em ở đây mà!

- Ở đâu vậy? Milena hỏi, cô nhìn xung quanh không thấy một ngôi nhà nào.

Thằng bé lờ câu hỏi đi và bước nhanh hơn nữa. Bây giờ họ đã ở dưới đồi và đi vòng qua những bãi cây nhỏ mà sương giá làm cho lấp lánh. Dưới chân họ, đám cỏ bị đóng băng kêu lạo sạo.

- Đợi cô với! Dora gọi, cô cùng với Guerlinde tụt lại phía sau một đoạn. Thằng bé kia chắc phải đi đôi hài bảy dặm!

Cậu bé đưa tin không quay lại và tiếp tục chạy hăng hái. Nhìn từ phía sau lưng, giờ đây cậu ta dường như nhẹ bẫng và có vẻ duyên dáng, như thể cậu ta đã lớn lên vậy. Chẳng mấy chốc, đến lượt Milena thở không ra hơi nữa.

- Em không thể nữa! cô nói với Bartolomeo. Em sẽ gặp anh ở dưới ấy sau! Đi đi!

Chàng trai phóng đuổi theo thằng bé đang miệt mài chạy, nhẹ nhàng và mềm mại. Bằng vài sải chân dài, cậu gần như ngang hàng với thằng bé.

- Đừng chạy nhanh thế! Chúng tôi không thể theo kịp cậu…

Trong khi ở phía Đông, bầu trời chuyển sang màu hồng và xanh lơ, thì nhiều tiếng lép bép khô khan vọng đến từ xa giống như tiếng ngọn lửa đốt bằng củi nỏ. Hai dáng người, một cao, một thấp đi trên đường, nhảy lên trên các sườn dốc và mương rãnh. Chưa bao giờ trong đời, Bartolomeo đi từng ấy chặng đường trong thời gian quá ngắn như thế này. Không khí sáng sớm lạnh gắt rít qua tai cậu. Cậu ù cả tai vì tiếng hổn hển từ chính hơi thở cậu.

- Còn xa nữa không? Cậu kêu lên sau một hồi bước đi, chuếnh choáng vì xúc động.

- Không, thằng bé nói, và nó dừng lại hoàn toàn. Chúng ta đã đến!

Nó đứng im, hai tay chống nạnh, và trên khuôn mặt ngây thơ của nó có nét gì đó của một thiên thần. Bartolomeo sửng sốt vì thấy nó chỉ hơi mệt và nhất là quá khác đứa trẻ lúc trước. Đến mức cậu tin đó không phải là cùng thằng bé lúc trước nữa.

- Sao thế này! Cậu thốt lên, bối rối, cậu là một nhà ảo thuật, cậu ấy!

- Vâng, cậu bé trả lời, và nó chỉ một gò đất, bên trái họ. Trèo lên đấy! Em không được phép đi xa hơn.

Bartolomeo bối rối bắt đầu bò lên bằng cả chân và tay. Đến lưng chừng, cậu quay lại và thấy dưới chân gò đất không còn ai nữa. Cậu tìm kiếm thằng bé kỳ lạ nhưng vô ích, thế rồi, tin chắc là thằng bé đã biến mất, cậu tiếp tục bò lên. Lên đến đỉnh, cậu nhận ra mình đang đứng cách lối đi vào cầu Hoàng gia chưa đến trăm mét. Và phát hiện đó khiến cậu ớn lạnh vì khiếp sợ.

Ở phía bên này, đội quân hùng dũng của dân-tôc-ngựa, trang bị giáo và gậy, đang định vượt qua sông. Một đám mây hơi nước dày bay lên phía trên khối người ấy. Từ phía bên kia, ẩn nấp trong hàng trăm chiếc xe phủ bạt xếp thành hàng ngang, những tên lính được trang bị súng ngăn cản họ thực hiện ý định vượt sông bằng những phát súng. Hàng trăm cơ thể đồ sộ gục phủ kín cây cầu. Nhưng điều tồi tệ là các nhân-mã đứng ở hàng đầu vẫn nỗ lực để nhảy qua, không để ý đến những làn đạn tàn sát họ. Bartolomeo nhìn thấy hai thanh niên cùng nhau lao lên, tay vung gậy. Họ chưa đến được giữa cầu thì những phát súng đã lại vang lên. Người thứ nhất nhận một viên đạn vào ngực, thực hiện một bước múa kỳ cục, hươ hai cánh tay và ngã vật xuống, đầu nằm phía trước. Người còn lại bị bắn trúng vào chân, tiếp tục chạy khập khiễng khoảng mười mét, rồi cũng gục xuống. Khi ngã xuống, anh ta còn giận dữ ném cây gậy về phía những kẻ vừa giết mình.

- Dừng lại! Bartolomeo hét lên, cậu thấy ghê sợ.

Nhưng mười nhân-mã khác lại đã co cụm thành một khối và lao lên tấn công. Họ cầm đằng trước các đồ vật linh tinh lủng củng coi như tấm lá chăn: tấm ván gỗ, mảng tôn rỉ. Dù có sức mạnh và nhiệt huyết, họ cũng không đi được xa hơn là mấy so với các đồng đội. Một loạt đạn giết chóc hạ gục họ. Chỉ còn lại duy nhất hai người, hai pho tượng thật sự, còn đứng trên đôi chân. Họ loạng choạng đến tận chiếc xe tải đầu tiên rồi nằm dưới khung để lật nó. Chắc chắn những tên lính đã để họ đến tận đó chỉ để đùa chơi, bởi vì chỉ cần hai viên đạn mà người ta nghe rõ tiếng nổ là kết thúc cuộc sống của hai con người bất hạnh đó.

- Hãy dừng lai! Bartolomeo rên rỉ, và cậu lao đến lối lên cầu.

Cậu nhanh chóng ngập chìm trong một biển tay, lưng và ngực trần đầy sức mạnh, nhưng khác xa với cảm giác dịu lòng như cậu đã cảm thấy mấy ngày trước cùng với Milena khi họ bước đi giữa dòng nhân-mã, được Guerlinde dẫn đường. Lần này, cơn giận dữ làm biến dạng những khuôn mặt nặng nề mà thường ngày rất ư hiền hậu. Những giọt nước mắt tức giận chảy trên má họ.

- Ngài Jahn! Bartolomeo kêu lên. Có ai biết Ngài Jahn ở đâu không?

- Ngài ấy ở đằng kia! Một giọng nói vang lên, và anh chàng Jocelin khổng lồ đột ngột xuất hiện trước mặt cậu, vẻ luống cuống lộ trên nét mặt. Nhanh lên! Ngài ấy muốn gặp cậu!

Mặc dù trời lạnh, Jahn vẫn đổ mồ hôi. Ông nắm cổ áo khoác cậu mà lắc:

- Hãy ngăn cản họ, Casl, Chúa ơi! Họ không còn nghe tôi nữa! Họ không còn nghe người nào nữa!

- Thế còn ông Faber?

- Faber muốn đi thương thuyết. Ông ấy đã bị giết hại. Điều đó khiến bọn họ trở nên điên loạn! Họ sẽ để bị tàn sát tất cả mất!

Bartolomeo bỏ lại người đàn ông to béo và rẽ lấy một con đường về phía cầu bằng những cú chen vai. Cậu càng đến gần cầu, thì số lượng các cơ thể càng đông đặc hơn. Rất khó khăn, nhưng cậu cũng lách được lên, khi cuối cùng cũng thoát ra, cậu hiểu rằng các nhân-mã đang chuẩn bị một cuộc tấn công với số đông. Một người đàn ông trẻ mặc chiếc áo sơ mi, đầu tóc bù xù, có đôi vai lực sĩ gợi nhớ đến đôi vai của ông Faber được phong là chỉ huy chiến đấu, và anh ta đang hô hào người của mình.

- Lần này, tất cả cùng nhau! Anh ta cổ vũ. Chúng ta sẽ cho bọn chúng thấy loại gỗ nào ở trong bụng chúng ta!

Bartolomeo đến đứng ngay trước mặt anh ta và nói cộc lốc, cứng rắn:

- Im mồm! Anh không biết anh ta đang nói điều gì đâu!

Mặc dù gầy hơn nhiều, những cậu cao ngang người kia và giọng cậu vang lên đầy sức mạnh.

- Đừng có làm như vậy! cậu tiếp tục nói khi quay lại với những nhân-mã đang sẵn sàng tấn công. Đừng đi đến đó! Bọn chúng sẽ giết chết các bạn hết người này đến người khác! Bọn chúng chỉ chờ có vậy thôi!

Nếu một người khác đứng vào chỗ của Bartolomeo lúc này thì có lẽ đã bị những người khổng lồ đang giận dữ quét bay, nhưng cậu mang họ Casal, va người ta nghe lời cậu.

- Bọn chúng đã giết ông Faber! Một giọng kêu lớn.

- Và chúng cũng sẽ giết cả anh nếu như anh đến đó! Bartolomeo đáp trả. Anh không phải là con vật nuôi mà người ta đem đến lò mổ!

- Tôi cóc quan tâm đến chuyện bọn chúng giết tôi! Một cậu bé chưa đến mười sáu tuổi nói.

- Tôi cấm cậu bé bước lên! Bartolomeo nói vang như sấm và đôi mắt đen của cậu phóng ra những ánh lửa, cậu giơ nắm đấm về phía anh chàng kia.

- Nếu như bố anh ở đây… một người khác nói.

- Thì bố tôi cũng sẽ nói điều tương tự! Bartolomeo cắt ngang. Tôi nói giống như ông ấy!

Trước quyết tâm của cậu, sự nghi ngờ len lỏi trong các hàng lối chiến sĩ.

- Tôi biết các bạn rất dũng cảm và sẵn sàng hy sinh, Bartolomeo tiếp tục, nhưng có gì hay ho nếu như cái đó chỉ để mua vui cho bọn chúng chứ? Có gì tốt nào?

- Vậy thì chúng tôi sẽ làm gì? Một người hỏi. Chúng tôi sẽ không lùi bước đâu!

- Còn những người bạn của chúng tôi đã chết trên cầu, chúng tôi sẽ không để họ lại! một người khác nói thêm.

Họ có lý, Bartolomeo nhìn lên phía xa, trên những khuôn mặt giận dữ của họ, đám đông bất tận những con người đang chờ đợi đằng xa, không biết đến thảm kịch diễn ra ở đây, trên cây cầu. Ánh sáng nhẹ nhàng của buổi sáng giờ đây soi rõ họ đến tận khu vực các quả đồi. Cậu cũng thấy họ ở phía bờ sông bên kia, ẩn nấp, tập trung và lặng lẽ, thành phố dường như đang nín thở. Cậu phải thừa nhận mình đã nhầm, giống như Jahn, Lando, Faber và tất cả những người khác đã nhầm: bọn lính đã nổ súng. Chúng đã tuân lệnh và không ngần ngại bắn những anh chàng khốn khổ trên tay chỉ có cây gậy.

Nói gì bây giờ với những người đàn ông vừa chứng kiến ngay trước mắt họ một người bạn, một người cha, một người anh và ông Faber - người chỉ huy đáng mến của họ - ngã xuống? Cậu chỉ dừng được cuộc tàn sát này trong một thời gian, cứu được mạng sống cho vài người, nhưng cậu không thể kìm hãm hơn được nữa cơn cuồng nộ vô vọng của họ.

- Chúng ta tấn công thôi! Anh chàng dẫn dắt đợt tấn công khi nãy ra lệnh. Chúng ta xông lên thôi!

- Không được cử động, Bartolomeo hét lên. Tôi ra lệnh cho các anh không được cử động! Hãy để tôi làm việc đó!

Và không cần biết liệu có đúng không điều cậu hy vọng, cậu bước lên mặt cầu, ngay chính giữa, tiến lên chục bước…

- Cậu làm gì vậy, hả Bart? Hãy quay lại! Ai đó gọi phía sau cậu.

Cậu nhận ra giọng của bác Jahn và không quay lại.

Phía trước mặt, chúng không để lại một dấu hiệu của sự sống. Có lẽ chúng đợi cậu đến giữa cầu rồi bắn. Ở đó cậu sẽ trở thành tấm bia tốt nhất, gần hơn, và quang đãng. Cậu còn tiến lên vài mét nữa. Thật ra cậu đang tìm kiếm cái gì? Cậu cũng không biết.

Rồi cậu nhớ lại những lời bác Jahn nói, và những lời nói đó bắt đầu nhảy múa trong đầu cậu: Bố ơi… cơ hội như mơ để kết thúc xuất sắc… một nỗi ưu phiền lớn… bác không biết nỗi buồn đó từ đâu đến với ông ấy…

Cậu rùng mình, e sợ hiểu ra điều cám dỗ tai hại đang xui khiến cậu. Phải chăng ở sâu thẳm tâm hồn cậu, Bartolomeo cũng có nỗi ưu phiền đó? Cũng nỗi buồn sâu thẳm mà cậu đang muốn chấm dứt? Cậu tiếp tục bước lên phía trước, vấp phải một viên đá lát bị bung lên, đi tránh thi thể của cậu-bé-ngựa lúc xông lên tấn công cũng người bạn, nằm cách cậu khoảng năm mét phía trên. Chiếc khăn quàng màu đen của cậu phấp phới trong gió lạnh buổi sáng. Từ nơi cậu đang đứng ở đây, cậu không còn nghe thấy những tiếng kêu của các nhân-mã, tiếng ồn ào của đám đông đằng sau họ cũng không. Chỉ tiếng rì rầm êm dịu của dòng sông đến được với cậu. Tôi sẽ đi đến tận cùng, cậu tự nói. Tôi không có điều gì khác phải làm ngoài việc đó: đi đến tận cùng.

Và Milena bỗng nhiên ở ngay bên cạnh cậu.

- Milena! Cậu thốt lên, sững sốt, và nắm chặt vai cô. Em hãy rời khỏi đây!

Cô lắc đầu, cô không đội mũ, với vầng hòa quang phát ra từ mái tóc ngắn màu vàng:

- Chắc chắn là không! Chúng ta sẽ cùng nhau đi qua cầu. Tiến lên.

Cô cầm tay cậu và kéo đi chầm chậm, thẳng thắn và thanh thản.

- Bọn chúng sẽ bắn chúng ta, Milena, em biết thế mà.

- Có thể bắn anh, nhưng không thể bắn em!

- Chúng có thể làm thế lắm chứ! Hãy nhìn kìa, chúng bắn cả những cậu bé mười ba tuổi! Chúng ta vừa đi qua xác họ!

- Chúng sẽ không bắn em, Bart ạ. Chúng sẽ không bắn Milena Bach. Bây giờ em không ẩn nấp nữa! Chúng sẽ thấy em là ai! Cầu mong chúng nhìn em cho rõ!

Bartolomeo tự hỏi phải chăng cô đã mất trí. Cậu dùng sức giữ cô dừng lại.

- Milena, hãy nghe anh! Em hy vọng điều gì chứ? Trở thành một người tử vì đạo ư? Những người chết vì đạo không hát, em biết thế không?

Cậu vuốt má cô. Má cô mềm và lạnh.

- Không ai dám ra lệnh bắn em đâu, Bart ạ! Không ai cả!

- Milena, bọn chúng đã thả những con cẩu-nhân xông vào mẹ em, mười lăm năm trước! Em đã quên rồi sao?

Cô nhìn sâu vào đôi mắt xanh hăng hái của cậu:

- Chúng đã làm thế bởi vì đó là ở trên đỉnh núi, và không ai nhìn thấy chúng! Mẹ em đã chết hoàn toàn đơn độc, trong đêm tối, anh hiểu không? Mẹ em thậm trí đã không phải nhìn những hàm răng cắn xé bà. Ở đây, đây là giữa ban ngày, Bart ạ! Hãy nhìn xung quanh anh! Hãy nhìn hàng nghìn con người kia! Họ sẽ là nhân chứng. Họ bảo vệ chúng ta bằng đôi mắt họ.

Bartolomeo quay lại và nhìn thấy phía sau, những chiến-sĩ-ngựa đã đi lên cầu, theo sau hai người. Họ đã tạm thời từ bỏ cơn thịnh nộ và tiến lên chậm rãi, trong im lặng, vai sát bên vai. Khuôn mặt nghiêm trang của họ, những nếp li tối sẫm trên quần áo của họ khiến họ giống những bức tượng bằng đá được người ta thổi sự sống vào, và họ khởi hành để tạo nên một đội quân không thể đánh đổ. Bartolomeo giơ lòng bàn tay phải về phía họ, và họ dừng lại. Sự tuân lệnh này thể hiện một sức mạnh cao hơn, đáng ngại hơn rất nhiều so với các đợt tấn công hỗn độn trước đó. Phía trên bóng dáng họ tua tủa những giáo và gậy ngắn, chàng trai nhìn rõ đám đông vô kể đi xuống từ những quả đồi: đàn ông, đàn bà, trẻ em, mà người ta đoán được từ xa, với những đám bụi nhỏ xíu và rung chuyển.

Ở bên kia cầu, các khẩu súng im bặt. Milena có lý, cậu nghĩ. Nếu chúng bắn chúng ta lúc này, chúng sẽ kích động một cơn giận dữ cuốn phăng chúng đi, và chúng sẽ thất bại mãi mãi, chúng biết điều đó.

Mặc dù có niềm tin ấy nhưng cảm giác đang chơi một trò chơi chết người vẫn không buông tha cậu. Một viên đạn, chỉ cần một viên duy nhất thôi, cũng đủ. Và một viên khác dành cho Milena… Tuy nhiên cậu không hề sợ hãi, mà chỉ ý thức đang được sống những giây phút quan trọng nhất của cuộc đời mình và đồng ý với chính bản thân cậu.

Cậu cầm tay cô gái trẻ và cả hai tiến lên vài bước nữa. Đến giữa cầu, họ dừng lại và nhìn thấy các nhân-mã làm theo họ, hai mươi mét phía sau. Họ đưa mắt nhìn xuống phía dưới, phía dòng sông với dòng nước tối sẫm đang cuộn chảy. Dòng sông này đã đưa họ đến tận đây, vào đầu mùa đông, tại sao bây giờ nó có thể phản bội họ chứ? Xung quanh họ, gió đã ngừng thổi. Tất cả mọi người dường như đang chờ đợi.

- Tiến lên nào, Milena nói, chúng ta không dừng lại nữa. Tiến lên…

Họ đi lên phía trước, như không chạm đất, bước qua các thân xác khổng lồ đã đông cứng trong tư thế lúc họ ngã xuống. Giữa số đó, họ nhận ra xác ông Faber, nằm úp bụng và hai cánh tay khổng lồ dang ra như những cánh chim, dường như muốn nắm lấy toàn bộ cây cầu và nâng nó lên. Từ đầu ông chảy ra một dòng máu đang luồn lách tìm đường đi giữa những viên đá màu xám.

Trên kè sông trước mặt, sự trơ ì của những chiếc xe tải khiến họ lo ngại. Họ tiến lên hai mươi bước nữa, không thay đổi tốc độ đi. Trong bàn tay Bartolomeo, bàn tay Milena mềm mại và chắc chắn. Cậu quay sang nhìn người bạn đồng hành. Mọi thứ trong cô đều trẻ trung và tỏa sáng. Không, cậu tự nhủ, bọn chúng không thể bắn cô ấy mà không tự chuốc tội vào mình…

Và đột nhiên, cậu biết họ vừa đến chính xác chỗ bọn chúng sẽ không để họ đi xa hơn nữa. Phải có điều gì xảy đến. Cậu cảm thấy bàn tay Milena run rẩy trong tay cậu. Phải chăng cô cũng có cùng trực cảm đó? Họ không dừng lại. Mỗi một mét bước qua đều có hương vị chiến thắng, mỗi một mét bước tới đều có mùi của nỗi đe dọa khủng khiếp.

Đúng lúc này người ta nghe thấy tiếng chiếc xe đầu tiên nổ máy, phía đằng kia, trên bờ kè. Nó khởi động để lùi đi và từ từ khuất xa trên đại lộ. Chiếc thứ hai cũng đi theo, rồi một xe khác, và lại một xe khác. Chẳng mấy chốc, cả đoàn xe lên đường chạy về phía Nam, hướng về các doanh trại. Đầu tiên còn là hoài nghi. Rồi sau đó một tiếng hô vang lên giữa các nhân-mã:

- Bọn chúng chạy rồi! Bọn chúng đã bỏ chạy!

Đó là hiệu lệnh cho tiếng hò hét vang trời. Tiếng hò hét lan đến tận các quả đồi thành tiếng vọng. Bartolomeo và Milena, như tỉnh dậy khỏi cơn mê, mới nhận ra họ đã bước qua toàn bộ cây cầu. Những chiếc xe tải cuối cùng, bịt kín lối đi rồi cũng khởi động và bỏ chạy. Từ khoảng cách gần, họ nhìn thấy những khuôn mặt sợ sệt của các lái xe mà một vài trong số đó không hề nhiều tuổi hơn họ. Chúng không kịp thời gian để sắp xếp dàn hàng sang phía đường bên cạnh nữa: một làn sóng người đã dồn dập dập lên chúng mà không gì có thể giữ nổi. Trên hai cây cầy gần đó cũng làn sóng đàn ông và phụ nữ như thế tràn vào, tất cả hò reo vui sướng, thành phố đã được mở toang.

Trong vài phút, đám đông đã tràn ngập các bờ kè, và đội quân hòa bình hùng hậu, do các nhân-mã dẫn đường, ùa vào trong các đại lộ lạnh giá của thủ đô. Các cửa sổ mở ra khi họ qua va tiếng hoan hô dội xuống. Những tiếng hô đả phá chế độ cũng vang lên, như thể chưa bao giờ mọi người lại mong muốn một điều gì khác sụp đổ như thế. Rồi những người dân được giải phóng cũng xuống phố, hòa vào đám đông ấy và đoàn người dài vô tận bước về phía trụ sở của hội Phalange, trong khu phố mới.

- Đến đấu trường! Bartolomeo kêu to. Hãy đi đến đấu trường!

- Đúng vậy, Milena tán đồng, trong khi Guerlinde khóc sướt mướt vì đã gặp lại cô trong không khí sôi sục này nhờ vào điều thần kỳ.

- Chị làm em sợ quá, cô gái nức nở, ôi, chị đã làm em sợ quá đi mất!

Không một chiếc xe điện hay một chiếc ô tô nào chạy trong thành phố nữa. Họ ùa vào các con phố nhỏ chạy ngang, Bartolomeo dẫn đầu, hai cô gái trẻ đi tiếp sau. Họ đi dọc các phố của khu phố cổ và sau mười lăm phút chạy bộ, thở không ra hơi, họ ra tới quảng trường sàn đấu. Họ kinh ngạc, không khí ở đây sôi sục. Trong đám đông hỗn độn, các nhân-mã chiếm đa số, dân chúng, và đột ngột một nhóm người khác xuất hiện, các đấu sĩ ngực trần hoặc trong lượt áo sơ mi dù trời lạnh đến chết người. Hai cánh cổng vẫn đóng, nhưng khoảng chục nhân- mã đã tiến lên thành hàng một, ôm trong cánh tay họ một thân gỗ lớn tìm thấy trong một công trình gần đó.

- Hãy đẩy mạnh nào! Họ hò hét. Chúng ta phá cửa vào!

Không gian mở ra trước mặt họ và họ chạy lấy đà. Cánh cửa bằng gỗ sồi rung lên sau cú va chạm. Họ lùi lại chục mét và lại tiếp tục tấn công.

- Họ sẽ không phá được mất, Bartolomeo nói.

Đứng ngay gần họ là một đấu sĩ có khuôn mặt hung tợn, đầu cạo trọc. Hắn vẫn cầm thanh kiếm trong tay và ngây dại nhìn xung quanh, như thể hắn không hiểu được mình đang ở đâu.

- Đã có nhiều trận đấu chưa vậy? Bartolomeo hỏi hắn.

- Rồi! hắn ta trả lời.

- Ông có gặp một thanh niên tên là Milos không?

- Không quen...

- Ông đi ra bằng cách nào vậy?

- Có một cửa nhỏ, ở đằng sau... Cậu có thuốc lá không?

- K...không, Bartolomeo lúng túng, sững sờ vì câu hỏi bất ngờ, và cậu vội vã đi vòng tòa nhà, Milena và Guerlinde theo sau.

Đúng là có một cửa nhỏ ở phía sau, ô cửa hẹp mà một nhóm nhân mã và người khởi nghĩa đã kiểm soát, vũ khí trong tay. Họ để đấu sĩ và khán giả đi ra, nhưng tóm lại những thành viên trong hội Phalanage đang định trà trộn vào trong đám đông chạy trốn.

Khi đến đây, Milena không có ý định sống một khoảnh khắc có vừa chia sẻ đến Bartolomeo trên cầu Hoàng gia. Thế nhưng, một điều đặc biệt xảy ra: một người đàn ông râu hung đỏ, lực lưỡng, mặc áo khoác nhung xuất hiện ở cửa, đầu cúi xuống, với hy vọng nực cười là đi qua mà không bị nhận ra. Ngay lập tức, các ngón tay chỉ vào hắn:

- Van Vlyck! Đó là Van Vlyck!

Hai nhân- mã giữ hắn thật chặt, một người thứ ba trói tay hắn. Hắn dường như đuối sức và không một chút kháng cự. Khi người ta sắp dẫn hắn đi, thì một tiếng kêu phụ nữ vang lên giữa đám đông:

- Hãy đợi đã!

Và Milena đứng trước mặt hắn. Họ không nói một lời. Chỉ đứng đối mặt nhau.

Mồm há hốc, ánh mắt như của kẻ bị ảo giác, Van Vlyck nhìn chằm chằm cô gái trẻ, và người ta đoán, đối với hắn, thời gian như vừa bị xóa bỏ. Trước mắt hắn là người duy nhất hắn đã yêu mãi mãi, người mà vì cô, hắn đã không do dự hy sinh phần tốt đẹp nhất của cuộc đời hắn, người mà cuối củng hắn đã giao cho những con Quái vật tàn sát. Cô đang đứng trước hắn, trẻ hơn và tóc vàng hơn bao giờ hết, bất tử.

Hắn lẳng lặng nhìn thấy trong đôi mắt xanh lơ của cô gái quá khứ bị giày vò và tương lai tăm tối của hắn.

Milena không đủ khả năng để căm ghét hắn. Cô nhìn thấy trong ánh mắt người đàn ông này. Như trong một chiếc gương khổng lồ, hình ảnh mẹ cô còn sống. Tôi đang đứng trước người đã giết mẹ, cô thầm nhủ, nhưng những lời ấy không tác động đến lý lẽ của cô. Tôi đang đứng trước người đã… yêu mẹ, cô lại nghĩ ngay, người đã khóc vào một buổi tối nghe mẹ hát, cách đây mười lăm năm, trong một nhà thờ nhỏ ở trong thành phố này, và đã không bao giờ nguôi ngoai. Tôi đang đứng trước người đã yêu mẹ một cách điên rồ, người đã nhìn mẹ tôi như cách đng nhìn tôi…

Và khi Van Vlyck bị những chíên-sĩ-ngựa dẫn đi xa dần, hững hờ với điều xảy ra với mình, đó như thể hắn đang mang đi cùng mình một kỉ niệm rạo rực và đam mê về người phụ nữ ấy, điều mà không giờ một tấm ảnh, một đĩa ghi hình nào có thể sánh được.

Milena bối rối, phải một hồi lâu cô mới trở về với thực tại. Một tiếng vỡ khủng khiếp, cùng với nó là tiếng hò reo hoan hỉ đã kéo cô tỉnh lại. Bartolomeo nắm tay cô:

- Milena, thanh gỗ chặn cửa đã gãy! Chúng ta sẽ đi vào bằng cổng chính!

Họ chạy đến đó, Guerlinde, vừa cứng đầu vừa trung thành, vẫn luôn theo sau. Quả thật, bộ máy phá thành đã phá vỡ cánh cửa, nhưng những người muốn vào vấp phải sự xô lấn của những người muốn ra: những đấu sĩ và những người xem đáng xấu hổ, gây nên cảnh hỗn độn. Kiên quyết và cố sức, ba người bạn trẻ đã vào được phía bên trong. Bartolomeo gào to đến hơn hai mươi lần:

- Một thanh niên mười bảy tuổi! Tên là Milos! Có ai nhìn thấy không?

Không ai trả lời cậu. Milena cũng hỏi một đấu sĩ có khuôn mặt gớm ghiếc đầy các vết sẹo nhằng nhịt, như thể hắn ta bị con ác thú nào cào vậy:

- Milos Ferenzy! Đấu sĩ mười bảy tuổi! Cậu ấy có cùng trại với ông không? Ông có biết cậu ấy k?

Hắn lắc đầu, hoảng hốt, và bỏ đi. Không lâu sau, họ từ bỏ ý định hỏi thăm người nào đó gặp được và đi cao lên trên các khán đài, gọi to hết cỡ:

- Milos! Milos!

Dần dần, khi trường đấu thưa dần và không còn ai, họ tìm người bạn không ở đây.

- Cậu ấy có thể ở đâu đó khác trong khu đấu trường, Milena gọi ý.

Nhưng không thể, vì sao cậu ấy lại phải lẩn trốn thế? Có lẽ nào cậu ấy đi ra mà họ không nhìn thấy. Có khi họ đã đi qua nhau.

Họ đi không chủ đích trong hành lang, đẩy những cách cửa bên trái, bên phải của các xà lim vắng lặng. Họ thực hiện trọn một vòng như thế quanh đấu trường và trở về đúng điểm xuất phát.

- Milos! Bartolomeo gọi to một lần cuối cùng.

Giọng cậu vang lên dưới vòm trần nhà và tắt ngấm, nhường chỗ cho sự im lặng như dưới hầm nhà, Khi họ sắp sửa quay ra, Guerlinde chợt chỉ tay về phía cuối hành lang:

- Đằng kia có một cầu thang.

Họ đi đến đó. Hai bậc cầu thang đã bị mọt phá hủy. Bartolomeo trèo lên cẩn thận không để các bậc thang khác bị gãy dưới sức nặng của cậu. Đến lưng chừng, cậu dừng lại.

- Anh có nhìn thấy gì không? Milena hỏi.

Chàng trai không trả lời và biến mất. Cô kiên nhẫn trong vài giâu, và vì không thể chờ đợi thêm được nữa, cô hỏi lần thứ hai:

- Bart, anh có nhìn thấy gì không?

Cô cũng không có được câu trả lời. Nỗi sợ hãi thiêu đốt trong bụng. Cô cũng trèo lên. Một luồng ánh sáng yếu ớt lọt qua lỗ nhỏ khoét trên bức tường đất. Bartolomeo đang quỳ gối gần một cơ thể nằm cuộn tròn thành hình một đường cong hoàn hảo, giống như là những con mèo đang nằm ngủ vậy. Cô bò lên bằng bốn chân, và đến dựa vào vai người bạn,

Milos mặc chiếc áo sơ mi trắng lấm bẩn, vạt trước ướt đẫm màu đỏ. Một bên trong hai bàn chân đen đủi vì cáu ghét cũng chảy máu. Họ nhìn ngắm khuôn mặt sáng sùa giống khuôn mặt của một cậu bé mười hai tuổi, không thể nói được một lời.

- Milos… Bartolomeo khẽ nói.

- Helen… Milena khóc.

Và họ ôm nhau, đầu tựa đầu, nước mắt lặng lẽ.

Tiếng Guerlinde, một mình đứng trong hành lang tối, lo lắng gọi từ bên dưới:

- Có chuyện gì trên đó thế? Này! Có chuyện gì vậy?