ũng như mọi đêm hè ấm áp, mấy mụ sồn sồn ở đại lộ số 10 quây quần tụ họp nói chuyện tào lao. Đêm nay chủ đề xung quanh vấn đề thời sự những nỗi bất hạnh của gia đình Angeluzzi Corbo.

Mới đầu là thương xót chứ... Đời mụ Lucia Santa khổ quá. Chồng thứ nhất tử nạn. Chồng thứ hai chết trong nhà thương điên. Có đứa con trai ngoan ngoãn đang kiếm ra tiền thì xe lửa đụng chết. Bao nhiêu xui xẻo dồn dập là "họa vô đơn chí". Như vậy thì có trời, có đất ở chỗ nào...

Bao nhiêu cái đầu gật gù khen phải. Cho đến khi một cái đầu bạc khẽ lắc... là ngưng lại hết. Một mụ già bạc trắng đầu vì những đau khổ chồng chất của cuộc đời - ai chẳng phải công nhận - sau mấy cái lắc đầu mới gật gù: đúng hết... song đã chắc gì Lucia Santa khổ.

Này nhé, mụ có đứa con gái lớn có học đàng hoàng. Thằng chồng nó cũng tử tế quá chứ... Còn đám con trai thì ở đây đã chắc có ai bằng... Thằng lớn Lorenzo thật ngon lành, vợ ngoan ngoãn, con một đống... giờ này hiếu thuận chính cống con trai gốc Ý: nó làm Hỏa xa chăm chỉ, có lộn xộn với cò bót hồi nào... Thằng Sal ư... Khỏi nói là đi học toàn phần thưởng danh dự, mai sau giáo sư chắc. Còn Lena đứa con gái út thì nết na vậy là kiểu mẫu còn gì... Vâng lời mẹ, chăm làm... việc gì trong nhà khỏi tay nó...

Thử hỏi còn muốn gì... Có ai nghe thấy đám con Lucia cãi lời mẹ đâu... Hai đứa lớn ra ở riêng cả mà tháng nào không gửi tiền biếu mẹ đâu... Còn thằng Gino phong bì lĩnh ra là đưa về nguyên vẹn.

Năm đứa con được cả. Đồng ý là hai đời chồng không đậu... nhưng chồng con mà như mấy thằng đàn ông trời đánh xóm này thì thà ở góa cho sướng.

Dĩ nhiên mới có chừng ấy con chưa phải là có phúc. Nhưng đừng quên là ngay thằng Vincenzo chết rồi cũng chưa dám làm gì để mất danh giá gia đình nghe... Nó đau... nó đi không vững té vào đường ray xe lửa quả là rủi ro. Nhưng tai nạn mà, biết nói sao... Đám ma đông đủ, chôn đất thánh đàng hoàng chứ bộ... Kể ra thằng bé cũng tội nghiệp! Số mệnh bắt nó thế... ngay từ hồi nhỏ cũng đã rầu rầu tối ngày.

Phải nói có bắc đồng cân lên cũng khó nói Lucia Santa sướng hay khổ. Đúng thế, bà con lối xóm này thiếu gì người cực khổ hơn mụ quá nhiều... và nói cho ngay có một người nào không từng chôn ít nhất là một đứa con... Chồng tử nạn thiếu gì... Con cái sinh ra tật nguyền... bệnh sơ sơ cũng lăn cổ ra chết mới là đau kia!

Phải công nhận là Lucia Santa khôn ngoan, dạy dỗ con cái được lắm chứ... Đâu có nạn con gái lớn mang bầu mà tìm thủ phạm, tác giả mấy ngày không ra... Con trai có đứa nào ra tù vào khám hay cứng đầu đến một chiều... lên chơi ghế điện đâu... Rượu chè, cờ bạc, trai gái còn không hề mà...

Đời đàn bà sinh ra để gánh chịu nhục nhằn, khổ sở mà tránh né được đến như Lucia Santa là nhất! Đám con cái lành mạnh, tương lai bảo đảm, sáng sủa rõ... chỉ nay cho mẹ nhờ, tha hồ khá.

Chẳng qua là phải can đảm. Đây là Mỹ quốc chứ đâu phải Ý Đại Lợi... Số mệnh có khắt khe vẫn còn chiến thắng được mà... Ở đất nước này con trai lớn lên có quyền cổ cồn ca vát đi làm, mưa không đến mặt, nắng không đến đầu. Con gái có quyền cắp sách đi học, giày cao gót, tất lụa chứ đâu phải chân heo tối ngày và vác củi quần quật tới cong lưng... mang sức người thay cho lừa, ngựa...

Bởi vậy, sung sướng biết hưởng thì khổ sổ phải chịu chứ... Vả lại, mấy ai sinh ra đời mà không khổ, không khóc một lần... Họa chẳng chỉ có mấy người chết! Phải rồi chết là hết khổ, chết được là sướng thân.

Mấy mụ già thấy cái chết bỗng được hoan nghênh bèn vỗ tay loạn, mắt tóe lửa... bao nhiêu tinh thần vận dụng hết. Chuyện gì xảy ra trong xóm cũng biết rành, biết hết và động mang ra kể là cãi om sòm, nghe con cái nhà nào dám làm bậy là chửi ào ào. Tuy nhiên có ly cà rem lạnh buốt hay miếng xăng uých nóng hổi cũng không quên chiếu cố mạnh mẽ, thản nhiên. Mấy hàm răng già lão đâu chịu tha lớp bánh mềm mại phết đầy sốt cà chua béo bổ hay pho mát nóng chảy ngon lành... Những quân láo lếu dám đụng đến đời sống của họ hay của con cái họ dĩ nhiên cũng bị nghiến ngấu tương tự.

Họ còn phải sống. Cả cái thành phố xi măng, sắt thép, thủy tinh này... cũng như lề đường đá xanh, mặt đường đá tảng kia vững chắc là vậy một ngày nào sẽ trở thành tro bụi chắc! Nhưng họ, họ còn sống và sống vững.