ôm bắt đầu gieo trồng, Niki thức dậy trước bình minh và khi Jim và Bo đến, đã có sẵn cà phê nóng với một đĩa trứng chiên dăm bông cho mỗi người. Rồi họ ra đồng.

Cô và hai người làm công mất hai ngày để chuẩn bị các luống đất để gieo hạt, làm quần quật từ bình minh đến chiều tối, chỉ ngừng tay nửa giờ để ăn trưa. Khi gieo xong, họ đậy các luống đất có gieo hạt bằng một lớp vải mỏng để bảo vệ hạt chống sự thay đổi đột ngột của nhiệt độ, hay thú rừng phá hủy, hay bị côn trùng ăn.

Theo các sách của bộ Nông nghiệp Will cho cô, Niki biết có thể trông đợi cứ một trăm thước vuông gieo hạt có thể đem lại từ mười lăm ngàn đến hai mươi ngàn cây non. Jim đã nói thêm rằng, cô chỉ trông chờ có được một vụ thu hoạch tốt "nếu Chúa đồng ý". Có quá nhiều loại côn trùng, cỏ dại và bệnh tấn công cây thuốc lá gần như từ ngày đầu gieo trồng và suốt thời gian tăng trưởng ba đến bốn tháng của nó - và ngay cả sau khi thu hoạch - nên Niki có thể hình dung ra có bàn tay của Thượng đế mới có được một mùa thu hoạch tối đa.

Trong tuần lễ kế đó, họ làm đất ở những cánh đồng đã thiêu đốt, dọn sạch các cây cũ còn lại và cuốc đất để chuẩn bị cấy cây con. Trong khi làm, Niki có cảm tưởng như một người mẹ sắp sinh con, đang sửa soạn cái buồng để nuôi những đứa trẻ sắp chào đời. Lần đầu tiên trong đời cô làm lụng thật sự, bắt đầu một cái gì thực sự của cô, thay vì đóng một vai trong một cốt truyện của người khác.

Tám tuần lễ sau, các cây con sẵn sàng. Trước đó Will đã hứa cho mượn máy móc. Nhưng sau hai ngày trời mưa dầm dề, đất bị úng nước và Jim báo tin buồn là phải làm bằng tay, vì đất ướt quá. Thấy cô xịu mặt, Jim sờ tay vào cuốn Thánh Kinh nhỏ bỏ ở túi áo sơ mi và nói:

- Chúa làm việc gì cũng có lý do, bà chủ ạ. Chắc chắn làm việc cách đó khổ nhọc hơn, nhưng tôi tin rằng chúng ta sẽ thu hoạch một vụ tốt.

- Tôi hy vọng thế, Jim - cô buồn đáp.

Mất hơn hai tuần lễ mới xong, nhưng không ai than phiền và trong những ngày làm việc gần gũi nhau ấy, Niki biết được chân giá trị của hai người làm thuê cho cô. Cô quan sát Jim trong khi anh ta tỏ ra kiên nhẫn với Bo và khi cô khen anh ta, anh ta viện dẫn Kinh Thánh đã nói: "Chúa đã bảo hãy để trẻ con đến với ta."

Niki để ý thấy mỗi khi cô vừa nói với Bo vừa làm cử chỉ bằng tay, có hai điều xảy ra. Một là cậu ta chóng hiểu hơn và hai là cậu ta tỏ ra thoải mái hơn. Một chiều nọ, cô bắt gặp cậu ta đang ngồi ở tay lái của một chiếc xe hơi hiệu Buick của Elle trước kia, nay bị chết máy và để ở cái chái để xe. Niki bảo cậu ta xe đã hỏng và không dùng được, nếu không, cô lái xe đưa cậu ta đi một vòng. Bo bước xuống xe, giở nắp máy lên và chỉ vào máy, rồi chỉ vào mình. Cô hiểu Bo tỏ ý muốn sửa xe. Và thấy không có gì sợ mất, cô gật đầu, rút mấy tờ bạc ở ví tiền nhét túi quần jeans ra, để cho cậu ta hiểu cô sẽ trả thêm tiền. Miệng cười tươi của Bo làm cô cảm động. Trông cậu ta thật đáng thương trong bộ đồ lao động rộng thùng thình do cha cậu bỏ lại, tuy nhiên chỉ cần một chút đã đủ làm cho cậu ta vui sướng.

Cô mong ước được giúp đỡ Bo trong cảnh nghèo khó, nên ra thị trấn mua mấy bộ đồ lao động áo liền quần, mấy cái áo sơ mi và một cái áo vét bằng vải jeans lót lông cừu. Muốn tránh cho món quà có vẻ của bố thí, Niki giặt đi hai lần để có vẻ là đồ cũ, rồi bỏ vào thùng sau xe Buick. Rồi cô giả vờ như phát giác ra khi có Bo và cô đề nghị Bo sử dụng các áo quần ấy, vì cô không cần dùng.

Cô mua gấp đôi thức ăn hàng tuần và sau mỗi ngày làm việc, cô bắt đầu mời hai người làm thuê ở lại dùng cơm tối với cô.

Một bữa tối, sau khi ăn xong, đang ngồi ăn tráng miệng và uống cà phê, Jim tự nói ra:

- Cha tôi xưa kia làm cho cha của Will.

- Ông ấy là người như thế nào? - Niki hỏi.

- John Rivers là một người cứng rắn như đá, nhưng công bằng và ngay thật. Ông là một người biết sợ Chúa và tốt với người thân của mình.

- Tôi ngạc nhiên vì Will chưa có vợ - Cô nói vì tò mò muốn biết.

- Không phải vì không ai muốn anh ta, cái đó là chắc.

Điều đó Niki đã tự biết rồi. Cô nói:

- Nhưng Will không bao giờ gặp được người đúng ý anh ấy.

- Ồ có chứ. Anh ta đã gặp cô gái út của Charley Connors, tên là Beth. Cô Beth ấy xinh đẹp nhất ở quận này. Đúng ý anh ta hết sức. Mọi người đều cho rằng cặp ấy rất xứng đôi.

- Vậy thì tại sao họ không lấy nhau?

- Ồ, họ đã định lấy nhau đó chứ, nhưng rồi Will mất cô ta.

- Có một người đàn ông khác à?

- Không, tôi không muốn nói như vậy, thưa cô. Beth Connors lâm bệnh gì đó phát ra rất nhanh. Cô ta đã chết khá lâu rồi… ít nhất cũng đã mười năm nay. Nhưng theo chỗ tôi thấy, có lẽ Will chưa quên được.

Anh ta lắc đầu rồi đứng dậy ra về.

Niki ngồi lại ở bàn một mình rất lâu sau đó và nghĩ ngợi. Cô nghĩ bụng, phải rồi. Will Rivers chắc là đã đóng kịch và vai anh thích nhất là một người đàn ông tỏ ra thân thiện, không có gì rắc rối, mà cuộc đời giống như một cuốn sách để mở.

Trong những tuần lễ sau đó, Niki biết được Will nói đúng sự thật khi cánh giác cô rằng việc trồng thuốc lá đòi hỏi rất nhiều khi những lá thuốc bắt đầu lớn, chúng ngày càng thu hút các loại sâu bọ và càng cần phải cảnh giác luôn luôn sẵn sàng để phun thuốc. Rồi khi cây bắt đầu trổ hoa, phải ngắt hoa đi để chúng không lớn thêm.

Càng ngày Niki càng cảm thấy mình giống con gà mái mẹ bảo vệ và nuôi nấng đàn con. Ngày nào cũng bận việc và đêm dành để ngủ. Đôi lúc sau khi làm xong việc nhà, cô phải chật vật lắm mới thức khuya viết thư cho Helen hoặc Blake. Nhưng cô luôn luôn cố gắng viết. Sau khi xuýt mất Kate trong nhiều năm, Niki đã quyết tâm không bao giờ để mất liên lạc với những người cô quan tâm đến. Niki vẫn liên lạc thường với Ralph Sandeman. Vì cô hình dung ra ông sống độc thân và cô đơn. Cô không thể cảm thấy oán hận ông, vì chuyện ông đã làm cách đây rất lâu.

Thật ra Niki cảm thấy cả mẹ và bà ngoại của cô cũng đã có một phần trách nhiệm trong chuyện đó. Monique, cô gái tỉnh lẻ đã suy đoán quá sớm là bà đã bị bỏ rơi và đã không làm gì để tìm Ralph Sandeman hết, sau khi họ chia tay và trông đợi ông ta sẽ tự động trở về tìm bà. Bà không dự liệu có thể xảy ra trường hợp ông bị thương, bị chiến tranh làm cho cách ly với bà. Và Elle… bà cũng đã tự mình để mất nhiều cơ hội. Bây giờ lại sống ở Willow Cross, Niki nhìn thị trấn này với con mắt khác, không có thành kiến giống như mẹ. Nhìn bằng con mắt của Elle, cũng như của Niki khi cô còn bé, thị trấn này và những người dân ở đây đã tỏ ra thù địch. Nhưng cái đó cũng do mẹ cô ít để ý đến những người xung quanh bà là những công dân bình thường có công ăn việc làm hàng ngày. Nếu có cơ hội, chắc hẳn không phải tất cả đều hẹp hòi và độc ác, như Niki đã có một thời tưởng vậy. Có những người như Kate và Tim muốn làm cho thế giới này tốt hơn. Họ làm được nhiều hơn thế, chỉ bằng cách chăm sóc những đứa trẻ trong khi cha mẹ chúng làm việc. Tim và Kate đã nhận nuôi nhiều gia đình toàn bộ, cung cấp thực phẩm và quần áo, thậm chí cố vấn cho họ cả về y tế và pháp luật. Những nông gia trong hợp tác xã có tinh thần tương thân tương ái còn cao hơn. Nếu một người gặp hoạn nạn gì, cháy nhà, chết chóc, hay tai nạn, thì làm như việc đó xảy ra đến cho tất cả họ.

Ban đầu, Niki đến dự buổi họp của hợp tác xã để học hỏi. Rồi cô bắt đầu tìm kiếm những hoạt động xã hội để giảm bớt sự cô đơn của cuộc sống ở nông trại. Không bao lâu, cô trở thành một người hoạt động chung với Will, phát những truyền đơn in tại nhà, luân chuyển những kiến nghị để gởi lên các đại biểu quốc hội.

Cô gọi việc đó như là một cách dính líu vào cộng đồng và một phần để trả món nợ tinh thần đối với Will, vì anh ta đã giúp cô. Và khi cô thành thật hoàn toàn với mình, cô nghĩ bụng, đó là một cách để tỏ ra Will Rivers thấy cô là một con người có "bản lĩnh" và có thể đạt được tiêu chuẩn cao của anh ta đặt ra cho một người láng giềng tốt.

Cô hài lòng khi Will bắt đầu hỏi ý kiến cô về những đường lối mà anh ta đóng một vai trò quan trọng trong việc đưa ra hợp tác xã chấp thuận. Một mối quan tâm chính của anh, là vận động những nông gia khác có sản phẩm từ lâu nay chỉ bán cho Công ty thuốc lá Hyland, để họ gây sức ép buộc công ty chỉ trộn thêm một phần nhỏ thuốc lá ở nước ngoài có phẩm chất kém hơn và giá rẻ hơn. Dĩ nhiên những nông gia khác đều có ý thức có nguy cơ thứ thuốc lá rẻ tiền ấy càng ngày càng chiếm chỗ nhiều hơn, làm cho sản phẩm của họ chỉ bán đuợc với giá tối thiểu, nhưng họ không biết làm cách nào để gây sức ép với công ty.

Will phát họa nội dung anh định trình bày trong buổi họp tới của hợp tác xã với Niki:

- Sức ép về mặt đạo lý. Chúng ta phải làm tất cả những gì chúng ta làm được để công ty ý thức rằng, trải qua bao nhiêu năm họ đã tự tạo cho họ có trách nhiệm đối với dân chúng ở Willow Cross và vùng phụ cận, họ không thể từ chối trách nhiệm đó. Đồng thời chúng ta phải tác động vào người của chúng ta… là họ không bắt buộc phải mang ơn công ty nhiều đến thế. Đã lâu lắm rồi, họ quen nói rằng công ty đã tốt với họ như thế nào, đã cung cấp cho họ miễn phí những con gà tây và những bữa ăn ngoài trời. Cái đó cũng tốt thôi, chúng ta phải mở mắt cho người của chúng ta thấy rằng, những gì họ nhận được đều do công lao của họ làm ra và còn hơn thế nữa. Cả hai phải nhận thức được rằng đó là một sự hùn hạp.

- Về mặt lý tưởng thì nguyên tắc ấy nói ra nghe rất hay. Nhưng sự thật thì, nếu chúng ta đấu tranh quá hăng, Will ạ, chúng ta sẽ bị hỏng chân. Công ty Hyland có thể bẻ gãy mọi sự chống đối của chúng ta, bằng cách không đếm xỉa đến sản phẩm tốt và mua toàn thể nguyên liệu ở nước ngoài.

- Không, họ không thể làm vậy, Niki ạ. Chúng ta chỉ cần phải tin tưởng vào giá trị của chúng ta, đối với công ty và chúng ta có thể bắt đầu lái họ theo hướng chúng ta muốn.

Niki không chắc Will đã nói đúng, đã có quá nhiều kinh nghiệm bản thân về sự tàn nhẫn của dòng họ Hyland. Nhưng cô đóng vai một người rất có ích cho Will để anh ta thăm dò ý kiến đối với bài phát biểu anh định nói, để vận động mọi người ủng hộ anh.

Buổi tối dự trù có cuộc họp, cô định đi với anh ta và đang chờ anh lái xe đến đón thì chuông điện thoại reo. Tiếng Will vang lên ở đầu dây, hoảng hốt:

- Niki, mẹ tôi đang lên cơn nặng lắm. Uống thuốc không hiệu lực gì cả, nên tôi sắp chở bà đi bệnh viện…

- Tôi sẽ đến đó gặp anh.

- Không, cô đừng đến. Tôi cần cô đến cuộc họp và phát biểu tất cả những gì mà đáng lẽ do tôi nói ra…

- Nhưng mà, Will ạ, họ sẽ không chịu nghe nếu do tôi nói. Tôi không phải…

- Cô là đồng hội đồng thuyền với chúng tôi. Chỉ cần như vậy là người ta nghe cô, Niki ạ. Và cô biết tất cả những điều nên nói.

- Thật không? - Niki lẩm bẩm.

Tuy cô biết đại cương bài phát biểu của Will định nói, anh ta luôn luôn ứng khẩu, không viết trước gì hết.

- Nếu cô thật sự cảm thấy cần nói ra, thì cô sẽ có từ ngữ để nói. Xin lỗi nhé. Tôi phải đi ngay.

Đường dây điện thoại im lặng như tờ. Anh ta đã gác máy.

Khi đến chỗ họp, Niki được đón tiếp niềm nở bởi đa số những nông gia khác. Nhưng cô cũng ý thức có tiếng thì thầm hiếu kỳ trong cử tọa. Gần đây cô thường đến với Will. Cô biết có người bàn tán khi thấy cô đi một mình. Chẳng phải là người ta nghĩ đến cô và Will là một cặp uyên ương. Vẫn có nhiều cô gái xinh đẹp con các nông gia địa phương được Will mời đi khiêu vũ hay lái xe đi xem phim với anh và rõ rệt là anh còn rảnh rang không bị cô gái nào chiếm đoạt. Và người ta cũng biết rằng Niki đang được Will bảo vệ trong khi cô học nghề trồng trọt.

Cô đi tìm ông mục sư Clay, là người khai mạc buổi họp để báo tin Will sẽ vắng mặt, nhưng ông mục sư đã biết. Ông nói:

- Will đã gọi điện thoại cho tôi. Anh ấy đang ở bệnh viện và mẹ anh đang ổn định, nhưng anh ấy sẽ ở lại cạnh bà ấy. Anh ấy bảo tôi, cô có đôi điều muốn nói thay anh ấy…

- Có lẽ ông mục sư có thể nói thay cho anh ấy. Anh ấy định nói rằng…

Ông mục sự ngắt lời cô và mỉm cười:

- Will đã cảnh giác tôi rằng có thể cô sẽ đẩy cho tôi nói, nhưng anh ấy nói là tôi sẽ sai lầm nếu làm như vậy và tôi nên ngồi nghe thì sẽ biết thêm đôi điều về sức ép tinh thần. Vậy thì có lẽ đã đến giờ bắt đầu…

Không có cách gì trốn được khỏi nói. Cô phải trả món nợ với Will là truyền đạt những ý kiến của anh. Nhưng cô sợ nhất là phút đứng trước đám đông. Cô chắc chắn là người ta sẽ coi cô là tự phụ, dầu sao cô cũng là một người từ bên ngoài đến… Còn hơn thế, cô là con gái của một người đàn bà nước ngoài, trước kia là nhân tình của H.D Hyland. Niki nghĩ rằng, không có Will ở đây để che chở cho cô, cô sẽ bị ngờ vực, có lẽ còn bị coi như một người của phe địch, một kẻ khiêu khích được gởi đến sách động họ, để công ty có thể ra tay nặng hơn đối với họ. Nhìn lướt qua đám đông có cả đàn ông lẫn đàn bà đang còn thì thầm với nhau khi buổi họp đã bắt đầu, cô tưởng có thể họ đang nói với nhau những điều không tử tế… giống như những lời thì thầm độc ác đối với mẹ cô xưa kia.

- … Chúng ta hãy cầu nguyện cho Will và mẹ anh ấy. Bây giờ tôi xin nhường lời lại cho người thay thế Will tối nay, cô Niki Sandeman.

Mọi người nhìn cô chờ đợi, mà Niki vẫn còn chưa ý thức buổi họp đã bắt đầu vài phút và cô đã được giới thiệu. Cô nuốt nước bọt, cố gắng thấm ướt cái miệng khô queo và đi lên sân khấu.

Trong khi cô đi về phía máy vi âm, cố trấn tĩnh và nhớ lại những điểm Will đã nói với cô, một cảm giác kỳ lạ bỗng xâm chiếm cô. Cô trở lại tấm ván nhảy, đang đi từ từ ra đầu tấm ván, từ đó cô sẽ nhún người tung lên cao.

Sự thăng bằng, cô tự nhắc mình, quan trọng là phải dành khoảnh khắc ấy trước khi nhảy xuống nước, để thực hiện được sự thăng bằng tuyệt hảo.

Cô đến trước máy vi âm, nắm nó vào hai lòng bàn tay và nhìn ra đám đông, nhận mặt từng người một. Cô tự nhắc mình, cô không phải là mẹ cô. Cô đang sống cuộc đời của cô… và đấy là một phần của cái đó, cô có tiếng nói và chống lại. Cô bắt đầu nói:

- "Công ty Hyland đang sẵn sàng đẩy chúng ta đến sự phá sản, sau khi đã thu lợi đầy túi với những sản phẩm của chúng ta làm trong bao nhiêu năm. Lâu nay chúng ta đều lo ngai làm cách nào ép Công ty Hyland chỉ mua của chúng ta, thay vì đổi qua mua của những người cung cấp khác. Will có một số ý kiến về việc đó và bởi vì anh ấy không thể có mặt ở đây hôm nay, anh ấy đã để cho tôi trình bày với quý vị…"

Những từ ngữ cứ tuôn trào ra, do cô cảm thấy mình chia sẻ những ưu tư của cử tọa và cũng do sự khát khao muốn lập lập công lý đối với gia đình Hyland, nếu cô không hưởng, thì bất cứ ai khác hưởng cũng không được. Nếu phải lặp lại những điều cô nói, chắc là cô không làm được. Cô mang tiếng nói của cô như từ xa. Nhưng vào lúc cuối, cô đã giành được sự chú ý tuyệt đối của cử tọa. Khi cô nói hết và lùi lại đứng xa máy vi âm, sự im lặng kéo dài. Cô bối rối và ngần ngừ một chút, rồi quay lưng lại đi xuống sân khấu. Đúng lúc đó, tiếng vỗ tay và hò hét nổ tung trong rạp.

- Đúng rồi, Niki, chúng ta sẽ cho họ biết tay.

- Lần này chúng ta sẽ không lùi bước.

- Chúng ta sẽ bắt họ làm theo quan điểm của chúng ta.

Cô nhìn lên căn phòng và dụi mắt như thể vừa ở dưới nước trồi lên. Cô nghĩ thầm, lần nhảy xuống nước này gần như hoàn hảo. Cô thấy khoan khoái quá nên nôn nóng, muốn thử lần nữa.