Đăng Nhập
Đăng nhập iSach
Đăng nhập = Facebook
Đăng nhập = Google
Quên Mật Khẩu
Đăng ký
Trang chủ
Đăng nhập
Đăng nhập iSach
Đăng nhập = Facebook
Đăng nhập = Google
Đăng ký
Tùy chỉnh (beta)
Nhật kỳ....
Ai đang online
Ai đang download gì?
Top đọc nhiều
Top download nhiều
Top mới cập nhật
Top truyện chưa có ảnh bìa
Truyện chưa đầy đủ
Danh sách phú ông
Danh sách phú ông trẻ
Trợ giúp
Download ebook mẫu
Đăng ký / Đăng nhập
Các vấn đề về gạo
Hướng dẫn download ebook
Hướng dẫn tải ebook về iPhone
Hướng dẫn tải ebook về Kindle
Hướng dẫn upload ảnh bìa
Quy định ảnh bìa chuẩn
Hướng dẫn sửa nội dung sai
Quy định quyền đọc & download
Cách sử dụng QR Code
Truyện
Truyện Ngẫu Nhiên
Giới Thiệu Truyện Tiêu Biểu
Truyện Đọc Nhiều
Danh Mục Truyện
Kiếm Hiệp
Tiên Hiệp
Tuổi Học Trò
Cổ Tích
Truyện Ngắn
Truyện Cười
Kinh Dị
Tiểu Thuyết
Ngôn Tình
Trinh Thám
Trung Hoa
Nghệ Thuật Sống
Phong Tục Việt Nam
Việc Làm
Kỹ Năng Sống
Khoa Học
Tùy Bút
English Stories
Danh Mục Tác Giả
Kim Dung
Nguyễn Nhật Ánh
Hoàng Thu Dung
Nguyễn Ngọc Tư
Quỳnh Dao
Hồ Biểu Chánh
Cổ Long
Ngọa Long Sinh
Ngã Cật Tây Hồng Thị
Aziz Nesin
Trần Thanh Vân
Sidney Sheldon
Arthur Conan Doyle
Truyện Tranh
Sách Nói
Danh Mục Sách Nói
Đọc truyện đêm khuya
Tiểu Thuyết
Lịch Sử
Tuổi Học Trò
Đắc Nhân Tâm
Giáo Dục
Hồi Ký
Kiếm Hiệp
Lịch Sử
Tùy Bút
Tập Truyện Ngắn
Giáo Dục
Trung Nghị
Thu Hiền
Bá Trung
Mạnh Linh
Bạch Lý
Hướng Dương
Dương Liễu
Ngô Hồng
Ngọc Hân
Phương Minh
Shep O’Neal
Thơ
Thơ Ngẫu Nhiên
Danh Mục Thơ
Danh Mục Tác Giả
Nguyễn Bính
Hồ Xuân Hương
TTKH
Trần Đăng Khoa
Phùng Quán
Xuân Diệu
Lưu Trọng Lư
Tố Hữu
Xuân Quỳnh
Nguyễn Khoa Điềm
Vũ Hoàng Chương
Hàn Mặc Tử
Huy Cận
Bùi Giáng
Hồ Dzếnh
Trần Quốc Hoàn
Bùi Chí Vinh
Lưu Quang Vũ
Bảo Cường
Nguyên Sa
Tế Hanh
Hữu Thỉnh
Thế Lữ
Hoàng Cầm
Đỗ Trung Quân
Chế Lan Viên
Lời Nhạc
Trịnh Công Sơn
Quốc Bảo
Phạm Duy
Anh Bằng
Võ Tá Hân
Hoàng Trọng
Trầm Tử Thiêng
Lương Bằng Quang
Song Ngọc
Hoàng Thi Thơ
Trần Thiện Thanh
Thái Thịnh
Phương Uyên
Danh Mục Ca Sĩ
Khánh Ly
Cẩm Ly
Hương Lan
Như Quỳnh
Đan Trường
Lam Trường
Đàm Vĩnh Hưng
Minh Tuyết
Tuấn Ngọc
Trường Vũ
Quang Dũng
Mỹ Tâm
Bảo Yến
Nirvana
Michael Learns to Rock
Michael Jackson
M2M
Madonna
Shakira
Spice Girls
The Beatles
Elvis Presley
Elton John
Led Zeppelin
Pink Floyd
Queen
Sưu Tầm
Toán Học
Tiếng Anh
Tin Học
Âm Nhạc
Lịch Sử
Non-Fiction
Download ebook?
Chat
Quân Vương
ePub
A4
A5
A6
Chương trước
Mục lục
Chương sau
Chương 16 - Tính Hào Phóng Và Cần Kiệm
T
rong hai phẩm tính nếu trên đây, tôi phải nói ngay có lẽ hào phóng thì tốt hơn. Nhưng hào phóng đến mức mang tiếng phóng túng thì chính mình làm hại mình. Nếu chi tiêu đúng mức phải chăng sẽ không được tiếng hào phóng, trái lại còn bị chê là bủn xỉn bần tiện. Muốn gây được danh tiếng hào phóng đối với những kẻ quanh mình, trăm sự đều phải cực kỳ huy hoàng sang trọng; đến một lúc vị Chúa hào phóng lãng phí hết tài sản. Khi đó nếu vẫn còn muốn giữ tiếng tăm ấy, tất nhiên phải bóc lột tới nhân dân, lập sưu cao thuế nặng, và không từ việc gì có thể làm ra tiền bạc. Từ đó nhân dân bắt đầu chán ghét, không còn ai muốn quý mến, vì Chúa đã lâm vào cảnh nghèo rồi. Trong khi Chúa phóng túng, phung phí quá trớn đã làm thiệt hại đa số nhân dân mà chỉ một thiểu số được thụ hưởng. Đến lúc tình thế rối ren, Chúa sẽ là người trước tiên nhận lãnh tai vạ hiểm nghèo. Nếu Ngài biết trước tai vạ sẽ xảy ra như thế, để bớt phung phí trong khi đang phóng túng, thì lại mang tiếng bần tiện keo kiệt.
Vậy một vị Chúa công, nếu không đủ tài lực đóng vai hào phóng để khỏi gây tai biến cho mình và nếu có đủ trí óc khôn ngoan thì hãy đành chịu tiếng là người bủn xỉn. Thời gian còn dài, một ngày kia gặp cuộc chiến tranh hay cơ hội xây dựng những đại công tac, Ngài tránh được cho dân khỏi phải đóng góp nặng nề, tất nhiên sẽ được dân quý mến hơn là hào phóng. Như thế Ngài đã thi ân cho toàn thể nhân dân rồi đó. Có mang tiếng bủn xỉn cần kiệm chăng nữa, cũng chỉ đối với thiểu số quen thói thụ hưởng các ân huệ. Ở thời đương kim ta chỉ thấy những người có tiếng cần kiệm mới làm được việc lớn. Kẻ hoang phí đều thất bại hết. Giáo hoàng Jules II đã vung phí tài sản để bước lên ngôi, nhưng rồi Ngài tự biết phải tiết kiệm để sau này còn có đủ phương tiện đối phó với các cuộc chiến tranh. Pháp vương thời đó sở dĩ mở được nhiều cuộc chiến tranh mà không bắt dân gian chịu thêm sắc thuế nặng đặc biệt nào, bời vì thường nhật đối với những chi phí phù phiếm, Ngài chỉ tiêu một cách giới hạn và số tiền tiết kiệm danh dụm lâu ngày nay được đem ra dùng. Vua nước Y Pha Nho hiện nay cũng vậy, nếu Ngài là người hoang phí rộng rãi trong sự chi tiêu, làm sao hoàn tất mỹ mãn được bao nhiêu công tác hữu ích.
Một vị Chúa muốn khỏi phải tìm cách bóc lột thần dân, muốn luôn luôn có phương tiện để tự vệ, muốn không bao giờ quá túng thiếu, muốn khỏi phải nghĩ tới mưu mô gian trá tàn ác, thì không bao giờ nên lưu ý đến lời phê bình của thiên hạ cho mình là keo kiệt. Nếu bảo đó là tật xấu thì chính tật xấu này giúp Chúa ở ngôi trị vì lâu dài. Nếu có người bảo Jules César nhờ tính hào phóng để lên được ngôi Hoàng đế, và nhiều kẻ khác nữa, hoặc có tính hào phóng thật sự hoặc chỉ có huyền danh ấy thôi, mà lên được những địa vị cao sang; tôi trả lời ngay, có hai trường hợp: Một, kẻ ấy vốn dĩ đã là một chúa tể truyền thống; hai, kẻ ấy đang mới mưu đồ tiến lên địa vị chúa tể. Ở trường hợp thứ nhất, kẻ ấy chẳng cần phải hào phóng làm gì. Ở trường hợp thứ hai, cần phải gây tiếng tăm là người hào phóng. César ở vào trường hợp thứ hai này, tức là một kẻ mưu đồ bước lên Đế vị La Mã. Khi đã đạt tới đích, nếu Hoàng đế không tự kiềm chế những món chi tiêu quá lớn lao, tự mình sẽ làm cho ngai vàng sụp đổ. Nếu ai cãi rằng nhiều vị Vương hầu xây dựng sự nghiệp hiển hách nhờ các chiến công, đều có tiếng là người hào phóng xưa nay, tôi trả lời ngay, có hai trường hợp: Một là vị Vương hầu ấy đã tiêu xài phung phí với tiền riêng của mình và tiền của thần dân, hai là tiêu tiền của kẻ khác. Trường hợp trên thì nên cần kiệm, còn ở trường hợp dưới cần phải chi tiêu thật rộng rãi. Vì vị Vương hầu mang quân đi chinh phục đất đai, cướp phá các Đô thị, thu nạp tài sản của địch, tức là những của cải cướp được ở tay người khác. Như thế càng phải chi tiêu cho rộng rãi, quân sĩ mới tùng phục mình. Theo gương Cyrus, César và Alexandire, khi chiếm đoạt được của cải, nên phân phát rộng rãi. Chi tiêu hào phóng với của cướp đoạt được không hại cho danh tiếng của ta, còn được thêm tiếng tốt nữa.
Ở đời, nếu cứ mang của riêng tiêu xài phung phí thì sẽ hao mòn đến hết sạch, cho đến bước cơ hàn khốn khó. Khi ấy muốn gỡ lại, tất phải giở thủ đoạn tham tàn để rồi chuốc lấy lòng oán ghét của nhân dân. Đã ở địa vị một Vương hầu, Chúa tể phải hết sức tránh lâm vào cảnh ấy. Vậy khôn hơn hết, cứ chịu mang tiếng keo kiệt mà không bị oán ghét, còn hơn chuộc lấy tiếng hào phóng để sau này phải mang tiếng tham tàn với ô danh cùng lòng oán hận của mọi người.
Chương trước
Mục lục
Chương sau
Quân Vương
Machiavel
Quân Vương - Machiavel
https://isach.info/story.php?story=quan_vuong__machiavel