ôm nay tôi mệt mỏi và kiệt sức. Có thể nói tôi như sợi dây đàn tranh căng thẳng lâu ngày bỗng nhiên chùng xuống không còn ngân vang một âm thanh nào nữa.

Giờ phút tôi e sợ ấy đã trôi qua. Không, tôi không nói ngay kết quả cho chị biết liền đâu. Tôi cứ dần dà kể cho nghe để chị nhận xét từ từ. Riêng về phần tôi... nhưng chuyện tôi là chuyện phụ, nói sau cũng được.

Vậy là chúng tôi sai người đến nhà cha mẹ tôi, chuyển lời chúng tôi thỉnh cầu được đến ra mắt cha mẹ vào trưa mai. Người nhà trở về cho biết cha tôi đã đi Thiên Tân ngay hôm được tin anh tôi về tới. Như vậy là cha tôi muốn tránh khỏi phải chứng kiến buổi trùng phùng phiền toái. Cha tôi vẫn luôn luôn khéo biết tránh né những quyết định như thế. Mẹ tôi sẽ thay mặt cha tôi tiếp anh tôi và tôi vào lúc trưa. Không có một lời nào đả động tới cô ngoại kiều nọ cả, nhưng anh tôi nói lớn: « Nếu tôi đi, vợ tôi cũng đi theo luôn! »

Vậy nên ngày hôm sau, con hầu bưng quả lễ vật đi trước, tôi theo sau bước vào. Lễ vật anh tôi chọn mua tại ngoại quốc, toàn là những món xinh đẹp hiếm thấy trong nước: cái đồng hồ treo tường nơi bụng một đứa bé cao chừng tấc rưỡi, cái đồng hồ cẩn hột đá đeo tay; cái đèn cứ sáng mãi mà không thấy ngọn lửa đâu cả, cái quạt bằng lông đà điểu trắng như bông mận.

Tôi đặt lễ vật trước mặt mẹ tôi. Mẹ tôi đã cho biết người tiếp chúng tôi tại phòng khách. Khi tôi bước vào, mẹ đã ngồi ở đó, trên cái ghế bành bằng gỗ chạm trổ bên cạnh cái bàn, dưới bức chân dung Đức Cao tổ nhà Minh. Mẹ tôi mặc quần áo gấm thêu, tóc giắt trâm vàng. Tay mẹ tôi đeo đầy vòng vàng cẩn kim cương và hồng ngọc là loại ngọc dành cho người già. Chưa bao giờ tôi thấy mẹ tôi đường bệ uy nghi đến thế.

Nhưng tôi hiểu mẹ tôi quá nhiều, tôi quan sát kỹ vẻ mặt của người để dò xét tình trạng sức khỏe của người. Tim tôi đập mạnh. Màu đen của y trang lại càng làm rõ thêm gương mặt quá gầy và tái của mẹ tôi, đến nỗi vành môi khô đã ẩn hiện bóng dáng của tử thần. Đôi mắt to và thụt sâu như người đau nặng. Mấy chiếc vòng quá rộng ở cổ tay gầy thòng xuống gần đến ngón tay, chạm vào nhau lạch xạch khi mẹ tôi cử động đôi tay. Tôi những chỉ muốn hỏi mẹ tôi xem bà thấy sức khỏe ra sao, nhưng tôi không dám hỏi, biết rằng hỏi như vậy mẹ tôi buồn. Mẹ tôi đã miễn cưỡng tiếp chúng tôi thì người không muốn nghe ai gợi lại chuyện đau ốm của bà.

Vì mẹ tôi tiếp tôi mà không nói một lời nào, tôi cũng đành làm thinh bày lễ vật ra. Tôi tiếp lấy từng món một từ tay con hầu rồi đặt trước mặt mẹ tôi. Bà khẽ gật đầu nhận lễ vật, đoạn ra dấu cho con hầu đứng cạnh bà bưng qua phòng bên. Bà nhận lễ vật khiến tôi dạn dĩ lên. Nếu như bà từ chối lễ vật, điều đó có nghĩa là bà cũng chối bỏ luôn ông anh tôi nữa. Cho nên tôi nói:

« Thưa mẹ, anh con ở ngoài kia chờ được vào ra mắt mẹ. »

Mẹ tôi nói lạnh lùng:

« Mẹ có nghe nói. »

Tôi nghĩ nên đi thẳng vào điểm gai góc của nội vụ, nên tôi nói nhỏ:

« Anh con có đem theo người vợ ngoại kiều về ».

Tôi hồi hộp, lo sợ.

Mẹ tôi vẫn yên lặng. Gương mặt thản nhiên của mẹ tôi chẳng biểu lộ một ý tình gì.

Tôi phập phồng nói:

« Xin mẹ cho phép hai người được vào lạy mẹ ».

Mẹ tôi đáp với giọng lạnh nhạt cũ:

« Bảo anh con vào đây! »

Tôi ngần ngại, chẳng biết tính sao. Cô ngoại kiều nọ cũng đang đứng chờ ngoài cửa. Tôi bước ra phía cửa, vén tấm rèm lên, thuật lại lời lẽ mẹ tôi và thêm rằng tốt hơn anh tôi nên vào một mình trước đã.

Mặt anh tôi xụ xuống y hệt như hồi nhỏ anh không bằng lòng chuyện gì. Anh tôi nói tiếng ngoại quốc với cô ngoại kiều nọ; cô ta cau mày, khẽ nhún vai rồi bình thản đứng chờ. Đột nhiên anh tôi chụp lấy tay cô ta và kéo nàng cùng bước vào trong phòng, tôi không sao ngăn cản kịp.

Ai lại dẫn con người lạ lùng kia xồng xộc vào nơi thờ phụng gia tiên như vậy bao giờ! Tôi sững sờ níu chặt lấy tấm rèm cửa. Đây là lần đầu tiên một con người thuộc nòi giống xa lạ bước vào nơi tôn nghiêm nhất trong gia đình tôi.

Tôi nhận ra ngay rằng vì thái độ bất kính của anh tôi, mẹ tôi giận đến nỗi không muốn nhìn mặt anh tôi lúc ấy nữa. Tôi đứng chết trân một chỗ mà nhìn cảnh tượng lạ lùng diễn ra.

Anh tôi đã chọn quốc phục cho vợ anh mặc: tấm áo choàng bằng lụa xanh nặng và mềm, loáng thoáng mấy đường thêu bằng chỉ bạc. Tấm váy bằng xa-tanh đen trơn, xếp thành những nếp thẳng quanh người cô ta. Anh tôi lựa đôi hài nhung đen không thêu cho cô ta mang vào chân. Y phục đậm màu làm nổi bật hẳn làn da trắng của cô ta lên như ngọc trai dưới ánh trăng vậy, và mái tóc vàng sáng ngời lên quanh mặt cô ta. Đôi mắt cô ta màu xanh tái long lanh, đôi môi kiêu kỳ trễ xuống. Thẳng người, đầu hất ra sau, cô ta ngang nhiên bước vào trong phòng. Cô ta nhìn thẳng vào mặt mẹ tôi, không sợ sệt, không mỉm cười.

Tôi bụm tay vào miệng để khỏi rú lên. Tại sao anh tôi không giải thích cho cô ta biết phải cúi đầu khi ra mắt người lớn tuổi? Thấy cung cách ngang nhiên của cô ta như vậy, tôi lại phiền trách anh tôi. Cô ta đứng sừng sững ra đó, như một bà hoàng hậu đến ra mắt bà hoàng thái hậu vậy.

Mẹ tôi nhìn thẳng vào mắt cô ngoại kiều nọ. Tia mắt hai người gặp nhau và liền đó coi nhau như kẻ thù. Mẹ tôi cao ngạo quay mặt đi nhìn vọng mông lung ra ngoài cánh cửa mở. Cô ngoại kiều nói vài lời gì đó với anh tôi bằng một giọng rắn rỏi.

Sau này tôi được biết cô ta hỏi anh tôi xem cô ta có phải quỳ gối xuống không.

Anh tôi gật đầu, rồi hai người cùng quỳ xuống trước mặt mẹ tôi. Đoạn anh tôi nói những lời lẽ đã chuẩn bị trước:

" Kính mẹ, con bất hiếu từ xứ xa vâng lệnh mẹ về đây xin ra mắt cha mẹ. Con hân hoan được mẹ nhận cho chút quà mọn chúng con đem về dâng lên mẹ. Con nói "chúng con" vì con có dẫn vợ con theo, như con đã nhờ người bạn viết thư về trình lên mẹ trước đây. Vợ con về đây để làm tròn phận dâu con trong nhà. Dù thuộc huyết thống ngoại quốc, vợ con vẫn nhờ con kính thưa lên mẹ rằng kể từ ngày thành hôn với con, vợ con đã kể mình như người Trung Hoa rồi. Vợ con tự nguyện nhập theo nòi giống chúng ta và tuân phục thói tục nền nếp gia tộc ta, từ bỏ gia tộc của nàng. Con nàng sanh ra sẽ hoàn toàn là người Thiên quốc chúng ta, là công dân Cộng hòa Trung Quốc. Vợ con xin cúi lạy mẹ."

Anh tôi quay lại phía cô ngoại kiều và ra dấu cho cô ta. Cô ta chững chạc cúi mình xuống, trán đụng đất dưới chân mẹ tôi. Cô ta lạy ba lạy như vậy, rồi cả hai vợ chồng anh tôi vái thêm ba vái nữa, đoạn cùng đứng lên ngay ngắn chờ lệnh mẹ tôi.

Mẹ tôi không nói lấy nửa lời. Suốt thời gian anh tôi và cô ngoại kiều phục xuống đất lạy, mẹ tôi cứ nhìn ra khoảng không ngoài cửa. Bà ngồi yên như vậy một lúc lâu, tuyệt nhiên im lặng, cao ngạo và cứng rắn.

Theo tôi nghĩ, chắc trong thâm tâm bà, mẹ tôi cũng lúng túng vì sự liều lĩnh của anh tôi đã dám cãi lời mẹ dẫn luôn cô ngoại kiều nọ vào trong phòng khi bà chỉ cho phép có một mình anh tôi vào mà thôi. Tôi tưởng mẹ tôi đang tìm cách xử sự thế nào cho phải ở giây phút gay cấn đó. Chính vì vậy mà bà không nói gì cả. Đôi má mẹ tôi ửng đỏ lên, và tôi thấy hàm răng bà cắn lại. Nhưng trong thái độ, cử chỉ của bà, tuyệt nhiên không lộ ra một chút phân vân lúng túng nào.

Hai tay chống vào đầu gậy, mẹ tôi cứ ngồi nhìn vọng ra xa, không nhúc nhích. Anh tôi và cô nọ cứ đứng chờ. Cuộc chờ đợi diễn ra trong cơn im lặng đè nặng căn phòng.

Đột nhiên, không hiểu cái gì cắt đứt vẻ nghiêm khắc của mẹ tôi đi. Gương mặt mẹ tôi dịu lại. Nét hồng hào biến mất, trên đôi má mẹ tôi bây giờ tái xám lại. Một bàn tay ẻo lả hạ xuống bắp vế, đôi mắt bà lơ đãng nhìn xuống đất, hai vai bà xệ xuống và bà thu rút mình lại trong chiếc ghế bành, mẹ tôi nói lí nhí trong miệng:

"Mẹ mừng con đã về. Mẹ sẽ nói chuyện sau… Bây giờ con ra ngoài".

Anh tôi ngước nhìn mẹ tôi. Tuy không lanh ý như tôi, anh vẫn nhận thấy có chuyện gì bất trắc. Anh quay lại nhìn tôi. Tôi thấy anh muốn nói gì thêm với mẹ, phiền trách thái độ lạnh nhạt của mẹ. Vì e ngại cho sức khỏe của mẹ nên tôi lắc đầu. Anh tôi nói vài lời với cô ngoại kiều. Hai người nghiêng mình thi lễ rồi rút ra ngoài.

Tôi chạy vội lại bên mẹ, nhưng bà trừng mắt không cho tôi lại gần. Tôi hết lòng muốn xin mẹ tha thứ cho anh tôi, nhưng tôi không được phép nói một lời nào. Thấy rõ là mẹ tôi đau khổ đến nguy hại cho sức khỏe, ấy vậy mà tôi đành phải bỏ đi. Tôi xá mẹ, rồi từ từ đi ra ngoài. Ra đến sân, tôi quay lại thì thấy hai con hầu phải dìu hai bên đưa mẹ tôi trở về phòng riêng của bà.

Tôi trở về nhà, lòng buồn rười rượi. Suy nghĩ mãi mà tôi vẫn chỉ thấy tương lai đen tối.

Còn ông anh tôi và cô ngoại kiều nọ đã làm tan nát cõi lòng mẹ tôi, hai người bỏ đi chơi cho đến tối. Khi hai người về nhà, chúng tôi chẳng nói với nhau một lời nào.