ừ khởi thủy, cả vũ trụ này chỉ là bóng tối và khi ánh sáng được chiếu soi bằng một cơn giông tố, con người đã tới trước bằng lời nói. Lời nói là sự minh trí đầu tiên và là sự dốt nát cuối cùng. Bởi thế lời nói có thể nghe bằng tai và hiểu bằng sự khải thị. Khi chỉ có một người nói thì đấy là chân lý. Khi nhiều người cùng nói thì đã có nhiều người điếc. Sự thông thái và ngu dốt vì thế càng lúc càng xa nhau. Lúc ấy xuất hiện những người nói tiếng lạ. Đó là ngôn ngữ của thần thánh và ma quỉ. Vũ trụ bị phân chia và thế giới loài người cũng bị phân chia.

Có một vẻ rất khác trên làn da và cung cách của Minh. Cái rất khác ấy giúp người ta nhận ra ngay Minh là Việt kiều. Ở thành phố Hồ Chí Minh ít ngày, Minh rủ Thư về Kon Tum chơi, tuy nhiên anh cũng dè dặt:

- Có sao không em?

- Em nghĩ là không sao nhưng anh phải xin phép công an.

- Vẫn còn cái vụ đi đâu phải trình báo xin phép à?

- Vâng. Nhất là với Việt kiều và người nước ngoài.

- Họ cho rằng tất cả Việt kiều và người nước ngoài đều là CIA cả à?

- Em không biết.

- Thôi được, để anh thử xem.

Kon Tum vẫn một vẻ buồn quen thuộc và hiu hắt như thuở nào, nhưng Kon Tum nhìn Minh như một người xa lạ. Minh nói:

- Anh muốn đi lại con đường mà mình đã rời xa nó.

- Không được đâu. Đoạn Pleiku- Tuy Hòa vẫn như ngày ấy không thể đi được. Nó không phải bất trắc nhưng rất xấu.

- Anh muốn làm một điều gì đó để nói với Kon Tum rằng anh đã trở về.

- Xây cho anh một cái tượng đài nhé? Thư đùa.

- Ý kiến không dở.

Minh đến ngôi trường tiểu học ven thị xã nơi anh đã nhặt được ít chữ nghĩa và biết thế nào là tổ quốc xin hiến tặng một ngàn đô để sửa sang trường ốc. Ngay chiều hôm đó, một tập thể đầy đủ ban ngành đã đến gặp Minh với một bó hoa tươi thắm. Người ta gọi anh là Việt kiều yêu nước trong một bài diễn văn hết sức nồng nàn. Minh thực sự cảm kích về sự trân trọng thái quá này.

“Nếu quí vị cho phép, tôi xin được xây dựng lại ngôi trường bé nhỏ của tôi xưa kia thành trường cho tất cả học sinh tiểu học và trung học”. Mọi người hoan hô nhiệt liệt, Minh sắp trở thành một vị thánh. “Tuy nhiên, Minh nói tiếp, tôi chỉ có một yêu cầu nhỏ...”. Không khí trùng xuống. Thằng Việt gian sắp lộ dạng. “... Ngôi trường ấy xin được mang tên tôi”.

Cái điều lẽ ra bình thường và công bằng ấy đột ngột trở nên xúc phạm tới những anh hùng liệt sĩ, những danh nhân văn hóa của đất nước.

Thư nói với Minh:

- Ở đây không phải nước Mỹ.

- Anh đâu có đòi hỏi như một chủ sở hữu, mà chỉ là cái tên suông như một kỷ niệm.

- Người ta gọi đấy là chủ nghĩa cá nhân.

Ông Phát đưa ý kiến:

- Ba nghĩ là con nên nghiên cứu vào việc đầu tư trong lĩnh vực kinh tế.

- Được không?

- Đối với ba thì không có chuyện gì không được. Vấn đề là chọn hướng đầu tư sao cho hiệu quả đồng thời thỏa mãn được khát vọng của mình.

Ông Phát nghĩ đến ông bạn già khách hàng của mình trên biển cả. Hơn một nửa biên giới của tổ quốc là đại dương bị bỏ trống. Cả một biển bạc bị bỏ quên trong khi dân chúng thiếu ăn thiếu mặc. Người Việt Nam men theo dải đất hẹp bên Trường Sơn tiến về phương Nam đã đến nơi gọi là cuối đất mà chưa bao giờ nhìn về phương Đông sóng vỗ như khát vọng của những Kha Luân Bố. Chúng ta chỉ quẩn quanh trong lũy tre và cái ao làng. An phận và hẹp hòi miếng đỉnh chung. Văn hóa tiểu nông đã giết chết con thủy quái. Một chàng Thủy Tinh hào hoa chỉ còn sống bằng nỗi hận thù. Và cái lão Hà Bá oan nghiệt kia chỉ biết hại người, khí thế Bạch Đằng Giang chẳng giúp gì dân vạn chài thoát khỏi sự thất học.

Ông Phát đùa:

- Nếu ngày xưa Thủy Tinh nói chuyện với vua Hùng bằng pháo hạm thì có lẽ lịch sử dân tộc mình đã khác.

Rồi ông chợt như gởi gắm:

- Minh ạ, con đừng quên ba phần tư trái đất là biển cả. Đất liền đã trở nên chật chội và khô cằn. Những hành tinh có sự sống thì quá xa xôi, chỉ có biển là gần thôi. Đấy là thời cơ của tương lai. À không, đã quá chậm...

- Với chúng ta vẫn còn là một cánh cửa.

- Ba tin là con sẽ có cách chọn lựa đúng nhất. Bí ẩn của sự thành công nằm ở chỗ đó.

- Đáng tiếc là con không thể làm cái mình không am tường.

- Đúng, không có thời gian và không có cơ hội để sửa sai. Bởi vậy cần phải chuẩn bị kỹ và biết bắt đầu ở chỗ bắt đầu...

Nhìn và nghe cha con ông Phát nói chuyện, Thư thầm nghĩ: đúng cha nào con nấy. Họ có sự say mê công việc, suy nghĩ và hành động độc lập. Ở họ, không có sự may rủi.