ai kề vai, đôi bạn lại chạy về hướng tây bắc, trong khi tiếng hò reo ầm ào phía sau tắt dần.

Sau nhiều ngày hết chạy lại nghỉ, chúng trở về đến chỗ đầm lầy, nơi chúng đã trú ngụ suốt thời gian nạn đói và trước khi gặp bầy chó hoang.

Mặt đất đã một thời gian giá cứng vì bị tuyết phủ dày. Hôm nay vừng ô chói lọi trên bầu trời ấm, trong toàn bộ cảnh rực rỡ của mùa xuân. Khắp nơi băng đá nứt nẻ, vỡ vụn, tuyết tan, thêm vô vàn những dòng nước cuồn cuộn trên mặt đất. Khắp nơi chỉ thấy băng tan tuyết chảy và sự suy tàn của mùa đông, trước những ngọn núi tái hiện và những cây cối chớm nảy mầm xanh. Và cái anh huy hoàng lạnh lẽo của bình minh phương bắc, từng soi sáng bao đêm qua, đã đẩy lùi xa xa mãi, cái vinh quang tàn lụi của mình về phía địa cực.

Những cây phong căng phồng mầm non, sẵn sàng nảy lộc và không gian ngát đượm mùi thơm ngào ngạt của thông, trám hương, và của bá hương. Nơi mà sáu tuần lễ trước đây nạn đói và tử thần ngự trị, thì nay Kazan và Sói Xám tha hồ hít thở mùi đất và lắng nghe tất cả những tiếng đập của cuộc sống đổi mới.

Trên đầu chúng một đôi chim nai mới kết đôi bay lượn và hót mừng chúng. Một con cà cưỡng đang rỉa lông dưới ánh nắng xuân. Xa xa có tiếng vó nặng nề đạp gãy răng rắc những cành con rải đầy mặt đất. Chúng đánh hơi được cả mùi một con gấu mẹ, đang hì hục kéo những cành phong có nhiều lộc mà lũ gấu con rất ưa thích. Sói Xám không ngừng cọ cọ cái đầu mù vào đầu Kazan. Nó chẳng thiết gì săn. Mùi nai miền bắc, mùi gấu mẹ cũng không làm trỗi dậy nổi bản năng hiếu chiến của nó.

Đôi bạn đến trước cái cây rỗng đã từng là chỗ trú ngụ của chúng. Kazan nhận ra ngay và Sói Xám cũng ngửi thấy.

Mặt đất ở đây hơi được bồi cao, không bị nước tuyết tan phủ ngập. Nhiều nơi khác của đầm lầy đều lấp lánh như gương. Nhưng một dòng nước nhỏ chảy quanh và cô lập hoàn toàn gốc cây ra.

Trong khi Sói Xám vểnh tai nghe tiếng róc rách thì Kazan nhìn bên phải bên trái để tìm lối lội qua. Không có chỗ nào cả, nhưng một cây bá hương to đổ nằm ngang dòng nước tạo thành một cái cầu. Nó bước lên thân cây, và Sói Xám, sau một lúc do dự, cũng theo nó.

Thế là cả hai đến được chỗ trú cũ. Chúng dè dặt ngửi hít cửa vào và, thấy không có gì bất thường, chúng liền quyết định chui vào. Sói Xám buông mình nằm xuống ngay trong góc tối nhất của cái ổ cũ. Kazan đến bên bạn để liếm và đầu tỏ dấu thoả mãn. Sau đó, nó chuẩn bị ra ngoàii để đi kiếm ít mồi.

Kazan vừa ra đến cửa bỗng có mùi của một vật sống đập vào mũi. Nó co dúm chân lại và lông dựng đứng hết lên.

Chưa đầy hai phút sau, có tiếng the thé như tiếng trẻ nhỏ và một con nhím xuất hiện. Anh chàng cũng đang đi tìm một chỗ ở và, mắt dán tận sát đất, không nhìn phía trước, nó đi thẳng đến cây bá hương.

Kazan thừa biết nhím khi không bị tấn công là giống vật hiền lành nhất. Nó không nghĩ rằng chỉ cần gừ khẽ một tiếng là đủ đẩy lùi, nhanh và ngoan ngoãn, con vật hiền từ, ba hoa, chí choé, lúc nào cũng độc thoại ấy. Nó chỉ thấy đấy là một tên nhóc khó chịu, đến quấy rầy nó và Sói Xám. Tóm lại, nó đang lúc bực mình, thế là nó khinh thường nhảy xổ vào con nhím.

Kết quả cuộc tấn công đó là một tràng chiêm chiếp thút thít, eng éc, mỗi lúc một to dần, rồi đáp lại là một cung điệu sủa rống điên loạn.

Sói Xám lao ra khỏi hốc cây, trong lúc con nhím đã nhanh chóng co dúm lại thành một quả cầu tua tủa những chông, còn Kazan đứng cách đấy mấy bước thì đang điên cuồng lồng lộn chịu đựng những nỗi đau đớn, nhức buốt nhất mà một con thú sống ở rừng núi có thể nếm được.

Mõm nó, miệng nó giống hệt một cái gối cắm kim. Nó lăn ra đất, đào bới trong đất mùn một cái lỗ to, xoè hết móng ra tát tới tấp vào những cái chông đang xuyên qua da thịt. Rồi như con mèo rừng trước đây trên dải cát, như tất cả mọi con vật đụng chạm quá gần với anh bạn nhím, nó chợt vùng dậy, chạy quanh cái đảo nhỏ, vừa lồng lộn vừa sủa ăng ẳng.

Không khó khăn gì, Sói mù đoán ngay được sự việc đang xảy ra. Nó không hốt hoảng quá mức và có lẽ - ai biết được những ý nghĩ gì có thể xảy ra trong đầu óc súc vật – trong thâm tâm, nó còn thích thú về cái chuyện xảy đến với anh bạn đường dại dột, mà nó đang nghe và đang hình dung được những trò nhảy nhót lố bịch.

Nhưng vì không thể giúp được gì, nó đành vểnh ti ngồi chờ và mỗi lúc Kazan lồng lộn nhảy đến quá gần, nó lại tránh ra một tí.

Trong lúc ấy, con nhím thoả mãn về kết quả cách tự vệ của mình lại dè dặt duỗi ra, cúp chông lại rồi vừa lắc lư vừa lặng lẽ bò đến một cây phong gần đấy, xoè móng ra bấu, trèo lên thật nhanh. Sau đó nó lại bình thản như không, chăm chú gặm vỏ non một cành nhỏ.

Chạy vòng quanh mãi, Kazan đành đứng lại trước mặt Sói Xám. Nỗi đau do lông nhím gây ra đã bớt nhức nhối. Nhưng trong thịt vẫn còn nhức nhối như m65t vết bỏng sâu dai dẳng.

Sói Xám đến bên nó, lần lại thật gần, và dè dặt lấy mõm, lấy lưỡi, sờ sờ liếm liếm Kazan. Rồi nó dùng răng nhẹ nhàng cắn nhổ hộ ra hai ba cái lông nhím.

Kazan sung sướng khẽ kêu lên và Sói Xám lại tiếp tục nhổ thêm mớ chông thứ hai. Thế là tin tưởng, Kazan nằm xuống, duỗi hai chân trước ra, nhắm mắt, không rên rỉ nữa, chỉ thỉnh thoảng khi nào đauq áu mới xót xa kêu lên một tiếng, mặc cho cô hộ lý khéo léo chăm sóc.

Chẳng mấy chốc cái mõm thảm thương của Kazan đỏ lòm những máu. Suốt một giờ, Sói Xám, tuy mù, chăm chú vào nhiệm vụ của mình và, sau đó, đã nhổ được hầu hết những ngọn chông đáng nguyền rủa. Chỉ còn vài cái ngắn quá hoặc cắm sâu quá, răng nó không cắn được.

Kazan liền đi xuống chỗ dòng suối nhỏ, nhúng xuống nước lạnh giá cái mõm nóng bừng. Giây phút có nhẹ nhàng thật nhưng chỉ được chốt lát thôi. Vì những cái chông còn lại trong thịt, chẳng mấy chốc làm nóng bỏng cái mõm, và đôi môi. Chông càng xé thịt, xuyên vào như một vật sống động, lại càng nóng bỏng.

Môi mõm Kazan bắt đầu sưng phù. Kazan sùi bọt mõm bọt mép, lẫn cả máu, hai mắt đỏ ngầu. Hai giờ sau khi Sói Xám đã làm xong nhiệm vụ, quay vào nằm trong ổ, anh chàng xấu số vẫn như thế.

Nó điên tiết nhảy đến bên một mẫu gỗ, cắn xé lồng lộn. Hình như có một cái chông làm nó đau nhất gãy ra, thế là nó lại cắn nữa.

Thiên nhiên đã dạy cho nó cách chữa duy nhất có thể làm được là nhai thật mạnh đất và các mẩu gỗ. Nhai như vậy, mũi chông mòn dần và chính chông cũng gẫy. Cuối cùng bị dồn ép mãi, chông phải bật ra khỏi thịt như một cái dằm khi ta lấy ngón tay đẩy ra.

Trời vừa chạng vạng, thì Kazan được hoàn toàn giải thoát, nó liền chui vào trong hốc cây với Sói Xám. Nhưng đêm hôm ấy, nó còn phải dậy nhiều lần ra chỗ dòng nước để tìm cách làm dịu bớt nỗi đau dai dẳng.

Hôm sau, nó chẳng còn đẹp đẽ gì nữa, mõm nó “nhăn nhó như mó phải nhím” như dân Sơn Lâm nói. Mõm nó sưng đến mứa Sói Xám cũng phải lăn ra cười nếu nó là người và không bị mù. Dọc hai bên hàng môi nó phồng như gối bông. Đôi mắt chỉ còn là hai kẽ hẹp, giữa bộ mặt sưng húp.

Lúc Kazan rời hốc cây, ra ngoài trời, nó chẳng thấy gì hơn cô bạn mù nữa. Nhưng ít ra cũng đỡ đau khá nhiều. Đêm hôm sau, nó lại nghĩ đến chuyện đi săn và chưa rạng sáng nó trả về với một con thỏ.

Lẽ ra còn được thêm một con đa đa thông nữa nếu lúc sắp nhảy vào con chim đậu trên mặt đất, Kazan không nghe tiếng nhím chiếp chiếp.

Nó đứng lại như bị đóng đinh tại chỗ. Xưa nay làm cho nó sợ đâu phải dễ. Nhưng cái tiếng chiếp chiếp rời rạc vô nghĩa của con vật bé nhỏ có loại chông độc ác kia đủ làm cho nó hãi hùng và, lát sau, cúp đuôi, chạy biến thật nhanh. Cũng như con người e sợ rắn thì từ nay Kazan phải mãi mãi tránh xa con vật kia của Sơn Lâm, một giống thú hiền lành rất mực chưa bao giờ tìm cách hại ai và cũng chưa bao giờ ngừng tiếng cười vui khúc khích.

Sau câu chuyện Kazan và con nhím, suốt hai tuần lễ ngày cứ dài dần, mặt trời cũng ấm dần. Những bông tuyết cuối cùng cũng biến mất rất nhanh. Khắp nơi, phong nảy mầm, lộc xanh xuất hiện, và lá nho đỏ lấp lánh sáng bừng lên. Trên các sườn núi dãi nắng nhất, giữa khe đá những hoa tuyết chớm xoè cánh nở, chính thức báo hiệu xuân về.

Tuần lễ đầu Sói Xám nhiều lần cùng đi săn với Kazan. Chúng chẳng cần phải đi xa. Đầm lầy nhung nhúc các thú nhỏ và ngày nào đêm nào chúng cũng tìm được thịt sống.

Sang tuần thứ hai Sói Xám săn ít hơn. Rồi đến một đêm, một đêm xuân ngào ngạt hương rừng, êm ả, lồng lộng, dưới ánh trăng rằm, Sói Xám không chịu rời khỏi hốc cây nữa.

Kazan cũng không thúc giục bạn. Bản năng báo cho nó hiểu sắp có một sự kiện gì mới. Nó đi săn nhưng không đi xa quá và chỉ lát sau đã đưa về một con thỏ trắng.

Vài ngày nữa trôi qua rồi đến một đêm, từ góc ổ tối nhất, Sói Xám chào đón Kazan về bằng một tiếng gừ khẽ, rất nghẹn ngào. Nó đứng ở cửa hang, mõm ngoạm con thỏ, không vào.

Một lát sau, nó buông rơi con thỏ xuống, nhìn chằm chằm vào chỗ bóng tối Sói Xám nằm. Cuối cùng nó nằm ngang trước cửa hang. Rồi băn khoăn, bồi hồi, nó lại đứng dậy va ra đi.

Sáng ra nó mới trở về. Như trước đây trên Núi Mặt Trời nó hít đi hít lại mãi. Cái mùi đang phảng phất trong không khí đối với nó không còn là một điều bí mật nữa. Nó đến gần Sói Xám, Sói Xám nằm im không gầm gừ. Nó hít bạn, vuốt ve bạn, còn Sói Xám thì khẽ rên rỉ. Rồi mõm nó phát hiện ra một vật gì khang khác, thở rất khẽ.

Hôm ấy, Kazan không đi săn. Nó hả hê nằm dài trước ánh nắng chan hoà, đầu gục xuống, hàm há rộng, dấu hiệu của niềm thoả mãn đang tràn ngập trong lòng.