HÚ SÔNG BẠCH ĐẰNG[87]

Khách có kẻ:

Giương buồm giong gió khơi vơi,

Lướt bể chơi trăng mải miết.

Sớm gõ thuyền chừ Nguyên, Tương,

Chiều lần thăm chừ Vũ huyệt.

Cửu giang, Ngũ hồ, Tam Ngô, Bách Việt,

Nơi có người qua, đâu mà chẳng biết.

Đầm Vân mộng chứa vài trăm trong dạ đã nhiều,

Mà tráng chí tứ phương vẫn còn tha thiết.

Bèn giữa dòng chừ buông chèo,

Học Tử Trường chừ thú tiêu dao.

Qua cửa Đại Than ngược bến Đông Triều,

Đến sông Bạch Đằng, nổi trôi mặc chèo.

Lớp lớp sóng kình muôn dặm,

Xanh xanh đuôi trĩ một màu.

Nước trời một sắc: phong cảnh ba thu.

Bờ lau xao xác: bến lách đìu hiu.

Sóng chìm giáo gãy: gò đầy xương khô.

Buồn vì cảnh thảm: đứng lặng giờ lâu.

Thương nỗi anh hùng đâu vắng tá,

Mà nay dấu vết luống còn lưu.

Bên sông các bô lão, hỏi ý ta sở cầu.

Có kẻ gậy lê chống trước, có người thuyền nhẹ bơi sau,

Vái ta mà thưa rằng:

“Đây là nơi chiến địa buổi Trùng Hưng nhị thánh bắt Ô-mã,

Cũng là bãi đất xưa, thuở trước Ngô chúa phá Hoằng Thao.

Đương khi:

Muôn đội thuyền bày: rừng cờ phấp phới.

Hùng hổ sáu quân: giáo gươm sáng chói.

Thắng bại chưa phân: Bắc Nam lũy đối.

Ánh nhật nguyệt chừ phải mờ,

Bầu trời đất chừ sắp hoại.

Kìa Tất-liệt thế cường; Lưu Cung chước dối.

Nó tưởng rằng:

Phen này một trận gieo roi,

Quét sạch nước Nam bốn cõi.

Thế nhưng:

Trời cũng chiều người, hung đồ hết lối.

Khác nào:

Trận Xích Bích, quân Tào Tháo tan tác tro bay,

Bến Hợp Phì giặc Bồ Kiên lát giây chết rụi.

Đến nay nước sông tuy chảy hoài,

Mà nhục quân thù khôn rửa nổi!

Tái tạo công lao muôn đời ca ngợi”.

Tuy nhiên,

Từ có vũ trụ;

Đã có giang san.

Thật là:

Trời đất đặt ra nơi hiểm trở;

Bậc anh hào tính cuộc tồn an.

Hội nào bằng hội Mạnh tân, như vương sư họ Lã;

Trận nào bằng trận Duy Thủy, như quốc sĩ họ Hàn.

Kìa trận Bạch Đằng mà đại thắng,

Bởi Đại vương xem thế giặc nhàn.

Tiếng thơm còn mãi: bia miệng không mòn.

Khách chơi sông chừ ủ mặt;

Người hoài cổ chừ lệ chan,

Rồi vừa đi vừa ca rằng:

Sông Đằng một dải dài ghê,

Luồng to sóng lớn dồn về biển Đông.

Những người bất nghĩa tiêu vong,

Nghìn xưa chỉ có anh hùng lưu danh.

Khách nối lời mà ca rằng:

Anh minh hai vị thánh quân,

Sông đây rửa sạch mấy lần giáp binh.

Giặc tan muôn thuở thăng bình,

Tại đâu đất hiểm, bởi mình đức cao.