Món Nợ Của Ma-Sếch
a-sếch ra chợ tìm mua được một con ngựa rất ưng ý, muốn mua, ngặt nỗi thiếu mất một xu nên tên xư-gan cương quyết không bán. Ma-sếch đành chạy đi vay Ia-sếch.
― Thế định bao giờ trả tôi, cha nội? ― Ia-sếch hỏi.
― Đến lễ phục sinh tôi sẽ trả ― Ma-sếch đáp.
Ia-sếch đưa cho Ma-sếch một xu. Ma-sếch chạy ra chợ, dắt được con ngựa về.
Thế rồi lễ phục sinh đến, Ia-sếch đến nhà Ma-sếch để đòi tiền. Thoáng thấy bóng Ia-sếch từ xa, Ma-sếch vội chạy về dặn vợ: « Cứ bảo tôi chết rồi, nghe không? ». Dặn xong, anh ta cứ thế vội vàng leo lên cái ghế băng trong nhà kho, nằm nín thở giả chết. Ia-sếch đến nơi, vợ Ma-sếch nói đúng như lời chồng dặn.
― Thế, anh ấy nằm đâu? ― Ia-sếch hỏi ― Tôi muốn nhìn mặt anh ấy trước khi chôn một chút.
Vợ Ma-sếch dẫn khách vào nhà kho, chỉ cho khách thấy chồng đang nằm trên ghế dài.
― Trời, sao lại để anh ấy thế này? Chân tay vẫn bùn đất thế kia, sao không rửa đi cho anh ấy?
Miệng nói tay làm, Ia-sếch xách luôn thùng nước lạnh dội vào chân Ma-sếch. Ma-sếch lạnh quá, rên lên một tiếng, co chân lại.
― A hà! Cha nội chết thế đấy hả? Thôi, đưa một xu đây nào.
― Xin anh tha lỗi ― Ma-sếch đáp ― Hiện thời, đúng là một xu tôi cũng không có để trả anh. Khổ tâm quá nên tôi mới định nằm chết đây.
― Thế thì chừng nào anh trả tôi được?
― Thôi, xin anh để cho đến lễ thánh Jan vậy?
Lễ thánh Jan đến, Ia-sếch lại đến nhà Ma-sếch đòi nợ. Lần này, thì Ma-sếch đã bố trí từ trước đâu ra đấy rồi. Mới sang ra, anh đã bảo vợ:
― Nào, bây giờ chúng ta xỏ mũi hắn chơi!
Anh nằm vào áo quan bảo vệ đưa ra ngoài nghĩa địa, hạ huyện xuống. Anh dặn vợ: « Mình lấy ván xếp lên giả làm mộ, để sau tôi còn chui lên ».
Ia-sếch đến, vợ Ma-sếch bảo rằng chồng chị đã chết, mang chôn ngoài nghĩa địa rồi!
― Chị bạn thân mến ơi, hãy chỉ cho tôi mộ anh ấy chỗ nào. Tôi muốn ra đấy đọc cho anh ấy một bài kinh. ― Ia-sếch bảo vợ Ma-sếch ― trong bụng đã biết tỏng cái mưu của ông bạn.
Vợ Ma-sếch dẫn khách ra ngoài nghĩa địa. Đến nơi, Ia-sếch bẻ một cành cây khá to, chọc chọc xuống các tấm ván xếp bên trên, làm như tiếng chân bò đang dẫm, đang lồng trên ấy. Ma-sếch ở dưới vội la lớn:
― Ka-xca, đuổi bò đi mau! Mấy con trời đánh ấy, không khéo thụt xuống đầu tôi bây giờ.
― Hà, hà, cha nội chết thế đấy hả? ― Ia-sếch nói rồi hất các tấm ván sang bên.
― Anh lại khôn hơn tôi rồi ― Ma-sếch đáp ― Một xu tôi cũng không có nên mới phải thế này.
― Nhưng bao giờ thì anh trả được tôi? ― Ia-sếch lại hỏi.
― Lạy chúa, xin anh đến lễ thánh Mi-kha-in.
Lễ thánh Mi-kha-in đến, nhưng Ma-sếch vẫn không kiếm ra được một xu. Anh đành làm lại cái trò láu cá lần trước. Thoáng thấy bóng Ia-sếch, anh dặn vợ bảo rằng lần này anh chết thực rồi, xác để trong nhà nguyện tận bìa rừng kia. Ia-sếch nghe bà vợ bạn nói xong, ngỏ ý muốn nhìn mặt người chết một lần cuối. Bà chủ nhà chỉ đường cho ông khách quý.
Đường đến đây không gần một tí nào. Khi Ia-sếch tới nơi thì trời đã chạng vạng tối. Ia-sếch nhìn qua khe vách xem ông bạn nằm ở chỗ nào rồi nấp vào một chỗ kiên trì chờ cho đến lúc ông ta phải nhúc nhích.
Bỗng lúc đó, một toán cướp từ trong rừng kéo nhau đi ra. Một. hai, ba... mười tên tất cả. Chúng đi vào nhà nguyện, đốt đèn cầy lên, chia nhau tiền bạc, của cải linh tinh cướp được. Chúng chia một hồi thì xong, chỉ còn mỗi thanh gươm, không biết chia thế nào.
― Cái này thì không chia được ― Tên cầm đầu nói ― Bây giờ, đứa nào chém một nhát đứt đầu cái xác nằm trong áo quan kia thì đứa đó được thanh gươm.
Bọn cướp nhao nhao cả lên. Đứa thì sợ người chết, đứa thì bảo người chết đến đêm sẽ sống lại, đứa thì bảo chém người chết là có tội. Nói tóm lại, không đứa nào muốn làm cái việc ấy. Duy chỉ có một tên định thử xem sao. Hắn cầm thanh gươm lên, đi đến chỗ Ma-sếch ươm ướm, lựa cách chém sao cho ngọt. Ma-sếch vội vàng nhẩy bật dậy, la thất thanh:
— Bớ anh em chết ơi, cứu tôi với.
Ia-sếch lấy tay đập ầm ầm liên hồi vào các áo quan hôi thối để hỗ trợ Ma-sếch. Bọn cướp hoảng hồn bỏ của chạy lấy người. Những gì cướp được, chúng vất lại hết, cứ vắt chân lên cổ mà chạy.
Lúc ấy Ia-sếch mới bước vào nhà nguyện, hỏi thăm ông bạn. Ma-sếch bảo:
― Chúng mình chia nhau những thứ này đi, cha nội. Đủ cho cả hai đấy.
Hai người chia nhau số của cải, còn thanh gươm thì Ia-sếch lấy. Nhìn hai phần của bằng nhau nằm đấy, Ia-sếch thở dài nói:
― Thế này cũng tốt. Nhưng cha nội vẫn còn thiếu tôi một xu nữa.
Trong bọn cướp có một tên vừa tò mò, vừa liều lĩnh hơn những tên khác. Y đánh bạo trở lại nhà nguyện xem thế nào. Ngó đầu qua cửa nhìn vào, thấy đống của đã được chia ra làm đôi, y sợ cứng người nghĩ bụng: « Mấy thằng chết chia nhau đây ».
Cũng vừa lúc đó, Ma-sếch nhận thấy trên đầu tên cướp có chiếc mũ. Anh nhẩy lại, giật lấy ném cho Ia-sếch:
― Này, coi như trừ vào một xu nợ, nghe! Vừa đúng đấy.
Tên cướp sợ tưởng chết đi được, cố lắm mới bò được vào rừng. Y bảo đồng bọn:
― Mấy thằng chết chia nhau món của của chúng mình rồi. Chúng muốn lầy đầu tao. May sao chúng tóm phải cái mũ. Tao may lắm mới thoát đấy.
Truyện Cổ Dân Gian Ba Lan Truyện Cổ Dân Gian Ba Lan - Khuyết Danh Truyện Cổ Dân Gian Ba Lan