hiền sư Dương Không Lộ ở chùa Nghiêm Quang huyện Hải Thanh,

mấy đời làm nghề câu cá, sau bỏ nghề ấy mà đi tu, thường hay đọc kinh

Già-la-ni-môn. Trong các năm Chương Thánh, Gia Khánh đời Lý Thần

Tông thường cùng Giác Hải là đạo hữu cùng ở ẩn đất Hà Trạch quên cả

thân mình, ngoài không đi đến đâu, trong thì tu thiền định. Bỗng thấy tâm

thần tai mắt nhẹ nhàng sáng sủa, có thể bay lên không, đi trên băng giá,

bắt được hổ phải phục, bắt được rồng phải giáng, vô cùng quái đản

người ta không sao lường biết được. Sau tìm về một ngôi chùa ở quận

nhà mà ở. Một hôm người hầu bẩm rằng: "Mỗ tự khi tới đây chưa hề

được thầy chỉ giáo về những điều tâm yếu, dám xin trình thơ rằng: Rèn

luyện thân tâm cho được tinh vi, Hăm hở xoay lại đối diện với nghiêm đình.

Có người tới học không không pháp, Mình ngồi bên chiếc bình phong, ảnh

với hình hợp làm một". (Dịch ý) Sư bèn bảo rằng: "Nếu con đi đường bộ

mà tới, ta tiếp dẫn con, nếu con đi đường thủy mà tới, ta trao cho con.

Chẳng có chỗ nào mà ta không truyền cho con cái đạo tâm yếu". Nói xong,

ha hả cười lớn. Thường hay đọc câu kệ rằng:

Địa thế long xà chọn được nơi

Đồng quê cảnh thú suốt ngày vui,

Có khi dời bước non cao trót

Một tiếng kêu to lạnh cả trời (Dịch ý)

Ngày 3 tháng 6 năm Kỷ Hợi, niên hiệu Hội Tường đại khánh thứ mười

thì tịch, môn nhân thu xác táng ở cửa chùa. Vua hạ chiếu cho sửa rộng

chùa này, quyên hai mươi hộ phụng hương hỏa. Thiền sư Giác Hải họ

Nguyễn, người Hải Thanh, ở tại chùa Diên Phúc quận nhà. Thuở nhỏ thích

câu cá, thường lấy thuyền con làm nhà, lênh đênh trên mặt nước. Năm hai

mươi lăm tuổi bỏ nghề ấy, cắt tóc đi tu, lúc đầu cùng Thiền sư Không Lộ

thờ một thày ở chùa Hà Trạch. Thời Lý Nhân Tông, sư thường cùng Thông

Huyền chân nhân được triệu vào ngồi hầu ở chùa Liên Mộng, đất Lương

Thạch. Bỗng một hôm có đôi cắc kè gọi nhau, nhức tai điếc óc. Vua truyền

Thông Huyền ngăn nó lại, Huyền lặng nhẩm thần chú, một con rơi xuốngtrước. Vua cười bảo: "Hãy còn một con xin để nhường nhà sư". Sư đọc

thần chú, trong nháy mắt con còn lại cũng rơi xuống nốt. Vua kinh lạ, làm

thơ rằng: Giác Hải lòng như bể Thông Huyền đạo cũng huyền, Thần thông

thêm biến hóa, Một Phật, một thần tiên (Dịch ý) Từ đó, danh tiếng sư vang

động thiên hạ, các vị tăng cùng kẻ tục đều ngưỡng vọng. Vua thường lấy

lễ thầy trò mà đãi sư, mỗi khi hạ giá tới hành cung ở Thanh Hải, tất trước

tới thăm chùa. Một hôm vua bảo sư: "Cái đạo ứng chân thần túc có thể

cho nghe được không?".

Sư bèn đọc kinh tám lần, bay vút lên không, cách xa đất năm trượng,

bỗng lại rơi xuống. Vua cùng quần thần đều vỗ tay xưng tán, ban cho chiếc

kiệu để ra vào nơi cung cấm. Tới triều vua Thần Tông, mấy lần vua triệu

vào kinh thành, sư 127 128

Prev Page 16 Next đều lấy cớ già yếu

không đi. Có vị sư hỏi rằng: "Phật và chúng sinh, ai là chủ ai là khách?".

Sư bèn đặt câu kệ rằng: "Đầu ta đã bạc, bảo ta là lão khách, nếu hỏi tới

những điều về đạo Phật thì ta cũng chỉ như con cá nhỏ không vượt khỏi

cửa rồng, đến nỗi trán bị chấm dấu. (Dịch ý) Lúc sắp tịch, bèn làm bài kệ

cáo chúng như sau: "Xuân tới, chính là thời tiết rất quen thuộc đối với

bướm hoa. Hoa bướm cũng phải lựa theo thời tiết. Hoa bướm xưa nay

vốn là mộng ảo. Cớ sao cứ phải giữ mãi chuyện bướm hoa trong lòng."

(Dịch ý) Đêm ấy có ngôi sao lớn rơi ở góc tây nam phương trượng. Sáng

hôm sau, sư ngồi ngay thẳng mà tịch. Vua xuống chiếu quyên 30 hộ phụng

thờ hương hỏa, phong hai con làm quan để thưởng công.