ính thưa ngài!

Ngài ngồi trong một chiếc ghế phô-tơi êm ái, chắc chắn, đắt tiền và rất đẹp. Nhưng tại sao ngài vẫn cảm thấy không vững? Trước mặt chiếc ghế là một cái bàn lớn, và ngài có thể yên tâm tì hai tay vào nó. Nhưng ngài vẫn lo cái gì đó... Ồ, tại sao ngài cứ giật giật người, cứ như dưới chân ngài đất đang trôi. Vì sao ngài lo lắng? Ngồi trong chiếc ghế bành to rộng ấy mà ngài thấy người cứ bị đung đưa... Có thể, ngài sợ bị ngã chăng?

Thú thật, người nghệ sĩ đi trên dây, tay cầm cái sào, một đầu treo một xô nước, còn đầu kia là cái thúng chất đầy đá, vẫn cảm thấy vững vàng hơn ngài nhiều. Còn dưới mông ngài chiếc ghế bành cứ như biến thành một con ngựa đang phi, và ngài cứ run run nắm chặt tay vào hai thành ghế tựa như người mới lần đầu tập phi ngựa và đang cố giữ để khỏi ngã. Nhìn thấy sự hoảng hốt ấy trên nét mặt ngài người ta cũng thấy sợ hộ ngài!... Và bất giác người ta phải đưa tay lên ngực để giữ tim khỏi đập mạnh... Tất nhiên người ta có thể quay mặt đi, nhưng làm vậy e không tiện, khi con người đang gặp nạn...

Chiếc ghế ngài ngồi rất to, còn chiếc bàn thì lớn, phòng làm việc của ngài thì rộng rãi và tiện nghi. Vậy thì ngài còn lo cái gì? Vì sao mà ngài có cảm giác sợ hãi như vậy? Thậm chí nếu ngài có bị ngã thì tấm thảm dày và êm trên sàn nhà vẫn làm cho cái ngã nhẹ đi rất nhiều. Nhưng cặp mắt ngài vẫn mở tròn vì lo sợ, cứ như thể ngài đang đứng bên mép vực thẳm. Thôi ngài đừng ngọ nguậy nữa. Hãy ngồi yên đi!

Từ lúc nhìn thấy ngài trong trạng thái lo sợ như thế tôi cứ nghĩ: những người ngồi trong ghế bành làm sao mà ngã được nhỉ? Và bất giác tôi nhớ đến một trường hợp mà tôi được chứng kiến cách đây nhiều năm.

Một buổi tối mùa hè tôi rẽ vào một sòng bạc. Ở đó rất đông người, dàn nhạc đang chơi và các nghệ sĩ đang biểu diễn. Có một diễn viên nhào lộn đang trình diễn, anh ta nắm tay vào lưng ghế trồng cây chuối. Chiếc ghế này lại chồng hai chân lên chiếc ghế khác. Đúng lúc đó từ giữa rạp vang lên những tiếng la hét của một khách hàng say rượu nào đó. Nhưng ông ta nói gì không ai hiểu được. Có lẽ đó là một người khách nước ngoài. Qua những cử chỉ ra hiệu có thể đoán là ông ta không hài lòng với tiết mục của người diễn viên nọ và muốn biểu diễn một tiết mục ở trình độ cao hơn. Ông ta không chỉ nói, mà còn có ý định làm thật.

Tất cả chuyện đó diễn ra trong một sòng bạc sang trọng, và khách khứa cũng là hạng người sang cả. Mặc dù ông khách nước ngoài say rượu phá vỡ sự lịch sự quen thuộc, nhưng chúng ta vốn có thói quen kính trọng với tất cả những gì là của nước ngoài, nên đích thân ông giám đốc casinô đã đề nghị mọi người hãy cho phép ông khách nước ngoài say rượu kia được biểu diễn; may ra như thế mới có thể làm ông ta yên đi...

Chân bước loạng choạng, vừa đi vừa vấp phải cái bàn và đá đổ những chiếc ghế, ông say ruợu đi ra giữa phòng và bắt đầu bò lên chiếc bàn. Lúc đâu ông ta không sao leo lên được, cứ bị ngã, ngã xong lại cố leo lên. Những động tác run rẩy của ông ta làm trò cười cho mọi người, cả gian phòng cười rộ như đang xem anh hề biểu diễn. Sau vài lần ngã lên ngã xuống, cuối cùng ông khách lạ cũng leo lên được trên bàn và mọi người vỗ tay hoan hô ông ta. Ông khách nước ngoài rất cảm động, cúi người chào khán giả và suýt nữa lại bị ngã. Sau đó ông ta chồng một cái ghế lên bàn, lập cập cố bò lên trên đó, ngồi trên lưng ghế và lấy thuốc ra hút. Bất ngờ trước hành động đó của ông khách say rượu mọi người trong sòng bạc vỗ tay hoan hô ầm ĩ. Thật tuyệt vời, ông ta đã làm được tất cả, bây giờ chắc ông ta sẽ yên nguôi và trở lại bàn của mình... Nhưng lẽ nào những người say có thể yên nguôi? Ông khách nước ngoài xuống đất, rồi lại đặt thêm ba cái ghế nữa lên bàn. Không hiểu bằng sự kỳ diệu nào ông ta chồng cái nọ lên cái kia hệt như một diễn viên nhào lộn thực thụ, sau đó bắt đầu leo lên trên. Thưa ngài, tôi không thể nào diễn tả nổi cảm giác sợ hãi khi nhìn ông ta. Ông ta cứ bị trượt liên tục, tay cứ trơn tuột. Các bà thì rú lên vì sợ: lúc nào cũng có cảm tưởng ông ta sắp bị ngã, nhưng lần nào cũng vậy, không hiểu bằng cách nào ông ta kịp giữ được thăng bằng đúng lúc. Cuối cùng ông ta bắt đầu bò xuống. Việc này cũng làm cho cả đám khán giả hồi hộp không kém khi ông ta leo lên, nhưng, may sao, điều nguy hiểm này cũng đã trôi qua... Trong gian phòng vang lên tiếng vỗ tay như sấm. Nhưng con người này chưa chịu thôi, ông kéo thêm ba cái ghế nữa và vẫn không thèm bỏ điếu thuốc ra khỏi môi, ông ta lại leo lên trên. Bây giờ các chiếc ghế tạo thành hẳn một cái kim tự tháp, và cuối cùng ông khách nọ đã ngồi trên đỉnh của nó, cao khoảng sáu mét. Tất nhiên chuyện đó diễn ra lâu hơn nhiều so với tôi kể, vì ông người say đã suýt bị ngã ít nhất chục lần, và mỗi lần như vậy cả gian phòng lại nín thở vì sợ... Nhưng mặc dù điều này không thể giải thích nổi - những chiếc ghế vẫn đứng vững và ông khách nước ngoài vẫn không bị ngã. Rồi ông lại tụt xuống chỉ để lấy thêm một chiếc ghế nữa... Khán giả yêu cầu người ta ngăn cái ông khách phá vỡ sự yên tĩnh này lại, nhưng ông khách nước ngoài đã kịp leo lên trên. Lần này ông ta leo lên rất nhanh nhẹn, khéo léo. Ngồi trên lưng chiếc ghế cao nhất ông ta hút nốt điếu thuốc, ném mẩu thuốc đi, rút trong túi ra bao thuốc và châm điếu thuốc mới. Sau đó ông đứng dậy, nhoài người dang hai tay như con én và đứng bất động trong tư thế ấy. Ngài hãy hình dung xem chúng tôi hồi hộp và sợ hãi biết chừng nào...

Và bỗng - chúng tôi thậm chí không kịp nhận ra làm sao ông ta làm được như vậy - Ông khách say rượu trồng cây chuối trên chiếc lưng ghế của chiếc ghế trên cùng, ghế thứ bảy. Ông ta vươn thẳng người, lắc lư một cách tự tin để giữ thăng bằng. Điếu thuốc đang cháy vẫn ngậm trong miệng.

Mãi lúc đó chúng tôi mới hiểu là trước mắt chúng tôi không phải là ông khách say rượu bình thường, mà là một diễn viên nhào lộn vĩ đại, giả vờ vụng về để đùa chúng tôi...

Và tôi đã nhớ đến trường hợp đó khi quan sát vẻ sợ hãi và lo âu của ngài, mặc dù, thưa ngài kính mến, ngài đang ngồi trong một căn phòng rộng rãi, tiện nghi, trong một chiếc ghế bành to và chắc chắn... Tại sao người diễn viên nhào lộn kia ngồi trên chiếc ghế xếp chồng lên nhau mà không sợ ngã, còn ngài thì lại sợ rơi khỏi chiếc ghế của mình? “Bởi vì người đó là nghệ sĩ nhào lộn”, - ngài sẽ trả lời như vậy. Nhưng có ai bắt ngài leo lên độ cao bảy mét đâu! Người ta chỉ khuyên ngài ngồi trong chiếc bành một cách bình tĩnh tự tin hơn...

Những nghệ sĩ nhào lộn không sợ ngã bởi vì họ biết tìm điểm tựa để giữ thăng bằng. Còn ngài và cái ghế của ngài sự thăng bằng đã bị phá vỡ.

Xin ngài hãy cúi người và nhìn xuống dưới! Ngài thấy không?... Chính vì thế mà ngài sẽ ngã, chắc chắn ngài sẽ ngã! Và cho dù cái mông của ngài to đến đâu nó sẽ không bảo đảm cho ngài có được điểm tựa và sự thăng bằng, và không giúp được cho ngài ngồi vững trong chiếc ghế chắc chắn nhưng cũng rất bấp bênh như thế!