uân Rutule tan tác như lá mùa thu. Kẻ nào đương đầu với Énée là tự mình rước lấy cái chết. Trên đường chàng đi, xác thù chồng chất như rạ. Achate và quân Teucère phải nhọc nhằn lắm mới theo kịp chủ tướng, chàng tiến như vũ bão, bỏ lại sau lưng bao đầu rơi máu đổ. Ở phía trước mặt, quân thù kinh hãi bỏ chạy như nước vỡ bờ, chẳng đê điều nào ngăn nổi. Mặc những lời van xin tha mạng, chẳng có gì lung lạc nổi trái tim oán hận của chàng. Người ta đã giết chết Pallas, người ta làm khô héo và tuyệt vọng trái tim cằn cỗi của ông lão thân thiết với kẻ lưu đày, nên dưới mắt Énée, cái chết kia không biết phải đổi bao nhiêu mạng cho vừa. Dù cho dân Rutule có gục ngã hết dưới gươm mình, vị anh hùng vẫn thấy chưa nguôi hận. Ascagne và quân Troie ra khỏi doanh trại khi kẻ thù bỏ dở cuộc bao vây. Không chút sợ hãi, cậu định lao theo dấu cha mình, cùng chiến đấu và sống chết bên cha. Nhưng Achate đã kịp thời lôi thái tử ra khỏi nơi mịt mù lửa khói. Achate ra lệnh cho quân hầu canh giữ cậu trong lều, rồi tìm đến vị trí bên cạnh chủ tướng của mình. Trong lúc các đạo quân quay cuồng trong trận chiếc ác liệt, thây phơi chật đất, máu chảy thành sông, thì Jupiter ngự trên cụm mây vàng, gọi Junon đến bên cạnh. — Hiền thê mến yêu, – ngài tươi cười nói – hãy cùng ta nhìn xuống cánh đồng Ausonie, thử xem quân Teucère chiến đấu ra sao. Kìa hãy nhìn họ đánh! Không cần sự giúp đỡ của ta, họ cũng chiến thắng thôi. Có lẽ nàng lầm chăng, khi cho rằng Vénus đã yểm trợ họ? Junon đỏ mặt. Nàng mím môi hờn giận: — Thượng đế ơi, – giọng nàng khiêm tốn – xin chớ cợt đùa trên nỗi đau của thiếp. Nếu ngài còn yêu quý thiếp như xưa, hẳn ngài sẽ dành mạng sống gã Turnus cao cường ấy cho thiếp. Vâng, thiếp thừa hiểu số phận gã đã được an bài, nhưng nếu ngài chịu nói một tiếng, tức khắc Daunus sẽ được trông thấy con mình toàn vẹn quay về. Than ôi! Sao thiếp lại phải khổ công van lạy ngài? — Junon, – Jupiter cố lấy giọng ngọt ngào, nói với vị nữ thần sầu muộn – vận mệnh Turnus đã được định đoạt. Ta chỉ có thể lùi ngày tận số của gã lại thôi. Hãy giúp gã bỏ chạy trước cái chết đang đe dọa, nếu nàng thấy thích. Nhưng ta cần báo trước nàng rõ, chẳng có mưu toan nào của nàng có thể thay đổi kết quả cuộc chiến đâu. Junon cúi đầu bỏ đi, lòng nặng trĩu u buồn. Nàng những mong vì nuông chiều mình, Thượng đế sẽ thay đổi Định mệnh. Tất nhiên, nàng quý mến Turnus vì hắn xây cho nàng nhiều đền thờ, nhưng cái chính là nàng thù ghét Énée, và điều nàng muốn cầu xin nơi vị chúa tể muôn loài chẳng phải là tính mạng của hắn mà là cái chết của Énée. Bởi thế, nàng xuống trần, tìm gặp Turnus trên cánh đồng Lauren với nét mặt không vui. Một trở ngại khác lại đến với nàng. Có thể nói vua Rutule là hiện thân của sự dũng cảm. Chẳng những không né tránh Énée, hắn còn tìm kiếm và lao tới nơi nào hắn nghe có bóng dáng hoàng tử thành Troie. Làm cách nào bắt hắn rời xa chiến trường, trong lúc hắn cứ điên cuồng lăn xả vào? Thân thể hắn không có dấu hiệu mệt mỏi, trái tim quả cảm của vị vua trẻ tuổi không hề biết nao núng, làm sao có thể buộc hắn từ bỏ trận đọ sức với Énée. Junon lưỡng lự hồi lâu. Nàng vời đám mây đến, biến thành hình ảnh Énée, có cả cái khiên vàng và chòm lông chim trên mũ. Nàng trao cho bóng mây giọng nói, dáng đi và mọi điệu bộ của vị anh hùng. — Énée! – Ngay lúc đó một người lính Troie, ngỡ trông thấy chủ tướng mình, vội hét lên – Hoàng tử dấy à? Ngài tìm Turnus, hắn kia rồi! Junon ra lệnh cho đám mây Énée nhún vai mỉm cười với vẻ ngạo mạn, người lính bước đi, yên chí rằng mình vừa trông thấy chủ tướng. Người thân thuộc còn lầm lẫn như thế, thì kẻ thù làm sao phân biệt nổi. Thế là nàng giục đám mây đi tìm Turnus. Vừa trông thấy cái bóng mà hắn ngỡ là Énée, hắn rú lên mừng rỡ, phóng vút ngay ngọn giáo. Nhưng theo lệnh Junon, đám mây không buồn đánh trả mà quay lưng bỏ trốn. Thoạt tiên Turnus ngây người sửng sốt. Énée khiếp nhược như thế ư? Nhưng không, chắc hẳn là mưu kế gì đây. Turnus vẫn xem thường các trò quỷ quyệt, cảm thấy khinh bỉ kẻ thù hèn hạ đến mức phải dùng thủ đoạn. — Ngươi chạy đâu, hở Énée? – Hắn hét to rồi đuổi theo – Ngươi đành bỏ lỡ lễ cưới với Lavinie sao? Hãy chờ ta. Cánh tay Turnus này sẽ ban cho ngươi mảnh đất mà ngươi phải vượt bao đại dương tìm đến, nhưng chỉ vừa đủ để phơi xác ngươi thôi. Rồi hắn vung gươm loang loáng, cắm đầu đuổi theo. Đám mây Énée càng chạy nhanh hơn, Junon theo sau, thổi cái bóng bay vù vù. Nàng hướng về phía sông Tibre, nơi có con tàu Etrurie ngẫu nhiên buông neo bên mỏm đá. Buồm đã căng lên, nhưng trong cơn hốt hoảng, bọn thủy thủ quên rút chiếc cầu nhỏ đặt ghếch lên bờ. Junon cho cái bóng lẩn trốn trên tàu. Turnus nhún mình phóng thẳng lên boong, hét lên: — Ngươi bị tóm rồi! Trong khi vua Rutule chạy khắp tàu tìm kiếm địch thủ của hắn, Junon đã mở dây thừng. Theo nước triều xuống, con tàu trôi nhanh dọc sông Tibre, tiến ra bể khơi. Bóng Énée tan biến theo làn mây đen, bay vút lên không. — Énée! Énée! – Turnus điên tiết hét lên, lục lọi khắp các xó xỉnh trên tàu. Nhưng đột nhiên hắn sựng lại. Một cơn lốc đánh bạt con tàu đi. Sau một hồi ngả nghiêng, những cánh buồm căng gió đưa thuyền lướt nhanh trên mặt biển. — Ôi! Tình cờ tai hại! – Turnus nắm tay đấm ngực vật vã – Ta đã lầm to khi tưởng Énée trốn lên đây, để giờ đây ta phải rời xa chiến trường. Hắn giơ tay lên trời, kêu than, rên rỉ: — Hỡi Thượng đế, thiên hạ sẽ nói gì về ta? Những chiến binh đã một lòng theo ta và kẻ thù sẽ nghĩ rằng ta lẩn trốn một cách hèn hạ, bỏ họ lại giữa trận chiến gay go, lúc phần thắng đang nghiêng về phía quân Troie! Một sự phản bội ghê tởm! Hỡi những tảng đá ngầm âm u kia, hãy ngoi đầu lên đâm nát con thuyền đang chở nỗi u nhục của ta. Ôi! Thật là tai hoạ bất ngờ. Hãy chôn vùi ta giữa muôn trùng sóng cả, đừng cho ai tìm thấy thi hài ta. Hỡi thần chết! Thần chết đâu, mau đến với ta. Vị thần thù địch nào buộc ta phải sống nữa! Lẽ ra, ta phải gục chết trên cánh đồng Laurente, được đồng đội khóc thương, kính nể. Cả kẻ thù cũng phải nghiêng mình bái phục một vị vua can trường, trung tín với đồng minh. Trong khi chao ôi! Pallas đáng thương. Ô! Ta thèm muốn địa vị ngươi biết bao. Cha ngươi đã khóc con mà không hổ thẹn. Họ sẽ mai táng ngươi vô cùng trọng thể, và mãi mãi về sau, các chiến binh sẽ cầu nguyện bên mộ ngươi và tự hào tưởng nhớ đến sự quả cảm của ngươi. A! Lưu lại muôn đời sau một kỷ niệm vẻ vang như thế đâu có phải là chết! Còn ta, khốn nạn thay, ta là kẻ bất hạnh nhất trên đời! Turnus chạy quanh quẩn như kẻ điên trên boong tàu. Đã ba lần, hắn rút kiếm ra định tự vẫn để kết thúc cơn bấn loạn trong đầu, nhưng Junon đã ngăn lại. Hắn muốn nhảy xuống biển, lội vào bờ đang chập chờn ẩn hiện phía chân trời, quay lại vị trí chiến đấu, nhưng nữ thần cũng ngăn trở. Đâu phải nàng cứu hắn thoát khỏi bước nguy vong là để xô đẩy hắn vào cái chết vô nghĩa. Nàng khiến gió lặng, và trong khi Turnus tuyệt vọng rã rời, ngã nhoài trên sàn mà gào thét tức tưởi, con tàu nhẹ nhàng ghé vào bến cảng Ardée, nơi thành cổ của dân Rutule, đúng ngay lâu đài của Daunus. Dân Ardée nhận ra ngay hoàng tử của mình. Họ vây quanh, dìu hắn lên bờ, rồi đưa về cung điện. Trước những sự việc kỳ lạ dồn dập xảy ra, Turnus buông xuôi, không chống cự, cũng chẳng có ý kiến gì. Hắn không biết phải nói sao về chuyện xảy đến với mình. Và có ai tin được câu chuyện lạ lùng, quái gở như thế? Trong lúc đó, Énée cứ mải tìm kiếm nhà vua của quân địch. — Hắn trốn rồi, – Achate nói – người ta thấy hắn bỏ chạy về phía dòng sông. Biết thất bại đến nơi, hắn không muốn cùng chết với bao chiến binh dũng cảm. Hắn bảo toàn mạng sống để tính chuyện tương lai. Hắn chẳng đáng mặt chiến binh. Nhưng Mezence đã thay hắn, nắm quyền chỉ huy quân Rutule. Tên này cũng khá gan lì, chỉ có ngài mới hạ nổi. Hãy nhìn quân Etrurie đang tháo chạy trước mặt hắn ta kia. Sự sợ hãi mạnh hơn cả lòng căm thù đối với tên bạo chúa cũ. Trừ Turnus, đánh bại Mezence cũng là một chiến công lẫy lừng. Énée nghe theo ý kiến Achate và phóng tới trước mặt cựu vương Etrurie. Mezence là một người to lớn, lực lưỡng, nhưng những hành vi tàn bạo cùng sự ăn chơi phóng đãng đã khiến gương mặt hắn tàn tạ, chỉ còn ánh lên nét kiêu hãnh của một đấng quân vương. Cạnh hắn là cậu con Lausus vừa đến tuổi trưởng thành, theo cầm những ngọn thương và hộ vệ cha. Hai con tuấn mã xứ Thrace nổi tiếng vì phi nhanh và quyến luyến với chủ. Mezence với cõi lòng chai sạn, chẳng biết rung động gì trên đời, ngoài hai mối dây thân ái: hắn rất mực thương yêu cậu con Lausus và con ngựa Rhèbe. Từ lúc hắn cầm đầu binh lính Rutule và đồng minh, sau vụ mất dạng khó hiểu của Turnus, cục diện chiến trường biến chuyển kỳ lạ, quân Teucère lại bỏ trốn trước tên bạo chúa. Énée đến kịp lúc để ngăn chặn cuộc rút lui hốt hoảng của đồng minh – trông thấy những kẻ can trường nhất phải gục ngã, họ không dám đương đầu với Mezence nữa. Énée nhảy bổ tới: — Này Mezence! – Giọng chàng rít lên ghê rợn – Ngươi chỉ áp chế những kẻ bị ngươi ngược đãi trước nay, nhưng tất cả thần dân cũ chẳng sợ ngươi đâu. Họ gửi chủ tướng của họ đến với ngươi đây. Nào, hãy cùng ta so tài dũng lược. — Tên kẻ cướp kia, đấu với mi chỉ bẩn tay ta, – Mezence nói với vẻ khinh miệt – đi mà đánh nhau với phường trộm cướp trong ngục Laurent chứ đừng thách thức ta. — Ngươi chẳng biết thế nào là một người Troie! – Énée gằn giọng, quá bất bình trước sự ngạo mạn của hắn – Nếu xem cuộc chinh phục chính đáng của ta là trò cường đạo, thì phải gọi thế nào những hành vi bạo ngược, những tội lỗi xấu xa của ngươi khiến dân chúng quá chán ghét phải đuổi ngươi đi như một tên đầy tớ phản trắc? Thôi đi, Mezence, đừng bắt nạt mãi những kẻ yếu hơn mình. Ta thách ngươi đấy. Nếu ngươi từ chối, ngươi là kẻ hèn. Trước sự khiêu khích đó, Mezence sôi gan rú lên. Quân Etrurie thấy có Énée hỗ trợ thì vững tâm không tháo lui nữa, nhưng họ không dám đến gần nhà vua cũ mà chỉ đứng từ xa rồi phóng lao đến tới tấp. Mezence đưa khiên ra đỡ. Nom hắn giống hệt con lợn rừng giữa đầm lầy Vésule, ngúc ngoắc những ngọn lao tua tủa trên lưng, đứng nghiến răng ken két trước tiếng sủa dữ dội của đàn chó săn. Énée ra hiệu cho quân Etrurie ngưng tấn công. Chàng bình tĩnh đứng chờ Mezence động thủ. Ở quanh họ, xác chết nằm chất chồng. Mezence cười khẩy khi thấy những bộ mặt xanh xao của các võ tướng cũ. — Đáng đời cho những kẻ nổi loạn, – hắn nói – tự do chẳng phụng sự các ngươi đâu! Rồi hắn đạp chân lên bộ ngực đẫm máu, còn thoi thóp của một trong những nạn nhân của mình. Người kia từ từ hé mắt ra, cái nhìn đờ đẫn trong cơn hấp hối như xoáy vào mắt tên bạo chúa. — Nhà ngươi đang đắc thắng, – kẻ sắp chết thều thào – nhưng không lâu nữa đâu. Rồi đây, cũng như ta, nhà ngươi sẽ phải nằm vật xuống cỏ. Chắc chắn ta sẽ được báo thù! Tiếng cười ngạo nghễ của Mezence nghẹn tắt trên môi. Hắn nhớn nhác nhìn quanh, rồi trấn tĩnh lại. Quân Rutule vẫn kề cận hắn, cậu con đứng bên phải, uy nghi như một thiên thần. Trước mặt hắn chỉ có Énée – tên kẻ cướp. — Nào, hãy đưa tên này xuống với Charon. – Hắn nói và đung đưa ngọn giáo. — Lausus! – Hắn kêu to – Ta nguyện sẽ giao xác tên trộm này cho con. Ngọn giáo vút đi, tiếng rít nghe rợn cả người. Nhưng Énée chỉ khẽ nâng chiếc khiên lớn đã đánh bật được nó sang bên, và ngọn giáo ghim xuống đất, trở nên vô dụng. Rồi, không để Mezence kịp chụp lấy ngọn giáo khác từ tay Lausus, Énée phóng cây thương của mình, mạnh đến nỗi nó đâm thủng ba lớp da bò mộng và ba mảnh đồng trên chiếc khiên của tên bạo chúa, rồi tiếp tục lao tới, cắm sâu vào đùi Mezence khiến hắn loạng choạng ngã. Máu phun ra từ vết thương. Énée rút gươm xông tới, thật phấn chấn trước sự hoảng loạn và kinh hoàng của kẻ thù. — Ngươi tưởng mình vô địch ư? – Chàng vung gươm đánh tới tấp – Mới thấy máu mình, ngươi đã xanh mét thế kia ư? Vậy mà chính ngươi đã từng điềm nhiêm tắm trong máu của những người Etrurie khốn khổ. Mezence cố hết sức chống đỡ, nhưng ngọn thương vẫn còn dính chặt trong tấm khiên, khiến hắn vướng víu khó xoay trở. Hắn lảo đảo sắp ngã thì Lausus nhào ra kéo hắn về phía sau, rồi ưỡn ngực đón nhận lưỡi kiếm của Énée trong một cử chỉ hy sinh cao cả tuyệt vời. Có tiếng kêu gào thảm thiết quanh họ. Quân Rutule đã bắn một trận mưa tên về phía Énée để giải cứu hai chủ tướng. Nhưng tấm khiên do Vulcain rèn đã khiến những mũi tên rơi lả tả trước mặt vị anh hùng. — Lui ngay đi, chàng trai trẻ! – Énée nóng lòng muốn kết thúc tình thế khẩn cấp, hét lên với Lausus – Tay không mà dám quấy rầy ta sao? Muốn chết à? Lausus không lui nửa bước. Cậu cảm thấy Énée đang trong cơn thịnh nộ, mù quáng vì say men chiến đấu, sẽ sắp sửa giết mình. Cậu muốn cha mình, vừa gượng đứng dậy, có đủ thời giờ để ẩn náu giữa đám quân Autules đông đảo. Và với đôi tay trần, không ngại thép bén khứa đứt, với sức mạnh không ngờ của tuổi trẻ, cậu đã kìm chặt lưỡi gươm của Énée trong một phút. Một phút ngắn ngủi. Rồi lưỡi gươm xuyên qua lớp kim tuyến mà mẹ Lausus đã thêu lên chiến bào của gã trai trẻ. Đòn tấn công của Énée ngẫu nhiên, đột ngột đến nỗi chàng chỉ hiểu ra việc mình làm khi trông thấy mặt gã thiếu niên trắng bệch như sáp, và cái thân thể mảnh mai ngã quỵ dưới chân chàng. Bấy giờ, chàng mới rú lên đau đớn, nước mắt tuôn lã chã. Mặc những mũi tên vẫn bay vun vút về phía mình, chàng cúi xuống, nắm lấy bàn tay bất động đang lạnh dần. — Tội nghiệp cậu bé, ta biết dâng cúng gì cho xứng với hào khí của cậu đây? Kẻ xấu số, cậu đáng tuổi con ta, thế mà ta đã đâm cậu, đã giết cậu! Hãy giữ lấy nhung y và cầu mong cho vong linh cậu được siêu thoát. Nào hãy đến đây, – chàng hét lên với quân lính của Lausus, đang kinh hoàng vì cái chết bi thảm, không dám đến gần – hãy mang xác đi, ta giao trả các ngươi đó. Hãy dành cho cậu ta một lăng mộ xứng đáng! Khi bọn Rutule nâng thi hài lên vai mang đi, Énée lặng lẽ đứng lên. Chàng quắc mắt tìm kiếm kẻ đã gây ra cái chết cho cậu bé vô tội. Chàng thấy hắn lấp ló giữa đám binh sĩ, đang lo lắng hỏi dò bất cứ ai đến gần. — Lausus đâu rồi? Nó đang làm gì? Sao nó không đến gặp ta? Ngay lúc đó, đám chiến binh mang cái thi thể đến bên người cha đang băn khoăn lo sợ, rồi chẳng nói một lời, họ đặt xuống trước mặt hắn chàng trai khôi ngô và vui vẻ ngày nào. Miệng Mezence há ra, chẳng thốt được câu nào. Hắn ngây dại vuốt mấy sợi tóc nâu vàng mà mồ hôi dán chặt trên vầng trán thanh xuân. Rồi hắn lặng lẽ nhìn hết người này đến người khác như để hỏi xem có đúng cái thi hài kia là con hắn không. Hắn cúi xuống cái đầu nhợt nhạt, ôm hôn thật lâu, đoạn đứng lên: — Ngựa ta đâu? – Giọng hắn cụt lủn, khô khốc. Khi con vật đến bên cạnh, hắn đặt má lên cổ ngựa. Môi hắn khẽ mấp máy nhưng không ra hơi. Có lẽ hắn muốn dặn dò điều gì trọng đại với kẻ thân thiết cuối cùng của hắn. Có lẽ hắn đã nói: — Ta đi tìm Énée, kẻ đã sát hại con ta, nếu mi không thể mang ta chiến thắng trở về, hãy chết cùng ta! Đừng phục tùng chủ khác! Rhèbe hất cái đầu dài với bờm lông óng mượt. Nó đã hiểu. Họ nâng nhà vua bị thương lên ngựa. Và con Rhèbe phóng vụt đi như muốn nhanh chóng tìm đến cánh cửa giải thoát của Tử thần. — Énée! Énée! Énée! – Mezence gầm vang – Ta đây. Ta đi tìm cái chết. Mi đã sát hại con ta. Đó là cách duy nhất để giết ta. Nhưng ta chẳng muốn ra đi mà không trao cho ngươi món quà vĩnh biệt. Hắn dồn hết sức lực, nhắm ngay vị anh hùng phóng ra một, hai, ba, bốn ngọn giáo cầm sẵn trên tay. Nhưng tấm khiên linh thiêng đã làm tròn phận sự của nó: các ngọn giáo ấy bật lên, rơi loảng xoảng. — Người cha khốn khổ! – Énée kêu lên, rồi đâm lút ngọn thương vào đầu con tuấn mã. Rhèbe nhảy lồng lên rồi ngã quỵ, lôi theo người chủ bắp đùi đã bị dập nát. Gươm của Énée cắm sâu vào ngực hắn. — Ngươi sẽ không chiếm được ngựa ta đâu! – Mezence thều thào với nụ cười thoả mãn – Ta van xin ngươi, hỡi người Troie, hãy chấp nhận ước nguyện sau cùng của ta, bảo vệ di hài ta trước cơn cuồng nộ của bọn thần dân và hãy chôn ta bên cạnh đứa con thân yêu. Dứt lời, hắn ngã lăn ra, hồn lìa khỏi xác.