ôm sau ngày cha Bruno nói với cậu rằng cậu sẽ trở về Berlin sớm, Shmuel đã không đến hàng rào như thường lệ. Ngày sau nữa nó cũng không tới. Vào ngày thứ ba, khi Bruno tới cũng chẳng có ai ngồi bệt khoanh chân trên đất, cậu chờ mười phút rồi khi đã định quay về nhà, vô cùng lo lắng rằng sẽ phải rời Ao Tuýt mà không được gặp lại bạn, thì xa xa một chấm nhỏ bỗng biến thành vết đốm rồi biến thành hình viên tròn rồi biến thành hình dáng rồi biến thành một chú bé mặc pyjama sọc.

Bruno nở một nụ cười khi cậu nhìn thấy hình dáng ấy đi về phía cậu, cậu liền ngồi xuống đất, lấy miếng bánh mì và quả táo cậu đã lén mang theo ra đưa khỏi túi đưa cho Shmuel. Nhưng ngay cả khi còn ở rất xa cậu đã có thể thấy rằng bạn cậu trông thậm chí còn buồn bã hơn bình thường, và khi tới gần hàng rào nó chẳng hề chộp lấy thức ăn với sự háo hức mọi ngày.

“Tớ cứ tưởng cậu chẳng bao giờ tới đây nữa đấy,” Bruno nói. “Hôm qua và cả hôm kia nữa tớ đã đến đây nhưng không thấy cậu.”

“Tớ xin lỗi,” Shmuel nói. “Có chuyện đã xảy ra.”

Bruno nhìn nó và nheo mắt lại, cố đoán xem đó có thể là chuyện gì. Cậu băn khoăn không biết có phải Shmuel cũng được thông báo rằng nó sắp phải trở về nhà không; xét cho cùng, sự trùng hợp như vậy cũng dễ xảy ra lắm, cũng như chuyện Bruno và Shmuel có chung ngày sinh nhật ấy.

“Sao?” Bruno hỏi. “Chuyện gì vậy?”

“Cha tớ,” Shmuel nói. “Nhà tớ không tìm thấy cha.”

“Không tìm thấy cha? Kỳ lạ nhỉ. Ý cậu là cha cậu bị mất tích à?”

“Tớ đoán là thế,” Shmuel nói. “Hôm thứ Hai cha vẫn ở đây, rồi cha đi làm việc với một vài người khác và chẳng ai trong số họ trở lại nữa cả.”

“Cha cậu không viết thư cho cậu à?” Bruno hỏi. “Hay để lại lời nhắn báo tin khi nào về?”

“Không có,” Shmuel nói.

“Lạ quá,” Bruno nói. “Cậu đã đi tìm cha chưa?” cậu hỏi sau một giây lát.

“Dĩ nhiên là tớ đã tìm,” Shmuel nói với một tiếng thở dài. “Tớ đã làm việc mà cậu đã luôn nói tới. Tớ đã làm vài cuộc thám hiểm.”

“Và chẳng thấy dấu hiệu nào?”

“Ừ.”

“Ừm, chuyện này thật lạ” Bruno nói. “Nhưng tớ nghĩ chắc hẳn sẽ có một lời giải thích rất đơn giản.”

“Và đó là gì?” Shmuel hỏi.

“Tớ hình dung là những người đó đã được đưa đi làm việc ở một thành phố khác và họ phải ở lại đó vài ngày cho đến khi công việc hoàn thành. Mà bưu điện ở đó lại không được tốt lắm. Tớ đoán là cha cậu sẽ trở về một ngày gần đây thôi.”

“Tớ cũng hy vọng thế,” Shmuel nói, trông nó như sắp phát khóc. “Tớ không biết nhà tớ sẽ phải làm gì nếu không có bố.”

“Tớ có thể hỏi cha tớ nếu cậu muốn,” Bruno thận trọng nói, hy vọng Shmuel sẽ không đồng ý.

“Tớ e đó không phải là một ý hay,” Shmuel nói, câu nói đó, trong nỗi thất vọng của Bruno, không hẳn là một lời từ chối dứt khoát.

“Tại sao lại không chứ?” cậu hỏi. “Cha tớ rất hiểu biết về đời sống ở phía bên đó của hàng rào đấy.”

“Tớ không nghĩ là những người lính thích bọn tớ,” Shmuel nói. “À,” nó thêm vào tiếng gì đó gần giống như một tiếng cười mà nó có thể nặn ra. “Tớ biết chắc họ không thích chúng tớ. Họ căm ghét chúng tớ.”

Bruno giật nảy mình kinh ngạc. “Tớ chắc chắn họ không ghét bọn cậu đâu,” cậu nói.

“Có đấy,” Shmuel nói, cúi người về phía trước, mắt nheo lại và môi hơi bĩu ra giận dữ. “Nhưng thế cũng tốt bởi vì tớ cũng căm ghét bọn họ. Tớ căm ghét bọn họ,” nó quyết liệt nhắc lại.

“Cậu không ghét cha tớ chứ, phải không?”, Bruno hỏi.

Shmuel cắn môi không nói gì. Nó đã nhìn thấy cha Bruno một đôi lần và không thể hiểu làm sao một người như thế lại có thể có một đứa con thân thiện và tốt bụng tới vậy.

“Thôi,” Bruno nói sau một khoảng ngưng vừa đủ, không muốn thảo luận về chủ đề đó thêm nữa. “Tớ cũng có một vài chuyện cần nói với cậu.”

“Cậu ư?” Shmuel hỏi, ngước nhìn lên đầy hy vọng.

“Phải. Tớ sắp sửa trở về Berlin.”

Miệng Shmuel há hốc vì ngạc nhiên. “Khi nào?” nó hỏi, tiếng nói như ríu lại trong cổ họng.

“Ừ, hôm nay là thứ Năm,” Bruno nói. “Nhà tớ sẽ đi vào thứ Bảy. Sau bữa trưa.”

“Nhưng đi bao lâu?” Shmuel hỏi.

“Tớ nghĩ là đi hẳn luôn,” Bruno nói. “Mẹ tớ không thích Ao Tuýt – mẹ nói đó không phải là nơi để nuôi dạy hai chị em – vậy nên cha tớ ở đây làm việc bởi vì Quốc trưởng có nhiều việc lớn cần cha làm còn những người còn lại trong gia đình sẽ trở về nhà.”

Cậu nói từ “nhà”, mặc dù thực sự thì cậu không chắc chắn “nhà” giờ ở đâu nữa.

“Thế tớ sẽ không được gặp lại cậu nữa à?” Shmuel hỏi.

“À, một ngày nào đó, có chứ,” Bruno nói. “Cậu có thể làm một kỳ nghỉ tới Berlin. Xét cho cùng cậu không thể ở đây mãi được. Đúng vậy không?”

Shmuel lắc đầu. “Tớ nghĩ là không,” nó buồn bã nói. “Cậu đi rồi tớ sẽ chẳng còn ai để nói chuyện nữa,” nó nói thêm.

“Không đâu,” Bruno nói. Cậu muốn thêm mấy từ “tớ cũng sẽ nhớ cậu, Shmuel” vào câu nói nhưng cảm thấy hơi ngượng nên lại thôi. “Vậy cho tới khi cậu tới thăm Berlin được thì mai sẽ là lần cuối cùng bọn mình được gặp nhau,” cậu nói tiếp. “Rồi sau đó bọn mình sẽ phải tạm biệt. Tớ sẽ cố đem tới cho cậu một bữa thiết đãi thật đặc biệt.”

Shmuel gật gật đầu nhưng không thể tìm được lời nào để diễn tả nỗi buồn của mình.

“Tớ ước gì chúng ta có thể chơi cùng nhau,” Bruno nói sau một khoảng ngưng dài. “Chỉ một lần thôi. Chỉ để ghi nhớ.”

“Tớ cũng vậy,” Shmuel nói.

“Bọn mình đã nói chuyện với nhau hơn một năm rồi nhưng bọn mình chưa bao giờ được chơi cùng nhau cả. Và cậu có biết gì nữa không?” Bruno nói thêm.

“Suốt thời gian đó tớ đã ngắm nhìn nơi cậu sống từ cửa sổ phòng ngủ của tớ mà lại chưa bao giờ được tận mắt nhìn thấy nói đó như thế nào.”

“Cậu sẽ không thích nó đâu,” Shmuel nói. “Nơi cậu ở tốt hơn rất nhiều,” nó nói thêm.

Tớ vẫn thích được nhìn thấy nơi đó,” Bruno nói.

Shmuel suy nghĩ một thoáng rồi với xuống, luồn tay qua dưới hàng rào nhấc lên đôi chút, lên cao đủ để một cậu bé có tầm vóc như Bruno có thể chui qua.

“Này?” Shmuel nói. “Tại sao lại không chứ?”

Bruno chớp mắt suy nghĩ về việc đó. “Tớ không nghĩ là tớ được phép làm vậy,” cậu nói đầy nghi ngại.

“Ừm, thì cậu cũng đâu có được phép tới đây nói chuyện với tớ hằng ngày,” Shmuel nói. “Nhưng cậu vẫn làm đấy thôi, đúng không?”

“Nhưng nếu bị bắt gặp thì tớ sẽ gặp rắc rối đấy,” Bruno nói, cậu chắc chắn là cha mẹ cậu sẽ không cho phép.

“Đúng vậy rồi,” Shmuel nói, lại hạ hàng rào xuống và rưng rưng nhìn xuống đất. “Vậy chắc là mai tớ sẽ gặp cậu để tạm biệt.”

Trong một khoảnh khắc không cậu nào nói gì. Đột nhiên, Bruno nảy ra một ý tưởng bất chợt.

“Trừ phi…” cậu cất tiếng, suy nghĩ một lát, ấp ủ một kế hoạch trong đầu. Cậu với tay lên đầu sờ nơi đã từng là mái tóc của cậu nhưng giờ chỉ còn là những chân tóc lởm chởm chưa mọc lên hết. “Cậu có nhớ đã có lần bảo tớ trông giống cậu không?” Cậu hỏi Shmuel. “Hồi tớ bị cạo trọc đầu ấy?”

“Chỉ mập hơn thôi,” Shmuel tiếp lời, thừa nhận.

“Ừ, nếu đúng là như vậy,” Bruno nói, “và nếu tớ cũng có một bộ pyjama sọc, tớ có thể sang thăm chỗ cậu mà chẳng ai phát hiện được.”

Mặt Shmuel sáng bừng và nó nở một nụ cười tươi. “Cậu nghĩ vậy thật chứ?” nó hỏi. “Cậu sẽ làm thế chứ?”

“Dĩ nhiên rồi,” Bruno nói. “Đó sẽ là một cuộc phiêu lưu vĩ đại. Chuyến phiêu lưu cuối cùng của chúng ta. Rốt cuộc thì tớ cũng có thể làm một cuộc thám hiểm ra trò.”

“Và cậu có thể giúp tớ tìm cha,” Shmuel nói.

“Sao không chứ?” Bruno nói. “Chúng ta sẽ đi một vòng xem có tìm được dấu vết nào không. Cứ đi thám hiểm là khôn ngoan rồi. Vấn đề duy nhất là kiếm được một bộ pyjama sọc không ai dùng.”

Shmuel lắc đầu. “Chuyện đó dễ thôi,” nó nói. “Bọn họ có một cái trại chuyên để cất pyjama sọc. Tớ có thể lấy một bộ cỡ như tớ mà mang theo. Sau đó cậu có thể thay đồ và rồi chúng ta sẽ đi tìm cha tớ.”

“Tuyệt vời,” Bruno nói, ngất ngây trong niềm hào hứng của khoảnh khắc ấy. “Vậy kế hoạch là thế nhé.”

“Ngày mai giờ này chúng ta sẽ gặp lại,” Shmuel nói.

“Lần này thì đừng trễ đấy,” Bruno nói, đứng dậy phủi bụi. “Và đừng quên bộ pyjama sọc.”

Chiều hôm đó cả hai cậu bé đều trở về nhà trong hưng phấn cao độ, Bruno tưởng tượng ra cuộc phiêu lưu vĩ đại phía trước, cuối cùng thì cậu cũng có cơ hội tận mắt thấy thực sự điều gì đang diễn ra phía bên kia hàng rào trước khi trở về Berlin – chưa kể còn được dự vào một cuộc điều tra nghiêm túc nho nhỏ - còn Shmuel thì đã thấy một cơ hội được ai đó giúp nó đi tìm cha. Tóm lại, đó có vẻ giống như một kế hoạch hết sức hợp lý và là cách tuyệt vời để tạm biệt nhau.