gay khi thức dậy, Helen hiểu rằng buổi sáng hôm nay không giống như các buổi sáng khác. Sau nỗi sợ hãi do cuộc đột nhập của cảnh sát vào phòng Milena, cô ngủ lại trong giấc ngủ nặng nề, không mộng mị, và bây giờ, cô ngồi bên giường, ngây dại. Đồng hồ chỉ gần mười giờ sáng. Từ ngày đến nhà Ngài Jahn, chưa bao giờ cô thức dậy muộn thế. Cô làm vệ sinh, vội vã mặc quần áo và bước ra ngoài hành lang vắng lặng. Cánh cửa bị vỡ tan tành sau cú đạp mạnh đêm qua, nằm ẹp. Cô đi thẳng qua, không dừng lại và đi xuống cầu thang với cảm giác mơ hồ rằng thế giới đã rối loạn.

Ở tầng hai, cô đi đến cánh cửa phòng Bartolomeo và thấy nó cũng bị phá nát. Cô nhìn vào phòng, mọi thứ cũng bị lộn tung như trên phòng Milena sau cuộc sục sạo của những kẻ dã man. Các đồ vật bị hất xuống đất, bị đập vỡ, bị giẫm nát. Nỗi sợ hãi làm dạ dày cô thắt lại: điều gì sẽ xảy đến với họ nếu chẳng may hai người bạn cô bị rơi vào tay bọn người này?

Các phòng ăn của nhà hàng đều vắng tanh. Để xuống tầng hầm, Helen đứng chau mày, trong bầu không khí im lặng, cái thang máy dường như còn kêu to hơn. Đi qua các bếp, cô dần nghe thấy tiếng rì rầm đến từ căng tin dành cho nhân viên, rồi những tiếng cười to. Cô đẩy cửa và phát hiện, túm tụm trong một không gian hẹp, khoảng ba chục người bạn làm đang ngồi bàn tán. Họ hầu như không nhận ra sự xuất hiện của cô, vì cuộc tranh luận vẫn sôi nổi:

- Tôi nghĩ chúng ta có thể đảm nhiệm tốt các bữa ăn mà không có ông Lando, một chàng trai ngồi trên mép bàn nói. Dù sao chúng ta cũng không phải là lũ hoàn toàn ngu ngốc!

- Vấn đề không phải là ngu ngốc hay không, một người khác trong chiếc tạp dề màu xám của bộ phận chuyển hàng đáp lại, vấn đề là có thể phục vụ món gì. Những người cung cấp biết rằng Ngài Jahn đã ra đi và sáng nay chúng ta không nhận được đến một nửa số hàng: không rau, không bánh mỳ,… Chúng ta sẽ cho mọi người ăn món gì đây?

Một phụ nữ trẻ dựa lưng vào tủ chen vào bằng giọng bình thản:

- Tôi thì tôi rất muốn phục vụ những gì mà chúng ta có, nhưng tôi nghĩ là sẽ không ai đến cả. Người ta nói nhà máy đang đình công.

- Chính xác! người đàn ông ngay bên cạnh cô ta xác nhận, điếu thuốc trên môi. Thậm chí còn có cả ẩu đả ở cổng nhà máy.

- Vậy thì cuối cùng chúng ta làm gì? Một cô gái trẻ hỏi.

Cuộc bàn luận cứ xoay tròn như thế trong nhiều phút liền, cho đến khi một chàng trai trạc hai mươi tuổi bỗng đứng lên ghế, giận dữ.

- Thứ lỗi cho tôi, nhưng các người bắt đầu làm tôi phát bực với những câu chuyện giao nhận rau của các người rồi! anh ta gào lên. Các người nói với tôi về cà rốt và khoai tây, trong khi nhiều gã đã dựng lên các chướng ngại vật đêm qua. Các người cũng nghe thấy chuyện đó giống như tôi, đúng không? Chúng ta còn đợi gì nữa mới động đậy?

- Cậu có lý! Một cậu khác thêm vào. Tôi, trong mọi trường hợp, tôi không có ý định là kẻ ăn không ngồi rồi. Tôi đi vào thành phố xem chuyện gì đang diễn ra. Cậu đi chứ?

Hai người thanh niên lấy áo khoác của họ rồi cương quyết bước ra ngoài.

- Hai cậu cẩn thận nhé! Anh chàng ngậm điếu thuốc nói với theo họ. Người ta nói đêm qua có nhiều người bị chết đấy.

Tiếp sau đó là sự im lặng nặng nề.

- Tôi tự hỏi Ngài Jahn sẽ nói gì về chuyện này, một chị đầu bếp trong chiếc tạp dề màu trắng thở dài.

- Điều mà Ngài Jahn sẽ nói ư? Một chị khác đứng lên nói. Ông ấy sẽ bảo ông ấy không phải là bố chúng ta và có lẽ chúng ta phải học cách xoay trở mà không có ông ấy. Và học cách không biết sợ nữa! Hai anh chàng vừa rồi có lý. Tôi đi theo họ. Ai đi với tôi không?

Đó là Rachel, bạn của cô Dora, Helen biết rõ chị này.

- Em đi với chị, cô nói, và ngạc nhiên vì sự bạo dạn của mình.

Khi đi theo hành lang dẫn đến phòng mình, cô cảm thấy niềm phấn khởi phập phồng trong lồng ngực. Còn ba ngày nữa thì đến trận đấu mùa đông. Chỉ còn ba ngày nữa thôi. Đúng thế, nhưng nếu như cuộc nổi dậy kéo dài từ đây cho đến lúc đó? Nếu như bỗng nhiên tình hình đảo lộn ở thủ đô? Thì chẳng lẽ khi đó, những người của hội Phalange không còn việc gì khẩn cấp hơn để làm, so với đi xem các đấu sĩ chết hay sao? Tất nhiên là có chứ! Chúng sẽ từ bỏ! Chúng sẽ từ bỏ và các trận đấu sẽ bị hủy! Lần đầu tiên kể từ nhiều tháng qua, cô thấy hiện lên một hi vọng. Hi vọng nhỏ nhoi nhưng thực tế!

Cô nhìn xung quanh căn phòng nhỏ, vài đồ lặt vặt, hai giá sách, quần áo treo trên thanh treo tủ áo, và tự đặt ra câu hỏi ngộ nghĩnh: người ta mang theo thứ gì khi người ta là một cô gái trẻ mười bảy tuổi và muốn đi dựng các chướng ngại vật trên đường phố để cứu người yêu của mình? Vì không tìm thấy câu trả lời thỏa đáng, cô đội chiếc mũ sọc màu sặc sỡ, quàng khăn, mặc áo choàng, và đi ra ngoài.

Ba người bạn đang đợi cô trước nhà hàng. Họ nhanh chóng thống nhất với nhau và quyết định đi xuống tận nhà máy. Từ đàng xa, họ nhìn thấy những hàng rào cao được hàng chục cảnh sát mang vũ khí canh giữ. Họ quay ngược trở lại và đi xuống các con phố nhỏ, cảnh giác để không bị trượt ngã trên lớp băng. Anh chàng đã khơi mào ở căng tin tiếp tục hăng hái:

- Bọn chúng muốn ngăn chặn các cuộc tụ tập, nhưng chúng sẽ không bao giờ đạt được đâu! Chỉ cần mọi người quên đi nỗi sợ hãi và đi xuống phố, đó là điều cần làm!

- Nói khẽ thôi… một anh chàng khác tiếp

- Tôi sẽ nói như tôi muốn nói, anh chàng kia phản ứng lại. Từ nhiều năm nay, tôi đã chán câm lặng lắm rồi! Tôi chán lắm, các người hiểu không? Chán lắm rồi!

Cậu ta gào lên thật to như thế, rồi cười phá lên:

- Ha ha, như thế thật là thoải mái! Mọi người nên thử mà xem.

Đoàn tàu điện vẫn hoạt động bình thường. Họ nhảy lên toa và ngay lập tức nhận ra sự có mặt của ba tên cảnh sát ngồi ở phía cuối, dùi cui trong tay và súng lục gài trên dây lưng. Anh chàng kia dịu xuống một chút, nhưng vẫn nhất quyết khiêu khích chúng bằng ánh mắt.

- Mày có vấn đề gì không! Một trong ba tên kia hỏi.

- Không, tôi ngưỡng mộ bộ đồng phục của ông, chàng trai đáp.

Cậu ta có gan, chứ không chỉ có miệng nói suông. Hành khách trên toa xe tủm tỉm cười và người ta nhìn thấy tên cảnh sát nghiến răng lại.

Tiến theo đại lộ dài, ngay gần quảng trường Nhà hát lớn, khi gần vào trung tâm thành phố, tàu điện càng đầy thêm sau mỗi điểm dừng. Helen thấy dường như mọi người mang trên gương mặt họ vẻ bồn chồn đặc biệt, một kiểu chờ đợi. Hay là cô chỉ tưởng tượng ra điều đó mà thôi? Cô dựa trán lên tấm kính lạnh. Xe điện đang dừng lại.

- Chúng ta xuống chứ? Chị Rachel hỏi.

- Ở bến sau! Một trong hai chàng trai đáp.

Khi các cánh cửa tự động đóng lại thì Helen như tê liệt vì sững sờ. Đằng kia! Trên vỉa hè! Ở bên kia đường phố! Cô không mơ…

- Đợi đã! Cô vừa nhảy phắt lên vừa kêu. Mở cửa ra! Hãy cho tôi xuống! Làm ơn!

Cô cuống cuồng kéo sợi dây gọi. Rachel nắm lấy tay cô:

- Có chuyện gì với em vậy?

- Đằng kia, em đã nhìn thấy… Helen ấp úng.

Vì xe điện đã lại lăn bánh, cô xô đẩy mọi người và chạy đến dán mặt vào ô kính phía sau không để ý cả đến mấy tên cảnh sát tự giãn ra trước sự vội vã của cô. Hai dáng người xa dần trên con phố cắt ngang. Một người, một phụ nữ già nua với bước đi khập khiễng, mặc bộ đồ đen và tay cầm túi đồ ăn thì cô không biết, nhưng người kia… cô chắc chắn… Làm sao cô có thể nhầm lẫn khuôn mặt ấy được? Trộn lẫn với trăm nghìn khuôn mặt khác cô cũng vẫn nhận ra khuôn mặt ấy! Cô chỉ kịp nhìn thấy họ đẩy cánh cổng của một tòa nhà, tòa nhà thứ hai của con phố, hình như vậy, và biến mất.

- Em đã nhìn thấy gì thế? Chị Rachel hỏi lại.

- Một người em quen! Nhưng em thật khó tin nổi.

Xe điện giờ đây đã đầy người. Khoảng cách giữa hai bến đỗ đối với cô dường như kéo dài nhiều giờ. Cô rẽ đám đông đi đến sẵn cửa trước và nhảy ra ngoài ngay sau khi cửa mở.

- Mọi người đi nhé! Cô nói với ba người bạn, và chạy trên vỉa hè, tim đập mạnh.

Và nếu như cô nhầm lẫn? Không, người ta không thể giống nhau đến thế… Trở lại bến đỗ trước, đứt cả hơi, cô lao ngay vào con phố thoai thoải dốc. Mặt trước của tòa nhà màu xám. Khi đẩy cánh cửa cổng thứ hai, cô chắc chắn hai người kia đã đi vào đây. Một hành lang tối mở ra trước mắt cô. Cô bật công tắc đèn nhưng vô ích, và đành mò mẫm đến một khoảng sân nhỏ lát đá vỡ. Một nhánh cỏ mọc lên giữa khe đá. Nhiều thùng giác nằm tứ tung. Tuy ở ngay gần đại lộ, nhưng nơi này dường như bị bỏ hoang. Hai cầu thang dẫn lên các tầng. Cô chọn bừa cầu thang bên trái, các bậc đen sạm cuốn thành hình xoắn ốc chật hẹp. Nó lên mùi mốc. Cô dừng lại trên thềm nghỉ đầu tiên và đưa tai nghe ngóng. Cô cũng làm vậy ở thềm nghỉ thứ hai, không kết quả gì. Rồi ở thềm nghỉ thứ ba. Nơi đây giống như tòa nhà không người ở. Phải chăng tòa nhà này không an lành? Cô đi xuống sân và lên cầu thang thứ hai, sáng sủa và sạch sẽ hơn. Ở đây, đèn điện vẫn bật. Trên tầng hai, hai cửa nhà đóng kín và im ắng, tầng ba và tầng bốn cũng thế, nhưng ở tít trên cao kia, sát dưới mái nhà… Giọng nói trong trẻo và trẻ con từ phía trong lọt ra làm cô tan chảy vì xúc động.

- Cay quá! Giọng nói đó vang lên. Xà phòng cay mắt quá!

Lần này, cô không nghi ngờ chút nào nữa và đập mạnh cửa. Cánh cửa mở ra, người phụ nữ già nua trên phố lúc trước xuất hiện. Hai tay áo bà xắn lên cao để hở cánh tay trắng và nhăn nheo, bàn tay bà biến mất trong chiếc găng tay vệ sinh màu hồng. Helen không để ý đến bà mà bước thẳng đến chậu nước thơm đặt ở giữa phòng. Octavo đứng lên, trần truồng, nước chảy tong tỏng và lao vào vòng tay cô.

- Chị HELEN!

- Octavo! Ôi, gặp lại em chị vui quá! Chúa ơi, con vui sướng quá!

Cô giữ chặt thằng bé trong lòng thật lâu, rồi hôn nó chi chít lên má, lên bàn tay

- Octavo, em làm gì ở đây thế?

- À, em ở nhà bác Marguerite. Chị khóc đấy à?

- Không... À ừ. Bác Marguerite ư?

Cô buông thằng bé và đứng lên, chợt nhận ra mình bất lịch sự.

- Thứ lỗi cho cháu, thưa bà. Cháu đã vào nhà như một...

- Không sao đâu. Nếu như tôi hiểu đúng, thì cháu chính là Helen nổi tiếng?

- Nổi tiếng ư, cháu không phải thế, nhưng cháu là Helen. Và bà, bà là...

-... Marguerite. Chị cả của Paula.

Điều đó cô có thể nhận thấy dễ dàng. Bà cũng có đôi mắt màu hạt dẻ hiền hậu và đường nét của chiếc mũi như người mẹ tinh thần to béo của cô. Chỉ có dáng người và tuổi là khác. Marguerite nhiều hơn mười tuổi và chắc phải kém đến bốn lần số cân nặng so với người em « nhỏ ». Helen chợt nhớ đến lần mẹ Paula kể về kỉ niệm thời thơ ấu: «Con có tưởng tượng được, chị Marguerite và mẹ bắt được một con nhím... Thật vui được thấy nhân vật thứ hai của câu chuyện xuất hiện đột ngột như thế, ít nhất cũng phải hơn năm mươi tuổi. Giờ đây, bà người phụ nữ khấp khểnh này còn lâu mới có thể chạy theo những con nhím.

- Paula đã gửi Octavo đến chỗ tôi bằng xe khách từ giữa đông, bà nói để giải thích sự có mặt của thằng bé.

- Đúng ạ, thằng bé khẳng định. Nhưng mẹ sẽ sớm đến đón em. Em đã viết cho mẹ một lá thư, không một lỗi chính tả nhé, với cả một hình vẽ.

- Ngoan lắm, Octavo ạ. Thế mẹ Paula của em thế nào?

- Mẹ khỏe ạ.

Marguerite gật đầu, nhưng nụ cười đau đớn của bà rõ ràng che dấu một sự thật khác. Ngay khi có thể, bà kéo Helen vào trong bếp rồi khép cửa lại.

- Mẹ Paula thế nào ạ? Cô gái hỏi lần hai, và cô cứng người lại nghe câu trả lời.

- Tôi không nhận được tin tức của em gái tôi từ hơn một tháng nay, Marguerite than thở, và bà bật khóc nức nở. Người phụ nữ tội nghiệp có lẽ muốn được giãi bày từ rất lâu rồi nên mới bộc lộ như vậy trước một người không quen biết.

- Bà sợ có chuyện gì xảy ra với mẹ Paula phải không?

- Ồ, đúng vậy, tôi sợ lắm. Octavo mang một lá thư cho tôi trong túi quần nó. Cô có thể đọc, kia kìa, ở trên tủ đó.

Chữ viết mau và cẩn thận của Paula dài nửa trang giấy. Helen xúc động tưởng tượng bàn tay to béo của người mẹ tinh thần trượt trên trang giấy. Cô đọc một mạch đến tận cuối không ngẩng đầu lên.

Chị Marguerite yêu quý, vô cùng yêu quý của em.

Sáng mai em gửi Octavo đến chỗ chị bằng xe khách. Em nhờ một người đưa nó đến nhà chị. Ở đây mọi thứ trở nên quá nguy hiểm. Mùa đông này, đã xảy ra nhiều vụ đào thoát khỏi trường nội trú. Những đứa trẻ tội nghiệp ấy đi lên núi hoặc theo đường sông. Chúa mới biết chúng nó hiện ra sao. Bọn người của hội Phalange cáo buộc bọn em là tòng phạm (chúng không nhầm đâu) và đe dọa cho bọn em một bài học thích đáng nếu chuyện này còn tiếp diễn. Nhưng chuyện vẫn tiếp tục xảy ra... Chúng nói chúng biết trừng phạt bọn em như thế nào, rằng chúng biết điểm yếu của tất cả bọn em. Thế nên, em gửi đến chị điểm yếu của em, bằng xe khách. Hãy chăm sóc nó cẩn thận nhé. Như thể nó là của chị ấy. Nó là đứa trẻ ngoan. Em rất đau khổ phải sống xa nó, nhưng em sẽ đón nó về ngay khi có thể, em biết sức khỏe của chị không được tốt lắm, nhưng trông nó không đến nỗi mệt lắm đâu. Em sẽ gửi lại chị các chi phí. Hãy cho nó đến trường nếu chị có thể bởi vì nó rất thích học. Gửi chị cái hôn nồng thắm.

Em gái Paula của chị.

- Chuyện là thế đấy, Marguerite thở dài sau khi Helen đọc xong. Không có thông tin gì nữa kể từ lá thư này. Những lá thư tôi gửi không được hồi âm. Tôi đã rất muốn đi gặp cô ấy, nhưng đi lại quá khó khăn với tôi. Tôi bị yếu tim, đau hông, và nữa là tôi không thể để thằng Octavo ở một mình được.

Helen suy nghĩ một hồi lâu. Rất nhiều các cuộc bỏ trốn ư? Có phải mẹ Paula chỉ muốn nói đến cuộc bỏ trốn của cô, của Milena và của hai chàng trai kia, hay là còn có nhiều cuộc bỏ trốn khác nữa? Có phải cuộc bỏ trốn của họ đã thổi vào các bức tường buồn bã của trường nội trú một làn gió tự do mà không còn thứ gì có thể giam hãm được? Catharina Pancek, Vara Plasil và những người khác hiện đang thế nào? Và nhất là mẹ Paula ra sao? Sự im lặng của mẹ rất đáng lo lắng. Ý nghĩ người mẹ tinh thần của mình có thể đang phải chịu đau đớn khiến cô không thể chịu đựng nổi.

- Bà có biết xe khách đi về trên đó khởi hành lúc mấy giờ không ạ? Cô hỏi.

- Có một chuyến xuất phát lúc mười hai rưỡi từ bến xe, nhưng cô sẽ không... Cô thậm chí vẫn còn chưa ăn...

Helen đã đứng lên.

- Nếu chạy, cháu có thể bắt kịp xe.

Cô mặc áo khoác, kiểm tra thấy vẫn còn đủ tiền trong ví để mua vé xe và bước nhanh đến với Octavo vẫn đang bì bõm trong chậu nước tắm.

- Chị phải về rồi, Octavo của chị... Tha lỗi cho chị nhé

- À vâng, chị phải về bởi vì người ta sẽ nhốt một người trong cái lỗ đen nếu chị không về...

Helen mất mấy giây mới hiểu ra điều cu cậu muốn nói.

- Ồ, không phải, chuyện đó là ở trường nội trú! Bây giờ chị không còn ở đó nữa. Chị tự do. Chị có thể đến và đi theo ý muốn.

- Theo Ý Muốn? Là nơi nào thế ạ? Chị sẽ đưa em đến đó nhé?

Cô phá lên cười:

- Theo ý muốn, nghĩa là khắp nơi. Là bất cứ nơi đâu chúng ta muốn. Chị sẽ đưa em đến đó

- Chị hứa nhé? Đứa bé hỏi và vẽ một hình bằng bọt trên má Helen.

- Chị xin thề. Ngay sau khi mọi thứ khá hơn.

Cô ôm hôn Marguerite như đã quen biết bà từ lâu và chạy lao xuống cầu thang.

- Bà muốn cháu nói gì với em gái bà không ạ? cô còn ngoái gọi từ dưới sàn.

- Có, nói với cô ấy là Octavo đã đăng ký học ở trường nhé.

Cô chạy dọc những bờ kè liền nhau, mặt trước áo khoác cô vẫn còn ướt nước tắm của Octavo, và đi người chính con đường cô đã đi mấy tháng trước, lúc giữa đêm, tìm cây cầu Fagots. Lúc ấy cô không hề biết mình sắp gặp lại Milena. Và hôm nay, cô lại mất cô ấy một lần nữa...

Bến xe im ắng, nhưng Helen nhận thấy rất đông lính đi lại trên bến, vũ khí trên tay, trong bộ đồng phục kaki. Nhất định chúng đang cận kề cuộc chiến. Cô chạy như bay bắt kịp chiếc xe hầu như trống không đi lên phía Bắc. Khi đã ngồi xuống ghế, cô có thời gian suy nghĩ về chuyện vừa làm. Chắc chắn, cô rời thủ đô đúng lúc người ta sắp đánh nhau; chắc chắn, cô sẽ trở về đây trong một hai ngày tới vì những trận đấu mùa đông, trong trường hợp những trận đấu đó vẫn diễn ra. Nhưng một sức mạnh lớn hơn gấp mười lần đã đẩy cô nhảy lên chiếc xe khách đầy bụi để về gặp mẹ Paula: cô sẽ không bỏ mặc số phận người phụ nữ ấy, bà đã thường xuyên tiếp đón cô, an ủi cô khi tâm hồn cô bị nỗi buồn hay nỗi thất vọng xâm chiếm. Không, cô sẽ không để mặc bà. Cô sẽ không bao giờ tha thứ cho bản thân nếu cô làm như thế.

Chuyến đi thì dài, mà không có sách để đọc. Ở mỗi ngôi làng gặp dọc đường, nhiều người xuống và lên xe, hờ hững với những người khác. Người lái xe mặt đỏ gay hành hạ chiếc xe ở các khúc cua và đường dốc, giận dữ bóp còi với tất cả các xe khác, như thể những chiếc xe đó không có quyền đi cùng đường với xe ông ta. Khoảng cuối giờ chiều, ông ta đỗ xe trước một quán trọ, đi vào đó và không vội trở ra. Dần dần, các hành khách cũng làm tương tự và chằng mấy chốc tất cả đều đã ở bên trong. Căn phòng tối và đầy khói. Helen ngồi ở đầu bàn. Trên đầu cô, người ta chuyển nào là bát xúp ngút khói, nào là đĩa giăm bông và trứng ốp lết thơm nức. Cái đói làm dạ dày cô quặn lại. Cô lục lọi ví, nhưng chỉ còn lại vừa đủ tiền để mua vé về.

- Cô không ăn gì sao cô gái? Người đàn ông ngồi bên trái cô hỏi, và cô nhận ra đó là một trong những người ngồi gần trên xe.

- Không, cháu không đói.

- Không đói hay không có tiền? Thôi nào, tôi đã trông thấy cô đếm tiền. Không phải xấu hổ đâu. Mọi người đều có quyền ăn chứ, không phải sao?

Ông ta khoảng năm mươi tuổi. Cô chưa kịp chống chế thì ông ta đã giơ tay chắn ngang cô gái phục vụ.

- Xin cô vui lòng, một đĩa trứng ốp lết cho cô gái trẻ đây!

Trong khi cô chén sạch đĩa thức ăn, ông ta quay lưng lại với cô và nói chuyện với nhiều người khác, có thể để không làm phiền cô.

- Cô đi đâu vậy? Ông ta hỏi ngay sau khi cô nuốt miếng cuối cùng.

Cô nói tên điểm đến và ông ta tỏ điệu bộ ngạc nhiên

- Cô nghĩ có thể đi đến tận đó ư?

- Thế tại sao không ạ?

- Người ta nói có ẩu đả ở đó. Nhiều chướng ngại lắm. Chúng chặn đường vào thành phố... Cô muốn uống cafe không?

Màn đêm đã buông xuống khi họ tiếp tục lên đường. Có lẽ bữa ăn cùng nhau đã làm cho những cái lưỡi trở nên cởi mở, và các cuộc trò chuyện trong nhiều cây số đường tạo nên một âm thanh vui vẻ hòa lẫn với tiếng động cơ ro ro. Rồi, dần dần, tiếng nói chuyện thưa dần và phần đông các hành khách thiu thiu ngủ. Vì ghế bên cạnh không người ngồi, Helen cởi giày, co chân lên ghế và lấy áo khoác làm chăn ủ ấm vai và đầu gối.

Lúc chuẩn bị ngủ, cô nghĩ đến Octavo và chuyện « Theo Ý Muốn » của thằng bé. Rồi một lần nữa cô tự hỏi làm sao mẹ Paula lại có nó, thằng bé đó, với ai... Người mẹ tinh thần đã tâm sự với cô rất nhiều các bí mật của bà, nhưng không bao giờ là chuyện đó! Bà chỉ cười và nói Helen tò mò nếu cô cố nài hỏi.

Cô bị đánh thức vì cái lạnh. Chiếc xe khách dừng lại. Cánh cửa xếp mở toang để tràn vào luồng khí lạnh buốt. Đứng trên lối đi, người lái xe nhìn thẳng vào cô không một chút thiện cảm

- Cô đã đến rồi, cô kia. Xuống xe.

Cô đứng lên, nhìn xung quanh và nhận ra cô là hành khách cuối cùng. Chiếc xe trống không. Màn đêm bao quanh.

- Nhưng chúng ta không phải ở bến xe...

- Tôi không đi đến đó. Đang có đánh nhau. Nguy hiểm lắm. Tôi không muốn vào đó.

Helen bước xuống bậc xe và dừng lại, sợ hãi.

- Dù sao ông cũng không nên để mặc cháu ở đây thế này!

Ông ta thậm chí còn không buồn trả lời.

- Ít nhất thì ông cũng chỉ cho cháu thành phố ở đâu...

- Thành phố ở phía đằng kia. Cứ đi theo đường này cô sẽ đến nơi. Nếu không, cô có thể đi tắt qua ngọn đồi, từ đây. Cô có đèn pin không?

Helen rùng mình.

- Ngọn đồi... của những bà mẹ tinh thần ư?

- Đúng như cô nói. Đi đi. Chúc buổi tối vui vẻ!

Ông ta chạm vào vai cô, bằng các đầu ngón tay, không che dấu vẻ sốt ruột: «Cô tự quyết định đi, hay là cô muốn gì? Cô muốn tôi đẩy cô à? » Cô thôi tranh cãi dài dòng và đi xuống. Liệu người đàn ông này có con gái trạc tuổi cô hay không? Liệu ông ta có thể chịu đựng nổi ý nghĩ để mặc người con gái ấy một mình tại nơi vắng lặng giữa đêm như thế này?

Không, cô không có đèn pin. Cô đang tính nên đi theo đường cái, đến thành phố và sau đó đi theo con đường cô biết rõ, phía bên kia cây cầu. Cô đứng im, đợi cho tiếng rên rỉ của động cơ tắt hẳn và bắt đầu bước đi. Sau khoảng trăm bước chân, cô đứng sững lại: nhiều con chó sủa bên sườn thành phố. Tiếng kêu bị kích động của chúng vang rõ trong bầu không khí im lặng và dường như đang đến gần. Cô run rẩy và quay gót về phía quả đồi.

Ánh trăng soi lờ mờ con đường mòn dẫn lên trên. Cô nhiều lần vấp phải sỏi đá, nhưng vẫn đến được đỉnh đồi mà không bị thương. Trên cao gió thổi mạnh và răng cô va vào nhau lập cập. Hình dáng những mái nhà đầu tiên của các bà mẹ tinh thần hiện ra phía dưới kia. Cô cố gắng nhận ra thành phố hay dòng sông, ở phía xa hơn, nhưng màn đêm che khuất cả.

Đi theo con phố đầu tiên, cô có cảm giác quặn đau. Có chuyện gì đó không ổn. Đúng là ngôi làng đang ngủ, nhưng là giấc ngủ đáng lo ngại. Một cánh cửa mở toang. Một ô cửa sổ bị vỡ. Cô rảo nhanh bước chân. Đến đài phun nước, cô rẽ sang phải vào con phố quen thuộc. Lời bà Marguerite nói hiện lên trong đầu cô: "Em gái tôi không có tin tức nữa từ hơn tháng nay…" Sẽ làm gì nếu mẹ Paula không ở nhà? Ngủ ở đâu?

Càng đi lên, cô càng chắc chắn người ta đã bỏ đi khỏi những ngôi nhà này, cả ở bên phải và bên trái con phố. Cô cảm nhận được sự trống rỗng trong các ngôi nhà đó. Như thể là cơ thể khổng lồ của các bà mẹ tinh thần không còn ở đó và không sưởi ấm cho căn nhà nữa. Đến số nhà 47, cô dừng lại, tim đập mạnh. Ánh sáng cây nến lờ mờ run rẩy phía bên trong cửa kính. Cô lại gần và nhìn thấy mẹ Paula.

Bà ngồi trên ghế bành, đầu khẽ lệch sang vai, thiếp ngủ. Helen đẩy cửa, đóng lại không một tiếng động, quỳ gối dưới chân người mẹ tinh thần, cầm tay bà và nhìn bà thật lâu. Cô chưa bao giờ nhìn bà ngủ, và thật lạ thường vì cảm thấy bà xa xôi đến thế. Cuối cùng cô gần như thấy khó chịu vì cảm giác đó. Cô khẽ gọi bà:

- Mẹ Paula... Paula...

Người phụ nữ to béo mở mắt và không thể hiện chút ngạc nhiên. Như thể bà đã ngủ như thế, cô Helen ở dưới gối bà, và giờ đây bà tỉnh dậy vẫn trong tư thế đó vậy

- Ồ, người đẹp của mẹ, bà rên rỉ, hãy nhìn, hãy nhìn xem bọn chúng đã làm gì...

Chỉ lúc này, Helen mới để ý đến tình trạng của căn phòng. Mấy cái ghế bị đập gãy, bàn bị hất đổ, các giá kệ bị phá, tủ nằm ngửa dưới đất. Có thể đoán ngay ra những nhát búa điên cuồng, dã tâm đập phá.

- Mẹ cũng vừa mới về nhà chiều nay. Sau một tháng. Mẹ mới sắp xếp được một chút trong bếp, nhưng vẫn chưa động đậy gì ở đây được... mẹ mệt... mẹ chắc phải đi lên phòng ngủ...

Giọng bà nghẹn ngào trong nước mắt.

- Vậy mẹ đã ở đâu, trong cả một tháng qua mẹ Paula?

- Mẹ ở trong tù, người đẹp ạ.

- Trong tù? Mẹ ư?

- Ừ, bốn tên bọn chúng đến đây và bắt mẹ đi. Bọn chúng rất tàn bạo, con biết đấy. Bọn chúng làm mẹ đau ở hai tay và đầu. Đó là vì các cuộc bỏ trốn.

Helen cảm thấy cơn giận dữ tràn lên.

- Đã có hơn hai mươi đứa bỏ đi, Paula nói tiếp. Con là một trong những đứa đầu tiên, người đẹp ạ, và con có thể nói những đứa khác đã làm theo! Các mẹ đã cho chúng quần áo và đồ ăn dự trữ, những đứa trẻ tội nghiệp, và các mẹ đã che dấu chúng, khi việc đó là cần thiết. Do vậy, bọn chúng đã bắt Martha, Melia và mẹ. Những người khác bị đuổi ra khỏi làng. Và sau đó, bọn chúng trở lại, đập phá hết cả. Con có thấy không? Không một ngôi nhà nào thoát. Và thằng Octavo của mẹ không còn ở đây nữa...

Bà buột tiếng rên dài đau đớn và nhắm mắt lại.

- Mẹ Paula của con... Helen khẽ nói.

- Bây giờ mẹ sẽ ra sao đây? Bà mẹ nuôi rên rỉ. Cuộc nổi dậy đã bùng nổ, con biết đấy. Rất nhiều chướng ngại vật trong thành phố và những tên Phalange sắp bị quét sạch trong mấy ngày tới, điều đó là chắc chắn. Chúng bị căm ghét. Đáng lẽ mẹ phải thấy vui sướng, nhưng mẹ thực sự không cảm thấy như thế được. Mẹ yêu biết bao công việc làm người an ủi, con biết đấy... Ồ đúng vậy, mẹ thích việc đó hơn mọi thứ khác! Mẹ tin mẹ không biết làm gì khác nữa, ngoài việc bếp núc. Bây giờ, cánh cửa của các trường nội trú sắp mở ra, và những đứa trẻ mà mẹ yêu quý sắp đi hết cả. Ôi, người đẹp của mẹ, mẹ sẽ ra sao đây? Mẹ sẽ chỉ là một bà béo vô dụng. Và thằng Octavo của mẹ không ở đây nữa...

Lần này, những giọt nước mắt lăn xối xả trên hai má núng nính của bà.

- Mẹ Paula của con, Helen xúc động nhắc lại.

Cô đứng lên, vòng qua ghế và ôm lấy mái đầu nặng nề ấm áp. Cô hôn bà, hai bàn tay vuốt ve mái tóc, khuôn mặt đẫm nước

- Mẹ đừng lo lắng, mẹ Paula... Octavo vẫn khỏe. Con đã gặp em ở nhà bác Marguerite. Bác ấy đã đăng ký học cho em. Em học rất tốt. Mẹ có nhận được thư của em không?

Paula gật đầu để nói có.

- Mẹ biết việc chúng ta sắp làm, mẹ Paula. Chúng ta sẽ đi lên phòng ngủ. Mẹ ngủ trên giường mẹ còn con ngủ trên giường Octavo. Và sáng mai, cả hai mẹ con ta sẽ bắt xe để đến gặp họ ở thủ đô. Con sẽ chăm sóc mẹ. Đừng lo lắng gì cả. Con yêu mẹ như mẹ là mẹ đẻ của con, mẹ biết đấy. Con không có người mẹ nào khác ngoài mẹ...

Người mẹ tinh thần gật đầu lần nữa và giấu mặt trong ngực cô gái bốn năm về trước gõ cửa nhà bà và bà đã gọi là "con mèo con bị lạc".