hó Chủ Tịch nhà nước Lu Shi đang ngồi ở bàn làm việc, chậm rãi lật qua xấp ảnh lần thứ mười hay mười một rồi. Các tấm ảnh gồm nhiều cỡ khác nhau, cũ mới khác nhau và có chất lượng cũng khác nhau. Có vài tấm được nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp chụp; có vài tấm được chụp gần đây bằng máy kỹ thuật số có độ phân giải cao và được in trên giấy bóng cứng. Nhưng phần đông là những tấm ảnh bình thường được chụp trong suốt gần ba chục năm.

Lu Shi đã gom góp các tấm ảnh này trong mọi tập ảnh gia đình mà lão tìm được. Những tấm hình chụp trong nhà, ngoài trời, cận cảnh, chụp nhóm, ảnh chân dung… Các tấm ảnh có chung một yếu tố: mỗi tấm đều chứa hình nhi tử của Lu Shi, Lu Jianguo.

Đây là Lu Jianguo lúc sáu bảy tuổi, đang chơi đá bóng với một nhóm bạn trên sân cỏ của công viên Chaoyang. Và đây là hài nhi mập mạp Jianguo, được bọc trong lớp lụa màu cam trong buổi lễ mà hắn được ban tên. Còn đây là Lu Jianguo lúc 14 tuổi, đeo khăn quàng đỏ của thiếu niên xung phong, đang bước đều trong đội ngũ tại quảng trường Thiên An Môn. Một ảnh chụp cậu bé lúc 8 tuổi đang nằm ngủ trên băng ghế sau của chiếc xe sang trọng, gối đầu lên đùi của bố. Một tấm chân dung chính thức của Lu Jianguo trong một bộ com-lê xám. Khi ấy, hắn có lẽ vào khoảng 25 tuổi. Có lẽ ảnh được chụp khi hắn là một nhân viên cấp thấp trong bộ An Ninh Công Cộng.

Điện thoại trên bàn làm việc của Lu Shi reng lên, nhưng óc lão chỉ mơ hồ ghi nhận âm thanh ấy. Lão tiếp tục lật qua xấp ảnh, tìm tòi một thứ gì mà lão không gọi được tên, mà cũng không hoàn toàn tưởng tượng được. Một mẫu tin tức hay một tia thông hiểu nào đó có thể làm cho sự hỗn độn đã chiếm quyền kiểm soát trong cuộc sống của lão, trở nên hợp lý hơn.

Làm thế nào mà Lu Jianguo có thể ra đi được chứ? Một đứa bẻ khả ái như thế, một đảng viên cộng sản thông thái và rực rỡ như thế? Một chuyện như vậy làm sao có thể xảy ra được chứ? Chỉ cái ý niệm như vậy thôi đã sai rồi. Sai một cách ghê tởm. Sai một cách kinh khủng.

Đến một lúc nào đó, mắt của Lu Shi đã không còn ghi nhận các hình ảnh đang chuyển qua các ngón tay của lão nữa. Ngón tay của lão chuyển động một cách máy móc.

Trong những năm cuối của thập niên 70, khi chính Lu Shi đang là một ngôi sao bắt đầu bốc lên của đảng Cộng Sản, lão đã đấu tranh mãnh liệt để chính sách một-con được thực thi. Thời ấy, chính sách này không được số đông ủng hộ, cho đến ngày nay vẫn thế. Nhưng nó thật sự là cần thiết.

Năm 1976, dân số của Trung quốc đã lên gần đến một tỷ rồi, mà đà tăng trưởng vẫn tiếp tục. Nếu cứ để yên như thế, Trung quốc sẽ gặp phải nạn đói và sụp đổ kinh tế.

Cái quyết định giới hạn mỗi gia đình chỉ được một con thôi không phải là một quyết định đơn giản. Mà muốn thi hành quyết định này cũng không phải là dễ dàng. Như mọi luật lệ nào khác, có nhiều khe hở mà thành phần cao cấp được ưu đãi có thể khai thác. Nhiều đảng viên cao cấp đã lợi dụng các sơ hở ấy, nhưng Lu Shi không nằm trong số đó. Chính sách một con quan trọng biết bao cho tương lai của Trung quốc. Lu Shi không thể nào vừa tranh đấu ủng hộ chính sách này, lại vừa vi phạm chính sách được.

Do đó, lão đã tuân theo cái luật mà chính lão đã giúp lập nên. Lão chỉ sinh ra một đứa con thôi. Mà giờ đây, đứa con ấy đã ra đi, và tương lai cũng đã ra đi với hắn rồi.