ôi không rõ những việc gì xảy ra về sau ở Ri-ga nữa. Khi chiến tranh chấm dứt, nhờ Prô-nin kể lại tôi mới biết...

Hôm ấy, sau khi để cho tôi đi "công tác đặc biệt" với "quận chúa Phôn", Pôn-man quay về nhà đánh xe đến tìm Grê-nhe. Nhưng hắn đã chậm chân hơn Gôn-da-lét. Theo lời xúi giục của tôi, Gôn-da-lét lập tức mò đến gây sự với Grê-nhe. Tên cáo già liền hạ lệnh cho lính hầu đuổi cổ hắn ra. Thế là sinh chuyện ẩu đả. Gôn-da-lét rút dao găm định lao vào kẻ tình địch. Lúc ấy Pôn-man mới đến, liền nhảy vào can thiệp. Nhà "nghệ sĩ" điên cuồng này bèn tặng hắn một nhát khá sâu. Người ta nói là để bảo vệ thượng cấp, một tên SS đã bắn chết Gôn-da-lét. Nhưng theo lời Prô-nin thì chính con đĩ rạc An-cốp-xcai-a bắn chết thằng cao bồi này. Ả thẳng tay trừ khử những ai biết rõ cuộc đời bí mật đầy tội lỗi của ả.

Nhưng Pôn-man cũng đã bị thương và cần phải băng bó. Trong lúc đó, An-cốp-xcai-a vụt nhớ lại việc tôi đến biệt thự hỏi dò về trường bay. Ả bắt đầu vỡ lẽ, liền nhảy lên ô tô của Pôn-man bảo lái xe lái đến sân bay.

Còn Pôn-man thì sau khi hỏi Grê-nhe mới biết rõ sự thật, cũng cuống cuồng điều động các đơn vị cận vệ đặc biệt và bọn hiến binh đến bao vây chúng tôi. Nhưng đã muộn mất rồi.

Khi máy bay đã lên cao, hắn mới kịp hạ lệnh cho trạm phòng không bắn theo một loạt súng để "tiễn biệt".

Sau một hồi chiến đấu quyết liệt, Giê-lê-nốp và Xích-tam đều bị thương, đạn cũng hết. Cả hai phải rút vào một công viên cạnh đấy. Anh em du kích đã tìm thấy họ và mang đi...

Máy bay hạ cánh xuống phòng tuyến quân ta, chúng tôi chuyển các em bé sang xe cứu thương để đưa về viện quân y. Em nào mặt cũng nhớn nhác xanh xao. Một bà bác sĩ già đến bên tôi sừng sộ:

-- Có phải anh đưa các em bé đến đây không?

-- Đúng, chính tôi.

-- Hừ, rồi xem anh có phải ra tòa không nhé. Anh săn sóc trẻ con thế đấy à? -- Nói xong bà giận dữ bỏ đi.

Tôi lôi An-cốp-xcai-a đến phòng đặc biệt, sang Bộ tư lệnh nộp tài liệu rồi xin về nghỉ.

Hôm sau tôi được gọi đến phòng đặc biệt suốt ba ngày liền để khai báo tội trạng của An-cốp-xcai-a. Cách một ngày nữa, tòa án quân sự mời tôi ra để đối chứng.

Trước vành móng ngựa, An-cốp-xcai-a tự thú nhận:

-- Vâng, hoạt động gián điệp chống Liên Xô là nghề của tôi.

Viên chánh án đứng lên:

-- Bà hãy thuật lại hoàn cảnh quen biết giữa bà và Ma-ca-rốp. Sự quen biết ấy đã giúp gì cho hoạt động của bà và bản thân bà.

Ả bắt đầu kể...

Lúc bấy giờ thành phố Ri-ga ở phương Tây cũng như Thượng Hải ở phương Đông là vũ đài của mọi thứ gián điệp: "gián điệp một mặt", "gián điệp hai mặt" và "gián điệp ba mặt". An-cốp-xcai-a thuộc loại gián điệp thứ ba, nghĩa là ả làm thuê cho ba cơ quan do thám của ba cường quốc cùng một lúc.

Blây không biết rõ điều đó. Là sĩ quan tình báo của nước Anh hắn chỉ biết phục vụ cho nữ hoàng Anh. Không những hắn chỉ chuẩn bị cho cuộc chiến tranh sắp bùng nổ mà còn nghĩ đến những hoạt động sau chiến tranh của bọn đại tư bản, ngày nay ta thường gọi là "chiến tranh lạnh". Trong tình hình căng thẳng hồi đó thì Hen-xen -- một tên trùm gián điệp Anh cùng vợ đến Ri-ga dưới danh nghĩa là đại thương gia Anh sang "thăm" Liên Xô.

Đúng vào cái buổi chiều tôi đã kể ở đoạn đầu cuốn sách, hắn hẹn gặp Blây ở tiệm ăn, An-cốp-xcai-a làm liên lạc. Cơ quan do thám Mỹ hạ lệnh cho An-cốp-xcai-a đoạt bằng được bản danh sách quan trọng mà Blây sắp giao cho Hen-xen.

Thật là tiến thoái lưỡng nan. Một đằng không thể cưỡng lại thế lực của đồng tiền vàng, một đằng nếu giết Blây cũng lôi thôi to với Intelligence service. Nhưng cuối cùng An-cốp-xcai-a thấy không nên làm trái lời quan thầy Mỹ. Ả bàn mưu với Gôn-da-lét để giết Blây. Vốn ngấm ngầm ghen tuông với tên đại úy Anh nên nghe tin ấy hắn tán thành ngay.

Dạo ấy kiều dân Đức ở vùng Ban-tích đang hồi cư. Trong bọn chuyên viên hồi cư có nhiều gián tiếp lợi hại. Bọn này cũng đang theo sát Blây.

Tối hôm đó An-cốp-xcai-a bảo Blây đến tiệm ăn trong khách sạn Rim để gặp Hen-xen theo lệnh của y. Trước khi Blây ra đi, hai người xô xát với nhau và ả đã bắn chết Blây. Ngay lúc ấy có chuông điện thoại réo và một giọng nói lạ tai báo tin đổi chỗ hẹn sang con đường bờ sông Đô-gáp. Ai? Hen-xen?... Hay là bọn Đức?...

An-cốp-xcai-a cứ đến chỗ hẹn. Ả ra đầu phố gần tòa nhà của Bộ tham mưu chúng tôi đứng đợi...

An-cốp-xcai-a đã biết tôi từ những ngày đầu khi tôi mới đặt chân tới Ri-ga, vì trong cơ quan Bộ tham mưu, chúng đã cài một tên gián điệp giả dạng làm thợ điện. Ả hằng suy tính nghĩ cách làm quen với tôi và nếu cần thì dùng cả xác thịt để chinh phục trái tim tôi, nhưng chưa gặp dịp. Con mắt nhà nghề của ả còn nhận thấy nét mặt và dáng điệu của tôi rất giống tên sĩ quan tình báo Anh, duy có màu tóc là khác. Vì thế nên tối hôm đó ả nảy ra ý định dùng tôi giả dạng Blây.

Gặp tôi từ Bộ tham mưu ra, An-cốp-xcai-a lừa tôi đi trên đường bờ sông với ả.

Theo dự định thì nếu gặp Hen-xen ở dọc đường, ả sẽ tiến lên trước để giao bản danh sách cho Hen-xen và nói dối là Giét-ta-pô đang bám sát đằng sau nên Blây phải nhờ ả trao hộ.

Khi thấy chiếc ô tô đi tới, An-cốp-xcai-a nhận ra đó là ô tô của một trong những tên cầm đầu việc hồi cư. Ả run sợ. Nếu lúc ấy bọn Đức tưởng tôi là Blây, thì chúng sẽ bắt cóc hoặc giết đi.

Ô tô đến gần, An-cốp-xcai-a bèn ôm chầm lấy tôi hôn. Bọn Đức tưởng là một cặp tình nhân nên bỏ đi.

Sau đó Gôn-da-lét huýt sáo ra hiệu cho An-cốp-xcai-a để ám sát tôi vì hắn cứ đinh ninh là Blây. Nhưng An-cốp-xcai-a đã nhanh trí cứu tôi. Khi đi tới chỗ rẽ thì Gôn-da-lét mới biết là hắn nhầm, nhưng lúc thấy tôi và An-cốp-xcai-a giằng co chiếc xắc thì hắn đã bắn đứt cái quai da để gỡ cho ả chạy thoát vào tiệm ăn. Gặp Hen-xen, ả đưa cho y bản danh sách và bịa chuyện rằng tình báo Liên Xô đã mưu sát Blây bị thương nặng nên ả được cử đi thay. Thấy tô nhìn An-cốp-xcai-a, Hen-xen sinh nghi. An-cốp-xcai-a bảo tôi là kẻ đã bắn Blây và đang theo gót ả. Hen-xen liền hạ lệnh thủ tiêu tôi và hắn sẽ kiểm tra việc này trước khi sang Xtốc-khôm. An-cốp-xcai-a bèn rủ Gôn-da-lét lẻn vào nhà tôi chực ở cầu thang. Gôn-da-lét chiếu đèn pin cho An-cốp-xcai-a hạ thủ.

Vừa lúc ấy tiếng động cơ máy bay oanh tạc Đức gầm vang khắp trời Ri-ga khiến con nữ gián điệp này đoán ngay được tình hình sắp tới và đột ngột thay đổi ý định. Ả rắp tâm dùng tôi để làm bình phong cho mọi hoạt động đen tối sau này. An-cốp-xcai-a liền ngắm chếch nòng súng ra ngoài. Sau đó tôi được thay quần áo Blây và được chở vào nhà thương. Sáng hôm sau, các đồng chí Hồng quân đã nhặt được xác thiếu tá Ma-ca-rốp cạnh một tòa nhà bị bom Đức ném sập.

Cũng trong đêm đó bọn Đức đã chiếm thành phố Ri-ga.

Theo sự phân công của cơ quan gián điệp Mỹ thì giáo sư Grê-nhe là cấp trên trực tiếp của An-cốp-xcai-a.

Trước tòa, ả biết không thể chối cãi được nên không dám nói sai sự thật về câu chuyện giữa ả và tôi. Nhưng những tội ác tày trời khác thì ả cố tâm lờ đi. Khi tòa hỏi ý kiến, tôi đã vạch ra tất cả những việc làm của ả và Grê-nhe trong thời gian ở Ri-ga như dồn thanh niên vào trại tập trung, treo cổ người Lét-tô-ni và Do Thái, dùng trẻ em làm vật thí nghiệm. Nghe xong, An-cốp-xcai-a liền giở giọng trâng tráo đổ vấy cho tôi hòng bắt tôi phải chết theo ả. Thoạt tiên ả bảo tôi ghen tuông với Grê-nhe nên đặt điều cho ả. Rồi ả vu cáo cho tôi nào là gián điệp loại to đầu hơn ả, nào là Mỹ đã phái tôi trở về hàng ngũ Hồng quân để hoạt động phá hoại, nào là tôi đã lĩnh tiền của tướng Tay-lo, cung cấp nhiều tin tức quan trọng cho Mỹ và đã nộp Giê-lê-nốp cho Giét-ta-pô.

Tuy An-cốp-xcai-a có trăm mưu nghìn chước, ả cũng không thể lừa gạt được tòa án. Ả vừa dứt lời, đại tá chánh án, một sĩ quan già có cặp mắt sắc lạnh ôn tồn bảo tôi:

-- Đồng chí thiếu tá, đồng chí có thể trở về đơn vị.

Tôi vừa quay ra thì nghe tiếng An-cốp-xcai-a kêu thất thanh:

-- Anh Ma-ca-rốp! Em cốt bịa ra đấy thôi. Em làm thế để anh có thể chia sẻ số phận cùng em, bởi vì... anh ơi! Bởi vì... em đã yêu anh! Quay lại anh ơi! Em yêu anh!

Nhưng đời nào tôi quay lại. Tôi thừa hiểu con khốn nạn định che đậy sự lừa bịp vừa rồi bằng những lời lừa bịp khác cũng ghê tởm như cả cuộc đời chuyên lừa bịp của nó.