i?

-Tên Thái.

-Tòa án nhân dân xử tội?

Mắt người trả lời bỗng sáng lên:

-Xử bắn!

Xử bắn bao giờ cũng là một quang cảnh cực kỳ kích thích. Người ta sợ, rợn, nhưng tự đáy thẳm ai cũng muốn xem tận mắt. Ai cũng có ý nghĩ ấy, nhưng chẳng ai thổ lộ với ai. Đội thiếu niên nhi đồng không em nào vắng mặt. Những chú bé bảy, tám tuổi chưa được vào đội nhi đồng cũng trốn nhà ra bãi đầu làng, ở đấy người ta dựng sẵn một cây thập ác bằng tre.

Đấu, tố, trở mặt, giậm chân, mặt mũi đỏ bừng sầm sầm, nộ khí xung thiên, la hét... Có những người khóc nấc lên rồi ngất đi vì xúc động.

Vài phút lại vang lên những tiếng hô dậy trời "đả đảo". Người ta hô đến khản cả tiếng. Có người khản đặc, tiếng nói phào phào... Bãi bắn đông nghịt những người. Cờ, khẩu hiệu đỏ chói. Chỗ ngồi của bà chánh án cao vút, uy nghi. Người nào cũng sáng mắt nhìn ra phía trước, nhưng không phải nhìn vào án đài, mà nhìn vào cây thập ác.

Người chỉ huy đội bắn cao to lẫm liệt, đang hùng dũng bước ra. Người ta xì xào:"Ông Tí giò." Cái vóc dáng khổng lồ của Tí giò càng làm thần kinh người dự xem thêm căng. Tí giò đứng ngẩng cao đầu, tay trái chống cạnh sườn, tay phải chỉ vào mặt Thái lúc này đã bị trói chặt vào cột.

-Các đồng chí chú ý! Mục tiêu: Tên phản động trước mặt. Tư thế: Đứng chuẩn bị bắn.

Thày giáo Thái lồng lộn, vùng vẫy. Người xem thì thào:

-Ông Tí giò đã trói bằng lạt tre tươi lột lấy cật rồi đem nướng lửa.Có đến hổ bị ông Tí trói cũng chịu cứng, nữa là lão Thái gày gò. Rẫy ruạ chỉ tổ sầy vẩy, cũng chẳng nước me gì.

Tí mỉm cười, nhìn con mồi của mình đang tuyệt vọng lồng lộn. Chờ cho đến lúc Thái quá đau đớn mệt mỏi, anh đứng im thở hồng hộc, lúc đó Tí gò mới hô:"Chuẩn bị bắn".

Ba anh du kích đứng giẻ chân chèo, bắt đầu lên đạn và nhắm súng vào cái vóc người gầy gò thảm hại bị buộc giăng tay vào cây thập ác. Con người chịu khổ nạn ấy không giẫy giụa nữa. Cũng may, đôi con mắt bị buộc chiếc khăn vuông đen nên anh đã không phải chứng kiến những khuôn mặt người bị méo mó đi vì khoái trá, vì căm giận. Họ căm giận anh thực sự. Anh không trông thấy nhưng anh nghe thấy những tiếng hò hét, những tiếng rì rầm của họ thì anh hiểu. Anh cảm thấy thương hại sự vô ơn của những con người ấy. Chính vì những con người ấy mà bao năm nay anh lăn lộn xả thân...

Tí cố để cho cái phút chuẩn bị, chờ đợi chết ấy hơi kéo dài. Nhưng không sao! Tí đã mơ hồ cảm thấy tâm lý của người đi xem xử tử. Hình như mọi người đều muốn cái phút chờ đợi ấy kéo dài.

Trong khi ấy, Thái mê man đi cùng bao suy nghĩ. Đáng lẽ ra lúc ấy anh phải kêu lên những tiếng kêu uất hận, cũng có thể những tiếng kêu oan ức. Đằng này, Thái lại bật lên một tiếng hô làm cả pháp trường bỗng ngỡ ngàng. Anh rướn cổ lên và hô to:

-Đảng cộng sản muôn năm!

Có lẽ vì Thái hô to quá, kỳ dị quá, nên khi Tí ra lệnh: "Bắn", ba anh du kích bỗng run tay. Một anh bắn trượt, một anh bắn trúng tay, một anh bắn sượt má Thái. Tí bực bội gầm lên:

-Hãy để hắn cho tôi.

Và Tí đã dũng mãnh xông lên, rút con dao đồ tể mỏng như lá lúa mà anh thường giắt bên người. Bằng một đường dao chính xác, ngọt ngào, anh đã đâm từ cổ thọc xuống tim người đội trưởng du kích người dẫn đường anh khi xưa.

Thái ngoẹo đầu xuống, hình dáng hệt như chúa Giê Su chịu nạn. Lúc chết, mắt Thái vẫn mở to. Đôi mắt như ngơ ngác, như băn khoăn, như bàng hoàng, vì chưa hiểu ra một điều gì đó thật kỳ quái.

Khi Tí rút con dao lá lúa ra, dòng máu ở cổ Thái vọt dài. Người đi xem nhiều kẻ tay run cầm cập, nhưng mắt vẫn sáng quắc. Có người còn nuốt nước bọt. Riêng anh Tí giò, tối hôm ấy, anh xách con cá quả to bằng bắp chân về nấu ám. Tí uống rượu cùng đội trưởng cải cách. Anh còn vui vẻ hát cho anh đội nghe một câu hát xưa rất thú vị.

Vô phúc lấy phải học trò

....

Thình thùng thình...

Cô Phốp, cô gái to béo đa tình ở đội du kích năm xưa đi qua ngõ nhà Tí, bỗng nói vọng vào, khen ngợi:

-Giọng anh Tí hát hay quá!

Khi sửa sai, ông Hương Tẹo được xuống thành phần trung nông lớp trên, còn anh Thái được phục hồi danh dự. Nhân dân lúc này xì xào về Tí giò nhưng đồng chí cán bộ sửa sai giải thích:

-Có sai lầm, nhưng phải hiểu cải cách ruộng đất thắng lợi là cơ bản... Còn các đồng chí cán bộ cốt cán, về cơ bản cũng là những con người rất tốt; họ vẫn là chỗ dựa của Đảng. Sửa sai cốt để đoàn kết nông dân, chứ không phải để hục hặc lẫn nhau. Phải đoàn kết giữa các đồng chí cũ và mới. Phải hiểu rằng các đồng chí cốt cán rất triệt để cách mạng. Họ sai bởi vì họ quá triệt để. Nhưng triệt để cách mạng là một phẩm giá cao quý nhất.

Dĩ nhiên, Tí là người triệt để cách mạng, vì vậy người ta muốn đưa anh lên làm chủ tịch xã. Tí khiêm tốn:

-Tôi không làm chủ tịch được đâu. Xin cho tôi làm việc khác.

-Việc gì?

-Cho tôi làm trưởng công an xã

Ngày xưa, anh Thái đã phát hiện ra năng khiếu ấy của Tí. Tí qua kinh nghiệm giết lợn của mình, đã hiểu rằng người nào nắm quyền sinh quyền sát là người ấy có quyền to nhất. Ông chủ tịch xã quyền có to nhưng là quyền giả tạo. Chính chánh công an xã mới là người quyền to nhất, bởi vì ông ta có quyền theo dõi mọi người, có quyền dùng tiếng nói của mình để buộc tội hoặc tha người. Tí đã có thêm một kinh nghiệm mới: Giết người bằng dao là khó, nhưng giết người bằng ba tấc lưỡi còn khó hơn nhiều, bởi vì nó sạch sẽ hơn, tinh vi hơn, bí mật hơn, sâu hiểm hơn. Đó là kinh nghiệm ông Hương Tẹo đã truyền cho Tí.

Khi ông Hương Tẹo được xuống thành phần, Tí giò có vẻ ngượng ngùng, không dám gặp mặt ông chú. Nhưng ông Tẹo là người từng trải, khôn ngoan.Chính ông đã tự mình đến gặp người cháu. Ông nói:

-Cái chuyện cải cách, chú có giận anh. Giận nhưng lại mừng. Mừng vì anh hiện nay giữ một chân quan trọng nhất xã. Anh đã làm rạng danh cho họ Nguyễn nhà ta. Thử hỏi, hiện nay trong họ Nguyễn ai quyền cao chức trọng bằng anh? Xưa kia, hồi Pháp, chức tước cao nhất trong họ là chú cũng chỉ giữ được chân hương trưởng. Này, này... mày đừng có coi thường lão cường hào giả này nhé. Ngày xưa, chánh tổng lý trưởng của cả vùng này đều phải châu đầu quanh cái bàn đèn của tao. Trong huyện, người ta gọi cái bàn đèn của tao là trường họ tổng lý đấy, con ạ.

- Bây giờ, thời buổi có khác chú ạ.

-Khác cái gì? Vẫn lũy tre, vẫn những tục lệ xưa. Cái khác là tên gọi mới: Ví dụ chánh tổng người ta gọi là chủ tịch. Tức là con người đã khôn ngoan hơn... Không ai dùng ba toong, cặc bò như xưa nữa, mà dùng những lời ngọt ngào đường mật để thít chặt con người lại. Cậu đã hiểu chưa.

Tí không cãi lại, cũng không tỏ ý tán thành, anh ta cứ lửng lơ và lặng yên suy ngẫm.

Việc ông Tẹo lấy lại cái nhà gạch của ông đã chia cho Tí cũng rất khéo léo. Một hôm, ông nói chuyện với cháu: