rong khi mở ba lô lấy ra những thứ chúng tôi đã sắm sửa cho cuộc hành trình của anh Trung và anh Tâm, tôi dặn dò các anh phải cẩn thận và bình tĩnh trong cuộc ra đị Hai kẻ thù dẫn tới sự thất bại là sợ hãi và tự mãn. Sự sợ hãi làm tê liệt trí óc, vô hiệu hoá khả năng suy nghĩ của con ngườị Còn sự tự mãn làm cho ta hớ hênh, khinh thường kẻ địch hay trở ngại khiến con người thất bại không ngờ.

"Trường hợp các anh," tôi giải thích, " tự mãn có thể là khinh thường sơn lam chướng khí, uống nước suối không cần nấu sôi để bị ngã nước, sốt rét một cách không cần thiết, hay đi ngang ruộng rẫy của người Thượng, cứ bẻ bắp, hái bí bầu một cách cẩu thả, để lại dấu vết một cách quá rõ rệt, khiến họ phát giác ra ngay và thông báo cho du kích đi truy lùng kẻ hái trộm..."

Tôi nói chưa dứt thì anh Tâm ngắt lời tôi,

--Quang à, triệu chứng của sốt rét ra saỏ Hôm nay Tâm thấy lạnh quá mặc dù mồ hôi nhễ nhại!

--Chết rồi, để Quang xem. Mấy hôm nay các anh có nấu nước sôi không?

Anh Trung lên tiếng khi tôi nhìn kỹ và sờ trán anh Tâm:

--Từ lúc Quang dặn hôm trước, bọn này lúc nào cũng nấu sôi! Trước đó, thì đụng đâu, uống đó!

Tôi nói với anh Tâm:

-- Tròng mắt anh có màu vàng, trán nóng, bây giờ anh thấy trong người ra saỏ

--Lạnh, răng muốn run cầm cập. Tưởng đó là phản ứng khi nhìn thấy Quang bị bắt!

-- Anh đang bị sốt đó! Các anh chưa thể đi ngày mai được đâu! Tạm thời phải ở lại đây, chờ anh Tâm khoẻ đã. Cũng may Quang có mang cho các anh ít thuốc ký ninh! Để bớt lạnh, anh có thể vò lá cúc quỳ non rồi bỏ vào miệng nuốt. Nó đắng lắm nhưng chừng vài phút sau là có công hiệu ngay! Cái này Quang học ở người Thượng.

Tôi nhìn hai anh lo ngại:

--Hay hai anh trở về, Quang có thể dẫn hai anh đi ra mua vé xe về không có gì trở ngạị Chỉ không biết ở địa phương các anh ra sao thôi, chứ xe từ đây về thị xã không có ai kiểm soát giấy tờ gì cả. Nếu cần Quang có thể làm cho các anh mỗi người một giấy chứng nhận giáo viên miền núị

Anh Tâm nói:

--Bọn này quyết tâm rồi, phải đi thôi! Không thể về được!

Tôi không hỏi tại sao, vì thấy sự quả quyết trong giọng nói của anh Tâm. Mỗi người đều có những nguyên do cho mọi việc mình làm mà chỉ có người làm mới hiểu rõ được. Tôi thấy mình đã liên quan tới các anh cũng quá rồi, không muốn làm phiền các anh. Nếu nhất định bảo các anh về rồi các anh bị bắt thì tôi chẳng biết xử trí ra saọ Mà biết thêm mà không giúp được cũng làm tôi ái ngạị Tôi nói:

--Thôi tạm thời các anh ở lại đây mấy ngày, chờ anh Tâm khoẻ đã rồi đi! Quang sẽ ghé lại thăm khi có thể, các anh tránh ra ngoài nhiều, chiều tối đi cắm câu, rồi sáng sớm đi lấy lên! Tránh ra ngoài từ khoảng 8 giờ rưỡi sáng đến 5 giờ chiều, vì lúc đó có thể gặp người đi săn. Nhớ chắn chỗ nấu bếp với 2 tấm poncho Quang mua cho các anh. Ánh lửa dễ làm bị lộ....

Lấy ra hai bi đông đựng nước, tôi dặn thêm:

--Bao giờ các anh cũng cần có hai bình nước nấu chín để nguội dùng trong ngàỵ Khi đi đường, uống mỗi lần một ít mỗi khi khát. Đừng uống nhiều, đi không nhanh và nhiều khi hết trước khi gặp suối nước. Tránh chỗ nước đọng, nên lấy nước suối chảy mà nấu sôị Lá cây rừng lâu năm rụng xuống có thể có chất độc, nước chảy thì đỡ độc hơn nước ao tù vì chất độc tích tụ. Trong rừng cũng như trên biển nước uống có thể quí hơn vàng đó, các anh phải cẩn thận nấu mang theọ

Anh Trung nhìn tôi nói:

--Quang rành về đường rừng quá! Hay Quang đi với bọn này đi!

Tôi lắc đầu:

--Quang chưa hề nghĩ tới chuyện đi, mà có nghĩ thì bây giờ cũng không thể đi được. Nhiệm vụ của Quang, không hẳn do nhà nước chỉ định, mà do chính bản thân đặt ra! Quang không thể đi đâụ Có điều Quang biết chi, thì trong thời gian còn lại Quang chỉ cho các anh biết, may ra giúp các anh thành công.

Anh Tâm nói:

--Ở lại, Quang cũng không làm được gì đâụ Suy nghĩ kỹ rồi nếu được Quang đi với bọn nàỵ Sang tới trại tỵ nạn bên Thái Lan, Tâm liên lạc với bà con ở Mỹ bảo lãnh cho cả ba anh em mình!

Tôi cười:

--Quang nói không được mà! Cám ơn anh! Chỉ mong anh mau khỏi để ra đi cho sớm. Hai anh ở đây ngày nào thì Quang cũng lo ngại ngày đó! Không những chỉ lo cho hai anh mà cho cả Quang và những người quen biết!

Tôi từ giã hai anh khi trời bắt đầu sẫm tối để về tới làng Ea Rông chỗ thầy Đoàn trước khi trời tối hẳn. Tôi còn muốn nói nhiều về các thứ rau rừng, trái rừng có thể ăn được, như rau mò lá xanh có hoa màu đỏ, rau giang vị chua chua, rau bột ngọt leo dùng nấu canh, hoặc xào với thịt cho thêm vị ngọt và làm thịt mềm giống như công dụng của bột ngọt mà tôi đã học được khi ở với người Thượng hoặc khi nói chuyện học hỏi với các anh bộ đội trinh sát. Tôi nghĩ thầm, "Bệnh anh Tâm thì phải ba bốn ngày nữa mới may ra bớt, hôm nay mới ngày đầu, anh ấy còn phải sốt hai ba hôm nữa mới giảm được, phải chi mình có nghệ vàng và mật ong thì đỡ!"

Mật ong tương đối còn dễ kiếm trong làng để mua, nghệ vàng thì phải về Phòng Giáo Dục tôi có trồng một ít còn non chưa già. Nghệ vàng pha với mật ong có thể làm thuốc bổ dùng với thuốc ký ninh để trị bệnh sốt rét, chứ không dứt nọc được. Vi khuẩn sốt rét vẫn nằm trong cơ thể một khi mình đã mang bệnh đó, mỗi khi cơ thể yếu là chúng xông ra tung hoành. Tôi mang theo một số thuốc rê, lá thuốc lào phơi khô từng bó, trong ba-lộ Tôi quyết định đi nhanh để kịp dự lớp tối của thầy Đoàn và nhân tiện hỏi những học viên trong làng xem ai có ai có mật ong không để tôi đổi, còn nghệ thì tôi chạy sang một làng xa hơn một chút nữa có cô Mai là giáo viên bổ túc hy vọng cô cũng như các cô khác có ít nghệ dùng để thoa mặt. hay vết thương để giữ da mặt nhẵn nhụi và không có vết thẹọ Dù đi nhanh, nhưng tôi vẫn không quên tìm những cây lá quen thuộc để bứt một ít làm mẫu cho các anh Trung và Tâm.