ùa đông ở Uytaliba chỉ là một mùa gió rét buốt, không hơn không kém. Sau mấy tháng mưa ròng rã, không khí mỗi ngày một mát lạnh và trong sạch. Vào lúc sáng sớm hoặc về khuya, trời thường lạnh đến mức những người da đen phải run lên cầm cập trong bộ quần áo mỏng dính. Các bà già lang thang đi nhặt củi để nhóm bếp sưởi.

Môli cười khinh khách khi chị nhìn thấy Bandoghera tay cầm que củi để nhóm bếp sưởi, lom khom che gió cho ngọn lửa khỏi tắt, xua đuổi những con bò to, lốm đốm trắng đỏ, mà vào lúc rạng đông Hiu vừa lùa vào sân trại để vắt sữa, với tấm thân già nhếch nhác trong chiếc áo choàng cũ kỹ, đầu đội chiếc mũ phớt của ông chồng để lại từ lâu, bà già vội vã lê đôi chân trần trên bãi đá cuội, vừa đi vừa nhặt đá ném đuổi theo đàn bỏ chạy rầm rập.

Còn chính chị thì vui sướng đứng thu mình trong chiếc áo cánh len, bên cạnh một bếp lửa. Chị đóng tất cả các cửa sổ và cửa ra vào để tránh gió rồi dọn thức ăn trong nhà bếp. Vào hai tháng sáu và bảy, thỉnh thoảng lại có một cơn gió mạnh thổi suốt ngày, mặc dù giữa trưa thường là nắng ấm. Gió thổi bật tung cả áo khoác và áo vét. Bầu trời cao lồng lộng bỗng tối sầm lại; mây đen ùn ùn kéo đến như những làn khói bốc lên cuồn cuộn từ những bếp lửa của người da đen, trùm lên những cánh đồng, những dãy núi những rừng cây để rồi tan dần vào bầu không khí trong sáng, lặng lẽ.

Đêm đến, trời lạnh, trong gian nhà bếp càng trở nên ấm cúng.

Sau khi Hiu và ông già Xôlơ ăn xong bữa tối, Môli bắt đầu rửa bát đĩa và Hiu có nhiệm vụ dùng khăn lau khô. Xôlơ cho thêm củi vào lò, nhóm thật đỏ để nướng thịt bò. đoạn cùng Hiu ngồi trước bếp lửa, vừa hút thuốc vừa chuyện trò rôm rả, trong khi Môli nhào men chuẩn bị làm bánh mì cho ngày hôm sau.

Hai bàn tay bận rộn của chị đang ra sức nhào trộn bột làm bánh dưới ánh sáng lung linh tỏa ra từ một ngọn đèn dầu đặt trên bàn, khói bay nghi ngút, những chùm tia sáng hung hung đỏ hắt ra lừ bếp lửa, chiếu lên chiếc chạn đựng bát đĩa bằng sứ dựng cạnh tường và tấm vải hoa chị vừa mặc làm màn che chiếc cửa sổ nhỏ không vén săt bên chiếc chạn. ánh sáng chiếu lên cả những thùng to đựng bột mì, đường, chè đặt trong phòng tối sau lưng. Khi trong phòng quá nóng và ngột ngạt vì khói củi Munga, minê hay khói thuốc lá, thì chị mở toang chiếc cửa ra vào, và bầu trời đêm đầy sao hiện qua khung cửa như một bức tranh lồng khung kính.

Chẳng hiểu vì sao bột vẫn không nở, Môli nói với chồng, khi thấy bột nhào vẫn nguyên không nở thêm tí nào sau một đêm trời lạnh.

Có lẽ vì món hoa hop long vừa rồi chúng mình mua của lão Ben quá tồi! - Hiu an ủi vợ.

Bà Bêxi thường trộn men vào nước gạo hay nước luộc khoai tây. - ông già Xôlơ lên tiếng nhận xét, trong khi vẫn ngồi trên chiếc ghế dựa, người cúi gập xuống hai đầu gối, mắt nhìn chằm chằm vào bếp lửa. Về mùa này bà ấy thường bỏ bột nhào vào trong một hộp sắt tây sơn xanh và đặt ở đầu này chiếc lò. Vì trời giá lạnh, cô biết đấy. Còn thường thì bà ấy vẫn để vào một góc bàn như cô làm đấy thôi.

- Ồ, phải rồi. Nếu không làm đúng như bà cụ thì không hy vọng bột nở, - Môli nói, rồi chị bỏ bột đã nhào vào một hộp sắt tây to sơn xanh, đặt cạnh bếp và đi vào phòng lấy hộp kim chỉ

Này ông Hadi, đoàn xe chở hàng bây giờ đến đâu rồi, ông có biết không? Môli hỏi.

- Họ đi đã gần ba thúng, - Xôlơ trầm ngâm nói. - Tính ra thì từ Karara về đây cũng mất mười sáu tuần.

- Chả trách Ben Onxôp nói chở hàng cho Uytaliba không ăn thua gì, Môli vừa nói vừa ngồi xuống khâu vá trước bếp.

Mỗi tấn mất mười bảng.... - Hiu lẩm bẩm. Chiếc ghế chếch nghiêng, hai chân anh duỗi ra rồi gác lên bờ gạch của chiếc lò.

Có lẽ bị sa lầy ở Phaly Bivơ rồi. - Xôlơ nói tiếp - đã có lần họ bị kẹt ở đó hai tuần. hồi đó Bốp lẻ đánh xe cùng lão Ben. Lão bỏ xe, đi vào quán rượu để mặc Bốp ở lại một mình. Chắc hẳn chị đã nghe Bốp văng tục khi kể chuyện đó. Nhưng may mà nó kéo được xe ra khỏi vũng lầy và đi tiếp.

Khi ngồi bên bếp lửa trong nhà bếp. hiu chẳng còn thích gì hơn ngoài việc nghe ông già kể chuyện, mặc gió thổi dữ dội bên ngoài.

Ở dưới ấy có bao giờ gặp chuyện rắc rối với dân bản xứ không? - một hôm Hiu hỏi Xôlơ.

Ổng già lắc đầu, mỉm cười nhìn vào bếp lửa.

- Nhưng cũng có vài lần tồi phải sợ đến chết khiếp. - Đôi mắt ông già ánh lên, rồi ông cầm tẩu châm thuốc hút, lòng cảm thấy xao xuyến khi nhớ lại những kỹ niệm xưa. - Chuyện xảy ra sau khi tôi vừa mới chân ướt chân ráo đến định cơ ở đây. Hôm đó tôi cùng Xlinkơ, chồng mụ già Bandoghera, lên núi Tơ Mơrơ để tìm mấy con bò lạc đàn. Chúng tôi tách ra và lần theo đường mòn đi rẽ hai hướng. Rồi tôi lạc đường, buộc phải ngủ lại giữa rừng. Tôi nhóm lửa đun ca nước. Đùng một cái tôi ngước mắt, chưa kịp nhìn thì đã thấy một đám đông da đen vây kín quanh tôi.

Lạy chúa! Môli ngừng khâu, đưa mắt nhìn ông già.

- Họ vác những chiếc xiên có thể chọc thủng cả vỏ tàu, Xôlơ nói tiếp. Chẳng hiểu họ từ đâu đến, có trời mà biết được. Chỉ cần tôi nhấp nhõm định chạy là họ có thể phóng xiên cắm phập vào người tôi như câm kim vào gối bông vậy. không còn cách nào khác! Thậm chí tôi chẳng có súng.. chẳng biết làm cách nào. Tôi vẫn nghĩ rằng mình am hiểu đất nước và con người ở đây thế mà nhưng họ là những người lạ, tôi chưa hề gặp. Tôi nói chuyện với họ một lúc rồi chia thức ăn của mình cho họ, dù không nhiều. sau đó tôi ngồi xuống bên bếp lửa, tiếp tục ăn, như thể chẳng hề để ý gì đến sự có mặt của họ. Họ nhìn tôi một lúc rồi bỏ đi. Tôi nằm xuống, đinh ninh sẽ bị giết chết.

Nhưng, lạy Chúa, tôi buồn ngủ quá nên thiếp đi lúc nào không biết. Rồi tôi chẳng nhìn thấy họ nữa - mãi đến ngày hội Pingcơ Ai mới gặp lại họ ở Uytaliba. Sáng sớm họ bắt ngựa của tôi rồi phóng đi mất. Trông họ như là dân Pêdông, cùng bộ lạc với mụ Bandoghera.

Có lẽ vì thấy ông một mình nên họ cho là chẳng có gì đáng sợ, - Hiu nhận xét.

Ừ, tôi cũng nghĩ như vậy. người da đen thường thế, Xôlơ nói. - Họ không bao giờ lấy việc giết người làm thú vui trừ phi cần thức ăn hay để trả thù. Với họ, tôi bao giờ cùng đối xử tử tế, nhất là với phụ nữ. Vì vậy chẳng bao giờ tôi gặp chuyện gì rắc rối với họ.

Biết đâu vì tội của người khác mà có ngày ông sẽ bị trả thù, Hiu nói. - Như vậy thì chẳng còn gì tệ hại bằng.

Đúng Thế, già Xôlơ nói tiếp. Người da đen thiếu gì lý do để trả thù. Cậu biết đấy! Tôi sống ở đây đã hơn ba mươi năm nay, và qua những điều tôi được chứng kiến thì...

Đối với người da trắng, người da đen chẳng bao giờ làm những điều như người da trắng đã gây ra cho họ.

Môli chau mày. Chị tỏ vẻ khó chịu, vì Xôlơ không ngớt lời lên án người da trắng. Là người từ một thị trấn ở vùng biển lên, Môlo tin rằng người da trắng có quyền hành lớn đối với người da đen.

Nhưng thưa ông Hadi, - chị lên tiếng. - Cái đám thổ dân ở đây bẩn thỉu mà lại hay nói dối, có thể ông chưa đủ thời gian để kết luận về họ.

Xôlơ nhìn Môli. Ông già có đủ lý lẽ để phản bác thẳng thừng ý kiến đó, nhưng ngại không muốn dính đến chuyện rắc rối với đàn bà, đặc biệt là với người đàn bà tỉnh lẻ này, nên ông chỉ nhìn lên khuôn mặt đanh, bướng bĩnh của chị với vẻ khó hiểu, ông đâu phải là một kẻ mềm yếu, ủy mị. Ngược lại, bao giờ ông cũng tỏ ra rắn rỏi, sắc bén. Nhưng ông có phần e ngại khi nhìn dáng điệu người đàn bà nhỏ nhắn đang ngồi đây với đôi bàn tay thoăn thoắt khâu những mũi kim chắc chắn.

- Hiu cũng trố mắt nhìn Môli, chẳng hiểu vì sao vợ anh lại ngắt lời ông già. Quả thực cô ta chẳng biết gì về dân da đen. Phải chăng cô ta muốn khẳng định mình? anh nghĩ. Đã nhiều lần cô ta nói như vậy, những tiếng nói lạc điệu, không khớp vào câu chuyện, khiến người nghe chẳng hiểu cô ta muốn gì và cứ phải băn khoăn mãi về những điều cô ta đã nói - Không, - Xôlơ nói nhẹ nhàng. - Họ không phải loại người xảo trá đâu, trừ khi họ bị lừa dối. Còn chuyện bẩn thỉu - thì xin cô thử nhìn lại xem - không bao giờ thấy một người da đen nào sống ở vùng núi bẩn thỉu như những người bản xứ - sống ở các vùng ven thị trấn. Nhìn chiếc quần màu lông thú mà Kunadu giặt cho Oarieda, khó mà nói là anh ta bẩn, phải không nào?

Nhưng cô nói đúng, tôi cũng không thích gì họ. Chưa bao giờ tôi thích cả, - ông già nói tiếp vẻ sốt sắng, để Môli bớt lúng túng. Tôi chẳng hiểu vì sao. Có lẽ chỉ vì họ thuộc giống người khác, ấy thế nhưng không thể không nhìn nhận những gì đã quá rõ. Những người da trắng đến đây và chiếm mất mảnh đất săn bắn của họ, thậm chí còn lấy việc săn Kănguru làm trò tiêu khiển. thế nhưng những người da đen không dùng khiên, đâm chết bò của người da trắng. Người da trắng còn bắn giết người da đen để đe dọa; Thế mà hễ có người da đen nào đó đâm chết một người da trắng thì lập tức cảnh sát kéo đến trừng phạt. Ngay cả bây giờ vẫn thế.

- Cảnh sát tại các thị trấn ven biển đa thông báo sẽ thưởng một bảng sáu xu cho người nào chặt được đầu một người bản xứ mang về nộp, có đúng thế không? - Hiu hỏi.

Sau đó giảm xuống còn một bảng thôi, - Xôlơ trả lời. - Cảnh sát đã hoạt động khá kết quả trong những cuộc hành quân trừng phạt.

Thưởng là họ trói tất cả những người da đen chung vào một dây thừng rồi buộc chặt một đầu dây vào bàn đạp sắt của yên ngựa để dắt về. Mỗi lần họ dắt về khoảng hai mươi ba mươi người. tôi đã nhìn thấy đôi bàn chân non nớt của một đứa bé trầy da, máu chảy ròng ròng. Đã thế, cảnh sát chẳng mất một đồng xu nào để nuôi sống tù nhân. Họ thường cho một hai người đàn ông khỏe mạnh đi bắt Kănguru làm thức ăn cho mọi người.

Lại còn chuyện săn bắt người da đen. Tôi đã nhìn thấy người ta dắt hàng xâu người da đen để bổ sung vào các đội mò ngọc trai, tuy chuyện này chỉ xảy ra ở một vài nơi đọc bờ biển. Có một đôi thanh niên da đen ở mỏm Thiên Nga bị bắt làm phụ mò ngọc trai tỏ ra bướng bỉnh, có chiều nguy hiểm đến nổi ông chủ phải bắt cả hai lên thuyền khi ông ta lên đường ra khơi, rồi tự ông la và một người đàn ông da trắng khác bồng súng lên đạn sẵn, đứng sát sau lưng họ để canh giữ.

- Thế mỗi lần đi làm ở các bờ suối, ông ta đều phải mang theo vũ khí hay sao? - Hiu hỏi.

Ông già lầc đầu.

- Người ta còn kể chuyện dân da đen ăn thịt người, có đúng không, ông? - Hiu hỏi

Xôlơ nghĩ mội lúc rồi nói;

- Nhưng thỉnh thoảng thôi, vả lại cũng chỉ ăn một bộ phận nào đó trong cơ thể người chết, kể cả thi thể người thân 1; và kẻ thù bị giết người ta kể với tôi như vậy vậy. Nhưng họ ăn là do nghi lễ, tập tục, hoặc để lấy thêm sức mạnh và khôn ngoan hơn. Tôi có thể kể cho cậu nghe những chuyện lý thú hơn nhiều. Người da đen tin rằng người da trắng là giống ăn thịt đồng loại, đặc biệt là các mục sư.

Thỉnh thoảng Môli vẫn ngồi cạnh bếp lửa khâu vá trong khi Xôla và Hiu chuyện trò hay chơi bài, mặc dù Hiu hưa kịp cầm lấy tập bài lên tay chị đã đứng dậy đi ngủ. Môli rất ghét chơi bài, nhất là chơi bài Năm trăm vì chị không biết. Ngược lại chơi bài là nguồn vui muôn thuở của Hiu và Xôlơ.

Hai người chơi bài trong nhà bếp mãi đến khuya. Môli tĩnh giấc vẫn nghe hai người cười ha hả, thậm chí còn văng tục ra đùa nhau một một cách hóm hỉnh. Chị lấy là tiếc là mình không thể vui chơi mội thoải mái như vậy, mặc dù chỉ là lật đi lật lại mấy con bài thấm bết dầu mỡ. hai người vừa chai bài vừa hút thuốc, thỉnh thoảng lại ghi điểm được thua, cười đắc chí như hai cậu bé chơi bi.

Sau mười sáu tuần, đoàn người đã về tới nhà.

Năm đó là năm đầu tiên Môli sống ở Uytaliba và chính Ben là người đã tung tin ở Mili Mili, Iliguci và Rowoobon rằng, lạy chúa, chị Hiu Oát là rất khó tính.

Hiu thức dậy vào lúc nửa đêm khi đàn ngựa đi lang thang quanh nhà, lục lạc kêu keng keng, khiến chị chủ nhà không ngủ được.

- Này Ben, cởi hết lục lạc khỏi cổ mấy con súc sinh ấy đi, nếu không, ông sẽ cắt cổ tất! - Hiu quát.

Anh biết Môli muốn về Gieronton trước mùa nóng bức.

--------------------------------

1 Ăn thịt người thân vừa qua đời hay kẻ thù bị giết là tập tục của thổ dân Oxtraylia, ngày nay không còn nữa.