ân ta nói: “Cá Chép tháng tám”. Nghĩa là: vào tháng tám ta, Cá Chép béo nhất và đẹp nhất. Vì sao như vậy? Đầu đuôi câu chuyện như sau:

Ngày xưa, sống trong một cái hồ nọ, Cá Chép tự cho mình là đẹp nhất. Quả Cá Chép có đẹp thật. Những cái vẩy óng ánh như những đồng tiền bạc. Mình cá chắc nịch mà lại mềm mại duyên dáng. Bộ vây cá uyển chuyển như những dải lụa phớt hồng. Cá Chép không biết nói, nhưng bằng điệu bộ, dáng bơi lượn, đôi mắt lấp lánh, cái đuôi uốn éo, râu vểnh lên, Chép ta tự cho mình là vua của loài cá. May ra chỉ có cá Trắm là được Chép xem trọng ít nhiều - có thể tạm coi là đại thần bên cạnh nhà vua - còn tất cả bọn khác như Trê, Diếc, Trôi, Mè… đều bị xếp vào hàng tôm tép cả.

Chép đang dương dương tự đắc như thế, thì một đêm rằm tháng tám khắp mặt hồ bỗng sáng xanh như có ngọn đèn thần. Vội ngoi lên mặt nước, Chép thấy mặt trăng tròn treo lơ lửng giữa trời trong, lung linh như một nàng công chúa. Bị ngợp trước vẻ đẹp huyền ảo và thanh nhã của trăng, Chép ngẩn ra, bất động, nhô đầu lên khỏi đám rêu, cứ thế say sưa ngắm nhìn trăng mãi.

Từ đó trở đi, Chép sinh lòng ghen tức, muốn tỏ cho thiên hạ biết rằng mình đẹp hơn cả trăng thu. Năm sau, gần đến rằm tháng tám, Chép chăm chỉ sục tìm các món ăn béo bổ, lại ra sức luyện tập các môn bơi, lặn, lượn, quẫy, nhằm hoàn thiện vẻ đẹp của thân hình.

Đêm Trung Thu năm ấy, Cá Chép đường bệ lượn lên mặt hồ như đức vua ngự xem cảnh trời mây vậy. Chép bỗng giật mình vì thấy trăng dường như lại đẹp hơn năm trước. Gió thổi nhẹ. Nước lăn tăn ánh bạc. Mặt trăng tròn thon trong sáng long lanh. Như có sức mạnh nào đó thôi thúc, Cá Chép quẫy đuôi nhảy vọt khỏi mặt nước, cốt để nhìn rõ trăng hơn, và cũng để khoe sức khỏe và vẻ đẹp của mình.

Kỳ lạ thay, trong chớp mắt, Cá Chép thấy ngoài mặt trăng trên trời, còn có một mặt trăng dưới nước thanh tao và kỳ ảo hơn nhiều. Chép buông mình rơi tõm xuống hồ.

Từ đêm ấy, Cá Chép dẹp được lòng ghen tị, thực bụng quý trọng vẻ đẹp của trăng rằm. Người ta nói “Cá Chép ngắm trăng”, “Cá Chép tháng tám” là từ câu chuyện này mà ra.

8-1985